پرش به محتوا

ابوسعید عقیصا دینار تیمی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۲: خط ۶۲:


== [[عقیصا]]؛ همراه [[امام علی]] {{ع}} در [[کربلا]] ==
== [[عقیصا]]؛ همراه [[امام علی]] {{ع}} در [[کربلا]] ==
وی [[نقل]] می‌کند: "وقتی با [[امیر المؤمنین]] {{ع}} از [[صفین]] به سوی [[کوفه]] می‌رفتیم، در [[کربلا]] فرود آمدیم و در وسط روز با عطش شدیدی روبه‌رو شدیم؛ [[مردم]] به آن [[حضرت]] گفتند: "ما از [[تشنگی]] می‌ترسیم (که تلف شویم)[[حضرت]] فرمود: "خداوند شما را [[سیراب]] می‌کند"؛ پس آن [[حضرت]] به مکانی آمد و فرمود: "اینجا را بکنید!" و طبق [[روایت]] دیگر، خود، آستین بالا زد و [[خاک]] را کنار زد تا اینکه سنگ سفیدی را دیدیم و به کمک آن [[حضرت]] آن سنگ را جا به جا کردیم که چشمه‌ای خنک و گوارا نمایان شد؛ پس، از آن نوشیدیم و به حیوانات خود نیز آب دادیم و سپس حرکت کردیم. پس از ساعتی، دوباره [[تشنه]] شدیم و برای [[نوشیدن آب]] به سوی آن چشمه برگشتیم، اما اثری از آن نیافتیم. پس درباره آن چشمه از راهبی که در آن حوالی بود، پرسیدیم؛ در جواب گفت: "آن، آشکار نمی‌شود مگر برای [[نبی]] یا [[وصی]] او"<ref>تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۱۲، ص۲۰۲؛ الاختصاص، شیخ مفید، ص۲۱۹.</ref>.
وی [[نقل]] می‌کند: «وقتی با [[امیر المؤمنین]] {{ع}} از [[صفین]] به سوی [[کوفه]] می‌رفتیم، در [[کربلا]] فرود آمدیم و در وسط روز با عطش شدیدی روبه‌رو شدیم»؛ [[مردم]] به آن [[حضرت]] گفتند: «ما از [[تشنگی]] می‌ترسیم (که تلف شویم)»؛ [[حضرت]] فرمود: «خداوند شما را [[سیراب]] می‌کند»؛ پس آن [[حضرت]] به مکانی آمد و فرمود: «اینجا را بکنید!» و طبق [[روایت]] دیگر، خود، آستین بالا زد و [[خاک]] را کنار زد تا اینکه سنگ سفیدی را دیدیم و به کمک آن [[حضرت]] آن سنگ را جا به جا کردیم که چشمه‌ای خنک و گوارا نمایان شد؛ پس، از آن نوشیدیم و به حیوانات خود نیز آب دادیم و سپس حرکت کردیم. پس از ساعتی، دوباره [[تشنه]] شدیم و برای [[نوشیدن آب]] به سوی آن چشمه برگشتیم، اما اثری از آن نیافتیم. پس درباره آن چشمه از راهبی که در آن حوالی بود، پرسیدیم؛ در جواب گفت: «آن، آشکار نمی‌شود مگر برای [[نبی]] یا [[وصی]] او»<ref>تاریخ بغداد، خطیب بغدادی، ج۱۲، ص۲۰۲؛ الاختصاص، شیخ مفید، ص۲۱۹.</ref>.


این [[روایت]] با تفاوت‌های فراوانی درباره حرکت به سوی [[صفین]]، اشاره [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به محل [[شهادت امام حسین]] {{ع}}، [[اسلام آوردن]] [[راهب]] و [[همراهی]] او با [[امام علی]] {{ع}} و شهادتش در [[نبرد صفین]] از [[عقیصا]] نیز [[نقل]] شده است<ref>الخرائج والجرائح، قطب الدین الراوندی ۱، ص۲۲۲.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۲.</ref>.  
این [[روایت]] با تفاوت‌های فراوانی درباره حرکت به سوی [[صفین]]، اشاره [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به محل [[شهادت امام حسین]] {{ع}}، [[اسلام آوردن]] [[راهب]] و [[همراهی]] او با [[امام علی]] {{ع}} و شهادتش در [[نبرد صفین]] از [[عقیصا]] نیز [[نقل]] شده است<ref>الخرائج والجرائح، قطب الدین الراوندی ۱، ص۲۲۲.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۲.</ref>.  


== توجه [[امام علی]] {{ع}} به بازار ==
== توجه [[امام علی]] {{ع}} به بازار ==
[[عقیصا]] [[نقل]] می‌کند: [[حضرت]] {{ع}} به بازار می‌آمد و بازاریان را به [[پرهیزکاری]] و سوگند نخوردن [[دعوت]] می‌کرد و می‌فرمود: "تاجر، [[فاجر]] است، مگر کسی که به [[حق]] بگیرد و به [[حق]] بدهد". و پس از چند روز دوباره می‌آمد و سخنانی شبیه آن سخنان را برای اصناف دیگر بیان می‌فرمود؛ گرچه جمعی با دیدن [[امام]] {{ع}} می‌گفتند: شکم بزرگ آمد؛ اما [[امام]] {{ع}} می‌فرمود: "بالای آن، [[علم]] و پایین آن [[غذا]] است"<ref>الغارات، ثقفی کوفی، ۱، ص۱۱۰ و ۲، ص۷۱۵.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۲-۱۸۳.</ref>.  
[[عقیصا]] [[نقل]] می‌کند: [[حضرت]] {{ع}} به بازار می‌آمد و بازاریان را به [[پرهیزکاری]] و سوگند نخوردن [[دعوت]] می‌کرد و می‌فرمود: «تاجر، [[فاجر]] است، مگر کسی که به [[حق]] بگیرد و به [[حق]] بدهد». و پس از چند روز دوباره می‌آمد و سخنانی شبیه آن سخنان را برای اصناف دیگر بیان می‌فرمود؛ گرچه جمعی با دیدن [[امام]] {{ع}} می‌گفتند: شکم بزرگ آمد؛ اما [[امام]] {{ع}} می‌فرمود: «بالای آن، [[علم]] و پایین آن [[غذا]] است»<ref>الغارات، ثقفی کوفی، ۱، ص۱۱۰ و ۲، ص۷۱۵.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۲-۱۸۳.</ref>.  


== اهمیت [[نماز]] ==
== اهمیت [[نماز]] ==
از احادیثی که تنها [[عقیصا]] آن را [[نقل]] کرده، این سخن [[نبی اکرم]] {{صل}} است؛ او از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند که آن [[حضرت]] {{صل}} فرمودند: "هر چه را ضایع می‌کنید، [[نماز]] را ضایع نکنید"<ref>{{متن حدیث| مَهْمَا ضَيَّعْتُمْ فَلَا تُضَيِّعُوا الصَّلَاةِ }}؛ مقتل الحسین {{ع}}، ابومخنف، ص۱۰۲.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۳.</ref>.  
از احادیثی که تنها [[عقیصا]] آن را [[نقل]] کرده، این سخن [[نبی اکرم]] {{صل}} است؛ او از [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[نقل]] می‌کند که آن [[حضرت]] {{صل}} فرمودند: «هر چه را ضایع می‌کنید، [[نماز]] را ضایع نکنید»<ref>{{متن حدیث| مَهْمَا ضَيَّعْتُمْ فَلَا تُضَيِّعُوا الصَّلَاةِ }}؛ مقتل الحسین {{ع}}، ابومخنف، ص۱۰۲.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۳.</ref>.  


== [[عقیصا]] و [[صلح امام حسن]] {{ع}} ==
== [[عقیصا]] و [[صلح امام حسن]] {{ع}} ==
[[ابوسعید]] [[نقل]] می‌کند: "به [[حسن بن علی]] {{ع}} گفتم: ای پسر [[رسول خدا]] چرا با [[معاویه]] [[سازش]] کردی، با آنکه می‌دانستی [[حق]] با شماست و نه او که [[گمراه]] و [[یاغی]] است؟ [[امام]] {{ع}} فرمود: "ای [[عقیصا|ابا سعید]]! آیا من [[حجت]] [[خدای متعال]] بر [[خلق]] او نیستم و پدرم پیشوای آنان نبود؟" گفتم: چرا؛ فرمود: پس فرمود: "آیا من کسی نیستم که [[رسول خدا]] {{صل}} درباره من و برادرم [[حسن]] و [[حسین]] امام‌اند؛ چه [[قیام]] کنند یا ساکت بمانند؟" گفتم: بله؛ سپس [[امام]] {{ع}} به خطاب به من او فرمود: "علت [[صلح]] من همان است که [[پیامبر]] {{صل}} به خاطر آن با [[مشرکان]] [[صلح]] کرد. اکنون که من به امر [[خدا]] [[امام]] هستم، نباید [[رأی]] من [[خطا]] شمرده شود؛ چه [[صلح]] کنم یا بجنگم".
[[ابوسعید]] [[نقل]] می‌کند: «به [[حسن بن علی]] {{ع}} گفتم: ای پسر [[رسول خدا]] چرا با [[معاویه]] [[سازش]] کردی، با آنکه می‌دانستی [[حق]] با شماست و نه او که [[گمراه]] و [[یاغی]] است؟» [[امام]] {{ع}} فرمود: «ای [[عقیصا|ابا سعید]]! آیا من [[حجت]] [[خدای متعال]] بر [[خلق]] او نیستم و پدرم پیشوای آنان نبود؟» گفتم: چرا؛ فرمود: پس فرمود: «آیا من کسی نیستم که [[رسول خدا]] {{صل}} درباره من و برادرم [[حسن]] و [[حسین]] امام‌اند؛ چه [[قیام]] کنند یا ساکت بمانند؟» گفتم: بله؛ سپس [[امام]] {{ع}} به خطاب به من او فرمود: «علت [[صلح]] من همان است که [[پیامبر]] {{صل}} به خاطر آن با [[مشرکان]] [[صلح]] کرد. اکنون که من به امر [[خدا]] [[امام]] هستم، نباید [[رأی]] من [[خطا]] شمرده شود؛ چه [[صلح]] کنم یا بجنگم».


سپس [[امام]] {{ع}} از مخفی بودن [[حکمت]] عمل [[خضر]] {{ع}} برای [[موسی]] {{ع}} و [[رضایت]] او بعد از بیان علت یاد می‌کند و می‌فرماید: "شما نیز از من به سبب ندانستن [[حکمت]] [[صلح]] ناراضی بودید، درحالی که اگر آن نبود، کسی از [[شیعیان]] ما را زنده نمی‌گذاشتند"<ref>علل الشرایع، شیخ صدوق، ج۱، ص۲۱۱.</ref>.
سپس [[امام]] {{ع}} از مخفی بودن [[حکمت]] عمل [[خضر]] {{ع}} برای [[موسی]] {{ع}} و [[رضایت]] او بعد از بیان علت یاد می‌کند و می‌فرماید: «شما نیز از من به سبب ندانستن [[حکمت]] [[صلح]] ناراضی بودید، درحالی که اگر آن نبود، کسی از [[شیعیان]] ما را زنده نمی‌گذاشتند»<ref>علل الشرایع، شیخ صدوق، ج۱، ص۲۱۱.</ref>.


[[عقیصا]] همچنین مطالبی را درباره [[سرزنش]] کردن [[مردم]] [[امام حسن]] {{ع}} را در زمان [[سازش]] با [[معاویه]] و جواب مشابه [[امام]] {{ع}} به ایشان، افزون بر نکات [[ارزشمند]] دیگر [[نقل]] کرده است<ref>کفایة الاثر، خراز قمی رازی، ص۲۲۵.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۳-۱۸۴.</ref>.  
[[عقیصا]] همچنین مطالبی را درباره [[سرزنش]] کردن [[مردم]] [[امام حسن]] {{ع}} را در زمان [[سازش]] با [[معاویه]] و جواب مشابه [[امام]] {{ع}} به ایشان، افزون بر نکات [[ارزشمند]] دیگر [[نقل]] کرده است<ref>کفایة الاثر، خراز قمی رازی، ص۲۲۵.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۳-۱۸۴.</ref>.  
خط ۸۳: خط ۸۳:


== شنا کردن [[حسنین]] {{عم}} و [[انتقاد]] [[عقیصا]] ==
== شنا کردن [[حسنین]] {{عم}} و [[انتقاد]] [[عقیصا]] ==
[[نقل]] شده است، روزی [[عقیصا|ابوسعید]]، [[حسن]] و [[حسین‌]]{{عم}} را در حال شنا با [[لباس]] در [[فرات]] دید؛ پس به آنان گفت: "ای [[فرزندان رسول خدا]] لباستان را ضایع کردید!" پس ایشان در جواب او فرمودند: "ضایع کردن [[لباس]]، نزد ما محبوب‌تر از [[فاسد]] کردن [[دین]] است؛ چرا که این آب نیز [[اهل]] و ساکنانی دارد..." <ref>فروع کافی، کلینی، ج۶، ص۳۹۰. البته ظاهراً منظور از لباس، شلوار است و الا کسی درباره استحباب شنا کردن با لباس یا کراهت داشتن برهنه شنا کردن فتوا نداده است. (یوسفی غروی).</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۴.</ref>.  
[[نقل]] شده است، روزی [[عقیصا|ابوسعید]]، [[حسن]] و [[حسین‌]]{{عم}} را در حال شنا با [[لباس]] در [[فرات]] دید؛ پس به آنان گفت: «ای [[فرزندان رسول خدا]] لباستان را ضایع کردید!» پس ایشان در جواب او فرمودند: «ضایع کردن [[لباس]]، نزد ما محبوب‌تر از [[فاسد]] کردن [[دین]] است؛ چرا که این آب نیز [[اهل]] و ساکنانی دارد...» <ref>فروع کافی، کلینی، ج۶، ص۳۹۰. البته ظاهراً منظور از لباس، شلوار است و الا کسی درباره استحباب شنا کردن با لباس یا کراهت داشتن برهنه شنا کردن فتوا نداده است. (یوسفی غروی).</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۴.</ref>.  


== [[ملاقات]] [[ابن زبیر]] با [[امام حسین]] {{ع}} ==
== [[ملاقات]] [[ابن زبیر]] با [[امام حسین]] {{ع}} ==
خط ۹۳: خط ۹۳:
اگرچه در [[نقلی]] به کشته شدن وی در [[جنگ صفین]] اشاره شده<ref>وقعة صفین، نصر بن مزاحم منقری، ص۲۶۷.</ref>، اما گزارش‌های یاد شده به خوبی [[خطا]] بودن آن را ثابت می‌کند؛ لذا [[تاریخ]] [[وفات]] وی مشخص نیست.
اگرچه در [[نقلی]] به کشته شدن وی در [[جنگ صفین]] اشاره شده<ref>وقعة صفین، نصر بن مزاحم منقری، ص۲۶۷.</ref>، اما گزارش‌های یاد شده به خوبی [[خطا]] بودن آن را ثابت می‌کند؛ لذا [[تاریخ]] [[وفات]] وی مشخص نیست.


همچنین خطای آشکار دیگری در یکی از تحقیق‌ها رخ داده و [[اسامی]] و [[القاب]] دو [[شخصیت]] [[تاریخی]] ([[ابوسعید دینار]] او [[کیسان]] او [[عقیصا]] المقبری!) یکی دانسته شده است<ref>وقعة الطف، یوسفی غروی، ص۳۹. البته این سهو بعدها استدراک و تصحیح شده است. (یوسفی غروی).</ref> و [[راوی]] در پی آن، با استناد به [[منابع تاریخی]] به توجیه کارهای "المقبری" پرداخته و [[تاریخ]] [[مرگ]] مقبری را که سال ۱۰۰ یا ۱۲۵ ق بوده، به [[عقیصا]] نسبت داده است، حال آنکه "سعید بن ابی سعید و اسمه [[کیسان]] المقبری [[ابوسعید]] المدنی"<ref>تهذیب التهذیب، ابن حجر عسقلانی، ج۴، ص۳۴؛ التعدیل و التجریح، سلیمان بن خلف الباجی، ج۳، ص۱۲۲۳.</ref> از [[راویان]] [[اهل سنت]] بوده، از [[عایشه]]، [[معاویة بن ابوسفیان]]، [[ابوهریره]] و امثال ایشان [[روایت]] [[نقل]] کرده است و خود، به [[قبیله]] لیث منسوب است. اما عقیصای [[کوفی]] و تیمی از [[ائمه]] {{عم}} و [[عمار]] [[روایت]] [[نقل]] کرده است و [[رجال]] [[اهل سنت]] او را "کوفی"<ref>پس در مدینه و در اواخر رجب نبوده و همان ابوسعید مدنی که در چاپ بعدی وقعه الطف آمده، راوی این خبر است. (یوسفی غروی).</ref> من جملة شیعتهم" و [[دینار]] [[شیعی]] خوانده‌اند<ref>لسان المیزان، ابن حجر، ج۲، ص۴۳۴؛ میزان الاعتدال، ذهبی، ج۳، ص۸۸.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۵.</ref>.
همچنین خطای آشکار دیگری در یکی از تحقیق‌ها رخ داده و [[اسامی]] و [[القاب]] دو [[شخصیت]] [[تاریخی]] ([[ابوسعید دینار]] او [[کیسان]] او [[عقیصا]] المقبری!) یکی دانسته شده است<ref>وقعة الطف، یوسفی غروی، ص۳۹. البته این سهو بعدها استدراک و تصحیح شده است. (یوسفی غروی).</ref> و [[راوی]] در پی آن، با استناد به [[منابع تاریخی]] به توجیه کارهای«المقبری» پرداخته و [[تاریخ]] [[مرگ]] مقبری را که سال ۱۰۰ یا ۱۲۵ ق بوده، به [[عقیصا]] نسبت داده است، حال آنکه «سعید بن ابی سعید و اسمه [[کیسان]] المقبری [[ابوسعید]] المدنی»<ref>تهذیب التهذیب، ابن حجر عسقلانی، ج۴، ص۳۴؛ التعدیل و التجریح، سلیمان بن خلف الباجی، ج۳، ص۱۲۲۳.</ref> از [[راویان]] [[اهل سنت]] بوده، از [[عایشه]]، [[معاویة بن ابوسفیان]]، [[ابوهریره]] و امثال ایشان [[روایت]] [[نقل]] کرده است و خود، به [[قبیله]] لیث منسوب است. اما عقیصای [[کوفی]] و تیمی از [[ائمه]] {{عم}} و [[عمار]] [[روایت]] [[نقل]] کرده است و [[رجال]] [[اهل سنت]] او را «کوفی»<ref>پس در مدینه و در اواخر رجب نبوده و همان ابوسعید مدنی که در چاپ بعدی وقعه الطف آمده، راوی این خبر است. (یوسفی غروی).</ref> من جملة شیعتهم و [[دینار]] [[شیعی]] خوانده‌اند<ref>لسان المیزان، ابن حجر، ج۲، ص۴۳۴؛ میزان الاعتدال، ذهبی، ج۳، ص۸۸.</ref><ref>[[مهدی عباسی|عباسی، مهدی]]، [[ابوسعید عقیصا دینار تیمی (مقاله)|ابوسعید عقیصا دینار تیمی]]، [[اصحاب امام حسن مجتبی (کتاب)| اصحاب امام حسن مجتبی]]، ص ۱۸۵.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==
خط ۱۰۷: خط ۱۰۷:
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اصحاب امام علی]]
[[رده:اصحاب امام علی]]
[[رده:اصحاب امام حسن]]
[[رده:اصحاب امام حسین]]
[[رده:اصحاب امام حسین]]
[[رده:اصحاب امام حسن]]
۲۴٬۴۶۴

ویرایش