پرش به محتوا

سرگذشت زندگی امام سجاد: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۳: خط ۱۳:
[[امام سجاد]] {{ع}} در باب [[دعا]] چنان تمرکزی داشته‌اند که به ایشان "دعّاء" گفته می‌شود. همچنانکه ایشان را جزءالبکاء (کسی که زیاد [[گریه]] می‌کند) می‌دانند. در عالم پنج نفر را البکاء ذکر کرده‌اند که عبارتند از: [[حضرت آدم]] {{ع}}، [[یعقوب]] {{ع}}، [[یوسف]] {{ع}}، زهرا {{ع}} و [[سجاد]] {{ع}}"<ref>(گفتگو با آیت الله محمد باقر موحد ابطحی)، سفینه، ۷، تابستان ۸۴، ص۱۳۹-۱۳۸.</ref>.
[[امام سجاد]] {{ع}} در باب [[دعا]] چنان تمرکزی داشته‌اند که به ایشان "دعّاء" گفته می‌شود. همچنانکه ایشان را جزءالبکاء (کسی که زیاد [[گریه]] می‌کند) می‌دانند. در عالم پنج نفر را البکاء ذکر کرده‌اند که عبارتند از: [[حضرت آدم]] {{ع}}، [[یعقوب]] {{ع}}، [[یوسف]] {{ع}}، زهرا {{ع}} و [[سجاد]] {{ع}}"<ref>(گفتگو با آیت الله محمد باقر موحد ابطحی)، سفینه، ۷، تابستان ۸۴، ص۱۳۹-۱۳۸.</ref>.


"اغلب کسانی که این لقب‌ها را به[[امام سجاد]] {{ع}} داده‌اند، نه [[شیعه]] هستند و نه او را [[امام]] [[منصوب]] از جانب [[خدا]] می‌دانند، بلکه او را [[کامل‌ترین]]، شریف‌ترین و [[بهترین]] کسی می‌بینند که در جستجویش هستند"<ref>رضا شیرازی، شام غریبان، ص۶۷.</ref>.
"اغلب کسانی که این لقب‌ها را به[[امام سجاد]] {{ع}} داده‌اند، نه [[شیعه]] هستند و نه او را [[امام]] [[منصوب]] از جانب [[خدا]] می‌دانند، بلکه او را [[کامل‌ترین]]، شریف‌ترین و [[بهترین]] کسی می‌بینند که در جستجویش هستند"<ref>رضا شیرازی، شام غریبان، ص۶۷.</ref>.<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۴ ـ ۳۸.</ref>


== ولادت ==
== ولادت ==
عموم مورخان و [[محدثان]] قدیم چون [[کلینی]]، [[مفید]]، [[ابن‌شهرآشوب]]، [[علی بن عیسی اربلی]]، [[مصعب زبیری]]، [[ابن سعد]]، [[بلاذری]]، [[سبط ابن الجوزی]]، [[ابن خلکان]] و [[ابن حجر عسقلانی]] (از [[اهل سنت]] و جماعت) ولادت [[امام علی بن الحسین]] {{ع}} را در [[مدینه]] سال سی و هشتم و یا سی و هفتم بعد از [[هجرت]] دانسته‌اند. متقدمان و متأخران جز تنی چند همگی این شهرت را پذیرفته‌اند<ref>سید جعفر شهیدی، زندگی علی بن الحسین {{ع}}، ص۲۹. شیخ عباس قمی می‌گوید: بدان که در تاریخ میلاد آن حضرت، اختلاف بسیار است؛ شاید اصح اقوال، نیمه جمادی الاول سنه سی و پنج، یا شش یا سنه سی و هشت بوده باشد.</ref>.
عموم مورخان و [[محدثان]] قدیم چون [[کلینی]]، [[مفید]]، [[ابن‌شهرآشوب]]، [[علی بن عیسی اربلی]]، [[مصعب زبیری]]، [[ابن سعد]]، [[بلاذری]]، [[سبط ابن الجوزی]]، [[ابن خلکان]] و [[ابن حجر عسقلانی]] (از [[اهل سنت]] و جماعت) ولادت [[امام علی بن الحسین]] {{ع}} را در [[مدینه]] سال سی و هشتم و یا سی و هفتم بعد از [[هجرت]] دانسته‌اند. متقدمان و متأخران جز تنی چند همگی این شهرت را پذیرفته‌اند<ref>سید جعفر شهیدی، زندگی علی بن الحسین {{ع}}، ص۲۹. شیخ عباس قمی می‌گوید: بدان که در تاریخ میلاد آن حضرت، اختلاف بسیار است؛ شاید اصح اقوال، نیمه جمادی الاول سنه سی و پنج، یا شش یا سنه سی و هشت بوده باشد.</ref>.


اقوال مورخان درباره روز ولادت [[امام سجاد]] {{ع}}: پنجم [[شعبان]]، هشتم [[شعبان]]، نهم [[شعبان]]، یازدهم [[شعبان]]، یازدهم [[رجب]]، هشتم [[ربیع الاول]]، نیمه [[جمادی الاول]] و نیمه [[جمادی الثانی]] را ذکر کرده‌اند و در تعیین سال تولد نیز [[اختلاف]] است برخی ۳۵، ۳۶، ۳۷، ۳۸، ۴۸، و ۴۹ را ذکر کرده‌اند.
اقوال مورخان درباره روز ولادت [[امام سجاد]] {{ع}}: پنجم [[شعبان]]، هشتم [[شعبان]]، نهم [[شعبان]]، یازدهم [[شعبان]]، یازدهم [[رجب]]، هشتم [[ربیع الاول]]، نیمه [[جمادی الاول]] و نیمه [[جمادی الثانی]] را ذکر کرده‌اند و در تعیین سال تولد نیز [[اختلاف]] است برخی ۳۵، ۳۶، ۳۷، ۳۸، ۴۸، و ۴۹ را ذکر کرده‌اند<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۴ ـ ۳۸.</ref>.


== کنیه ==
== کنیه ==
کنیت او را "[[ابو محمد]]"<ref>شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، ص۱۴؛ سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین {{ع}}، ص۸.</ref>، "[[ابوالحسن]]"<ref>سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین {{ع}}، ص۸.</ref>، "[[ابوبکر]]"<ref>سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین {{ع}}، ص۸.</ref>، "[[ابوالحسن]]"<ref>سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین {{ع}}، ص۸.</ref> و "ابوالنعیم"<ref>محدث اربلی، [[کشف الغمة فی معرفة الأئمة (کتاب)|کشف الغمة فی معرفة الأئمة]]، ترجمه و شرح علی بن حسین زواره‌ای، ج۲، ص۲۹۷.</ref> نوشته‌اند.
کنیت او را "[[ابو محمد]]"<ref>شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، ص۱۴؛ سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین {{ع}}، ص۸.</ref>، "[[ابوالحسن]]"<ref>سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین {{ع}}، ص۸.</ref>، "[[ابوبکر]]"<ref>سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین {{ع}}، ص۸.</ref>، "[[ابوالحسن]]"<ref>سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین {{ع}}، ص۸.</ref> و "ابوالنعیم"<ref>محدث اربلی، [[کشف الغمة فی معرفة الأئمة (کتاب)|کشف الغمة فی معرفة الأئمة]]، ترجمه و شرح علی بن حسین زواره‌ای، ج۲، ص۲۹۷.</ref> نوشته‌اند.


[[امام سجاد]] {{ع}} را "ابن خیرتین" یعنی "پسر دو [[بهترین]]" یعنی "[[قریش]] در میان [[عرب]] و [[ایرانیان]] در میان [[عجم]]" نام نهاده‌اند<ref>محدث اربلی، [[کشف الغمة فی معرفة الأئمة (کتاب)|کشف الغمة فی معرفة الأئمة]]، ترجمه و شرح علی بن حسین زواره‌ای، ج۲، ص۲۹۷.</ref>.
[[امام سجاد]] {{ع}} را "ابن خیرتین" یعنی "پسر دو [[بهترین]]" یعنی "[[قریش]] در میان [[عرب]] و [[ایرانیان]] در میان [[عجم]]" نام نهاده‌اند<ref>محدث اربلی، [[کشف الغمة فی معرفة الأئمة (کتاب)|کشف الغمة فی معرفة الأئمة]]، ترجمه و شرح علی بن حسین زواره‌ای، ج۲، ص۲۹۷.</ref>.<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۴ ـ ۳۸.</ref>


== مادر امام ==
== مادر امام ==
خط ۳۲: خط ۳۲:
[[شیخ عباس قمی]] در منتهی الآمال آورده است: والده مکرمه آن [[حضرت]]، علیای مخدره، شهربانو، دختر یزدگرد بن شهریار بن [[پرویز]] بن هرمز بن انوشیروان، [[پادشاه]] [[عجم]] بوده... . چنانچه شیخنا [[حر عاملی]] در ارجوزه خود فرمود: [[علامه مجلسی]]در جلاء العیون فرموده: [[ابن بابویه]] به [[سند]] معتبر از [[حضرت امام رضا]] {{ع}} [[روایت]] کرده است که [[عبدالله بن عامر]]، چون [[خراسان]] را [[فتح]] کرد، دو دختر از یزدجرد، [[پادشاه]] [[عجم]] گرفت، و برای [[عثمان]] فرستاد، سپس یکی را به [[حضرت]] [[امام حسین]] {{ع}} و... <ref>شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، ص۱۴؛ سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین {{ع}}، ص۸؛ شیخ مفید در الارشاد مادر ایشان را دختر یزدگرد سوم می‌داند. (الارشاد ترجمه رسولی محلاتی، ص۱۳۸) [[کشف الغمة فی معرفة الأئمة (کتاب)|کشف الغمة فی معرفة الأئمة]] زواره‌ای (صفحه ۲۶۰) مادر ایشان را دختر یزدجرد می‌داند.</ref>.
[[شیخ عباس قمی]] در منتهی الآمال آورده است: والده مکرمه آن [[حضرت]]، علیای مخدره، شهربانو، دختر یزدگرد بن شهریار بن [[پرویز]] بن هرمز بن انوشیروان، [[پادشاه]] [[عجم]] بوده... . چنانچه شیخنا [[حر عاملی]] در ارجوزه خود فرمود: [[علامه مجلسی]]در جلاء العیون فرموده: [[ابن بابویه]] به [[سند]] معتبر از [[حضرت امام رضا]] {{ع}} [[روایت]] کرده است که [[عبدالله بن عامر]]، چون [[خراسان]] را [[فتح]] کرد، دو دختر از یزدجرد، [[پادشاه]] [[عجم]] گرفت، و برای [[عثمان]] فرستاد، سپس یکی را به [[حضرت]] [[امام حسین]] {{ع}} و... <ref>شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، ص۱۴؛ سید جعفر شهیدی، زندگانی علی بن الحسین {{ع}}، ص۸؛ شیخ مفید در الارشاد مادر ایشان را دختر یزدگرد سوم می‌داند. (الارشاد ترجمه رسولی محلاتی، ص۱۳۸) [[کشف الغمة فی معرفة الأئمة (کتاب)|کشف الغمة فی معرفة الأئمة]] زواره‌ای (صفحه ۲۶۰) مادر ایشان را دختر یزدجرد می‌داند.</ref>.


"قدیمی‌ترین مورخ که مادرش را دختر یزدگرد دانسته، [[یعقوبی]] است که کتابش را در نیمه دوم هجری نوشته است. وی می‌گوید [[امام حسین]] {{ع}} او را که "احرار" بود، غزاله خواند و حتی برخی در نسبت او به یزدگرد نیز تشکیک کرده‌اند"<ref>علی اکبر [[حسنی]]، [[امام چهارم]] {{ع}} پاسدار [[انقلاب خونین]] [[کربلا]]، ص۲۲. از جمله افرادی که انتساب [[مادر]] [[امام چهارم]] {{ع}} به دختر یزدگرد را مورد تشکیک قرار داده‌اند، [[شهید مرتضی مطهری]] است. ایشان می‌فرمایند: «آری این است توجیهی که برخی از مستشرقین و ایرانیانی که تحت تأثیر سخنان آنان واقع شده‌اند، راجع به ماهیت [[مذهب شیعه]] و [[علت]] پیدایش آن می‌نمایند.»..([[مرتضی مطهری]]، مجموعه آثار، ج۱۴، ص۱۱۶).</ref>.
"قدیمی‌ترین مورخ که مادرش را دختر یزدگرد دانسته، [[یعقوبی]] است که کتابش را در نیمه دوم هجری نوشته است. وی می‌گوید [[امام حسین]] {{ع}} او را که "احرار" بود، غزاله خواند و حتی برخی در نسبت او به یزدگرد نیز تشکیک کرده‌اند"<ref>علی اکبر [[حسنی]]، [[امام چهارم]] {{ع}} پاسدار [[انقلاب خونین]] [[کربلا]]، ص۲۲. از جمله افرادی که انتساب [[مادر]] [[امام چهارم]] {{ع}} به دختر یزدگرد را مورد تشکیک قرار داده‌اند، [[شهید مرتضی مطهری]] است. ایشان می‌فرمایند: «آری این است توجیهی که برخی از مستشرقین و ایرانیانی که تحت تأثیر سخنان آنان واقع شده‌اند، راجع به ماهیت [[مذهب شیعه]] و [[علت]] پیدایش آن می‌نمایند.»..([[مرتضی مطهری]]، مجموعه آثار، ج۱۴، ص۱۱۶).</ref>.<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۴ ـ ۳۸.</ref>


== فعالیت در قالب دعا ==
== فعالیت در قالب دعا ==
خط ۱۴۶: خط ۱۴۶:


== شهادت ==
== شهادت ==
در [[تاریخ]] [[وفات]] [[امام چهارم]] {{ع}} نیز [[اختلاف]] نظرهایی بین مورخان هست که مشهورترین آن‌ها عبارت‌اند از: [[ابن خلکان]] و [[ابن سعد]] در طبقات و [[ابن حجر]]، سال ۹۴ هجری را نوشته‌اند. در [[کشف الغمة فی معرفة الأئمة (کتاب)|کشف الغمة فی معرفة الأئمة]]، ۸ [[محرم]] سال ۹۴ یا ۹۵ هجری را تأکید می‌کند. ولی بنا به مشهور، [[امام]] در بیست و پنجم [[محرم]] سال ۹۵ هجری در ۵۷ سالگی پس از یک دوره [[زندگی]] سراسر [[رنج]] و [[اندوه]] و [[مبارزه]] و [[جهاد]] به [[دستور]] [[ولید بن عبدالملک]] [[خلیفه]] [[ستمگر]] [[اموی]] و به وسیله [[هشام بن عبدالملک]] [[مسموم]] و [[شهید]] گردید و در [[قبرستان بقیع]] در [[مدینه]] کنار [[قبر]] [[امام حسن]] {{ع}} [[دفن]] گردید. این مطلب در مصباح کفعمی، [[بحارالانوار]]، (ج ۴۶) و [[مناقب]]، (ج ۳) آمده است<ref>علی‌اکبر [[حسنی]]، [[امام چهارم]] {{ع}} پاسدار [[انقلاب خونین]] [[کربلا]]، ص۲۱۵؛ برخی نیز [[شهادت[[امام سجاد]]]]{{ع}} را در ۲۵ [[محرم]] سال ۹۴ یا ۹۵ هجری به [[دلیل]] [[مسموم]] شدن و [[عمر]] بابرکت ایشان را ۵۷ سال می‌داند. (محمدعلی [[مجد]] فقیهی، آشنایی با [[صحیفه]]، ص۱۱). عده‌ای هم [[شهادت[[امام سجاد]]]]{{ع}} را به استناد کتاب [[اصول کافی]] (ج ۲ ترجمه مصطفوی ص۳۸۶) در ۵۷ سالگی [[امام سجاد]] {{ع}} می‌داند. (الف. کاویانی، [[امام سجاد]] {{ع}}، ص۷؛ [[سید جعفر شهیدی]]، زندگانی [[علی بن الحسین]] {{ع}}، ص۲۰۲).</ref>. از میان نظرات [[بیان]] شده، سال ۹۴، ۹۵ از اعتبار بیشتری برخوردار است.
در [[تاریخ]] [[وفات]] [[امام چهارم]] {{ع}} نیز [[اختلاف]] نظرهایی بین مورخان هست که مشهورترین آن‌ها عبارت‌اند از: [[ابن خلکان]] و [[ابن سعد]] در طبقات و [[ابن حجر]]، سال ۹۴ هجری را نوشته‌اند. در [[کشف الغمة فی معرفة الأئمة (کتاب)|کشف الغمة فی معرفة الأئمة]]، ۸ [[محرم]] سال ۹۴ یا ۹۵ هجری را تأکید می‌کند. ولی بنا به مشهور، [[امام]] در بیست و پنجم [[محرم]] سال ۹۵ هجری در ۵۷ سالگی پس از یک دوره [[زندگی]] سراسر [[رنج]] و [[اندوه]] و [[مبارزه]] و [[جهاد]] به [[دستور]] [[ولید بن عبدالملک]] [[خلیفه]] [[ستمگر]] [[اموی]] و به وسیله [[هشام بن عبدالملک]] [[مسموم]] و [[شهید]] گردید و در [[قبرستان بقیع]] در [[مدینه]] کنار [[قبر]] [[امام حسن]] {{ع}} [[دفن]] گردید. این مطلب در مصباح کفعمی، [[بحارالانوار]]، (ج ۴۶) و [[مناقب]]، (ج ۳) آمده است<ref>علی‌اکبر [[حسنی]]، [[امام چهارم]] {{ع}} پاسدار [[انقلاب خونین]] [[کربلا]]، ص۲۱۵؛ برخی نیز [[شهادت[[امام سجاد]]]]{{ع}} را در ۲۵ [[محرم]] سال ۹۴ یا ۹۵ هجری به [[دلیل]] [[مسموم]] شدن و [[عمر]] بابرکت ایشان را ۵۷ سال می‌داند. (محمدعلی [[مجد]] فقیهی، آشنایی با [[صحیفه]]، ص۱۱). عده‌ای هم [[شهادت[[امام سجاد]]]]{{ع}} را به استناد کتاب [[اصول کافی]] (ج ۲ ترجمه مصطفوی ص۳۸۶) در ۵۷ سالگی [[امام سجاد]] {{ع}} می‌داند. (الف. کاویانی، [[امام سجاد]] {{ع}}، ص۷؛ [[سید جعفر شهیدی]]، زندگانی [[علی بن الحسین]] {{ع}}، ص۲۰۲).</ref>. از میان نظرات [[بیان]] شده، سال ۹۴، ۹۵ از اعتبار بیشتری برخوردار است<ref>[[فردین احمدوند|احمدوند، فردین]]، [[مکارم اخلاق در صحیفه (کتاب)|مکارم اخلاق در صحیفه]]، ص۳۴ ـ ۳۸.</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
۱۱۲٬۹۹۷

ویرایش