بنی امیه در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بنی امیه در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۲۹

۸ بایت حذف‌شده ، ‏۲ مارس ۲۰۲۳

جز

جایگزینی متن - 'دست' به 'دست'

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۲۲۶

ویرایش

@@ خط ۷۸: / خط ۷۸: @@
 در [[نبرد جمل]] برخی از بنی‌‌امیه [[سوگند]] یاد کردند که امام علی {{ع}} را به [[شهادت]] برسانند؛ لکن نتوانستند.<ref>تاریخ طبری، ج ۴، ص ۱۲.</ref> با پایان یافتن [[نبرد]]، [[امیر مؤمنان]]، [[امام علی]] {{ع}} [[فرمان]] [[عفو عمومی]] صادر کرد و حتی [[مروان بن حکم]] اموی را که [[مشاور]] و داماد عثمان و از نقش آفرینان در [[جمل]] بود بخشید و از [[آینده]] [[حکومت]] کوتاه مدت وی خبر داد.<ref>نهج البلاغه، خطبه ۷۲.</ref> پس از آن برخی امویان به معاویه در شام پیوستند و او را در اقداماتش بر ضدّ [[امام]] از جمله در [[جنگ صفین]] [[یاری]] کردند.<ref>مروج الذهب، ج ۲، ص ۳۸۸.</ref> امویان به خونخواهی عثمان [[پرچم]] [[طغیان]] را برافراشته، [[مشکلات]] بسیاری برای حکومت نوپای امام ایجاد کردند.
-[[امیرمؤمنان]]، [[امام علی]] {{ع}} مخوف‌‌ترین فتنه‌‌ها را [[فتنه]] بنی‌‌امیه دانست که همه جا را فرا خواهد گرفت و تنها [[اهل]] [[بصیرت]] از آن [[رهایی]] خواهند یافت.<ref>کنزالعمال، ج ۱۱، ص ۳۶۴؛ الغارات، ص ۳۳.</ref> و نیز فرمود: برای هر امتی آفتی است و آفت این [[امت]] بنی‌‌امیه هستند.<ref>کنز العمال، ج ۱۱، ص ۳۶۴؛ شرح الاخبار، ج ۲، ص ۵۲۹.</ref>آن [[حضرت]] [[اسلام]] بنی‌‌امیه را تنها بر اساس [[مصلحت]] می‌‌دانست <ref>نهج البلاغه، نامه ۴۵۴.</ref> و در معرفی [[بنی امیه]] از آنان با تعبیر انکر و امکر وافجر <ref>المنمق، ص ۴۱؛ العقد الفرید، ج ۳، ص ۳۱۵؛ النزاع والتخاصم، ص ۷۰.</ref> یاد کرد. نیز آن حضرت در نامه‌‌ای به [[معاویه]] فضیحت‌های بنی‌‌امیه را برشمرد.<ref>نهج البلاغه، نامه ۲۸.</ref> اندکی [[پس از شهادت امام علی]] {{ع}} و در پی [[صلح امام حسن]] {{ع}} با معاویه، [[حکومت]] بر [[جامعه اسلامی]] به [[معاویة بن ابی سفیان]] رسید. وی [[پیروان]] [[علی]] {{ع}} را تحت فشار شدید گذاشت. قطع [[دست]] و پا، [[مصادره]] [[اموال]]، ویرانی خانه‌‌ها <ref>شرح نهج البلاغه، ج ۱۱، ص ۴۴.</ref> و قطع [[حقوق]] از [[بیت المال]] از جمله آنهاست. نیز از دوره [[خلافت]] معاویه و بنا به [[دستور]] او [[امیر مؤمنان]] {{ع}} بر [[منبرها]] و در خطبه‌‌ها [[لعن]] می‌‌شد.<ref>تاریخ الخلفاء، ص ۲۴۳؛ العقد الفرید، ج ۲، ص ۴۶۶؛ ینابیع الموده، ج ۱، ص ۴۴۸.</ref> [[مردم]] از [[ترس]] وی فرزندانشان را «علی» نمی‌‌نامیدند <ref>شذرات الذهب، ج ۱، ص ۱۴۸.</ref> و حتی گفته شده که اگر فردی [[نام علی]] می‌‌داشت کشته می‌‌شد.<ref>ینابیع‌‌الموده، ج ۱، ص ۴۴۸؛ تاریخ الاسلام، ج ۷، ص ۴۲۷.</ref> [[امویان]] کشنده [[امام حسن]] و [[امام حسین]] ({{ع}}) و بسیاری از [[بنی هاشم]] و [[شیعیان]] بودند. از نظر [[سیاسی]] این [[تقابل]]، ریشه در تقابل بنی‌‌امیه با بنی‌‌هاشم در دوره جاهلی‌‌داشت.
+[[امیرمؤمنان]]، [[امام علی]] {{ع}} مخوف‌‌ترین فتنه‌‌ها را [[فتنه]] بنی‌‌امیه دانست که همه جا را فرا خواهد گرفت و تنها [[اهل]] [[بصیرت]] از آن [[رهایی]] خواهند یافت.<ref>کنزالعمال، ج ۱۱، ص ۳۶۴؛ الغارات، ص ۳۳.</ref> و نیز فرمود: برای هر امتی آفتی است و آفت این [[امت]] بنی‌‌امیه هستند.<ref>کنز العمال، ج ۱۱، ص ۳۶۴؛ شرح الاخبار، ج ۲، ص ۵۲۹.</ref>آن [[حضرت]] [[اسلام]] بنی‌‌امیه را تنها بر اساس [[مصلحت]] می‌‌دانست <ref>نهج البلاغه، نامه ۴۵۴.</ref> و در معرفی [[بنی امیه]] از آنان با تعبیر انکر و امکر وافجر <ref>المنمق، ص ۴۱؛ العقد الفرید، ج ۳، ص ۳۱۵؛ النزاع والتخاصم، ص ۷۰.</ref> یاد کرد. نیز آن حضرت در نامه‌‌ای به [[معاویه]] فضیحت‌های بنی‌‌امیه را برشمرد.<ref>نهج البلاغه، نامه ۲۸.</ref> اندکی [[پس از شهادت امام علی]] {{ع}} و در پی [[صلح امام حسن]] {{ع}} با معاویه، [[حکومت]] بر [[جامعه اسلامی]] به [[معاویة بن ابی سفیان]] رسید. وی [[پیروان]] [[علی]] {{ع}} را تحت فشار شدید گذاشت. قطع دست و پا، [[مصادره]] [[اموال]]، ویرانی خانه‌‌ها <ref>شرح نهج البلاغه، ج ۱۱، ص ۴۴.</ref> و قطع [[حقوق]] از [[بیت المال]] از جمله آنهاست. نیز از دوره [[خلافت]] معاویه و بنا به [[دستور]] او [[امیر مؤمنان]] {{ع}} بر [[منبرها]] و در خطبه‌‌ها [[لعن]] می‌‌شد.<ref>تاریخ الخلفاء، ص ۲۴۳؛ العقد الفرید، ج ۲، ص ۴۶۶؛ ینابیع الموده، ج ۱، ص ۴۴۸.</ref> [[مردم]] از [[ترس]] وی فرزندانشان را «علی» نمی‌‌نامیدند <ref>شذرات الذهب، ج ۱، ص ۱۴۸.</ref> و حتی گفته شده که اگر فردی [[نام علی]] می‌‌داشت کشته می‌‌شد.<ref>ینابیع‌‌الموده، ج ۱، ص ۴۴۸؛ تاریخ الاسلام، ج ۷، ص ۴۲۷.</ref> [[امویان]] کشنده [[امام حسن]] و [[امام حسین]] ({{ع}}) و بسیاری از [[بنی هاشم]] و [[شیعیان]] بودند. از نظر [[سیاسی]] این [[تقابل]]، ریشه در تقابل بنی‌‌امیه با بنی‌‌هاشم در دوره جاهلی‌‌داشت.
 معاویه پایه گذار [[حکومتی]] گردید که با دوره قبل تفاوت‌های بارزی داشت و سنخیتی بین آن و [[رفتار پیامبر]] و حتی [[شیخین]] نبود. [[سیاست]] او [[سرمشق]] خلفای پس از او گردید. جنبه فزاینده غیر [[دینی]] ([[سکولار]]) [[دولت]] [[اموی]] موجب شد [[مسلمانان]] دولت ایشان را نه یک خلافت بلکه [[سلطنت]] بدانند.<ref>تاریخ کمبریج، ج ۱، ص ۱۲۲.</ref> تبدیل [[نظام خلافت]] به [[نظام]] استبدادی موروثی، برخورد [[تبعیض]] آمیز با [[غیر عرب]]، بی‌‌عدالتی <ref>پرتو اسلام ج ۲، ص ۵۱.</ref> و روا داشتن [[ستم]] بر [[مخالفان]]، [[قداست]] بخشیدن به [[خلافت]]، تقویت و [[ترویج]] [[جبرگرایی]] <ref>الامامة والسیاسه، ج ۱، ص ۲۵؛ اخبار الطوال، ص ۱۲۶؛ انساب الاشراف، ج ۲، ص ۲۹۹.</ref> و نیز [[حمایت]] از [[عقیده مرجئه]] از مهم ترین شاخصه‌‌های [[حکومت]] آنان بود. [[مودودی]] هم در این رابطه، به ۷ ویژگی [[حکومت امویان]] اشاره کرده است.<ref>خلافت و ملوکیت، ص ۱۸۸ به بعد.</ref> در دوره آنان با تأسیس دیوانهای جدید، مانند [[دیوان]] [[برید]]، خاتم و رسائل که ملهم از تشکیلات ساسانیان و [[رومیان]] بود، تشکیلات [[اداری]] گسترش یافت.<ref>الکامل، ۵، ص ۱۱؛ تجارب السلف، ص ۵۹؛ تاریخ الخلفا، ص ۲؛ تاریخ عرب، ۱۹۷ ـ ۱۹۸.</ref> با پدید آمدن منصبی به نام [[حاجب]]، دسترسی [[مردم]] به [[حاکم]] دشوار گردید.<ref>مقدمه ابن خلدون، ج ۱، ص ۲۴۰.</ref>.
@@ خط ۱۲۸: / خط ۱۲۸: @@
 # نیز در آیه {{متن قرآن|وَلَقَدْ جِئْتُمُونَا فُرَادَى كَمَا خَلَقْنَاكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَتَرَكْتُمْ مَا خَوَّلْنَاكُمْ وَرَاءَ ظُهُورِكُمْ وَمَا نَرَى مَعَكُمْ شُفَعَاءَكُمُ الَّذِينَ زَعَمْتُمْ أَنَّهُمْ فِيكُمْ شُرَكَاءُ لَقَدْ تَقَطَّعَ بَيْنَكُمْ وَضَلَّ عَنْكُمْ مَا كُنْتُمْ تَزْعُمُونَ}}<ref>«و به راستی یگانه (و تنها) همان‌گونه که نخست بار آفریده بودیمتان نزد ما آمدید و آنچه (از دارایی) بخشیده بودیمتان پس پشتتان رها کردید و میانجی‌هایتان را که می‌پنداشتید شریک‌ها (ی ما) در میان شما هستند با شما همراه نمی‌بینیم، پیوندتان با آنان گسست و آنچه (شریک‌های ما) می‌پنداشتید از دستتان رفت» سوره انعام، آیه ۹۴.</ref> از [[محشور]] شدن [[ستمگران]] در نزد [[خداوند]] [[سخن]] به میان آمده و اینکه هیچ یک از [[شفیعان]] و شریکانی که آنان در دنیا برای خود [[برگزیده]] بودند در آنجا حضور ندارند و پیوند میان آنها [[بریده]] شده است. از [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده که این آیه درباره [[معاویه]]، بنی‌‌امیه، و شریکان آنها نازل شده است.<ref>تفسیر قمی، ج ۱، ص ۲۳۹؛ البرهان، ج ۲، ص ۴۵۴.</ref>
 # در ذیل آیه {{متن قرآن|إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ}}<ref>«بی‌گمان بدترین جنبندگان نزد خداوند کافرانند که ایمان نمی‌آورند» سوره انفال، آیه ۵۵.</ref> که [[کافران]] را بدترین جنبندگان نزد خداوند معرفی کرده است. از [[امام باقر]] {{ع}} [[نقل]] شده است که این [[آیه]] در [[شأن]] [[بنی امیه]] نازل شده است، زیرا آنان بدترین [[خلق]] خدایند. آنان کسانی‌‌اند که به [[باطن]] و [[حقیقت قرآن]] [[کافر]] شدند و [[ایمان]] نمی‌‌آورند.<ref>تفسیر قمی، ج ۱، ص ۳۰۵؛ تفسیر عیاشی، ج ۲، ص ۶۵؛ البرهان، ج ۲، ص ۷۰۵.</ref>
-# در آیه {{متن قرآن|الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ أَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا}}<ref>«همان کسانی که به جای مؤمنان، کافران را دوست می‌گزینند؛ آیا عزّت را نزد آنان می‌جویند با آنکه بی‌گمان عزّت همه از آن خداوند است» سوره نساء، آیه ۱۳۹.</ref> [[خداوند]] کسانی را که برای رسیدن به [[عزت]]، [[کافران]] را اولیای خود قرار داده، از [[مؤمنان]] دوری می‌‌گزینند [[توبیخ]] کرده است. برخی [[تفاسیر]] [[روایی]] این آیه را درباره بنی امیه می‌‌دانند، آنگاه که در [[مقام]] [[مخالفت با پیامبر]] [[تصمیم]] گرفتند امر [[خلافت]] را به بنی‌‌هاشم باز نگردانند.<ref>تفسیر قمی، ج ۱، ص ۱۸۴؛ البرهان، ج ۲، ص ۱۸۹.</ref> این [[تطبیق]] دلالت دارد که بنی امیه با دستیابی به خلافت و [[حکومت]] به هیچ عزت [[حقیقی]] [[دست]] نخواهند یافت.
+# در آیه {{متن قرآن|الَّذِينَ يَتَّخِذُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ أَيَبْتَغُونَ عِنْدَهُمُ الْعِزَّةَ فَإِنَّ الْعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًا}}<ref>«همان کسانی که به جای مؤمنان، کافران را دوست می‌گزینند؛ آیا عزّت را نزد آنان می‌جویند با آنکه بی‌گمان عزّت همه از آن خداوند است» سوره نساء، آیه ۱۳۹.</ref> [[خداوند]] کسانی را که برای رسیدن به [[عزت]]، [[کافران]] را اولیای خود قرار داده، از [[مؤمنان]] دوری می‌‌گزینند [[توبیخ]] کرده است. برخی [[تفاسیر]] [[روایی]] این آیه را درباره بنی امیه می‌‌دانند، آنگاه که در [[مقام]] [[مخالفت با پیامبر]] [[تصمیم]] گرفتند امر [[خلافت]] را به بنی‌‌هاشم باز نگردانند.<ref>تفسیر قمی، ج ۱، ص ۱۸۴؛ البرهان، ج ۲، ص ۱۸۹.</ref> این [[تطبیق]] دلالت دارد که بنی امیه با دستیابی به خلافت و [[حکومت]] به هیچ عزت [[حقیقی]] دست نخواهند یافت.
 # در ذیل آیه {{متن قرآن|وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا}}<ref>«و به شب چون آن را فرا پوشاند،» سوره شمس، آیه ۴.</ref> آمده است که مقصود بنی امیه است. این تطبیق و [[تأویل]] بنی‌‌امیه را افرادی [[گمراه]] معرفی می‌‌کند که در [[تاریکی]] [[گمراهی]] فرو رفته‌‌اند، چنان که تاریکی[[شب]] همه جا را فرا می‌‌گیرد.<ref>تفسیر فرات الکوفی، ص ۵۶۱.</ref>
 # در ذیل آیه {{متن قرآن|عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يَرْحَمَكُمْ وَإِنْ عُدْتُمْ عُدْنَا وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ حَصِيرًا}}<ref>«باشد که پروردگارتان بر شما بخشایش آورد و اگر (به نافرمانی) بازگردید ما نیز باز می‌گردیم و دوزخ را زندان کافران قرار داده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۸.</ref> آمده است که خداوند به بنی‌‌امیه خطاب کرده است که اگر شما دوباره با آوردن [[سفیانی]] به ادامه [[اعمال]] پیشین خود بازگردید، ما نیز [[قائم]] {{ع}} را باز خواهیم گرداند. سپس در [[آیات]] بعد درباره بنی امیه می‌‌فرماید: {{متن قرآن|وَأَنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا}}<ref>«و برای آنان که به جهان واپسین ایمان ندارند عذابی دردناک آماده کرده‌ایم» سوره اسراء، آیه ۱۰.</ref><ref>تفسیر قمی، ج ۲، ص ۱۴؛ البرهان، ج ۳، ص ۵۰۸ ـ ۵۰۹.</ref>