عثمان بن حنیف انصاری اوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

[[شیخ طبرسی]] [[نقل]] می‌کند: [[عثمان بن حنیف]] از جملۀ آن [[دوازده]] نفری است که به [[خلافت ابوبکر]] [[اعتراض]] کرد و چنین گفت: ای [[ابوبکر]]، ما از [[رسول خدا]] {{صل}} شنیدیم که می‌فرمود: "اهل [[بیت]] من [[ستارگان]] زمین‌اند، بنابراین از آنان پیشی نگیرید و ایشان را بر خود مقدم بدارید که آنان پس از من [[والیان]] شما مردمند"<ref>{{متن حدیث|أَهْلُ بَيْتِي نُجُومُ الْأَرْضِ فَلَا تَتَقَدَّمُوهُمْ وَ قَدِّمُوهُمْ فَهُمُ الْوُلَاةُ مِنْ بَعْدِي}}</ref>. پس از این فرمایش، مردی برخاست و عرضه داشت: ای [[رسول خدا]]، مراد شما از [[اهل بیت]] چه کسانی‌اند؟ [[حضرت]] فرمود: "[[علی]] و [[اولاد]] [[طاهر]] او مراد من است”<ref>{{متن حدیث|عَلِيٌّ وَ الطَّاهِرُونَ مِنْ وُلْدِهِ}}</ref>. [[ابن حنیف]] در ادامه گفت: ای [[ابابکر]]، پس تو اول کسی مباش که به گفته او [[کفر]] می‌ورزد پس به [[خدا]] و [[رسول]] او [[خیانت]] نکنید و به اماناتی که نزد شما گذاشته [[خیانت]] نورزید، در حالی که این امر را خوب می‌دانید!<ref>احتجاج طبرسی، ج۱، ص۷۹.</ref> اگر چه سخن به [[حق]] او بر [[حاکمان]] آن روز اثرگذار نبود، اما [[حقانیت]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} و [[شهامت]] و [[ایمان]] او به [[حضرت امیر]] {{ع}} را به [[اثبات]] می‌رسانید.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۹۶۶-۹۶۷.</ref>

[[نامه]] [[امام]] {{ع}} به [[عثمان بن حنیف]] چنین است: "اما بعد، ای پسر [[حنیف]]! به من گزارش داده شد که مردی از [[اهل بصره]] تو را به سفره مهمانی [[دعوت]] کرده و تو به سرعت در آن مهمانی حاضر شدی. در میان آن سفره، طعام‌های رنگارنگ و ظرف‌های بزرگ [[غذا]] بود که یکی پس از دیگری، پیش تو قرار داده می‌شد. ای [[عثمان]]! من [[گمان]] نمی‌کردم تو به مهمانی‌ای بروی که [[نیازمندان]] از آن [[ممنوع]] و [[ثروتمندان]] به آن [[دعوت]] شوند. از آنچه می‌خوری، بنگر [[حلال]] است یا [[حرام]]! اگر [[حلال]] بودنش برای تو مشتبه است از دهانت بیرون انداز و آنچه به [[یقین]] می‌دانی که [[پاکیزه]] و [[حلال]] است تناول کن.

بعد فرمود: [[آگاه]] باشید! شما نمی‌توانید این چنین باشید؛ ولکن با [[ورع]]، تلاش، [[عفت]] و [[راه]] صحیح پیمودن یاریم کنید. به [[خدا]] [[سوگند]]! من از دنیای شما طلا و نقره‌ای نیندوخته‌ام و از [[غنایم]] و ثروت‌های آن [[مالی]] [[ذخیره]] نکرده‌ام و با [[لباس]] کهنه‌ای که بر تن دارم، بَدلی مهیّا نکرده‌ام و از [[زمین]] آن حتی یک وجب در [[اختیار]] نگرفته‌ام و از این [[دنیا]] بیش از [[خوراک]] مختصر و ناچیزی برنگرفته‌ام. این دنیا در چشم من بی‌ارزش‌تر و خوار‌تر از دانه تلخی است که بر شاخۀ درخت بلوطی بروید".

سپس [[امام]] به سخن خود برگشت و فرمود: آیا به همین [[قناعت]] کنم که به من [[امیرمؤمنان]] گفته شود؛ ولی با آنان در سختی‌های روزگار [[شریک]] و در تلخی‌ها پیشاپیش آنان نباشم؟ من [[آفریده]] نشدم که چون حیوان پرواری - که تمام همّش علف است -[[خوردن]] خوراکی‌های لذیذ مرا مشغول کند یا هم‌چون حیوان - که کارش فقط چریدن و پر کردن شکم است و از سرنوشتی که دچار اوست بی‌خبر است - رها شوم.

ای [[عثمان]]! آیا من [[بیهوده]] و [[عبث]] [[آفریده]] شده‌ام؟ آیا باید سر رشته‌دار ریسمان [[گمراهی]] بوده یا در طریق [[سرگردانی]] قدم گذارم؟ گویا می‌بینم گوینده‌ای از شما دارد می‌گوید: دو قرص نان، [[خوراک]] پسر [[ابوطالب]] است، هم اکنون نیرویش به سستی ‌گراییده و از [[مبارزه]] با همتایان خود و [[شجاعان]] بازمانده است. نه خیر، چنین نیست. [[آگاه]] باشید! درختان بیابانی چوبشان محکم‌تر است؛ اما درختان سرسبز که همواره در کنار آب قرار دارند، پوستشان نازک است و درختانی که در بیابان روییده‌اند، جز با آب [[باران]] [[سیراب]] نمی‌گردند و آتششان شعله‌ورتر و پردوام‌تر است. من نیز چون روشنی‌ام را از [[روشنایی]] [[پیامبر]] {{صل}} گرفته‌ام هم‌چون ذراع به بازو هستم ([[راه]] او را خواهم رفت و تغییری در مسیرم نخواهم داد). به [[خدا]] [[سوگند]]! اگر [[عرب]] برای [[جنگ]] با من پشت به پشت یک دیگر بدهند، من به این [[نبرد]] پشت نمی‌کنم و اگر فرصتی دست دهد که بتوانم آن را مهار کنم به سرعت به سوی آنان میشتابم و به زودی تلاش خواهم کرد که [[زمین]] را از این شخص وارونه و این [[جسم]] کج‌اندیش ([[فطرت]] [[آلوده]]) [[پاک]] سازم تا سنگ و شن از میان دانه‌ها خارج شود".

سران [[کشورهای اسلامی]] و [[پادشاهان]] و [[پیشوایان]] [[مسلمانان]] چه خوب است که از این [[نامه]] [[پند]] گرفته و علاوه بر این که خود، [[راه]] [[حضرت علی]] {{ع}} را بپویند و تنها به [[لباس]] و قیافه و چهره آراسته به مثل آن [[امام همام]] {{ع}} [[خودنمایی]] ننمایند، بلکه [[راه]] آن [[حضرت]] را بروند و از کوچک‌ترین [[لغزش]] [[کارگزاران]] [[کشور اسلامی]] نیز [[چشم‌پوشی]] نکنند و به خلیفۀ [[مسلمانان]] ([[امیرالمؤمنین]]) [[اقتدا]] کنند و کارهای زیردستان خود ([[مردم]] و [[حکومت]]) را به طور کامل زیر نظر بگیرند تا خدمت‌گزار [[اسلام]] و [[مسلمانان]] شوند که [[حضرت علی]] {{ع}} می‌فرماید: “قانع نشوید که به آنها [[پیشوا]]، [[خلیفه]]، [[رئیس]] و [[رهبر]]... بگویند که این کافی نیست و [[روز قیامت]] همه باید پاسخگوی [[کاستی‌ها]] و [[مشکلات]] [[ملت]] [[اسلام]] شوند.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۲ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۲، ص۹۶۷-۹۷۲.</ref>

[[عثمان بن حنیف]] وقتی از [[حبس]] [[نجات]] یافت، مهاجمان، او را بین ماندن در [[بصره]] یا رفتن مخیر کردند، اما او بی‌درنگ از [[بصره]] خارج شد و خود را در محلی بین [[بصره]] و [[کوفه]] به نام "ربذه" یا به قولی "ذی قار" به محضر [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} رساند، او همین که نگاهش به [[جمال]] منور [[حضرت علی]] {{ع}} افتاد، [[اشک]] از چشمانش جاری شد و عرضه داشت: ای [[امیرالمؤمنین]]، ببینید با من چگونه [[رفتار]] کردند! تو مرا پیرمرد و با [[محاسن]] فرستادی اما اینک [[جوان]] و بی‌مو می‌یابی<ref>کامل ابن اثیر، ج۲، ص۳۲۶؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۴۸۰؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۹، ص۳۲۱.</ref>. [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} وقتی او را این گونه دید، بسیار ناراحت شد و او را به [[پاداش]] و [[اجر]] [[معنوی]] [[بشارت]] داد. و به گفته [[ابومخنف]] [[حضرت]] سه مرتبه کلمه [[استرجاع]] {{متن قرآن|إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ}} را بر زبان آورد و آنگاه وی تمام قضایای [[بصره]] را به [[سمع]] [[امام]] {{ع}} رساند<ref>شرح ابن ابی الحدید، ج۹، ص۳۲۱.</ref>.