امام علی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

{{مدخل مرتبط

| مداخل مرتبط = [[امام علی در قرآن]] - [[امام علی در حدیث]] - [[امام علی در نهج البلاغه]] - [[امام علی در تاریخ اسلامی]] - [[امام علی در کلام اسلامی]] - [[امام علی در معارف مهدویت]] - [[امام علی در معارف و سیره رضوی]] - [[امام علی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]

| پرسش مرتبط  = امام علی (پرسش)

}}

مقام معظم رهبری معتقدند [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} شخصیتی است که همه [[فرق اسلامی]] درباره [[عظمت]] او اتفاق نظر دارند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۱۲/۸/۱۳۷۷.</ref>. آن [[حضرت]] جزو شخصیت‌های نادری است که در گذشته و امروز نه فقط در میان [[شیعیان]]، که در میان همه [[مسلمانان]] و بلکه در میان انسان‌های آزاداندیش غیرمسلمان، [[محبوب]] بوده است. کمتر شخصیتی، حتی در بین [[پیامبران]] می‌توان یافت که در میان مردمی غیر از علاقه‌مندان و [[پیروان]] خود، این همه ستایش‌گر داشته باشد. [[درک]] [[ابعاد معنوی]] ایشان برای بسیاری از [[اولیاء]] نیز دشوار است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با دانش آموزان در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۱۲/۸/۱۳۷۷.</ref>؛ لذا به [[جرأت]] می‌توان گفت که ایشان می‌تواند نقطه اشتراک و [[همبستگی]] میان فرق اسلامی قرار بگیرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۶/۴/۱۳۸۷.</ref>. [[رهبر معظم انقلاب]] در این رابطه به سخنی از [[ابن ابی الحدید]] اشاره می‌کنند که می‌گوید: [[فضایل]] [[علی بن ابی طالب]] به طوری در آن [[روز]] برای [[مردم]] واضح بود که بعد از [[رحلت پیامبر]]، احدی از [[مهاجران]] و اغلب [[انصار]] [[شک]] نداشتند که مسأله [[خلافت]] بر علی قرار خواهد گرفت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید غدیر، ۱۰/۴/۱۳۷۰.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۷۸.</ref>

مقام معظم رهبری در تبیین عظمت [[امام علی]]{{ع}} به فضایلی اشاره می‌کنند که از زبان [[اهل سنت]] بیان شده است. به عنوان مثال «[[ابن اسحاق]]» یکی از [[مورخان]] قدیمی مشهور اهل سنت می‌گوید: [[پیامبر]] به امیرالمؤمنین فرمود: اگر [[بیم]] این را نداشتم که مردم در باب تو حرف‌هایی بزنند که پیروان [[عیسی]] درباره او زدند، چیزی را درباره تو می‌گفتم که هرجا عبور می‌کنی، مردم [[خاک]] پای تو را به عنوان [[تبرک]] بردارند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید غدیر، ۱۰/۴/۱۳۷۰.</ref>. همچنین از [[راویان]] [[اهل سنت]] نقل شده که [[رسول خدا]]{{صل}} فرمود: «درخشش [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} در [[بهشت]]، مثل درخشش [[ستاره]] صبح برای [[مردم]] دنیاست»<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۴، ص۷۶؛ احمد بن محمد بن علی بن حجر الهیتمی، الصواعق المحرقه، ج۲، ص۹۱.</ref>؛ [[نور]] و درخشش او را می‌بینند؛ اما ابعاد و جزئیات را نمی‌توانند [[درک]] کنند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۹/۱۰/۱۳۷۰.</ref>. در [[روایت]] دیگری که از طرق غیرشیعه نقل شده است آمده است که [[پیغمبر اکرم]]{{صل}} به جمعی از اصحابشان فرمودند: «هر کس می‌خواهد [[علم آدم]] و [[حلم]] [[ابراهیم]] و [[هیبت]] [[موسی]] و [[عبادت]] [[عیسی]] را ببیند به علی{{ع}} نگاه کند»<ref>مجلسی، بحارالانوار، ج۳۹، ص۳۹.</ref>. [[علم]] [[حضرت آدم]] که [[خداوند]] در [[قرآن]] فرموده است {{متن قرآن|عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا}}<ref>«و همه نام‌ها را به آدم آموخت سپس آنان را بر فرشتگان عرضه کرد و گفت: اگر راست می‌گویید نام‌های اینان را به من بگویید» سوره بقره، آیه ۳۱.</ref> یا «حلم ابراهیم» که قرآن تعریف می‌کند: {{متن قرآن|إِنَّ إِبْرَاهِيمَ لَحَلِيمٌ أَوَّاهٌ مُنِيبٌ}}<ref>«ابراهیم به راستی بردبار دردمند توبه‌کاری بود» سوره هود، آیه ۷۵.</ref>. یا «هیبت موسی» که [[قدرت]] و [[عظمت]] [[فرعون]] در مقابل آن هیچ و پوچ بود، یا «عبادت عیسی» که [[مظهر]] [[زهد]] و [[اخلاص]] و [[تعبد]] در مقابل [[پروردگار]] بود؛ در [[وجود امام]] علی{{ع}} خلاصه شده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۶/۱۰/۱۳۷۲.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۷۹.</ref>

[[مقام معظم رهبری]] درباره [[جایگاه امیرالمؤمنین]]{{ع}} نسبت به سایرین می‌فرماید: [[امام علی]]{{ع}} از مقیاس‌های رایج [[انسان‌ها]] خارج است. او را با ذرع و پیمانه‌ای که برای سنجیدن انسان‌ها و زیبایی‌ها در [[اختیار]] داریم، نمی‌توان اندازه گرفت. آنچه ما می‌بینیم، درخشش اوست که به چشم هر [[انسانی]] - حتی [[دشمنان]] و [[مخالفان]] - می‌آید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۹/۱۰/۱۳۷۰.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۸۰.</ref>

[[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] در توصیف عظمت امام علی{{ع}} می‌گوید: [[شخصیت]] امیرالمؤمنین از لحظه ولادت تا هنگام [[شهادت]] یک شخصیت استثنائی است. ولادت او در درون [[کعبه]] است که نه قبل و نه بعد از آن [[حضرت]] تا امروز چنین چیزی اتفاق نیفتاده است؛ [[شهادت]] او نیز در [[مسجد]] و [[محراب]] [[عبادت]] است. بین این دو نقطه نیز، سراسر [[زندگی]] [[امیرالمؤمنین]] [[جهاد]]، [[صبر]] برای [[خدا]]، [[معرفت]]، [[بصیرت]] و حرکت در راه [[رضای الهی]] است. در آغاز [[کودکی]]، دست [[تدبیر الهی]]، [[علی بن ابی طالب]]{{ع}} را به آغوش [[پیغمبر]]{{صل}} می‌سپارد. امیرالمؤمنین{{ع}} شش ساله بود که پیغمبر{{صل}} او را از [[خانه]] [[ابی طالب]] به خانه خود آورد. او در آغوش پیغمبر و در زیر [[سایه]] [[تربیت]] وی تربیت شد. [[امام علی]]{{ع}} در توصیف این ایام می‌گوید: «همچون بره‌ای که همراه [[مادر]] حرکت می‌کند کنار [[پیامبر]] بودم. پیامبر هر [[روز]]، با عمل و [[اخلاق]] خود، یک درس و [[دانش]] جدیدی به من آموخته و از من می‌خواست که به آن عمل کنم»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲ (خطبه قاصعه).</ref>. در هنگام [[نزول وحی]] بر پیغمبر، تنها کسی بود که در [[حراء]] در کنار پیغمبر حضور پیدا می‌کرد؛ و خود می‌گوید: «من صدای ناله [[شیطان]] را در وقتی که بر پیغمبر [[وحی]] نازل شد، شنیدم. [[نور]] [[نبوت]] را دیدم؛ [[عطر]] دلپذیر آن را استشمام کردم و پیامبر فرمود تو هر آنچه من می‌بینم می‌بینی و هر آنچه می‌شنوم می‌شنوی با این تفاوت که تو پیامبر نیستی»<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>. این، نزدیکی امیرالمؤمنین به پیغمبر استثنایی است. در [[دوران کودکی]] به پیغمبر [[ایمان]] آورده و در توصیف آن می‌گوید تنها خانه‌ای که [[اهل]] آن، [[مسلمان]] بودند، خانه ما بود که پیغمبر، [[خدیجه]] و من در آن بودیم. از نظر [[پیغمبر اکرم]]، [[میزان حق]]، امیرالمؤمنین است. پیامبر به [[مردم]] دستور می‌دهد اگر دنبال حق‌اید، ببینید علی کجا ایستاده و انگشت اشاره او به کدام سو است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۱/۷/۱۳۸۵و دیدار با مردم بوشهر در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۵/۴/۱۳۸۹.</ref>.

[[مقام معظم رهبری]] با توجه به نکات فوق معتقدند [[امیرالمؤمنین]]{{ع}}، به واسطه [[غدیر]] به [[شخصیت]] والای خود نرسید. غدیر گوهر نایاب امیرالمؤمنین{{ع}} را شکل نداد بلکه غدیر، نتیجه [[فضایل]]، مزایا و [[کمالات]] آن [[حضرت]] بود. البته [[افتخار]] برخورداری از [[فرمان الهی]]، از [[نصب]] [[پیغمبر]] و از [[بیعت]] [[مؤمنین]] و [[صحابه]]، افتخار بزرگی است. اما بزرگ‌تر از آن، خصوصیاتی است که در این [[انسان]] والا و بی‌نظیر وجود داشت، که به چنین حادثه و دستور نصبی از طرف [[پروردگار]] منتهی شد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مسئولان نظام در سالروز عید غدیر، ۱۸/۲/۱۳۷۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۱.</ref>

از نظر [[مقام معظم رهبری]] یکی از مهم‌ترین ابعاد شخصیتی علی{{ع}} [[توازن]] در شخصیت ایشان است. صفات به ظاهر متضاد در وجود ایشان چنان [[زیبا]] کنار هم چیده شده که خود یک [[زیبایی]] به وجود آورده است. [[رقت قلب]] در کنار [[صلابت]] و [[قاطعیت]] جمع شده است. از سویی در [[خانه]] [[یتیمان]] با آنها [[بازی]] و [[ملاطفت]] می‌کند و از سویی در [[نهروان]] با قاطعیت [[خوارج]] را به [[خاک]] و [[خون]] می‌کشد. از سویی [[شجاعت]] مثال زدنی دارد و در کنار این شجاعت [[مظلوم‌ترین]] افراد [[تاریخ]] است. در عین درآمد بالا [[زهد]] فراوان دارد. جمع این خصوصیات در کنار [[ورع]]، عدم [[تسامح]] در اجرای [[حکم الهی]]، [[اخلاص]]، [[عبادت]]، [[حکمت]]، [[دستگیری]] از [[محرومین]] از وی الگویی جامع کم نظیر ساخته است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۱۲/۱۱/۱۳۷۵.</ref>. [[زندگی]] وی به نحوی آموزنده است که دوران جوانی‌اش برای [[جوانان]] و دوران میانسالی‌اش برای میانسالان می‌تواند بهترین الگوی یک [[مسلمان]] با طراز عالی باشد.

مقام معظم رهبری در تبیین شایستگی‌های وجودی علی{{ع}} می‌فرمایند هرچند [[انتخاب]] علی{{ع}} به [[امر الهی]] و [[دستور خدا]] بود لکن اگر [[پیامبر]] می‌خواست کسی را از طرف خود انتخاب کند جز علی{{ع}} شخص دیگری انتخاب نمی‌شد؛ زیرا او جامع تمام معیارهای [[الهی]] و [[انسانی]] است. یکی از معیارها [[علم]] است که پیامبر درباره علم ایشان فرمود {{متن حدیث|‌أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌّ بَابُهَا}}<ref>وسائل الشیعه، ج۲۷، ص۷۶.</ref> معیار دیگر [[جهاد]] است که [[آیه]] {{متن قرآن|وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَشْرِي نَفْسَهُ ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ}}<ref>«و از مردم کسی است که در به دست آوردن خشنودی خداوند از جان می‌گذرد و خداوند به بندگان مهربان است» سوره بقره، آیه ۲۰۷.</ref> درباره [[مجاهدت]] و [[ایثار]] [[امیرالمؤمنین]] نازل شده است. معیار دیگر [[انفاق]] است که آیه {{متن قرآن|وَيُطْعِمُونَ الطَّعَامَ عَلَى حُبِّهِ مِسْكِينًا وَيَتِيمًا وَأَسِيرًا}}<ref>«و خوراک را با دوست داشتنش به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند» سوره انسان، آیه ۸.</ref> درباره ایشان نازل شده است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با مردم در سالروز عید غدیر، ۱۵/۹/۱۳۸۸.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۱.</ref>

[[رهبر معظم انقلاب]] اخلاص و کار برای [[رضای خدا]] و بدون هیچ [[انگیزه]] [[نفسانی]] را [[روح]] و جوهر [[زندگی]] علی{{ع}} می‌دانند. ایشان معتقدند [[امام علی]]{{ع}} برای [[خدا]] از [[آسایش]] محترمانه آقازادگی [[قریشی]] صرف نظر نمود. در [[جنگ احد]] که همه به جز تعدادی، [[پیامبر]] را تنها گذاردند و علی{{ع}} از پیامبر [[دفاع]] نمود، در [[جنگ خندق]] و مقابله با [[عمرو بن عبدود]]، در [[جنگ خیبر]] و ماجرای [[آیات برائت]]، در [[سقیفه]]، در شورای تشکیل شده پس از [[مرگ]] [[خلیفه دوم]]؛ امیرالمؤمنین تنها و تنها [[رضای الهی]] را لحاظ نموده و چیزی را که به نفع [[اسلام]] بود [[انتخاب]] کرد و خود را دخالتی نداد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۱۵/۱/۱۳۷۰.</ref>. بزرگ‌ترین [[ویژگی امام]] علی{{ع}}، تقوای اوست که به خاطر آن بهترین [[سرمایه]] یعنی [[عمر]] خویش را اهدا کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در تاریخ ۸/۲/۱۳۶۸؛ انسان ۲۵۰ ساله، ص۷۳.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۲.</ref>

به [[اعتقاد]] [[مقام معظم رهبری]] امیرالمؤمنین در تمام مراحل حساس [[دعوت پیامبر]] در کنار ایشان و پابه‌پای ایشان فداکاری نمود. در نخستین مرحله دعوت پیامبر در واقعه [[یوم الدار]] علی{{ع}} که [[کودکی]] سیزده ساله بود بدون اعتنا به [[مخالفت]] بزرگان [[جامعه]] و ملامت و [[تمسخر]] اطرافیان به پیامبر [[ایمان]] آورد. در طول [[زندگی]] در [[مکه]] هیچ‌گاه ملاحظه خشونت‌ها، عصبیت‌ها و مخالفت‌های [[دشمنان]] را ننمود و از [[پیامبر]] [[دفاع]] کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۹/۱۰/۱۳۷۰.</ref>. [[آیت‌الله خامنه‌ای]] ماجرای [[شعب ابی طالب]] را یکی دیگر از صحنه‌های [[فداکاری علی]]{{ع}} می‌دانند. هنگام [[اخراج]] [[پیغمبر]] [[خدا]] و [[مسلمانان]] از مکه و سکونت ایشان در دره بی‌آب و علفی به نام شعب ابی طالب، [[امیرالمؤمنین]] هفده ساله بود. [[جوان]] هفده ساله بدون توجه به [[تمایلات]] و آرزوهای [[جوانی]] در کنار پیامبر [[مقاومت]] نمود.

[[رهبر انقلاب]] در ادامه فداکاری‌های علی{{ع}} به [[سفر]] پیامبر اشاره می‌کنند: هنگام عزیمت پیامبر به [[طائف]]، اشراف و [[ثروتمندان]]، [[غلامان]] و نوکران را تحریک به سنگ‌پرانی به سمت پیامبر کردند و در آن صحنه علی{{ع}} ایستاد و از پیامبر دفاع نمود. [[مقام معظم رهبری]] ادامه می‌دهند یکی از شب‌ها، چند نفر از [[بزرگان مدینه]] برای اولین بار مخفیانه برای [[بیعت]] و [[ملاقات]] با [[رسول خدا]] به [[خانه]] قدیمی [[عبدالمطلب]] آمدند. [[مشرکین مکه]] با اطلاع از این امر [[خانه پیامبر]] را محاصره نموده و در آن شرایط تنها علی{{ع}} و [[حمزه]] بودند که به [[دفاع از پیامبر]] برخاستند. هنگام [[هجرت پیامبر]] به مکه، علی{{ع}} در بستر وی [[خفت]] و خود را سپر [[سلامتی]] و [[حفاظت]] از [[جان]] پیامبر قرار داد. امیرالمؤمنین سخت‌ترین [[کارها]] را یعنی منتقل کردن [[زنان]] (فواطم) به [[مدینه]] و دادن امانات پیامبر را در هنگام [[هجرت]] ایشان، به عهده گرفت. او در مدینه نیز سردار و [[مؤمن]] تراز اول پیغمبر بود. در مشکل‌ترین لحظات [[جنگ]]، همه [[چشم‌ها]] به او بود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۱/۷/۱۳۸۵.</ref>. زمانی که هیچ کس در میدان نمی‌ماند، او پیش قدم می‌ماند. زمانی که [[سختی‌ها]] مثل کوه‌های گران، بر دوش مبارزان سنگینی می‌کرد، قامت [[استوار]] او به دیگران دلگرمی می‌بخشید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، دیدار با اقشار مختلف و مسئولان نظام در سالروز میلاد امام علی{{ع}}،‌۱۰/۱۱/۱۳۶۹.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۳.</ref>

[[رهبر معظم انقلاب]] ویژگی بارز دیگر [[امام علی]]{{ع}} را حضور در صحنه و انجام [[تکلیف]] بدون هیچ [[ترس]] و تردید می‌دانند. به [[اعتقاد]] ایشان [[امیرالمؤمنین]] از [[دوران کودکی]] تا لحظه [[شهادت]] یک لحظه در راه [[انجام وظیفه]] [[الهی]] عقب نکشید و دچار تردید نشد. وی همه وجود خود را در [[راه خدا]] به میدان آورد. در هر موقعیتی به [[وظیفه]] خود عمل می‌نمود. هنگام [[ضرورت تبلیغ]]، [[تبلیغ]] می‌کرد، هنگام [[ضرورت]] [[جهاد]]، در رکاب [[پیغمبر]] [[شمشیر]] زد. هنگام [[صبر]]، صبر کرد و زمانی که لازم بود زمام [[سیاست]] را به دست بگیرد، وارد میدان سیاست شد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز عید غدیر، ۲۷/۹/۱۳۸۷.</ref>.

معظم له معتقدند امیرالمؤمنین{{ع}} در راه [[تبلیغ دین]] و کار برای [[خدا]] و [[مبارزه]] با [[دشمنان خدا]]، شب و [[روز]] نمی‌شناخت. در غالب [[جنگ‌ها]] حضور داشت. ایشان در [[تصمیم‌گیری‌ها]] هرگز ملاحظات شخصی و [[نفسانی]] را دخالت نداد. بعد از [[رحلت]] [[خاتم الانبیاء]] نیز طبق [[مصلحت]] [[امت اسلام]] عمل کرد. با اینکه [[خلافت]] [[حق]] مسلم ایشان بود به خاطر [[حفظ وحدت مسلمانان]] [[سکوت]] نمود. پس از [[بیعت اجباری]] ابتدا مدتی [[کناره‌گیری]] نمود تا مزاحمتی برای کسانی که در رأس امور هستند نباشد. لکن پس از مدتی [[احساس]] کرد که [[آرمان‌ها]] و آموزه‌های [[حضرت رسول]]{{صل}} در معرض [[انحراف]] است و مجدداً وارد صحنه شد. [[همکاری]]، مشارکت، [[هدایت]] و [[مشاوره]] در زمینه‌های [[علمی]]، [[حکومتی]]، [[اجرای حدود]] و... به [[زمامداران]] را برای [[پیشرفت]] [[امت اسلامی]] دنبال نمود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۶/۱۰/۱۳۷۲ و ۲۹/۱۰/۱۳۷۰ و خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۱/۷/۱۳۸۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۴.</ref>

از نظر [[مقام معظم رهبری]] یکی از اموری که برای امام علی{{ع}} در درجه اول اهمیت قرار داشت عدالت است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۶/۴/۱۳۸۷.</ref>. [[ارزشمندی]] مفاهیم [[عدل]]، حق و [[انسانیت]] برای [[بشر]] امروز، در گرو تلاش‌های امام علی{{ع}} است. اگر امثال وی نبودند، امروز چنین ارزش‌هایی باقی نمانده بود<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۱۰/۱۱/۱۳۶۹.</ref>. اساس [[دشمن]] تراشی [[امام علی]]{{ع}} مسأله [[عدالت]] بود. روزی [[نجاشی]] که اشعار بسیاری برای [[امیرالمؤمنین]] و علیه [[دشمنان]] او گفته بود در [[ماه رمضان]] علناً [[شرب خمر]] نمود و امام علی{{ع}} بر وی حد جاری کرد. برخی از [[دوستان]] با یادآوری خدمات نجاشی خواهان [[عفو]] وی شدند. لکن [[امام]] درخواست ایشان را نپذیرفت و در نهایت نجاشی به [[معاویه]] پیوست. [[زمان]] دیگری دزدی برای [[اجرای حد]] نزد امام آمد؛ [[حضرت]] فرمود: چقدر [[قرآن]] بلدی؟ [[آیه قرآن]] خواند. حضرت فرمود: دست تو را که باید قطع می‌کردم، به [[سوره بقره]] بخشیدم. این تمایز بی‌جا نیست. امام در مورد اول ملاحظه این امر را نکرد که این شخص به حال من مفید است و در مورد دوم به خاطر قرآن بخشید؛ لذا گفته شده است که امام علی{{ع}} به خاطر عدالت خود به [[شهادت]] رسید<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۵/۹/۱۳۷۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۵.</ref>

از منظر [[مقام معظم رهبری]] [[دنیا]] در چشم و نظر امیرالمؤمنین به کلی مردود و متروک است. [[شعار]] امیرالمؤمنین خطاب به دنیا این بود که {{متن حدیث|غُرِّى غَيْرِي‌}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۰۹.</ref>؛ ای [[زیبائی]] [[زندگی مادی]]! برو دیگری را [[فریب]] بده. امیرالمؤمنین{{ع}} به لحاظ [[مالی]] در آمد بسیار خوبی داشت تا آنجا که خود می‌فرماید اگر صدقه‌ای که من از مالم خارج می‌کنم بین [[بنی هاشم]] تقسیم کنند همه ایشان را کفایت می‌کند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۱/۱۱/۱۳۷۵.</ref>، با این حال هیچ مالی برای خود [[ذخیره]] ننمود و هیچ [[دلبستگی به دنیا]] نداشت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۲۶/۴/۱۳۸۷.</ref>. ایشان در یک [[روز]] چهل هزار دینار [[صدقه]] داد و در همان روز [[شمشیر]] خود را برای تهیه [[شام]] خانواده‌اش فروخت<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۷/۱/۱۳۷۱.</ref>. در سخنان خود نیز بسیار بر این امر تأکید می‌کرد تا آنجا که برجسته‌ترین نقطه در [[نهج البلاغه]]، زهد است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با اقشار مختلف مردم نظام در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۹/۵/۱۳۷۵.</ref>. [[امام علی]]{{ع}} در بیست و پنج سال فاصله [[رحلت پیامبر]] تا [[حکومت]] خود، از [[مال]] شخصی خویش باغ و مزرعه درست نموده، [[چاه]] حفر کرده و همه را در [[راه خدا]] [[انفاق]] می‌کرد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۱۲/۱۱/۱۳۷۵.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۶.</ref>

[[مقام معظم رهبری]] در جمع‌بندی ویژگی‌های شخصیتی امام علی{{ع}} دو ویژگی صبر و بصیرت ([[بیداری]] و [[پایداری]]) را بسیار حائز اهمیت می‌دانند. به [[اعتقاد]] ایشان، [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} از ابتدای [[نوجوانی]] تا آخر [[عمر]] یک لحظه دچار [[غفلت]]، کج فهمی و تشخیص غلط واقعیت‌ها نشد. از ابتدای [[بعثت]] و [[دعوت]] [[رسول خدا]] ایشان با تشخیص صحیح در برابر تمام [[مشکلات]] ایستاد و [[مقاومت]] نمود. تشخیص وی در [[سکوت]]، [[مبارزه]]، [[فعالیت سیاسی]] و [[تشکیل حکومت]]، [[جان‌فشانی]] و... هیچ‌گاه [[خطا]] نبود. مقام معظم رهبری با اشاره به اینکه تمام مشکلات و بدبختی‌های افراد و [[جوامع]] در اثر عدم بصیرت یا عدم صبر است [[ملت‌ها]] را به [[الگوگیری]] از امام علی{{ع}} دعوت می‌کنند<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در دیدار با دانش آموزان در سالروز میلاد امام علی{{ع}}، ۱۲/۸/۱۳۷۷.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۶.</ref>

[[رهبر معظم انقلاب]] شجاعت امیرالمؤمنین را یکی از صفات [[عظیم]] و سازنده ایشان می‌دانند. ایشان در تبیین شجاعت خاطر نشان می‌کنند شجاعت تنها در عرصه [[جنگ]] نیست، بلکه شجاعت در میدان‌های دیگر به مراتب از شجاعت در میدان جنگ مهم‌تر است. [[انسان]] [[شجاع]] در دنبال کردن [[حق]]، هیچ مانع و رودربایستی را [[تحمل]] نمی‌کند. بنابراین شجاعت [[اخلاقی]] و [[اجتماعی]] مهم‌تر از شجاعت در میدان است. امام علی{{ع}} در میدان جنگ [[شجاع‌ترین]] افراد بود و در برخی صحنه‌ها شجاعت این [[جوان]] بیست و چند ساله [[اسلام]] را [[پیروز]] نمود. اما شجاعت او در میدان [[زندگی]] مهم‌تر است. وی در برابر نخستین [[دعوت پیامبر]] علی‌رغم [[تمسخر]] و [[تهدید]] عموهای [[متکبر]] خویش و سپس تمسخر [[همسایگان]]، [[شعرا]]، پولداران و [[فقرا]] و... [[ایمان]] آورد و از هیچ امری نهراسید. وی به [[مردم]] می‌آموخت که از مسیر [[هدایت]] به خاطر کمی همراهان نهراسند<ref>نهج البلاغه، خطبه ۲۰۱.</ref>. در تمام مراحل [[زندگی]] نیز [[امام]]{{ع}} در برابر [[احقاق حق]] و [[مقابله با انحرافات]] با [[شجاعت]] ایستاد<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات در خطبه‌های نماز جمعه تهران، ۲۰/۱۱/۱۳۷۴.</ref>.<ref>[[عبدالله محمدی|محمدی، عبدالله]]، [[ولایت در منظومه فکری مقام معظم رهبری (مقاله)|مقاله «ولایت»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۱]] ص ۱۸۷.</ref>