پرچم‌های سیاه از خراسان: تفاوت میان نسخه‌ها

حرکت [[پرچم‌های سیاه]] از سمت [[خراسان]]، یکی از علامات [[ظهور]] به شمار رفته و دربارۀ آن روایاتی از [[معصومین]] {{عم}} رسیده است. مضمون [[روایات]]<ref>ینابیع المودة، ص ۴۳۱؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ۵۲، ص ۲۱۷؛ طوسی، محمد بن حسن، غیبت، ص ۴۵۲.</ref> آن است که پیش از ظهور [[حضرت مهدی]] {{ع}} در منطقۀ [[خراسان]]<ref>خراسان قدیم: قسمت‌های زیادی از ایران، افغانستان، ترکمنستان، تاجیکستان و ازبکستان.</ref>، انقلابی برپا می‌شود و [[مردم]] در حالی که [[پرچم‌های سیاه]] به اهتزاز در آورده‌اند، به حرکت در می‌آیند. ظاهراً، پدیدار شدن این نشانه در آستانۀ ظهور و یا اندکی پیش از آن است، به گونه‌ای که در [[زمان ظهور]]، [[حضرت مهدی]] آنان را به سوی خویش فرا می‌خواند. و برخی [[یاران]] ایشان همراه آن پرچم‌‏های سیاه خواهند بود. این پرچم‌های زمینه‌ساز، از [[خراسان]] خارج می‌شود و به سوی [[عراق]] پیش می‌رود تا مانع پیشروی موج [[سفیانی]] به سمت [[حجاز]] و [[مکه]] شود، زیرا [[سفیانی]] هنگامی که در [[کوفه]] اردوگاه می‌زند، شروع به کشتن و آواره کردن [[خاندان محمد]] می‌کند. این [[پرچم‌ها]] از ویژگی‌های خاص و استعدادها و توانایی‌های بالا و امکانات زیادی برخوردار هستند؛ چه از نظر [[رهبری سیاسی]] که [[خراسانی]] [[رهبر]] [[سیاسی]] آن است و چه از نظر [[فرماندهی]] نظامی که بر عهده [[شعیب بن صالح]] است. این [[پرچم‌ها]] به سمت [[کوفه]] حرکت می‌کنند تا مانع گسترش موج [[سپاه سفیانی]] شوند. پس از این [[پیروزی]]، [[پرچم‌های سیاه]] از طریق فرستاده‌ای با [[مهدی]] [[بیعت]] می‌کنند<ref>ر.ک: [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۹۴؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید (کتاب)|معارف و عقاید]] ۵، ج۲، ص ۱۷۱؛ [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۹۶ـ ۲۹۸؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۳۶ ـ ۱۳۷؛ [[سید نذیر الحسنی|الحسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)|مصلح کل]]، ص۲۳۱ـ۲۳۷.</ref>.

# پرچم‌های [[بنی عباس]]: آنها پرچم‌هایی هستند که از طرف [[مشرق]] خارج می‌شوند، تا باقی‌ مانده‌های [[حکومت اموی]] را از بین ببرند.

برخی احتمال داده‌اند منظور از [[خروج]] پرچم‌های سیاه از خراسان، همان [[قیام]] ابو مسلم [[خراسانی]] در سال ۱۴۰ه‍.ق علیه [[حاکمیت]] هزار ماهۀ [[بنی امیه]] است‌ که به از هم‌گسستن [[حکومت]] [[بنی امیه]] و روی‌کار آمدن [[بنی عباس]] انجامید. مستند اینان، [[روایت]] زکار از [[امام صادق]] {{ع}} و برخی قرائن و مؤیدات تاریخی است. در این [[روایت]]، با اشاره به نام و مشخصات ابو مسلم [[خراسانی]]، از وی به عنوان [[صاحب]] [[پرچم‌های سیاه]]، یاد شده است‌. اما این احتمال صحیح نیست، زیرا [[روایت]] زکار، از نظر [[سند ضعیف]] و غیر قابل [[اعتماد]] است. افزون بر این، تطبیق این نشانه بر [[شورش]] ابو مسلم [[خراسانی]] در پیش از یک قرن قبل از تولد [[مهدی]] و نشانه [[ظهور]] دانستن آن، بسیار بعید است. [[اخبار]] مربوط به [[پرچم‌های سیاه]] بسیار مبهم است؛ اما روشن است این [[پرچم‌ها]] ارتباطی به [[ظهور]] [[قائم آل محمد]] ندارد و نشانه آن نیست، بلکه همان پرچم‌هایی است که حدود سال ۱۳۰ ق از شرق امپراتوری اسلامی برافراشته شد و تا [[کوفه]] و سپس تا [[شام]] و [[بیت المقدس]] پیش رفت و نتیجه آن تأسیس [[خلافت]] [[عباسیان]] شد. دلایلی که ارتباط بین [[روایات]] و این رویداد تاریخی را تأیید می‌کند چنین است:

# [[روایات]] مربوط به [[پرچم‌های سیاه]] از کسانی [[نقل]] شده که پیش از [[حکومت بنی عباس]] می‌زیسته‌اند؛ مثلا از [[ائمه]] [[معصومین]] {{عم}} پس از [[امام صادق]] در این باره روایتی نداریم. این مطلب نشان می‌دهد، مقصود از این [[پرچم‌ها]] همان پرچم‌های [[بنی عباس]] است.

# در دسته‌ای از [[اخبار]] "[[روایات]] سود" هیچ اشاره‌ای به [[مهدی]] {{ع}} و [[ظهور]] او نشده است. بخش دیگری هم که اشاره یا تصریح به [[مهدی]] {{ع}} دارد کاملا شبیه دسته اول است. از این ‌رو، نمی‌توان آنها را تفکیک کرد و دسته اول را مربوط به پرچم‌های [[بنی عباس]] و دسته دوم را درباره پرچم‌های سیاهی که [[نشانه ظهور مهدی]] است دانست.

# در بیشتر [[اخبار]] مربوط به [[پرچم‌های سیاه]]، نام [[خراسان]] یا [[مشرق]] وجود دارد، حتی در بسیاری از این [[احادیث]] به نام [[بنی عباس]] تصریح شده است. برخی از آنها هم درباره [[نبرد]] [[بنی عباس]] با [[بنی امیه]] به صراحت سخن می‌گوید. اما اینکه گفته شود [[عباسیان]] از این [[روایات]] سوء استفاده کرده و برای [[فریب]] دادن [[مردم]]، [[نهضت]] خود را بر مضمون این [[روایات]] که (درباره [[قائم]] [[مهدی]] وارد شده) تنظیم کرده و تطبیق داده‌اند، با توجه به [[تاریخ اسلام]] درست نیست، زیرا گزارش‌های تاریخی نشان می‌دهد اصل این پیش‌گویی‌ها مربوط به [[مهدی]] {{ع}} نبوده، بلکه از ابتدا درباره سقوط [[بنی امیه]] و حرکت [[بنی عباس]] وارد شده است<ref>ر.ک: [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۹۶ـ ۲۹۸؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۳۶ ـ ۱۳۷؛ [[مصطفی صادقی|صادقی، مصطفی]]، [[تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور (کتاب)|تحلیل تاریخی نشانه‌های ظهور]]، ص ۱۱۷ـ ۱۱۸؛ [[علی کورانی|کورانی، علی]]، [[عصر ظهور (کتاب)|عصر ظهور]]، ص ۲۲۸؛ معجم احادیث المهدی، ج ۱، ص ۶۴.</ref>.

برخی نیز می‌گویند: [[پرچم‌های سیاه]] که در [[روایات]] آمده، پرچم‌های [[زمینه سازان ظهور]] [[حضرت مهدی]] است<ref>ر.ک: [[علی کورانی|کورانی، علی]]، [[عصر ظهور (کتاب)|عصر ظهور]]، ص۲۳۵ـ۲۳۹؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۳۶ ـ ۱۳۷.</ref>.

# [[امام باقر]] {{ع}} فرمودند: «پرچم‌های سیاهی از [[خراسان]] بیرون می‌آید و به جانب [[کوفه]] به حرکت در می‌آیند. پس چون [[مهدی]] ظاهر شود، اینان وی را [[دعوت]] به [[بیعت]] می‌کنند»<ref>{{متن حدیث|تَنْزِلُ الرَّايَاتُ السُّودُ الَّتِي تَخْرُجُ‏ مِنْ‏ خُرَاسَانَ‏ إِلَى‏ الْكُوفَةِ فَإِذَا ظَهَرَ الْمَهْدِيُّ بَعَثَ إِلَيْهِ بِالْبَيْعَة}}؛ مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار، ج ۵۲، ص ۲۱۷؛ طوسی، محمد بن حسن، الغیبة،، ص ۴۵۲، ح ۴۵۷؛ معجم احادیث الامام المهدی {{ع}}، ج ۳، ص ۲۷۰؛ ملاحم ابن طاووس، ص ۱۰۴.</ref>. این [[روایت]] دلالت می‏‌کند بر اینکه [[خروج]] [[پرچم‌های سیاه]] نزدیک [[ظهور]] حضرت خواهد بود.

# [[امیر المؤمنین]] {{ع}} فرمودند: «[[منتظر فرج]] باشید از سه چیز، گفته شد: یا [[امیر المؤمنین]]، آنها چیست؟ فرمود: ... و پرچم‌های سیاه از خراسان»<ref>{{متن حدیث|انتظروا الفرج من ثلاث... و الرَّايَاتِ السُّودَ من خُرَاسَانَ}}، مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۳۴؛ نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۲۵۱، ح ۸؛ مفید، ارشاد، ص ۳۳۶؛ [[لطف الله صافی گلپایگانی|صافی گلپایگانی، لطف الله]]، منتخب الاثر، ص ۲۲۰.</ref>. این [[پرچم‌های سیاه]]، نیز پس از حرکت از سمت [[خراسان]]، خود را به [[کوفه]] می‌رسانند و وقتی که [[امام مهدی]] [[ظهور]] کرد، عده‌ای را برای [[بیعت کردن]] با ایشان، به سمت او می‌فرستند. این گروه، در مدت زمان کوتاهی مسیر بین [[خراسان]] و [[کوفه]] را طی می‌کنند و ... .

# [[امام باقر]] فرمودند: «گویی من گروهی را می‌بینم که از [[مشرق]] خارج شده‌اند. خواهان [[حق]] می‌شوند ولی به آنها داده نمی‌شود، سپس آن‌را می‌خواهند لکن باز هم به آنها داده نمی‌شود. هنگامی که آنان این ‌چنین وضعیتی را می‌بینند شمشیرهایشان را بر دوش قرار می‌دهند و در این حال آنچه را که خواسته بودند به آنان می‌دهند اما آنها آن‌را نمی‌پذیرند و به پا می‌خیزند و آن‌را تنها به [[صاحب شما]] می‌دهند و کشتگان آنها از جمله شهدایند»<ref>{{متن حدیث|كَأَنِّي بِقَوْمٍ قَدْ خَرَجُوا بِالْمَشْرِقِ يَطْلُبُونَ الْحَقَّ فَلَا يُعْطَوْنَهُ ثُمَّ يَطْلُبُونَهُ فَلَا يُعْطَوْنَهُ فَإِذَا رَأَوْا ذَلِكَ وَضَعُوا سُيُوفَهُمْ عَلَى عَوَاتِقِهِمْ فَيُعْطَوْنَ مَا سَأَلُوهُ فَلَا يَقْبَلُونَهُ حَتَّى يَقُومُوا وَ لَا يَدْفَعُونَهَا إِلَّا إِلَى صَاحِبِكُمْ قَتْلَاهُمْ شُهَدَاء}}، نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص ۲۷۳.</ref>.<ref>ر.ک: [[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[بررسی نشانه‌های ظهور (مقاله)|بررسی نشانه‌های ظهور]]، [[چشم به راه مهدی (کتاب)|چشم به راه مهدی]]، ص ۲۹۶ـ ۲۹۸؛ [[مجتبی تونه‌ای|تونه‌ای، مجتبی]]، [[موعودنامه (کتاب)|موعودنامه]]، ص۱۹۴؛ [[سید محمد صدر|صدر، سید محمد]]، [[تاریخ غیبت کبری (کتاب)|تاریخ غیبت کبری]]، ص۶۱۳ ـ ۶۱۴؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید (کتاب)|معارف و عقاید]] ۵، ج۲، ص ۱۷۲؛ [[سید نذیر الحسنی|الحسنی، سید نذیر]]، [[مصلح کل (کتاب)|مصلح کل]]، ص۲۳۱ـ۲۳۷؛ [[علی کورانی|کورانی، علی]]، [[عصر ظهور (کتاب)|عصر ظهور]]، ص۲۳۵ـ۲۳۹؛ [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص۱۳۶ ـ ۱۳۷.</ref>.