اثبات وجود خدا: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اثبات وجود خداوند''' یکی از موضوعاتی است که در [[آیات]] و [[روایات]] و [[علم کلام]] به آن پرداخته شده است. برخی وجود [[خدا]] را پذیرفته ولی [[اثبات]] آن را ناممکن شمرده و برخی عکس آن را معتقدند. و برای اثبات [[خداوند]] از براهینی همچون [[برهان نظم]]، [[برهان حدوث]]، حرکت و... استفاده می‌‌کنند. در [[آیات قرآن]] نیز برای اثبات خداوند از دو راه استفاده شده است یکی از راه نظر به [[نشانه‌ها]] و آیات خداوند و دیگری از راه نظر به خود ذات [[خداوند]].

# [[براهین]] [[اخلاقی]]: [[برهان اخلاقی]] تحریر و تقریرهای مختلفی دارد. در برخی از آنها از [[ثبات]] و اطلاق [[اوامر]] اخلاقی بر وجود آمر و [[مربّی]] ثابت و مطلق که همان [[خداوند]] است، استدلال شده است و در بعضی دیگر از [[احساس]] [[اقتدار]] اخلاقی در شرایطی که [[اراده]] جزئی [[انسان]] برخلاف آن عمل می‌‌کند، بر وجود منشأ غیر [[انسانی]] که از اراده‌ای فراتر از [[اراده انسان]] برخوردار است، استدلال شده است و در برخی از استلزام بین [[قانون]] و قانون گذار برای اثبات مبدأ قانون گذار کمک گرفته شده، و یا آنکه از وجود [[قوانین]] مشترک اخلاقی در فرهنگ‌های مختلف بشری، فرض خداوندی که عهده دار [[نگارش]] این قوانین بر [[قلوب]] [[آدمیان]] باشد، [[تأیید]] شده است<ref>براهین اثبات وجود خدا در فلسفه غرب، ص۱۳۸.</ref>. ادعای [[اثبات وجود خداوند]] از طریق [[برهان اخلاقی]] نیازمند به [[اقامه برهان]] نسبت به مقدمه نخست آن است که راهی برای [[اثبات]] آن نیست و تا وقتی که [[برهان]] بر آن اقامه نشده باشد تردید در آن به قوت خود باقی است<ref>تبیین براهین اثبات خدا، ص ۲۷۲.</ref>.

# [[برهان]] [[تجربه دینی]]: این برهان از جمله براهینی است که فاقد صورت [[فلسفی]] و برهانی است و مبتنی بر تجربه‌ها، دریافت‌ها و شهودهای افراد نسبت به واقعیتی است که از [[ارزش]] و قداستی عمیق برخوردار است. تقریرهای این برهان به لحاظ سنخ [[تجربه]] مورد استفاده در [[استدلال]]، ساختار [[استنتاج]] و نتیجه آن، متفاوت است. برهان [[واقعی]] بر وجود [[خداوند]] همانا احساس افراد [[انسان]] از حضور خدا و [[آگاهی]] از [[اراده]] او در [[تعارض]] با اراده خود آنان است و نیز [[احساس آرامش]] که به دنبال [[پذیرفتن]] [[امر الهی]] دست می‌‌دهد، تجربه‌های [[دیدار]] یا [[درک]] یا لقای خدای خود بنفسه معتبرند و متضمن هیچ سلسله‌ای از استنتاج‌های بی‌اعتبار، یا سبک سنگین کردن فرضیه‌ها نیستند. آنها [[بی‌اعتقادی]] را عقلاً مهمل می‌‌گردانند<ref>خدا در فلسفه، ص ۱۱۳ـ ۱۱۴.</ref>، [[شهود]] نسبت به یک [[واقعیت]] [[مقدس]] و [[ارزشمند]] وجود دارد و این شهود نمی‌تواند به مبادی طبیعی استناد پیدا کند، پس یک واقعیت [[فوق طبیعی]] که خداوند است وجود دارد<ref>فلسفه دین، جان هاسپرز، ص۶۷.</ref>. این برهان نیز [[مبتلا]] به اشکالاتی است؛ زیرا اوّلاً شهود دارای مراتب مختلفی است و تنها در برخی از مراحل، صاحب [[کشف]] در مرتبه شهود از [[یقین]] برخوردار است و ثانیاً: شهود [[عارف]] برای کسی که از آن [[محروم]] است [[معرفت یقینی]] به دنبال نمی‌آورد و ثالثاً: تنها موجود [[فوق طبیعی]] را [[اثبات]] می‌‌کند و رابعاً: کبرای [[قیاس]] (در تقریر اخیر) نیازمند [[برهان]] است، چه اینکه در برخی از تئوری‌های روان کاوانه، [[غرایز]] بشری یا [[وجدان]] [[اجتماعی]]، سبب پیدایش تجربیات [[دینی]] معرفی شده است<ref>تبیین براهین اثبات خدا، ص۲۶۰.</ref>.

== راه‌های اثبات وجود خدا در قرآن ==

==جستارهای وابسته==

{{مدخل وابسته}}

* [[براهین عقلی]] ([[علمی]] و شبه [[فلسفی]]):

# [[برهان حدوث]]

# [[برهان حرکت]]

# [[برهان نظم]]

# [[برهان هدایت]]

# [[برهان صدیقین]]

{{پایان مدخل وابسته}}

== منابع ==

{{منابع}}