قثم بن عباس قرشی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
قثم [[فرزند]] [[عباس بن عبدالمطلب]] [[پسر عمو]] و [[صحابی رسول خدا]] {{صل}} و نیز [[پسر عمو]] و از [[اصحاب خاص]] [[حضرت علی]] {{ع}} بود<ref>رجال طوسی، ص۵۵، ش۷.</ref>. او [[برادر]] رضاعی [[امام حسن مجتبی]] بود و هنگام [[رحلت پیامبر]] {{صل}} هشت سال داشت<ref>اسدالغابه، ج۴، ص۱۹۷. ام الفضل (مادر قشم) خواب دید که عضوی از اعضای پیامبر {{صل}} در خانۀ اوست. این خواب را برای حضرت نقل کرد، حضرت {{صل}} فرمود: «این خواب برای تو خیر است و دخترم فاطمه پسری میآورد و تو شیر پسرت قثم را به او میدهی» بعداً حضرت حسن {{ع}} به دنیا آمد و ام الفضل او را از شیر قثم داد و بدین ترتیب قثم برادر رضاعی امام حسن شد.</ref>. و مورد [[عنایت]] و دعای [[رسول خدا]] {{صل}} واقع شد. | |||
[[ | [[عبدالله بن جعفر]] [[نقل]] می‌کند: من و عبیدالله و برادرش قثم [[فرزندان]] [[عباس]]، با یکدیگر [[بازی]] می‌کردیم که [[رسول خدا]] {{صل}} در حالی که سوار بر مرکب بود از کنار ما عبور کرد، همین که چشمش به ما افتاد، فرمود: "این پسر - یعنی قثم - را بالا آورید و به من بدهید". [[پیامبر]] {{صل}} او را گرفت و پشت سر خود سوار کرد و مرا در جلو خود سوار بر مرکب نمود و در [[حق]] ما [[دعا]] کرد<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۱۴۰ و با کمی تفاوت اسدالغابه، ج۴، ص۱۹۷.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۱۱۰.</ref> | ||
== آخرین کسی که با [[پیکر مطهر]] [[پیامبر]] {{صل}} [[وداع]] کرد == | |||
[[رسول خدا]] {{صل}} در موقع [[احتضار]] طبق وصیتی [[حضرت علی]] {{ع}} را [[مأمور]] [[تجهیز]] پیکر خود نمود که [[غسل]] دهد، [[کفن]] کند و [[نماز]] گزارد و به [[خاک]] سپارد. بر همین اساس [[حضرت علی]] {{ع}}، افرادی را چون [[عباس]] [[عموی پیامبر]]، [[فضل]] و قثم (پسران [[عباس]])، [[اسامة بن زید]] و [[شقران]] [[غلام]] [[رسول خدا]] {{صل}} را برای [[غسل]] به یاری طلبید. [[حضرت علی]] {{ع}} [[بدن]] را [[غسل]] می‌داد و دیگران کمک می‌کردند؛ اما کسانی که وارد [[قبر]] [[رسول خدا]] {{صل}} شدند، غیر از [[حضرت علی]] {{ع}}، [[فضل]] و قثم [[فرزندان]] [[عباس]] بودند و آخرین کسی که از [[قبر]] بیرون آمد، قثم (و یا [[فضل]]) بود<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۱۳، ص۳۷ و ۴۰؛ اسدالغابه، ج۴، ص۱۹۷.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۱۱۱.</ref> | |||
[[ | == قثم و [[پایداری]] در [[ولایت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} == | ||
قثم، جزو [[یاران]] باوفای [[امیرمؤمنان]] {{ع}} بود و همواره در [[راه]] آن [[حضرت]] مستقیم و پابرجا بود و هرگز به [[انحراف]] نرفت و آشکارا این [[اعتقاد]] و [[ایمان]] به [[حضرت]] را بازگو می‌نمود. | |||
در [[اعتقاد]] و [[ایمان]] وی به [[امیرمؤمنان]] {{ع}} [[نقل]] شده که وقتی به او گفتند: چرا [[علی]] [[وارث پیامبر]] شد و شما نشدید؟ جواب داد: "چون [[حضرت علی]] {{ع}} اولین [[فرد]] از ماست که به [[رسول الله]] {{صل}} ملحق شد و در [[پیمان]] با [[پیامبر]] {{صل}} محکم‌تر از ما بود"<ref>اسدالغابه، ج۴، ص۱۹۷.</ref>. البته [[اعتماد]] و [[محبت]] وی به [[امام]] {{ع}}، دو سویه بود و [[حضرت علی]] {{ع}} هم به قثم علاقه فراوانی داشت. | |||
هنگامی که [[حضرت علی]] {{ع}} به [[خلافت]] رسید، روی اعتمادی که به قثم داشت او را به کارهای مهمی گماشت و از همان اوایل [[خلافت]] قثم را [[والی]] و استاندار [[مکه]] قرار داد و تا زمان [[شهادت]] آن [[حضرت]]، وی به این سمت باقی بود. اما عده‌ای معتقدند [[حضرت علی]] {{ع}} قثم را بر [[حکومت]] [[مدینه]] (نه [[مکه]]) برگزید و در زمان [[معاویه]] او با سعید بن [[عثمان]] به [[سمرقند]] رفت و در آنجا به [[شهادت]] رسید<ref>اسدالغابه، ج۴، ص۱۰۷؛ الاصابه، ج۵، ص۴۲۰.</ref>. | |||
روی همان اعتمادی که [[حضرت علی]] {{ع}} به قثم داشت، او را نیز در سال ۳۸ [[هجری]] به [[سرپرستی]] و [[امارت]] [[حجاج]] برگزید<ref>ر. ک: تاریخ طبری، ج۵، ص۱۳۲؛ منهاج البراعه، ج۲۰، ص۵۰.</ref>، تا [[مشکلات]] [[حاجیان]] را برطرف نموده و پاسخگوی مسائل [[شرعی]] آنان باشد. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} طی نامه‌ای که در این [[مأموریت]] به قثم، داد، یادآور شد که: مسائل [[فقهی]] را برای [[مردم]] بازگو کند؛ مستقیماً با [[مردم]] [[سخن]] بگوید؛ [[بیت المال]] را میان [[فقرا]] تقسیم نموده، و بقیه را به مرکز [[خلافت]] بفرستد و به [[مردم]] بگوید که با [[حاجیان]] خوش [[رفتاری]] نمایند و از آنان کرایه نگیرند<ref>ر. ک: نهج البلاغه، نامه ۶۷.</ref>. | |||
[[امام]] {{ع}} نامۀ دیگری دربارۀ [[توطئه]] [[معاویه]] توسط [[حجاج]] شامی به [[مکه]] برای قثم فرستاد و او را به [[هوشیاری]] فراخواند<ref>ر. ک: نهج البلاغه، نامه ۳۳؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۱۶، ص۱۳۸.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۱۱۱-۱۱۱۲.</ref> | |||
== [[مرگ]] [[قثم بن عباس]] == | |||
[[شیخ طوسی]] می‌نویسد: قثم از [[یاران حضرت علی]] {{ع}} بود و [[قبر]] او در [[سمرقند]]<ref>سمرقند یکی از پنج شهر خراسان بوده است و چهار شهر دیگر آن: بخارا، بلخ، مرو و نیشابور است. (فرهنگ معین).</ref> [[معاویه]] است <ref>رجال طوسی، ص۵۵.</ref>. | |||
[[معاویه]] [[سعید بن عثمان]] را [[والی]] [[خراسان]] قرار داد و او برای [[جنگ]] با [[کفار]] راهی [[سمرقند]] شد. در این [[سفر]] [[قثم بن عباس]] همراه [[سعید بن عثمان]] بود؛ ولی به هنگام وارد شدن به [[شهر]] [[سمرقند]] پس از [[پیروزی]]، سنگی از بالای قلعه پرتاب شد و بر سر قثم فرود آمد و او را به [[شهادت]] رساند<ref>ر. ک: تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۳۷.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۱۱۱۲-۱۱۱۳.</ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||
| خط ۷۳: | خط ۸۸: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|'''اصحاب امام علی، ج۲''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||