شیعیان بصره: تفاوت میان نسخه‌ها
←شیعیان در بصره
| خط ۹: | خط ۹: | ||
با نظر در [[منابع تاریخی]] این‌گونه برداشت می‌شود که [[بصره]] از ابتدای تأسیس، شهری متمایل به [[خلفا]] بوده است و [[مردم]] این [[شهر]] بعد از [[کشته شدن عثمان]] و [[واقعه جمل]]، که در آن بسیاری از بصریان از [[قبایل]] مختلف به طرف‌داری از [[اصحاب جمل]] و به [[خون‌خواهی عثمان]] [[شورش]] کرده بودند، کشته شدند و عثمانی‌مذهب شدند و با [[حضرت علی]]{{ع}} به [[مخالفت]] پرداختند؛ اما استعمال واژه [[شیعه]] علی{{ع}} در مقابل [[شیعه عثمان]] که در محاورات [[مردم بصره]] در آن [[روزگار]] به کار می‌رفته است، گویای این مدعا است که [[شیعیان]] و طرف‌داران [[خاندان رسالت]]، هرچند به تعداد کم، از آغاز در آن شهر حضور داشته‌اند و در [[حیات سیاسی]] مذهبی شهر تأثیرگذار بوده‌اند. [[مورخان]] عموماً بصره را یک شهر عثمانی‌مذهب معرفی می‌کنند؛ اما شواهد و قراینی وجود دارد که باوجود [[حاکمیت]] [[حاکمان]] [[عثمانی]] در بصره، در این شهر نیز مانند شهرهای دیگر، شیعیان و محبین خاندان رسالت حضور داشتند و [[زندگی]] می‌کردند. | با نظر در [[منابع تاریخی]] این‌گونه برداشت می‌شود که [[بصره]] از ابتدای تأسیس، شهری متمایل به [[خلفا]] بوده است و [[مردم]] این [[شهر]] بعد از [[کشته شدن عثمان]] و [[واقعه جمل]]، که در آن بسیاری از بصریان از [[قبایل]] مختلف به طرف‌داری از [[اصحاب جمل]] و به [[خون‌خواهی عثمان]] [[شورش]] کرده بودند، کشته شدند و عثمانی‌مذهب شدند و با [[حضرت علی]]{{ع}} به [[مخالفت]] پرداختند؛ اما استعمال واژه [[شیعه]] علی{{ع}} در مقابل [[شیعه عثمان]] که در محاورات [[مردم بصره]] در آن [[روزگار]] به کار می‌رفته است، گویای این مدعا است که [[شیعیان]] و طرف‌داران [[خاندان رسالت]]، هرچند به تعداد کم، از آغاز در آن شهر حضور داشته‌اند و در [[حیات سیاسی]] مذهبی شهر تأثیرگذار بوده‌اند. [[مورخان]] عموماً بصره را یک شهر عثمانی‌مذهب معرفی می‌کنند؛ اما شواهد و قراینی وجود دارد که باوجود [[حاکمیت]] [[حاکمان]] [[عثمانی]] در بصره، در این شهر نیز مانند شهرهای دیگر، شیعیان و محبین خاندان رسالت حضور داشتند و [[زندگی]] می‌کردند. | ||
اولین بار که در بصره به گروهی به نام طرف‌داران حضرت علی{{ع}} برمی‌خوریم، در ماجرای [[قتل عثمان]] است. در [[سال ۳۵ هجری]]، [[مسلمانان]] از شهرهای مختلف برای ابراز [[نارضایتی]] خود راهی [[مدینه]]، مرکز [[خلافت عثمان]]، شدند. از بصره نیز گروهی به عنوان مخالف [[عثمان]] به سمت مرکز [[خلافت]] حرکت کردند. در میان این گروه دو طیف [[شناسایی]] می‌شود: اول، دسته‌ای که فقط مخالف عثمان بودند و سیاست‌های او را قبول نداشتند. [[فرماندهی]] اینها برعهده [[حرقوص بن زهیر سعدی]] بود که بعد از [[جنگ صفین]] از صفوف [[سپاه حضرت علی]]{{ع}} خارج شد و یکی از سرکردگان [[خوارج]] شد. گروه دوم به [[سرپرستی]] [[حکیم بن جبله عبدی]] که علاوه بر مخالفت با سیاست‌های عثمان به طرف‌داری از [[امام علی]]{{ع}} هم [[شهرت]] داشتند<ref>تاریخ طبری، ج۶، ص۲۲۲۸.</ref>. [[حکیم]] در حوادث مدینه بسیار فعال بود و در واقع فرماندهی همه نیروهای [[بصری]] را در دست داشت. حکیم یکی از افراد [[قبیله عبدالقیس]] بود که از شاخه‌های اصلی [[قبیله ربیعه]] محسوب می‌شد. افراد این [[قبیله]] به [[عبدی]] [[شهرت]] داشتند و بیشترین تعداد طرف‌داران [[امام علی]]{{ع}} در [[بصره]] از این قبیله بوده است. در ماجرای [[جنگ جمل]] پیش از آن‌که [[سپاه امام علی]]{{ع}} برای مقابله با [[شورشیان]] به بصره برسد، [[حکیم]] و یارانش که از [[رفتار]] [[یاران]] [[جمل]] با [[عثمان بن حنیف]] به [[خشم]] آمده بودند، در [[جنگ]] با آنها آن‌قدر [[اصرار]] ورزیدند که همگی کشته شدند<ref>تاریخ طبری، ج۶، ص۲۳۷۸.</ref>. | اولین بار که در بصره به گروهی به نام طرف‌داران حضرت علی{{ع}} برمی‌خوریم، در ماجرای [[قتل عثمان]] است. در [[سال ۳۵ هجری]]، [[مسلمانان]] از شهرهای مختلف برای ابراز [[نارضایتی]] خود راهی [[مدینه]]، مرکز [[خلافت عثمان]]، شدند. از بصره نیز گروهی به عنوان مخالف [[عثمان]] به سمت مرکز [[خلافت]] حرکت کردند. در میان این گروه دو طیف [[شناسایی]] می‌شود: اول، دسته‌ای که فقط مخالف عثمان بودند و سیاست‌های او را قبول نداشتند. [[فرماندهی]] اینها برعهده [[حرقوص بن زهیر سعدی]] بود که بعد از [[جنگ صفین]] از صفوف [[سپاه حضرت علی]]{{ع}} خارج شد و یکی از سرکردگان [[خوارج]] شد. گروه دوم به [[سرپرستی]] [[حکیم بن جبله عبدی]] که علاوه بر مخالفت با سیاست‌های عثمان به طرف‌داری از [[امام علی]]{{ع}} هم [[شهرت]] داشتند<ref>تاریخ طبری، ج۶، ص۲۲۲۸.</ref>. [[حکیم]] در حوادث مدینه بسیار فعال بود و در واقع فرماندهی همه نیروهای [[بصری]] را در دست داشت. حکیم یکی از افراد [[قبیله عبدالقیس]] بود که از شاخه‌های اصلی [[قبیله ربیعه]] محسوب می‌شد. افراد این [[قبیله]] به [[عبدی]] [[شهرت]] داشتند و بیشترین تعداد طرف‌داران [[امام علی]]{{ع}} در [[بصره]] از این قبیله بوده است. در ماجرای [[جنگ جمل]] پیش از آن‌که [[سپاه امام علی]]{{ع}} برای مقابله با [[شورشیان]] به بصره برسد، [[حکیم]] و یارانش که از [[رفتار]] [[یاران]] [[جمل]] با [[عثمان بن حنیف]] به [[خشم]] آمده بودند، در [[جنگ]] با آنها آن‌قدر [[اصرار]] ورزیدند که همگی کشته شدند<ref>تاریخ طبری، ج۶، ص۲۳۷۸.</ref>. | ||
در جنگ جمل بصریان را می‌توان به سه گروه تقسیم کرد: یک گروه که از طرف‌داران و [[شیعیان]] [[امام]] بودند و مرتبه‌ای بیشتر از [[خلافت]] برای ایشان قائل بودند؛ مانند، حکیم و یارانش. گروه دیگر افرادی چون [[ | در جنگ جمل بصریان را می‌توان به سه گروه تقسیم کرد: یک گروه که از طرف‌داران و [[شیعیان]] [[امام]] بودند و مرتبه‌ای بیشتر از [[خلافت]] برای ایشان قائل بودند؛ مانند، حکیم و یارانش. گروه دیگر افرادی چون [[شقیق بن ثور سدوسی]]، [[مهلب بن ابی صفره ازدی]] و [[ابن جرموز عبدی]] بودند که با یاران خود به سپاه امام علی{{ع}} پیوستند. اینان امام علی{{ع}} را [[خلیفه]] می‌شمردند و [[همراهی]] با ایشان را [[اطاعت از حکومت]] [[اسلامی]] می‌دانستند. برخی از [[محققان]] می‌نویسند که آنها پیرو حضرت بودند؛ ولی نمی‌توان آنها را [[شیعه]] امام دانست. در مقابل این دو دسته که به [[یاری]] حضرت پرداختند، گروه دیگری بود که تعداد زیادی از [[مردم بصره]] را شامل می‌شد، مخالف حضرت بودند و همین موضوع یکی از دلایلی بود که [[اهل]] جمل این [[شهر]] را برای [[آشکار کردن]] [[مخالفت]] خود [[انتخاب]] کردند<ref>مروج الذهب، ج۱، ص۷۱۴؛ مقاله شیعیان بصره از سال ۳۵ تا ۶۱ هجری.</ref>. | ||
در پایان جنگ جمل [[حضرت علی]]{{ع}} وارد بصره شد و در [[اجتماع]] [[عظیم]] بصریان در [[مسجد جامع]] این شهر [[سخنرانی]] فرمود. امام در آن [[خطبه]] [[اهل بصره]] را به شدت [[شماتت]] نمود. | در پایان جنگ جمل [[حضرت علی]]{{ع}} وارد بصره شد و در [[اجتماع]] [[عظیم]] بصریان در [[مسجد جامع]] این شهر [[سخنرانی]] فرمود. امام در آن [[خطبه]] [[اهل بصره]] را به شدت [[شماتت]] نمود. | ||