پرش به محتوا

چرا می‌گویند به زبان آوردن و گفتن اسم واقعی امام مهدی حرام است؟ توضیح دهید (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۲۱: خط ۲۱:
::::::دانشمند معروف شیعه، شیخ حرّ عاملی در کتاب وسایل الشیعة در آغاز و آخر بابی که به همین عنوان در کتاب مذکور اختصاص داده<ref>حرّ عاملى، وسایل الشیعة، (مکتبة الاسلامیة مطبعة الاسلامیة، طهران، الطبعة الخامسة، ۱۴۰۱ ه)، ج ۱۱، کتاب امر به معروف و نهى از منکر، باب ۳۳، ذیل حدیث ۷، ص ۴۸۷ و آخر باب، ص ۴۹۲.</ref>‏ همین قول را انتخاب کرده که در مورد تقیه و خوف، تلفظ به نام آن حضرت حرام است و در غیر موارد تقیه و خوف حرام نیست.
::::::دانشمند معروف شیعه، شیخ حرّ عاملی در کتاب وسایل الشیعة در آغاز و آخر بابی که به همین عنوان در کتاب مذکور اختصاص داده<ref>حرّ عاملى، وسایل الشیعة، (مکتبة الاسلامیة مطبعة الاسلامیة، طهران، الطبعة الخامسة، ۱۴۰۱ ه)، ج ۱۱، کتاب امر به معروف و نهى از منکر، باب ۳۳، ذیل حدیث ۷، ص ۴۸۷ و آخر باب، ص ۴۹۲.</ref>‏ همین قول را انتخاب کرده که در مورد تقیه و خوف، تلفظ به نام آن حضرت حرام است و در غیر موارد تقیه و خوف حرام نیست.
::::::بررسی روایات این مسأله: ما در اینجا نخست به تجزیه و تحلیل و بررسی روایاتی که در این مورد رسیده می‌پردازیم و پس از نتیجه‌گیری نظر خود را بیان می‌کنیم. روایات که در این مورد به ما رسیده، پس از بررسی به چهار قسم تقسیم می‌شوند:
::::::بررسی روایات این مسأله: ما در اینجا نخست به تجزیه و تحلیل و بررسی روایاتی که در این مورد رسیده می‌پردازیم و پس از نتیجه‌گیری نظر خود را بیان می‌کنیم. روایات که در این مورد به ما رسیده، پس از بررسی به چهار قسم تقسیم می‌شوند:
::::*'''قسم اوّل روایات:''' پاره‌ای از روایاتی که در این مورد رسیده دلالت دارند که تلفظ نام مبارک حضرت [[امام مهدی|ولی عصر]] {{ع}} به طور مطلق (در هر زمان و مکان و شرایط) حرام است و در این قسم روایات، علّت خاصی ذکر نشده است، اینک ترجمه چند نمونه از این روایات ذکر می‌شود:
:::::*'''قسم اوّل روایات:''' پاره‌ای از روایاتی که در این مورد رسیده دلالت دارند که تلفظ نام مبارک حضرت [[امام مهدی|ولی عصر]] {{ع}} به طور مطلق (در هر زمان و مکان و شرایط) حرام است و در این قسم روایات، علّت خاصی ذکر نشده است، اینک ترجمه چند نمونه از این روایات ذکر می‌شود:
::::##مرحوم کلینی از علی بن رئاب نقل می‌کند که [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: نام مبارک صاحب این امر (حضرت [[امام مهدی|ولی عصر]] {{ع}}) را هیچ‌کس جز شخص کافر نمی‌برد<ref>همان، ح ۴.</ref>.
::::##مرحوم کلینی از علی بن رئاب نقل می‌کند که [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: نام مبارک صاحب این امر (حضرت [[امام مهدی|ولی عصر]] {{ع}}) را هیچ‌کس جز شخص کافر نمی‌برد<ref>همان، ح ۴.</ref>.
::::#و نیز مرحوم کلینی از ریان بن صلت نقل می‌کند که گفت: از [[امام رضا|حضرت رضا]] {{ع}} در مورد سؤالی که پیرامون [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} شده بود، شنیدم فرمود: جسمش دیده نمی‌شود و نامش برده نمی‌شود<ref>همان، ح ۵.</ref>.
::::#و نیز مرحوم کلینی از ریان بن صلت نقل می‌کند که گفت: از [[امام رضا|حضرت رضا]] {{ع}} در مورد سؤالی که پیرامون [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} شده بود، شنیدم فرمود: جسمش دیده نمی‌شود و نامش برده نمی‌شود<ref>همان، ح ۵.</ref>.
::::##مرحوم صدوق در کتاب کمال الدین از صفوان بن مهران نقل می‌کند که شخصی از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} که از فرزندان تو است کیست؟ فرمود: [[امام مهدی|مهدی]] پنجمین [[امام]] از فرزند [[امام کاظم|امام هفتم]] است و وجود مقدّسش از شما پنهان می‌شود و برای شما، بردن نام او جایز نیست<ref>همان، ح 11.</ref>.
::::##مرحوم صدوق در کتاب کمال الدین از صفوان بن مهران نقل می‌کند که شخصی از [[امام صادق]] {{ع}} پرسید: [[امام مهدی|مهدی]] {{ع}} که از فرزندان تو است کیست؟ فرمود: [[امام مهدی|مهدی]] پنجمین [[امام]] از فرزند [[امام کاظم|امام هفتم]] است و وجود مقدّسش از شما پنهان می‌شود و برای شما، بردن نام او جایز نیست<ref>همان، ح 11.</ref>.
::::#مرحوم صدوق نیز در کتاب نامبرده از محمد بن عثمان بن عمری می‌کند که گفت: برایم دست‌خطی (توقیع) پدیدار شد که با آن دست‌خط آشنا بودم به این عبارت: {{عربی|اندازه=155%|"مَنْ سَمَّانِي فِي مَجْمَعٍ مِنَ النَّاسِ فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ"}}<ref>همان، ح ۱۳.</ref> کسی که در میان اجتماع مردم، نام مرا ببرد، لعنت خدا بر او باد.
::::#مرحوم صدوق نیز در کتاب نامبرده از محمد بن عثمان بن عمری می‌کند که گفت: برایم دست‌خطی (توقیع) پدیدار شد که با آن دست‌خط آشنا بودم به این عبارت: {{عربی|اندازه=155%|"مَنْ سَمَّانِي فِي مَجْمَعٍ مِنَ النَّاسِ فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللَّهِ"}}<ref>همان، ح ۱۳.</ref> کسی که در میان اجتماع مردم، نام مرا ببرد، لعنت خدا بر او باد.
::::*'''قسم دوم روایات:''' برخی از روایات که در این مورد وارد شده به روشنی دلالت دارد بر ترک نام بردن آن حضرت تا موقعی که قیام کند و سراسر زمین را همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد نماید؛ اینک نمونه‌ای از روایات ذکر می‌شود:
:::::*'''قسم دوم روایات:''' برخی از روایات که در این مورد وارد شده به روشنی دلالت دارد بر ترک نام بردن آن حضرت تا موقعی که قیام کند و سراسر زمین را همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد نماید؛ اینک نمونه‌ای از روایات ذکر می‌شود:
::::#علّامه مجلسی از محمد بن زیاد ازدی نقل می‌کند که [[امام کاظم|امام موسی بن جعفر]] {{ع}} هنگامی که از [[امام مهدی|امام قائم]] {{ع}} سخنی به میان آمد فرمود: تولد [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} بر مردم پنهان است، نام بردن او برای آنان جایز نیست تا وقتی که خداوند متعال او را ظاهر کند و به وسیله او زمین را همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد نماید<ref>علّامه مجلسى قدّس سرّه، بحار الانوار، من طبع امین الضرب، ج ۱۳، ص ۸.</ref>.
::::#علّامه مجلسی از محمد بن زیاد ازدی نقل می‌کند که [[امام کاظم|امام موسی بن جعفر]] {{ع}} هنگامی که از [[امام مهدی|امام قائم]] {{ع}} سخنی به میان آمد فرمود: تولد [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} بر مردم پنهان است، نام بردن او برای آنان جایز نیست تا وقتی که خداوند متعال او را ظاهر کند و به وسیله او زمین را همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد نماید<ref>علّامه مجلسى قدّس سرّه، بحار الانوار، من طبع امین الضرب، ج ۱۳، ص ۸.</ref>.
::::##علّامه مجلسی از حضرت عبد العظیم حسنی روایت می‌کند که [[امام هادی]] {{ع}} درباره [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} فرمود: یاد کردن [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} به نام جایز نیست تا وقتی که ظهور کند و زمین را همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد نماید<ref>بحار الانوار، همان.</ref>.
::::##علّامه مجلسی از حضرت عبد العظیم حسنی روایت می‌کند که [[امام هادی]] {{ع}} درباره [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} فرمود: یاد کردن [[امام مهدی|حضرت قائم]] {{ع}} به نام جایز نیست تا وقتی که ظهور کند و زمین را همان‌گونه که پر از ظلم و جور شده، پر از عدل و داد نماید<ref>بحار الانوار، همان.</ref>.
::::#مرحوم کلینی قدّس سرّه، به سند خود از ابن هاشم داود بن قاسم جعفری نقل می‌کند که [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: گواهی می‌دهم به آمدن مردی از فرزندان [[امام عسکری]] {{ع}} که نام و کنیه‌اش برده نمی‌شود تا قیامش ظاهر گردد، زمین را همان‌گونه که پر از جور شده، پر از عدل و داد کند...<ref>وسایل الشیعة، پیشین، ج ۳.</ref>.
::::#مرحوم کلینی قدّس سرّه، به سند خود از ابن هاشم داود بن قاسم جعفری نقل می‌کند که [[امام باقر]] {{ع}} فرمود: گواهی می‌دهم به آمدن مردی از فرزندان [[امام عسکری]] {{ع}} که نام و کنیه‌اش برده نمی‌شود تا قیامش ظاهر گردد، زمین را همان‌گونه که پر از جور شده، پر از عدل و داد کند...<ref>وسایل الشیعة، پیشین، ج ۳.</ref>.
::::*'''قسم سوم روایات:''' برخی از روایات دلالت دارند که نام بردن [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} جایز نیست و عدم جواز به خاطر ترس از ضرر عنوان شده است، به عنوان نمونه چند روایت ذکر می‌شود:
:::::*'''قسم سوم روایات:''' برخی از روایات دلالت دارند که نام بردن [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} جایز نیست و عدم جواز به خاطر ترس از ضرر عنوان شده است، به عنوان نمونه چند روایت ذکر می‌شود:
::::#مرحوم کلینی قدّس سرّه از ابو عبد اللّه صالحی نقل می‌کند که گفت: پس از درگذشت [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}} اصحاب ما از من خواستند که اسم و مکان [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} را سؤال کنم، (پس از سؤال) جواب آمد: "اگر آنها را به اسم [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} آگاه سازید آن را ظاهر می‌سازند، اگر مکانش را بشناسند بر ضد او اقدام می‌کنند<ref>همان، ح ۷.</ref>"؛ محدث بزرگ شیخ حرّ عاملی پس از نقل این حدیث می‌گوید: این حدیث دلالت دارد که نهی [[ائمه|ائمه اطهار]] {{ع}} از نام بردن [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} بخصوص مواردی است که خوف از ضرر و بروز فساد می‌باشد<ref>همان، ذیل ح ۷.</ref>.
::::#مرحوم کلینی قدّس سرّه از ابو عبد اللّه صالحی نقل می‌کند که گفت: پس از درگذشت [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}} اصحاب ما از من خواستند که اسم و مکان [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} را سؤال کنم، (پس از سؤال) جواب آمد: "اگر آنها را به اسم [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} آگاه سازید آن را ظاهر می‌سازند، اگر مکانش را بشناسند بر ضد او اقدام می‌کنند<ref>همان، ح ۷.</ref>"؛ محدث بزرگ شیخ حرّ عاملی پس از نقل این حدیث می‌گوید: این حدیث دلالت دارد که نهی [[ائمه|ائمه اطهار]] {{ع}} از نام بردن [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} بخصوص مواردی است که خوف از ضرر و بروز فساد می‌باشد<ref>همان، ذیل ح ۷.</ref>.
::::#مرحوم کلینی قدّس سرّه نیز نقل می‌کند که: شخصی از محمد بن عثمان (نایب خاص دوم) پرسید: آیا جانشین حضرت [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}} را دیده‌ای؟ در پاسخ گفت: آری به خدای سوگند، تا اینکه پرسید اسمش چیست؟ در پاسخ گفت: "پرسش از نام آن حضرت بر شما حرام است، این را از نزد خود نمی‌گویم... حکم امام را گفتم، چون هرگاه نام [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} برده شود نتیجه‌اش طلب کردن (دشمنان) از اوست. بپرهیزید از خدا و از این مطلب دم فرو بندید"<ref>همان، ح ۸.</ref>. این روایت همانند روایاتی است که با صراحت و روشنی دلالت دارند بر این که نهی از نام بردن حضرت، به خاطر ترس از رسیدن ضرر به آن بزرگوار است، چه آنکه وقتی نام او شناخته شد، دنبالش به جستجو خواهند پرداخت، از این رو امام {{ع}} از بردن نام آن حضرت نهی فرموده تا کسی که آن را نمی‏داند به آن مطّلع نشود، لذا کسی که می‏داند بر او اظهار آن نام حرام است.
::::#مرحوم کلینی قدّس سرّه نیز نقل می‌کند که: شخصی از محمد بن عثمان (نایب خاص دوم) پرسید: آیا جانشین حضرت [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}} را دیده‌ای؟ در پاسخ گفت: آری به خدای سوگند، تا اینکه پرسید اسمش چیست؟ در پاسخ گفت: "پرسش از نام آن حضرت بر شما حرام است، این را از نزد خود نمی‌گویم... حکم امام را گفتم، چون هرگاه نام [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} برده شود نتیجه‌اش طلب کردن (دشمنان) از اوست. بپرهیزید از خدا و از این مطلب دم فرو بندید"<ref>همان، ح ۸.</ref>. این روایت همانند روایاتی است که با صراحت و روشنی دلالت دارند بر این که نهی از نام بردن حضرت، به خاطر ترس از رسیدن ضرر به آن بزرگوار است، چه آنکه وقتی نام او شناخته شد، دنبالش به جستجو خواهند پرداخت، از این رو امام {{ع}} از بردن نام آن حضرت نهی فرموده تا کسی که آن را نمی‏داند به آن مطّلع نشود، لذا کسی که می‏داند بر او اظهار آن نام حرام است.
::::#علّامه مجلسی نقل می‌کند که ابو خالد کابلی گفت: هنگامی که [[امام سجاد]] {{ع}} از دنیا رفت به حضور [[امام باقر]] {{ع}} رسیدم... عرض کردم پدرت، [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} را برایم چنان توصیف کرده که اگر او را در راهی ببینم دستش را می‌گیرم. حضرت فرمود: منظورت چیست؟ گفتم می‌خواهم نام حضرت را برایم بگویی تا او را به نام بشناسم. فرمود: "از مطالبی سؤال می‌کنی که اگر فرزندان [[فاطمه زهرا|حضرت فاطمه]] {{س}} او را می‌شناختند حرص آن را داشتند که او را ([[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}) را قطعه‌قطعه کنند"<ref>بحار الانوار، پیشین، ص ۸.</ref>. این که حضرت می‌فرماید اگر فرزندان [[فاطمه زهرا|فاطمه]] {{س}} او را می‌شناختند، دلالت دارد بر اینکه عدّه‌ای از آنها قصد ضرر رساندن به حضرت را داشتند تا چه رسد به غیر آنها، از این رو [[امام باقر]] {{ع}} آن حضرت را به نام یاد نکرد تا نامش پوشیده بماند و شناخته نشود. بنابراین، روایات قسم سوم بیانگر این است که ذکر نکردن اسم واقعی حضرت به خاطر امر تعبّدی خاص نیست بلکه تنها به خاطر تقیه می‌باشد.
::::#علّامه مجلسی نقل می‌کند که ابو خالد کابلی گفت: هنگامی که [[امام سجاد]] {{ع}} از دنیا رفت به حضور [[امام باقر]] {{ع}} رسیدم... عرض کردم پدرت، [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} را برایم چنان توصیف کرده که اگر او را در راهی ببینم دستش را می‌گیرم. حضرت فرمود: منظورت چیست؟ گفتم می‌خواهم نام حضرت را برایم بگویی تا او را به نام بشناسم. فرمود: "از مطالبی سؤال می‌کنی که اگر فرزندان [[فاطمه زهرا|حضرت فاطمه]] {{س}} او را می‌شناختند حرص آن را داشتند که او را ([[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}}) را قطعه‌قطعه کنند"<ref>بحار الانوار، پیشین، ص ۸.</ref>. این که حضرت می‌فرماید اگر فرزندان [[فاطمه زهرا|فاطمه]] {{س}} او را می‌شناختند، دلالت دارد بر اینکه عدّه‌ای از آنها قصد ضرر رساندن به حضرت را داشتند تا چه رسد به غیر آنها، از این رو [[امام باقر]] {{ع}} آن حضرت را به نام یاد نکرد تا نامش پوشیده بماند و شناخته نشود. بنابراین، روایات قسم سوم بیانگر این است که ذکر نکردن اسم واقعی حضرت به خاطر امر تعبّدی خاص نیست بلکه تنها به خاطر تقیه می‌باشد.
::::*'''قسم چهارم از روایات:''' روایات فراوانی وجود دارد که دلالت دارد خود [[ائمه|ائمه اطهار]] {{ع}} یا اصحابشان در موارد متعددی [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} را به نام یاد کرده‌اند که دو موردش ذکر می‌شود:
:::::*'''قسم چهارم از روایات:''' روایات فراوانی وجود دارد که دلالت دارد خود [[ائمه|ائمه اطهار]] {{ع}} یا اصحابشان در موارد متعددی [[امام مهدی|حضرت مهدی]] {{ع}} را به نام یاد کرده‌اند که دو موردش ذکر می‌شود:
::::#صدوق از کلینی و او از اعلان بن رازی و او از بعضی اصحاب نقل می‌کند: وقتی همسر حضرت [[امام عسکری]] {{ع}} باردار شد، [[امام حسن]] {{ع}} به او فرمود: به زودی پسری را حمل می‌کند که نامش "محمد" است، و قائم بعد از من اوست<ref>وسایل الشیعة، پیشین، ح ۱۷.</ref>.
::::#صدوق از کلینی و او از اعلان بن رازی و او از بعضی اصحاب نقل می‌کند: وقتی همسر حضرت [[امام عسکری]] {{ع}} باردار شد، [[امام حسن]] {{ع}} به او فرمود: به زودی پسری را حمل می‌کند که نامش "محمد" است، و قائم بعد از من اوست<ref>وسایل الشیعة، پیشین، ح ۱۷.</ref>.
::::##صدوق نیز نقل می‌کند که جابر بن عبد اللّه انصاری گفت: در نزد [[فاطمه زهرا]] {{س}} صحیفه‌ای یافتم که در آن نام [[ائمه| ائمه اطهار]] {{عم}} از فرزندانش مذکور بود آنگاه جابر آنها را به ردیف خواند تا گفت: ابو القاسم فرزند [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}}، حجت خدا بر آفریده‌هایش که قائم است، مادرش نرجس نام داشت<ref>همان، ح ۱۸، ح ۱۹، ۲۳- ۲۲- ۲۰- ۱۶- ۱۵.</ref>.
::::##صدوق نیز نقل می‌کند که جابر بن عبد اللّه انصاری گفت: در نزد [[فاطمه زهرا]] {{س}} صحیفه‌ای یافتم که در آن نام [[ائمه| ائمه اطهار]] {{عم}} از فرزندانش مذکور بود آنگاه جابر آنها را به ردیف خواند تا گفت: ابو القاسم فرزند [[امام عسکری|امام حسن عسکری]] {{ع}}، حجت خدا بر آفریده‌هایش که قائم است، مادرش نرجس نام داشت<ref>همان، ح ۱۸، ح ۱۹، ۲۳- ۲۲- ۲۰- ۱۶- ۱۵.</ref>.
۲۱۸٬۱۰۷

ویرایش