پرش به محتوا

احمد بن قتیبه همدانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد)
خط ۵: خط ۵:
{{متن حدیث|أَبُو الْحَسَنِ أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ الْهَمْدَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ يَعْنِي ابْنَ زَكَرِيَّا بْنِ صَالِحِ بْنِ عَاصِمِ بْنِ زُفَرَ الْبَصْرِيَّ قَالَ حَدَّثَنَا زَكَرِيَّا بْنُ يَحْيَى التُّسْتَرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ قُتَيْبَةَ الْهَمْدَانِيُّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى كَانَ وَ لَا شَيْءَ فَخَلَقَ خَمْسَةً مِنْ نُورِ جَلَالِهِ وَ [جَعَلَ] لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ اسْماً مِنْ أَسْمَائِهِ الْمُنْزَلَةِ فَهُوَ الْحَمِيدُ وَ سَمَّى [النَّبِيَّ] مُحَمَّداً صوَ هُوَ الْأَعْلَى وَ سَمَّى أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيّاً وَ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَاشْتَقَ مِنْهَا حَسَناً وَ حُسَيْناً وَ هُوَ فَاطِرٌ فَاشْتَقَّ لِفَاطِمَةَ مِنْ أَسْمَائِهِ اسْماً فَلَمَّا خَلَقَهُمْ جَعَلَهُمْ فِي الْمِيثَاقِ فَإِنَّهُمْ عَنْ يَمِينِ الْعَرْشِ وَ خَلَقَ الْمَلَائِكَةَ مِنْ نُورٍ فَلَمَّا أَنْ نَظَرُوا إِلَيْهِمْ عَظَّمُوا أَمْرَهُمْ وَ شَأْنَهُمْ وَ لُقِّنُوا التَّسْبِيحَ فَذَلِكَ قَوْلُهُ {{متن قرآن|وَإِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ وَإِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ}}<ref>«و ماییم که صف‌زدگانیم و ماییم که (خداوند را) به پاکی می‌ستاییم» سوره صافات، آیه ۱۶۵-۱۶۶.</ref> فَلَمَّا خَلَقَ اللَّهُ تَعَالَى آدَمَ{{ع}} نَظَرَ إِلَيْهِمْ عَنْ يَمِينِ الْعَرْشِ فَقَالَ يَا رَبِّ مَنْ هَؤُلَاءِ قَالَ يَا آدَمُ هَؤُلَاءِ صَفْوَتِي وَ خَاصَّتِي خَلَقْتُهُمْ مِنْ نُورٍ جَلَالِي وَ شَقَقْتُ لَهُمْ اسْماً مِنْ أَسْمَائِي...}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۳۵۸ - ۳۵۹، به نقل از: تفسیر فرات الکوفی، ص۵۶، ح۱۵.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۴۷۹-۴۸۰.</ref>
{{متن حدیث|أَبُو الْحَسَنِ أَحْمَدُ بْنُ صَالِحٍ الْهَمْدَانِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا الْحَسَنُ بْنُ عَلِيٍّ يَعْنِي ابْنَ زَكَرِيَّا بْنِ صَالِحِ بْنِ عَاصِمِ بْنِ زُفَرَ الْبَصْرِيَّ قَالَ حَدَّثَنَا زَكَرِيَّا بْنُ يَحْيَى التُّسْتَرِيُّ قَالَ حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ قُتَيْبَةَ الْهَمْدَانِيُّ عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} قَالَ: إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى كَانَ وَ لَا شَيْءَ فَخَلَقَ خَمْسَةً مِنْ نُورِ جَلَالِهِ وَ [جَعَلَ] لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمْ اسْماً مِنْ أَسْمَائِهِ الْمُنْزَلَةِ فَهُوَ الْحَمِيدُ وَ سَمَّى [النَّبِيَّ] مُحَمَّداً صوَ هُوَ الْأَعْلَى وَ سَمَّى أَمِيرَ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيّاً وَ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى فَاشْتَقَ مِنْهَا حَسَناً وَ حُسَيْناً وَ هُوَ فَاطِرٌ فَاشْتَقَّ لِفَاطِمَةَ مِنْ أَسْمَائِهِ اسْماً فَلَمَّا خَلَقَهُمْ جَعَلَهُمْ فِي الْمِيثَاقِ فَإِنَّهُمْ عَنْ يَمِينِ الْعَرْشِ وَ خَلَقَ الْمَلَائِكَةَ مِنْ نُورٍ فَلَمَّا أَنْ نَظَرُوا إِلَيْهِمْ عَظَّمُوا أَمْرَهُمْ وَ شَأْنَهُمْ وَ لُقِّنُوا التَّسْبِيحَ فَذَلِكَ قَوْلُهُ {{متن قرآن|وَإِنَّا لَنَحْنُ الصَّافُّونَ وَإِنَّا لَنَحْنُ الْمُسَبِّحُونَ}}<ref>«و ماییم که صف‌زدگانیم و ماییم که (خداوند را) به پاکی می‌ستاییم» سوره صافات، آیه ۱۶۵-۱۶۶.</ref> فَلَمَّا خَلَقَ اللَّهُ تَعَالَى آدَمَ{{ع}} نَظَرَ إِلَيْهِمْ عَنْ يَمِينِ الْعَرْشِ فَقَالَ يَا رَبِّ مَنْ هَؤُلَاءِ قَالَ يَا آدَمُ هَؤُلَاءِ صَفْوَتِي وَ خَاصَّتِي خَلَقْتُهُمْ مِنْ نُورٍ جَلَالِي وَ شَقَقْتُ لَهُمْ اسْماً مِنْ أَسْمَائِي...}}<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۳۵۸ - ۳۵۹، به نقل از: تفسیر فرات الکوفی، ص۵۶، ح۱۵.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۴۷۹-۴۸۰.</ref>


== شرح حال [[راوی]] ==
== شرح حال راوی ==
نام راوی در [[کتب رجالی]] ذکر نشده و اطلاعاتی از وی در منابع دیگر به دست نیامده است، ولی در [[اسناد]] بعضی روایات دیگر قرار گرفته است که از جهت طبقه و مضمون روایت، [[اتحاد]] و یکسانی آنها استفاده می‌شود؛ زیرا همه آنها با یک واسطه از [[امام صادق]]{{ع}} روایت کردند:
نام راوی در [[کتب رجالی]] ذکر نشده و اطلاعاتی از وی در منابع دیگر به دست نیامده است، ولی در [[اسناد]] بعضی روایات دیگر قرار گرفته است که از جهت طبقه و مضمون روایت، [[اتحاد]] و یکسانی آنها استفاده می‌شود؛ زیرا همه آنها با یک واسطه از [[امام صادق]]{{ع}} روایت کردند:
#{{متن حدیث|حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ قُتَيْبَةَ الْهَمْدَانِيِّ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} إِنِّي كُنْتُ بِالْحَائِرِ لَيْلَةَ عَرَفَةَ وَ كُنْتُ أُصَلِّي وَ ثَمَّ نَحْوٌ مِنْ خَمْسِينَ أَلْفاً مِنَ النَّاسِ جَمِيلَةٍ وُجُوهُهُمْ طَيِّبَةٍ رَوَائِحُهُمْ- وَ أَقْبَلُوا يُصَلُّونَ اللَّيْلَةَ [اللَّيْلَ] أَجْمَعَ فَلَمَّا طَلَعَ الْفَجْرُ سَجَدْتُ ثُمَّ رَفَعْتُ رَأْسِي فَلَمْ أَرَ مِنْهُمْ أَحَداً- فَقَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} إِنَّهُ مَرَّ بِالْحُسَيْنِ{{ع}} خَمْسُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَ هُوَ يُقْتَلُ فَعَرَجُوا إِلَى السَّمَاءِ فَأَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَيْهِمْ مَرَرْتُمْ بِابْنِ حَبِيبِي وَ هُوَ يُقْتَلُ فَلَمْ تَنْصُرُوهُ فَاهْبِطُوا إِلَى الْأَرْضِ فَاسْكُنُوا عِنْدَ قَبْرِهِ شُعْثاً غُبْراً إِلَى يَوْمِ تَقُومُ السَّاعَةُ}} <ref>کامل الزیارات، ص۱۱۵، ح۶.</ref>.
#{{متن حدیث|حَدَّثَنِي أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ تَعَالَى عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنْ بَعْضِ أَصْحَابِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ قُتَيْبَةَ الْهَمْدَانِيِّ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ قَالَ: قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} إِنِّي كُنْتُ بِالْحَائِرِ لَيْلَةَ عَرَفَةَ وَ كُنْتُ أُصَلِّي وَ ثَمَّ نَحْوٌ مِنْ خَمْسِينَ أَلْفاً مِنَ النَّاسِ جَمِيلَةٍ وُجُوهُهُمْ طَيِّبَةٍ رَوَائِحُهُمْ- وَ أَقْبَلُوا يُصَلُّونَ اللَّيْلَةَ [اللَّيْلَ] أَجْمَعَ فَلَمَّا طَلَعَ الْفَجْرُ سَجَدْتُ ثُمَّ رَفَعْتُ رَأْسِي فَلَمْ أَرَ مِنْهُمْ أَحَداً- فَقَالَ لِي أَبُو عَبْدِ اللَّهِ{{ع}} إِنَّهُ مَرَّ بِالْحُسَيْنِ{{ع}} خَمْسُونَ أَلْفَ مَلَكٍ وَ هُوَ يُقْتَلُ فَعَرَجُوا إِلَى السَّمَاءِ فَأَوْحَى اللَّهُ تَعَالَى إِلَيْهِمْ مَرَرْتُمْ بِابْنِ حَبِيبِي وَ هُوَ يُقْتَلُ فَلَمْ تَنْصُرُوهُ فَاهْبِطُوا إِلَى الْأَرْضِ فَاسْكُنُوا عِنْدَ قَبْرِهِ شُعْثاً غُبْراً إِلَى يَوْمِ تَقُومُ السَّاعَةُ}} <ref>کامل الزیارات، ص۱۱۵، ح۶.</ref>.
خط ۱۲: خط ۱۲:
#{{متن حدیث|أخبرنا زيد بن جعفر بن حاجب، قال نا محمد بن أحمد بن وليد، قال نا فرات بن إبراهيم، قال حدثنا أحمد - وهو إبن موسى بن إسحاق، قال نا أحمد بن قتيبة قال نا الحسن بن سعيد، عن جعفر بن محمد أنه سئل عمن زار قبر الحسين بن علي، فقال: من زار قبر الحسين بن علي يوم عيد كتب له ثلاث و ثلاثون عمرة و مائة غزوة، و من زاره في يوم عيد كتب له مائة حجة و مائة عمرة و مائة غزوة مع نبي مرسل أو امام عادل. قال: فقال رجل: ههنا مثل ثواب الموقف؟ قال: فغضب و قال: من اغتسل في الفرات ثم مشى إلى قبر الحسين كان له بكل قدم يرفعها أو يضعها حجة متقبّلة}}<ref>فضل زیارة الحسین{{ع}}، ص۷۸ - ۷۹، ح۶۷.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۴۸۰-۴۸۱.</ref>
#{{متن حدیث|أخبرنا زيد بن جعفر بن حاجب، قال نا محمد بن أحمد بن وليد، قال نا فرات بن إبراهيم، قال حدثنا أحمد - وهو إبن موسى بن إسحاق، قال نا أحمد بن قتيبة قال نا الحسن بن سعيد، عن جعفر بن محمد أنه سئل عمن زار قبر الحسين بن علي، فقال: من زار قبر الحسين بن علي يوم عيد كتب له ثلاث و ثلاثون عمرة و مائة غزوة، و من زاره في يوم عيد كتب له مائة حجة و مائة عمرة و مائة غزوة مع نبي مرسل أو امام عادل. قال: فقال رجل: ههنا مثل ثواب الموقف؟ قال: فغضب و قال: من اغتسل في الفرات ثم مشى إلى قبر الحسين كان له بكل قدم يرفعها أو يضعها حجة متقبّلة}}<ref>فضل زیارة الحسین{{ع}}، ص۷۸ - ۷۹، ح۶۷.</ref>.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۴۸۰-۴۸۱.</ref>


== [[طبقه راوی]] ==
== طبقه راوی ==
از [[اسناد روایات]] استفاده می‌شود که [[راوی]] در طبقه ششم قرار دارد، به دلیل روایتش از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} که از طبقه پنجم هستند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۴۸۲.</ref>
از [[اسناد روایات]] استفاده می‌شود که [[راوی]] در طبقه ششم قرار دارد، به دلیل روایتش از [[اصحاب امام صادق]]{{ع}} که از طبقه پنجم هستند.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۴۸۲.</ref>


== استادان و [[شاگردان راوی]] ==
== استادان و شاگردان راوی ==
از جمله اساتید وی در اسناد روایات عبارتند از: [[عبدالرحمان بن یزید]]، [[اسحاق بن عمار]] و [[حسن بن سعید احمسی]]<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۳۵۸ - ۳۵۹؛ کامل الزیارات، ص۱۱۵، ح۶؛ فضل زیارة الحسین{{ع}}، ص۳۰ - ۳۱، ح۳.</ref>؛ و از جمله [[شاگردان]] وی، می‌‌توان به: [[زکریا بن یحیی تستری]] و [[احمد بن موسی بن اسحاق تمیمی]]<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۳۵۸ - ۳۵۹؛ تهذیب الأحکام، ج۶، ص۵۳، ح۲۷.</ref> اشاره کرد.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۴۸۲.</ref>
از جمله اساتید وی در اسناد روایات عبارتند از: [[عبدالرحمان بن یزید]]، [[اسحاق بن عمار]] و [[حسن بن سعید احمسی]]<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۳۵۸ - ۳۵۹؛ کامل الزیارات، ص۱۱۵، ح۶؛ فضل زیارة الحسین{{ع}}، ص۳۰ - ۳۱، ح۳.</ref>؛ و از جمله [[شاگردان]] وی، می‌‌توان به: [[زکریا بن یحیی تستری]] و [[احمد بن موسی بن اسحاق تمیمی]]<ref>تفسیر کنز الدقائق، ج۱، ص۳۵۸ - ۳۵۹؛ تهذیب الأحکام، ج۶، ص۵۳، ح۲۷.</ref> اشاره کرد.<ref>[[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[رجال تفسیری ج۲ (کتاب)|رجال تفسیری]]، ج۲ ص ۴۸۲.</ref>


خط ۳۲: خط ۳۲:
[[رده:رجال تفسیری]]
[[رده:رجال تفسیری]]
[[رده:طبقه ششم راویان]]
[[رده:طبقه ششم راویان]]
[[رده: همدانیان]]
[[رده:بنی‌همدان]]
۱۱۲٬۸۶۰

ویرایش