احمد بن سیار سیاری بصری در تراجم و رجال: تفاوت میان نسخهها
احمد بن سیار سیاری بصری در تراجم و رجال (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۰ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۴۳
، ۲۰ فوریهٔ ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = احمد بن سیار سیاری بصری| عنوان مدخل = احمد بن سیار سیاری بصری| مداخل مرتبط = [[احمد بن سیار سیاری بصری در تراجم و رجال]]| پرسش مرتبط = }} | ||
| موضوع مرتبط = احمد بن سیار سیاری بصری | |||
| عنوان مدخل = احمد بن سیار سیاری بصری | |||
| مداخل مرتبط = [[احمد بن سیار سیاری بصری در تراجم و رجال]] | |||
| پرسش مرتبط = | |||
}} | |||
== آشنایی اجمالی == | == آشنایی اجمالی == | ||
احمد بن سیار<ref>ر. ک: خلاصة الأقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۲۰۳، ش۹؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۲۷، ش۱۰۳۶.</ref> تنها در یک مورد از اسناد [[تفسیر کنز الدقائق]]، به نقل از کتاب [[تأویل الآیات الظاهرة]] وارد شده است: | احمد بن سیار<ref>ر. ک: خلاصة الأقوال (رجال العلامة الحلی)، ص۲۰۳، ش۹؛ مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۱، ص۳۲۷، ش۱۰۳۶.</ref> تنها در یک مورد از اسناد [[تفسیر کنز الدقائق]]، به نقل از کتاب [[تأویل الآیات الظاهرة]] وارد شده است: | ||
خط ۴۲: | خط ۳۷: | ||
از [[روایت]] [[کشی]] فهمیده میشود که وی دوران [[أبوجعفر ثانی]]، [[امام جواد]]{{ع}} را نیز ادراک کرده است<ref>{{عربی|... قرأت في رقعة مع الجواد{{ع}} يعلم من سأل عن السياري: أنه ليس في المكان الذي ادعاه لنفسه و ألا تدفعوا إليه شيئاً}}؛ رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال)، ص۶۰۶، ش۱۱۲۸.</ref>. | از [[روایت]] [[کشی]] فهمیده میشود که وی دوران [[أبوجعفر ثانی]]، [[امام جواد]]{{ع}} را نیز ادراک کرده است<ref>{{عربی|... قرأت في رقعة مع الجواد{{ع}} يعلم من سأل عن السياري: أنه ليس في المكان الذي ادعاه لنفسه و ألا تدفعوا إليه شيئاً}}؛ رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال)، ص۶۰۶، ش۱۱۲۸.</ref>. | ||
[[ابن ادریس]] وی را از [[اصحاب امام کاظم]] و [[امام رضا]]{{عم}} شمرده است: | [[ابن ادریس]] وی را از [[اصحاب امام کاظم]] و [[امام رضا]]{{عم}} شمرده است: {{عربی|"ومن ذلك ما استطرفناه من كتاب السياري واسمه أبو عبدالله صاحب موسى و الرضا{{عم}}"}}<ref>مستطرفات السرائر، ص۵۶۸.</ref> و مرحوم [[کلینی]] مکاتبه [[محمد بن فرج]] با [[امام هادی]]{{ع}} را توسط سیاری نقل کرده است<ref>{{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ السَّيَّارِيِّ قَالَ: كَتَبَ مُحَمَّدُ بْنُ الْفَرَجِ إِلَى الْعَسْكَرِيِ{{ع}}...}}؛ (الکافی ج۴، ص۸۱، ح۳) مجلسی اول نوشته است {{عربی|وكأنه الهادی{{ع}}}}. (روضة المتقین، ج۳، ص۳۴۷).</ref>. | ||
{{عربی|ومن ذلك ما استطرفناه من كتاب السياري واسمه أبو عبدالله صاحب موسى و الرضا{{عم}}}}<ref>مستطرفات السرائر، ص۵۶۸.</ref> و مرحوم [[کلینی]] مکاتبه [[محمد بن فرج]] با [[امام هادی]]{{ع}} را توسط سیاری نقل کرده است<ref>{{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ السَّيَّارِيِّ قَالَ: كَتَبَ مُحَمَّدُ بْنُ الْفَرَجِ إِلَى الْعَسْكَرِيِ{{ع}}...}}؛ (الکافی ج۴، ص۸۱، ح۳) مجلسی اول نوشته است {{عربی|وكأنه الهادی{{ع}}}}. (روضة المتقین، ج۳، ص۳۴۷).</ref>. | |||
[[شیخ صدوق]] توقیعی را که از وجود [[مقدس]] [[صاحب الزمان]]{{ع}} خطاب به یکی از [[شیعیان]] صادر شده، نقل کرده و نوشته است: {{عربی|روى هذا التوقيع الحسن بن علي بن إبراهيم عن السياري}}<ref>کمال الدین، ج۲، ص۵۰۰، ح۲۵.</ref> که از این فهمیده میشود سیاری پس از سال ۲۶۰ (ق) نیز زنده بوده است. | [[شیخ صدوق]] توقیعی را که از وجود [[مقدس]] [[صاحب الزمان]]{{ع}} خطاب به یکی از [[شیعیان]] صادر شده، نقل کرده و نوشته است: {{عربی|روى هذا التوقيع الحسن بن علي بن إبراهيم عن السياري}}<ref>کمال الدین، ج۲، ص۵۰۰، ح۲۵.</ref> که از این فهمیده میشود سیاری پس از سال ۲۶۰ (ق) نیز زنده بوده است. | ||
خط ۶۳: | خط ۵۶: | ||
'''پاسخ:''' بر اساس تحقیق، سیاری از [[راویان]] امامی به شمار میآید؛ ولی دارای [[انحرافات فکری]] مانند [[اعتقاد]] به تناسخ؛ غلو و [[ادعای نیابت]] بوده است، به چند دلیل: | '''پاسخ:''' بر اساس تحقیق، سیاری از [[راویان]] امامی به شمار میآید؛ ولی دارای [[انحرافات فکری]] مانند [[اعتقاد]] به تناسخ؛ غلو و [[ادعای نیابت]] بوده است، به چند دلیل: | ||
#ملاحظه [[روایات]] سیاری؛ نمونهها: | |||
##{{متن حدیث|... عَنْ أَحْمَدِ بْنِ مُحَمَّدِ السَّيَّارِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي نَسِيمٌ وَ مَارِيَةُ قَالَتَا: لَمَّا خَرَجَ صَاحِبُ الزَّمَانِ{{ع}} مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ سَقَطَ جَاثِياً عَلَى رُكْبَتَيْهِ رَافِعاً سَبَّابَتَهُ نَحْوَ السَّمَاءِ ثُمَّ عَطَسَ فَقَالَ {{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>سپاس، خداوند، پروردگار جهانیان را سوره فاتحه، آیه ۲.</ref>وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عَبْداً دَاخِراً لِلَّهِ غَيْرُ مُسْتَنْكِفٍ وَ لَا مُسْتَكْبِرٍ ثُمَّ قَالَ زَعَمَتِ الظَّلَمَةُ أَنَّ حُجَّةَ اللَّهِ دَاحِضَةٌ وَ لَوْ أَذِنَ لَنَا فِي الْكَلَامِ لَزَالَ الشَّكُ}}<ref>إثبات الوصیة، ص۲۶۰؛ کمال الدین، ج۲، ص۴۳۰، ح۵؛ الغیبه (طوسی)، ص۲۴۴.</ref>. | |||
##{{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنِ السَّيَّارِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ الرَّازِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الثَّانِي{{ع}} قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا تَقُولُ فِي الصَّوْمِ فَإِنَّهُ قَدْ رُوِيَ أَنَّهُمْ لَا يُوَفَّقُونَ لِصَوْمٍ فَقَالَ أَمَا إِنَّهُ قَدْ أُجِيبَتْ دَعْوَةُ الْمَلَكِ فِيهِمْ قَالَ فَقُلْتُ وَ كَيْفَ ذَلِكَ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ إِنَّ النَّاسَ لَمَّا قَتَلُوا الْحُسَيْنَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ أَمَرَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مَلَكاً يُنَادِي أَيَّتُهَا الْأُمَّةُ الظَّالِمَةُ الْقَاتِلَةُ عِتْرَةَ نَبِيِّهَا لَا وَفَّقَكُمُ اللَّهُ لِصَوْمٍ وَ لَا لِفِطْرٍ}}<ref>الکافی، ج۴، ص۱۶۹، ح۱.</ref>. | |||
{{متن حدیث|... عَنْ أَحْمَدِ بْنِ مُحَمَّدِ السَّيَّارِيِّ قَالَ حَدَّثَنِي نَسِيمٌ وَ مَارِيَةُ قَالَتَا: لَمَّا خَرَجَ صَاحِبُ الزَّمَانِ{{ع}} مِنْ بَطْنِ أُمِّهِ سَقَطَ جَاثِياً عَلَى رُكْبَتَيْهِ رَافِعاً سَبَّابَتَهُ نَحْوَ السَّمَاءِ ثُمَّ عَطَسَ فَقَالَ {{متن قرآن|الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ}}<ref>سپاس، خداوند، پروردگار جهانیان را سوره فاتحه، آیه ۲.</ref>وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ عَبْداً دَاخِراً لِلَّهِ غَيْرُ مُسْتَنْكِفٍ وَ لَا مُسْتَكْبِرٍ ثُمَّ قَالَ زَعَمَتِ الظَّلَمَةُ أَنَّ حُجَّةَ اللَّهِ دَاحِضَةٌ وَ لَوْ أَذِنَ لَنَا فِي الْكَلَامِ لَزَالَ الشَّكُ}}<ref>إثبات الوصیة، ص۲۶۰؛ کمال الدین، ج۲، ص۴۳۰، ح۵؛ الغیبه (طوسی)، ص۲۴۴.</ref>. | ##{{متن حدیث|... عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ السَّيَّارِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ قَالَ: قُلْتُ لِلرِّضَا{{ع}} يَحْدُثُ الْأَمْرُ لَا أَجِدُ بُدّاً مِنْ مَعْرِفَتِهِ وَ لَيْسَ فِي الْبَلَدِ الَّذِي أَنَا فِيهِ أَحَدٌ أَسْتَفْتِيهِ مِنْ مَوَالِيكَ قَالَ فَقَالَ ايتِ فَقِيهَ الْبَلَدِ فَاسْتَفْتِهِ فِي أَمْرِكَ فَإِذَا أَفْتَاكَ بِشَيْءٍ فَخُذْ بِخِلَافِهِ فَإِنَّ الْحَقَّ فِيهِ}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۷۵، ح۱۰.</ref>. | ||
##{{متن حدیث|... عَنِ السَّيَّارِيِّ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ سَالِمٍ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: إِنَّا وَ آلُ أَبِي سُفْيَانَ أَهْلُ بَيْتَيْنِ تَعَادَيْنَا فِي اللَّهِ قُلْنَا صَدَقَ اللَّهُ وَ قَالُوا كَذَبَ اللَّهُ قَاتَلَ أَبُو سُفْيَانَ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} وَ قَاتَلَ مُعَاوِيَةُ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} وَ قَاتَلَ يَزِيدُ بْنُ مُعَاوِيَةَ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ{{ع}} وَ السُّفْيَانِيُّ يُقَاتِلُ الْقَائِمَ{{ع}}}}<ref>معانی الأخبار، ص۳۴۶، ح۱.</ref>. | |||
{{متن حدیث|مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ عَنِ السَّيَّارِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ الرَّازِيِّ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ الثَّانِي{{ع}} قَالَ: قُلْتُ لَهُ جُعِلْتُ فِدَاكَ مَا تَقُولُ فِي الصَّوْمِ فَإِنَّهُ قَدْ رُوِيَ أَنَّهُمْ لَا يُوَفَّقُونَ لِصَوْمٍ فَقَالَ أَمَا إِنَّهُ قَدْ أُجِيبَتْ دَعْوَةُ الْمَلَكِ فِيهِمْ قَالَ فَقُلْتُ وَ كَيْفَ ذَلِكَ جُعِلْتُ فِدَاكَ قَالَ إِنَّ النَّاسَ لَمَّا قَتَلُوا الْحُسَيْنَ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِ أَمَرَ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى مَلَكاً يُنَادِي أَيَّتُهَا الْأُمَّةُ الظَّالِمَةُ الْقَاتِلَةُ عِتْرَةَ نَبِيِّهَا لَا وَفَّقَكُمُ اللَّهُ لِصَوْمٍ وَ لَا لِفِطْرٍ}}<ref>الکافی، ج۴، ص۱۶۹، ح۱.</ref>. | #تعبیر [[شیعی]] جلد که [[ابن حجر]] درباره سیاری به کار برده، در جایی یاد میشود که شخص از [[راویان]] امامی است. | ||
#[[ابن اثیر]] درباره طاهریه که به گفته [[نصر بن صباح]]، سیاری از بزرگان آنان به شمار میآمد، چنین نوشته است: {{عربی|"الطاهري، كلها كانت تتشيع"}}<ref>الکامل فی التاریخ، ج۷، ص۱۳۲.</ref>. [[محدث قمی]] به استناد همین جمله، در مورد یکی از [[طاهریان]] به نام [[عبیدالله بن عبدالله بن طاهر]] چنین نوشته است: {{عربی|هذا الرجل امامي شيعي، بل الطاهري كلها تتشيع}}<ref>الکنی والألقاب، ج۲، ص۲۶۵.</ref>. | |||
{{متن حدیث|... عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ السَّيَّارِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَسْبَاطٍ قَالَ: قُلْتُ لِلرِّضَا{{ع}} يَحْدُثُ الْأَمْرُ لَا أَجِدُ بُدّاً مِنْ مَعْرِفَتِهِ وَ لَيْسَ فِي الْبَلَدِ الَّذِي أَنَا فِيهِ أَحَدٌ أَسْتَفْتِيهِ مِنْ مَوَالِيكَ قَالَ فَقَالَ ايتِ فَقِيهَ الْبَلَدِ فَاسْتَفْتِهِ فِي أَمْرِكَ فَإِذَا أَفْتَاكَ بِشَيْءٍ فَخُذْ بِخِلَافِهِ فَإِنَّ الْحَقَّ فِيهِ}}<ref>عیون أخبار الرضا{{ع}}، ج۱، ص۲۷۵، ح۱۰.</ref>. | #تعبیر {{عربی|أنه قال بالتناسخ}} از زبان [[ابن غضائری]]. | ||
#تعبیر [[شیخ طوسی]] و [[نجاشی]] که درباره [[روایات]] سیاری نوشتهاند: {{عربی|"إلا ما كان من غلو وتخليط"}}<ref>رجال النجاشی، ص۸۰، ش۱۹۲، الفهرست (طوسی)، ص۵۷، ش۷۰.</ref>. | |||
{{متن حدیث|... عَنِ السَّيَّارِيِّ عَنِ الْحَكَمِ بْنِ سَالِمٍ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: إِنَّا وَ آلُ أَبِي سُفْيَانَ أَهْلُ بَيْتَيْنِ تَعَادَيْنَا فِي اللَّهِ قُلْنَا صَدَقَ اللَّهُ وَ قَالُوا كَذَبَ اللَّهُ قَاتَلَ أَبُو سُفْيَانَ رَسُولَ اللَّهِ{{صل}} وَ قَاتَلَ مُعَاوِيَةُ عَلِيَّ بْنَ أَبِي طَالِبٍ{{ع}} وَ قَاتَلَ يَزِيدُ بْنُ مُعَاوِيَةَ الْحُسَيْنَ بْنَ عَلِيٍّ{{ع}} وَ السُّفْيَانِيُّ يُقَاتِلُ الْقَائِمَ{{ع}}}}<ref>معانی الأخبار، ص۳۴۶، ح۱.</ref>. | #عبارت {{عربی|"أنه ليس في المكان الذي ادعاه لنفسه وألا تدفعوا إليه شيئاً"}} در [[حدیث]] [[امام جواد]]{{ع}}<ref>رجال الکشی (اختیار معرفة الرجال)، ص۶۰۶، ش۱۱۲۸.</ref>. یکی از محققان پس از نقل این حدیث نوشته است: {{عربی|"يظهر من الحديث أن السياري كان له وجاهة يرجع إليه في الأمور و زعموا أنه كان وكيلاً له{{ع}} و قد اغتروا بما ادعاه لنفسه، فمنعهم عن أن يدفعوا إليه شيئاً"}}<ref>تهذیب المقال، ج۳، پانوشت ص۲۷۰.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۳ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۳ ص ۶۵-۶۸.</ref> | ||
[[محدث قمی]] به استناد همین جمله، در مورد یکی از [[طاهریان]] به نام [[عبیدالله بن عبدالله بن طاهر]] چنین نوشته است: {{عربی|هذا الرجل امامي شيعي، بل الطاهري كلها تتشيع}}<ref>الکنی والألقاب، ج۲، ص۲۶۵.</ref>. | |||
==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]== | ==جایگاه [[حدیثی]] [[راوی]]== | ||
سیاری از دو جهت مورد [[طعن]] قرار گرفته از نظر [[اعتقادی]] و از جهت [[حدیثی]] و [[نقل روایت]]، پس تضعیفات سیاری را میتوان در دو حوزه دانست: | سیاری از دو جهت مورد [[طعن]] قرار گرفته از نظر [[اعتقادی]] و از جهت [[حدیثی]] و [[نقل روایت]]، پس تضعیفات سیاری را میتوان در دو حوزه دانست: | ||
#خصوصیاتی که به خود وی برمیگردند؛ مانند [[ضعیف]]، متهالک<ref>کسی که سراسیمه و با سرعت و عجله به سویی یا انجام دادن کاری حرکت میکند و مقصود این است که وی با شتاب و بیدقت نظر میدهد و داوری میکند.</ref>، غال، [[منحرف]]، قال بالتناسخ و [[فاسد المذهب]]. | |||
#ویژگیهایی که به [[روایات]] وی بر میگردند؛ نظیر [[ضعیف الحدیث]]<ref>مرحوم کلباسی برای تعبیر ضعیف الحدیث چند وجه ذکر کرده است: أ. ضعیف در شناخت حدیث، مانند اینکه گفته شود فلان شخص در علم نحو ضعیف است. ب. نقل روایت از ضعفاء و اعتماد بر احادیث مرسل. ج. ضعف مضمون روایت، که گفته شده مراد از ضعف حدیث در نزد قدما همین بوده است. د. ضعیف الحدیث در مقابل صحیح الحدیث است. در نظر قدماء اصحاب امامیه، امامی بودن، شرط صحت روایت به شمار میآمد، از این رو روایت راوی غیر امامی نزدشان ضعیف الحدیث شمرده میگردید. (ر.ک: الرسائل الرجالیه (کلباسی)، ج۲، ص۴۵۲)</ref>، مجفو الروایة<ref>به معنای متروک الروایة.</ref>، كثیر المراسیل و استثنی شیوخ القمیین روایته من كتاب نوادر الحكمة<ref>محمد بن احمد بن یحیی اشعری نویسنده نوادر الحكمه روایات فراوانی از ابو عبدالله احمد بن محمد سیاری نقل کرده است. از آنجا که محمد بن احمد از راویان ضعیف حدیث نقل، بر روایات مرسله اعتماد میکرد، ابن ولید که از مشایخ بزرگ و معروف روایی در قم و از فقهای آن زمان به شمار میرفت، روایات محمد بن احمد را نقل میکرده، به استثنای آنچه که محمد بن احمد از راویان ضعیف نقل کرده است و از جمله آن مستثنیات، روایات حمد بن احمد بن یحیی از أبو عبدالله أحمد بن محمد سیاری است. أبو العباس احمد بن علی بن نوح استاد نجاشی و شیخ صدوق عمل ابن ولید را در استثنای برخی از رجال نوادر الحکمه صحیح دانسته و از آن پیروی کردند.</ref>. | |||
[[ابن غضائری]]: {{عربی|"يكنى أبا عبدالله، القمي، المعروف بالسياري. ضعيف، متهالك، غال، منحرف. استثني شيوخ القميين روايته من كتاب نوادر الحكمة و حكى علي بن محمد بن محبوب عنه في كتاب النوادر المصنف أنه قال بالتناسخ"}}<ref>الرجال (ابن الغضائری)، ص۴۰، ش۱۱.</ref>. | [[ابن غضائری]]: {{عربی|"يكنى أبا عبدالله، القمي، المعروف بالسياري. ضعيف، متهالك، غال، منحرف. استثني شيوخ القميين روايته من كتاب نوادر الحكمة و حكى علي بن محمد بن محبوب عنه في كتاب النوادر المصنف أنه قال بالتناسخ"}}<ref>الرجال (ابن الغضائری)، ص۴۰، ش۱۱.</ref>. |