|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{خرد}}
| | #تغییر_مسیر [[سید علی محمد شیرازی]] |
| {{مهدویت}}
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">این مدخل مرتبط با مباحث پیرامون [[امام مهدی]]{{ع}} است. "'''[[امام مهدی]]'''" از چند منظر متفاوت، بررسی می‌شود:</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[امام مهدی در قرآن]] | [[امام مهدی در حدیث]] | [[امام مهدی در کلام اسلامی]]</div>
| |
| <div style="padding: 0.0em 0em 0.0em;">
| |
| : <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسش‌های عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[امام مهدی (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| |
| <div style="padding: 0.4em 0em 0.0em;">
| |
| | |
| ==مقدمه==
| |
| *"باب" در لغت فارسی به معنای پدر، سزاوار، ملایم، متعارف و حاجب است. در عربی نیز به معنای "در" و "محل ورود و خروج" به کار میرود.
| |
| *[[راغب اصفهانی]] میگوید: محل دخول و ورود به چیزی را باب میخوانند؛ مانند "باب المدینه" یا "باب البیت"<ref>راغب اصفهانی، المفردات، ص ۶۴.</ref>.
| |
| *در روایات فراوانی، از پیشوایان معصوم{{عم}} با عنوان "باب اللّه" یاد شده است<ref>محمد بن یعقوب کلینی، الکافی، ج ۱، ص ۱۴۵، ح ۷؛ و ر. ک: شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ج ۲، ص ۵۸۹؛ شیخ طوسی، التهذیب، ج ۶، ص ۲۷.</ref>. در دعای ندبه میخوانیم:{{عربی|اندازه=150%|" أَيْنَ بَابُ اللَّهِ الَّذِي مِنْهُ يُؤْتَى "}}<ref>سید بن طاوس، اقبال الاعمال، ص ۲۹۷.</ref> بنابراین باب، یعنی چیزی که میتوان به وسیله آن، به چیز دیگر رسید. حدیث {{عربی|اندازه=150%|" أَنَا مَدِينَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِيٌ بَابُهَا "}}<ref>حر عاملی، وسائل الشیعة، ج ۲۷، ص ۳۴، ح ۳۳۱۴۶؛ شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا علیه السّلام، ج ۲، ص ۶۶.</ref>؛ بدان معنا است که به وسیله [[امام علی|حضرت علی]]{{ع}} میتوان به شهر علم دست یافت. از دیگر موارد، میتوان به "باب الحوائج"، "باب حطه"، "باب مدینة علم النّبی{{صل}}"<ref>ر. ک: ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۴، ص ۳۲۳؛ محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۴۸، ص ۶؛ شیخ صدوق، الخصال، ج ۲، ص ۶۲۶؛ شیخ طوسی، الامالی، ص ۵۲۵؛ سید بن طاوس، الاقبال، ص ۶۱۰.</ref> ، "باب الحکمة" و "باب اللّه" اشاره کرد.
| |
| *اما در اصطلاح "باب" [[امامان]]{{عم}}، به کسی گفته می‌شود که به معصومان{{عم}} بسیار نزدیک است و در همه کارها یا کاری خاص، نماینده مخصوص آنان شمرده می‌شود<ref>ر.ک: محمد باقر مجلسی، بحار الانوار، ج ۱۷، ص ۲۵۳.</ref>. بر این اساس، میتوان وکیل یا نماینده [[امام]] را "باب" [[امام]] نامید؛ چنانکه [[ابن شهرآشوب]] مینویسد: جمعی از اصحاب [[امامان]]{{عم}} باب آن بزرگواران بودهاند؛ مانند "[[رشید هجری]]" باب [[سید الشهداء]]{{ع}}<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۳، ص ۲۳۲.</ref>، "[[یحیی بن ام الطویل مطعمی]]" باب [[امام سجاد|حضرت سجاد]]{{ع}}<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۳، ص ۳۱۱.</ref>، "[[جابر بن یزید جعفی]]" باب [[امام باقر]]{{ع}}<ref>ابن شهرآشوب، المناقب، ج ۳، ص ۳۴۰.</ref>.
| |
| *رفته رفته این واژه با سوءاستفاده مدعیان دروغین- به ویژه "بابیت"- روبه رو شد. ادعاهای نادرست کسانی چون سید علی محمد باب، این واژه را از جایگاه واقعیاش دور و متروک ساخت؛ به گونهای که امروزه کمتر درباره نمایندگان [[امام]]{{ع}} به کار میرود و بیشتر برای اشاره به کسانی است که به دروغ، خود را نماینده معصومان معرفی میکنند.
| |
| *[[سید علی محمد]] در سال ۱۲۳۵ در شیراز به دنیا آمد<ref>برگرفته از: دانشنامه جهان اسلام، مقاله" باب"، نوشته: مصطفی حسینی طباطبائی.</ref>. در کودکی به مکتب شیخ عابد رفت و خواندن و نوشتن و سیاه مشق آموخت. شیخ عابد که از شاگردان شیخ [[احمد احسائی]] و [[سید کاظم رشتی]] بود<ref>عبد الحمید اشراق خاوری، تلخیص: تاریخ نبیل زرندی، ص ۶۳- ۶۴.</ref>، و از همان دوران، علی محمد را با نام رؤسای شیخیه "احسائی و رشتی" آشنا کرد؛ به طوری که چون [[سید علی محمد]] در حدود نوزده سالگی به کربلا رفت، در درس [[سید کاظم رشتی]] حاضر شد<ref>فاضل مازندرانی، ظهور الحق، ج ۳، ص ۹۷.</ref>. در مدتی که نزد [[سید کاظم رشتی]] شاگردی میکرد، با مسائل عرفانی و تفسیر و تأویل آیات و احادیث و مسائل فقهی به روش شیخیه آشنا شد و از آرای شیخ [[احمد احسائی]] آگاهی یافت<ref>فاضل مازندرانی، اسرار الاثار، ج ۱، ص ۱۹۲- ۱۹۳.</ref>. به علاوه هنگام اقامت در کربلا، از درس [[ملا صادق خراسانی]] که او نیز مذهب شیخی داشت بهره گرفت و چندی نزد وی بعضی از کتب ادبی متداول آن ایام را خواند<ref>فاضل مازندرانی، اسرار الاثار، ج ۴ ص ۳۷۰.</ref>. در ۱۲۵۷ به شیراز بازگشت و در هر فرصت، مطالعه کتب دینی را فراموش نمیکرد.
| |
| *خودش میگوید: همانا کتاب سنابرق، اثر [[سید جعفر علوی]] "مشهور به کشفی" را خواندم و باطن آیاتش را مشاهده کردم{{عربی|اندازه=150%|" و لقد طالعت سنا برق جعفر العلوی و شاهدت بواطن آیاتها "}}<ref>فاضل مازندرانی، ظهور الحق، ج ۳، ص ۴۷۹.</ref>.
| |
| *[[سید علی محمد]]، گذشته از دلبستگی به اندیشههای شیخی و باطنی به ریاضتکشی نیز مایل بود و هنگام اقامت در بوشهر، در هوای گرم تابستان، از سپیدهدم تا طلوع آفتاب و از ظهر تا عصر بر بام خانه، رو به خورشید اورادی میخواند<ref>تاریخ نبیل زرندی، ص ۶۷.</ref>.
| |
| *پس از درگذشت [[سید کاظم رشتی]]، مریدان و شاگردان وی جانشینی برای وی میجستند که به قول ایشان مصداق "شیعه کامل" یا "رکن رابع" باشد. در این باره، میان چند تن از شاگردان [[سید کاظم رشتی]] رقابت افتاد. [[سید علی محمد]] نیز در این رقابت شرکت کرد، بلکه پای از جانشینی [[سید کاظم رشتی]] فراتر نهاد و خود را "باب" [[امام مهدی|امام زمان{{ع}} یا "ذکر" او یعنی واسطه میان [[امام]] و مردم شمرد. ادعای [[سید علی محمد]]، چون شگفت آورتر از دعاوی سایر رقیبان بود، واکنش بزرگتری یافت و نظر گروهی از شیخیان را به سوی وی جلب کرد. هجده تن از شاگردان [[سید کاظم رشتی]] که همگی شیخی مذهب بودند "و بعدها [[سید علی محمد]] آنها را حروف حی نامید" پیرامونش را گرفتند<ref>عبد الحسین آیتی، الکواکب الدریة فی مآثر البهائیة، ج ۱ ص ۴۳.</ref>. [[سید علی محمد]] در آغاز امر، بخشهایی از [[قرآن کریم]] را با روشی که از مکتب شیخیه آموخته بود، تأویل کرد و آنجا به تصریح نوشت که [[امام]] دوازدهم شیعیان او را مأمور کرده است جهانیان را ارشاد کند و خویشتن را "ذکر" نامید.
| |
| *همین که مدتی از دعوت وی سپری شد و گروهی به او گرویدند، ادعای خود را تغییر داد و از مهدویت سخن به میان آورد و گفت: "منم آن کسی که هزار سال میباشد که منتظر آن میباشید"<ref>حاجی میرزاجانی کاشانی، نقطة الکاف، ص ۱۳۵.</ref>. سپس به ادعای [[نبوت]] و رسالت برخاست و به گمان خود، احکام اسلام را با آوردن کتاب بیان نسخ کرد<ref>ن. ک: علی محمد باب، بیان عربی، ص ۳.</ref>.
| |
| *بدین ترتیب، [[سید علی محمد]] هرچند زمانی دعاوی خود را به مقامات بالاتری تغییر میداد و سخنان پیشین را برای یارانش تأویل میکرد و آنان را در پی خود میکشید. پس از بازگشت [[سید علی محمد]] به بوشهر "در زمانی که هنوز از ادعای بابیت [[امام مهدی| امام زمان]]{{ع}} فراتر نرفته بود" به دستور والی فارس در رمضان ۱۲۶۱ ق دستگیر و به شیراز فرستاده شد. در شیراز او را تنبیه کردند آنگاه نزد امام جمعه آن شهر اظهار توبه و ندامت کرد و به قول یکی از موافقان خود بر فراز منبر در حضور مردم گفت: "لعنت خدا بر کسی که مرا وکیل [[امام]] غایب بداند! لعنت خدا بر کسی که مرا باب [[امام]] بداند! ..."<ref>تلخیص تاریخ نبیل زرندی، ص ۱۴۱.</ref> پس از آن شش ماه در خانه پدری خود تحت نظر بود و از آنجا به اصفهان و سپس به قلعه ماکو تبعید شد. در دورانی که در آن قلعه زندانی بود، با مریدانش ملاقات و مکاتبه داشت و از اینکه میشنید آنان در کار تبلیغ دعاوی او میکوشند به شوق میافتاد و سخنانی را به عنوان کلمات الهی به مریدان عرضه میداشت؛ چنانکه کتاب بیان را در همان قلعه نوشت<ref>احمد یزدانی، نظر اجمالی در دیانت بهائی، ص ۱۳.</ref>.
| |
| *دولت [[محمد شاه قاجار]] برای آنکه پیوند او را با مریدانش قطع کند، در صفر ۱۲۶۴ وی را از قلعه ماکو به قلعه چهریق در نزدیکی ارومیه و در اواخر سلطنت محمد شاه به تبریز بردند و مجلسی با حضور [[ناصر الدین میرزا]] "که در آن وقت ولیعهد بود" و چند تن از علما ترتیب دادند. [[سید علی محمد]] را در آن مجلس حاضر کردند.
| |
| *[[سید علی محمد]] در آنجا آشکارا از مقام مهدویت خود سخن گفت؛ ولی در پاسخ اشکالات و پرسش‌های علمای حاضر، فروماند<ref>ن. ک: فاضل مازندرانی، ظهور الحق، ج ۳، ص ۱۴.</ref>. پس از آشکار شدن عجز [[سید علی محمد]] در اثبات ادعای خود، وی را چوب زده تنبیه نمودند. او از دعاوی خویش تبری جست و اظهار پشیمانی کرد و خطاب به ولیعهد توبهنامه رسمی نوشت. صورت توبهنامه [[سید علی محمد]] را یکی از مریدانش در کتاب خود آورده است<ref>ن. ک: ابو الفضل گلپایگانی، کشف الغطاء، ص ۲۰۴- ۲۰۵.</ref>.
| |
| *بدین سان [[سید علی محمد]] از دعاوی خود بازگشت؛ ولی توبه او صوری بود، چنانکه پیش از توبه اخیر در شیراز نیز بر فراز منبر و برابر مردم نیابت و بابیت خود را انکار کرد؛ اما چیزی نگذشت که ادعاهای بالاتری را به میان آورد و از پیامبری و رسالت خویش سخن گفت. در اواخر سلطنت محمد شاه و پس از مرگ او از سوی مریدان [[سید علی محمد]] آشوبهایی در کشور پدید آمد<ref>ن. ک: حاجی میرزاجانی کاشانی، نقطة الکاف، ص ۱۶۲.</ref>. و آنان، چنین میپنداشتند که یاران مهدی موعودند و بزودی جهان را در تسخیر خود خواهند گرفت و بر شرق و غرب فرمانروایی میکنند.
| |
| *میان ایشان و نیروی دولتی، جنگ درگرفت و فتنه آنان با پیروزی قوای دولت و کشته شدن ملا محمد علی بارفروشی در جمادی الثانی ۱۲۶۵ پایان گرفت. در زنجان نیز شورشی به سرکردگی ملا [[محمد علی زنجانی]] پدید آمد که به شکست بابیان انجامید. در تهران نیز گروهی از بابیان به رهبری [[علی ترشیزی]] بر آن شدند تا [[ناصر الدین شاه]] و [[امیر کبیر]] و [[امام]] جمعه تهران را به قتل رسانند؛ اما نقشه آنان کشف شد و ۳۸ تن از سران بابیان دستگیر و هفت تن از آنها کشته شدند. شگفت آنکه مریدان [[سید علی محمد]] در جنگهای قلعه طبرسی و زنجان، از مسلمانی دم میزدند و نماز میگزاردند و از "بابیت" [[سید علی محمد]] جانبداری میکردند<ref>عبد الحسین آیتی، الکواکب الدریة فی مآثر البهائیة، ج ۱ ص ۱۶.</ref>.
| |
| *ظاهرا در آن هنگام هنوز ادعای مهدویت و [[نبوت]] وی بدیشان نرسیده بود؛ ازاینرو به اعتراف وقایع نگاران بابی برخی از بابیان به محض اینکه در "بدشت" از ادعای مهدویت [[سید علی محمد]] و تغییر احکام اسلام باخبر شدند، به شدت از او روی گرداندند<ref>عبد الحسین آیتی، الکواکب الدریة فی مآثر البهائیة، ج ۱، ص ۱۳۰.</ref>.
| |
| *پس از مرگ محمد شاه و بالا گرفتن فتنه بابیه، میرزا تقی خان امیر کبیر- صدراعظم ناصر الدین شاه- مسامحه در کار [[سید علی محمد]] باب را روا ندید و تصمیم گرفت او را در ملاعام به قتل رساند و از این راه آتش شورشها را فرونشاند. برای این کار، از برخی علما فتوا خواست؛ ولی به گفته ادوارد براون: دعاوی مختلف و تلون افکار و نوشتههای بیمغز و بیاساس و رفتار جنونآمیز او علما را بر آن داشت که به علت شبهه خبط دماغ بر اعدام وی رأی ندهند<ref>محمد باقر نجفی، بهائیان، ص ۲۵۲.</ref>.
| |
| *با وجود این برخی از علما که احتمال خبط دماغ درباره [[سید علی محمد]] را نمیدادند و او را مردی دروغگو و ریاست طلب میشمردند، به قتل وی فتوا دادند و [[سید علی محمد]] همراه یکی از پیروانش در ۲۷ شعبان ۱۲۶۶ در تبریز تیرباران شد.
| |
| ==عقاید==
| |
| *[[علی محمد باب]]، از آغاز دعوت خود، عقاید و آرای متناقضی ابراز داشت. آنچه از بیان "مهمترین کتاب او نزد پیروانش" فهمیده می‌شود، آن است که وی خود را برتر از همه انبیای الهی میانگاشته و مظهر نفس پروردگار میپنداشته است<ref>علی محمد باب، بیان عربی، ص ۱.</ref> و عقیده داشته که با ظهورش، آیین اسلام منسوخ و قیامت موعود در [[قرآن]] به پا شده است<ref>علی محمد باب، لوح هیکل الدین، ص ۱۸.</ref>. به علاوه علی محمد خود را مبشر ظهور بعدی شمرده و او را "من یظهره اللّه" خوانده است و در [[ایمان]] پیروانش بدو تأکید فراوان دارد<ref>بیان عربی، ص ۵- ۶.</ref>. علی محمد در حقانیت این آرا پافشاری نموده و در برخورد با افرادی که بابی نباشند، خشونت بسیاری را سفارش کرده است؛ چنانکه در الواح بیان درباره وظیفه اولین فرمانروای بابی میگوید: " چون فرمانروای بابی توانایی یافت، هیچکس- جز بابیها- را بر روی زمین باقی نگذارد"<ref>علی محمد باب، لوح هیکل الدین، ص ۱۵.</ref>.
| |
| *وی، در بیان فارسی فرمان میدهد همه کتابها را محو و نابود کنند؛ جز کتبی که درباره آیین وی پدید آمده یا میآید. همچنین تأکید کرده است پیروانش جز کتاب بیان و آنچه بدان وابسته می‌شود نیاموزند<ref>بیان عربی، ص ۱۵.</ref>. افکار [[سید علی محمد باب]] مجموعهای از برخی آرای شیخیان و باطنیان "تأویلگرایان" و صوفیان و کسانی که به علم حروف و اعداد گرایش داشتهاند و پارهای از دعاوی شخصی بوده است.
| |
| ==آثار==
| |
| *[[علی محمد باب]]، آثاری چند از خود به جای نهاده که برخی از آنها چاپ شده و پارهای دیگر به دلیل کشاکشهای داخلی میان پیروانش هنوز به چاپ نرسیده است. جز آثاری که پیش از این نام بردیم، برخی کتابهای دیگر او عبارتاند از: "پنج شأن"، "دلائل السبعة"، "صحیفه عدلیه"، "تفسیر سوره کوثر"، "تفسیر سوره بقره"، "قیوم الأسماء"، "کتاب الروح".
| |
| *آثار علی محمد باب غالبا به زبان عربی نوشته شده و سرشار از غلط‌های صرفی و نحوی است. البته وی کوشیده است- برای آنکه نشان دهد سخنانش رنگ قرآنی دارد- گفتارش را با سجع و وزن همراه سازد و با آنکه یگانه معجزه خود را همین سخنان میشمارد<ref>بیان عربی، ص ۲۵.</ref>، تکلف و ابتذال در عباراتش سخت آشکار است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]،[[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|فرهنگ‌نامه مهدویت]]، ص:۱۰۷ - ۱۱۳.</ref>.
| |
| | |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| {{پرسش‌های وابسته}}
| |
| {{ستون-شروع|7}}
| |
| *[[آخر الزمان]]
| |
| *[[آدینه]] ([[جمعه]])
| |
| *[[آستانه عسکریین]]
| |
| *[[آستانه قیامت]]
| |
| *[[آفتاب پشت ابر]] ([[خورشید پشت ابر]])
| |
| *[[آینده پژوهی]]
| |
| *[[آیین جدید دین در عصر ظهور]]
| |
| *[[اَبدال]]
| |
| *[[ابوالادیان]]
| |
| *[[ابوصالح]]
| |
| *[[ابوالقاسم (امام مهدی)]]
| |
| *[[اثناعشریه]]
| |
| *[[احمد (امام مهدی)]]
| |
| *[[احمد بن اسحاق قمی]]
| |
| *[[احمد بن هلال کرخی]]
| |
| *[[احمدیه]] ([[قادیانیه]])
| |
| *[[اخیار]]
| |
| *[[ادله رجعت]]
| |
| *[[اسماعیلیه]]
| |
| *[[أشراط الساعه]]
| |
| *[[اصحاب قائم]] ([[یاران امام مهدی]]){{ع}}
| |
| *[[اصحاب کهف]]
| |
| *[[اقامت‌گاه امام مهدی در عصر ظهور]] ([[مسجد سهله]])
| |
| *[[القاب امام مهدی]]{{ع}}
| |
| *[[امامت امام مهدی]]{{ع}}
| |
| *[[امامت و مهدویت]]
| |
| *[[امام حسن عسکری]]
| |
| *[[امام زمان]] ([[صاحب الزمان]])
| |
| *[[امام شناسی]] ([[مرگ جاهلی]])
| |
| *[[امام مهدی از ولادت تا ظهور]]
| |
| *[[امامیه]]
| |
| *[[امدادهای غیبی]]
| |
| *[[امکان رجعت رجعت]]
| |
| *[[امنیت حکومت جهانی]]
| |
| *[[انتظار فرج]]
| |
| *[[انتقام]]
| |
| *[[انجمن حجتیه]]
| |
| *[[انطاکیه]]
| |
| *[[اوتاد]]
| |
| *[[اهل سنت و امام مهدی موعود]]
| |
| *[[اهل سنّت و ولادت امام مهدی{{ع}}]]
| |
| *[[اهل کتاب در عصر ظهور]]
| |
| *[[ایام الله]]
| |
| *[[ایستادن هنگام شنیدن لقب قائم]]
| |
| *[[باب]] ([[علی محمد شیرازی]])
| |
| *[[بابیه باب]]
| |
| *[[باران های پیاپی]]
| |
| *[[باقریه]]
| |
| *[[البرهان فی علامات امام مهدی آخر الزمان]]
| |
| *[[بعثت امام مهدی]]
| |
| *[[بلالی محمد بن علی بن بلال]]
| |
| *[[بلالیه]]
| |
| *[[بهائیت]]
| |
| *[[البیان فی اخبار صاحب الزمان]]
| |
| *[[بیت الحمد]]
| |
| *[[بیت المقدس]]
| |
| *[[بیدا خسف به بیدا]]
| |
| *[[بیعت امام مهدی]]
| |
| *[[بیعت نامه امام مهدی]]
| |
| *[[البیعه لله]]
| |
| *[[پایان تاریخ آخرالزمان]]
| |
| *[[پدر امام مهدی امام حسن عسکری]]
| |
| *[[پدر امام مهدی و اهل سنّت]]
| |
| *[[پرچم امام مهدی ]]
| |
| *[[پرچم های سیاه]]
| |
| *[[پیراهن امام مهدی]]
| |
| *[[تاریخ سیاسی غیبت امام دوازدهم]]
| |
| *[[تاریخ عصر غیبت]]
| |
| *[[تاریخ غیبت کبرا]]
| |
| *[[تشرف ملاقات با امام مهدی]]
| |
| *[[تکذیب وقت گزاران وقت ظهور]]
| |
| *[[تَناثُرُ النُّجُوم]]
| |
| *[[توقیع]]
| |
| *[[جبرئیل]]
| |
| *[[جده]]
| |
| *[[جزیره خضرا]]
| |
| *[[جزیره خضرا در ترازوی نقد]]
| |
| *[[جعفر کذاب]]
| |
| *[[جمعه]]
| |
| *[[جنگ افزارهای امام مهدی سلاح امام مهدی]]
| |
| *[[حجت]]
| |
| *[[حجر الاسود]]
| |
| *[[حدیث غدیر]]
| |
| *[[حدیث لوح حضرت زهرا لوح حضرت زهرا]]
| |
| *[[حدیث معراج]]
| |
| *[[حِرْز امام مهدی ]]
| |
| *[[حرمت نام بردن امام مهدی]]
| |
| *[[حسن شریعی]]
| |
| *[[حسین بن روح نوبختی]]
| |
| *[[حسین بن منصور حلاج]]
| |
| *[[حکومت جهانی]]
| |
| *[[حکومت صالحان]]
| |
| *[[حکومت مستضعفان]]
| |
| *[[حکیمه خاتون]]
| |
| *[[حیرت]]
| |
| *[[خاتم الاوصیاء]]
| |
| *[[خراسانی]] ([[خروج خراسانی]])
| |
| *[[خردسال ترین پیشوای معصوم]] ([[امامت امام مهدی]])
| |
| *[[خروج خراسانی]]
| |
| *[[خروج دابة الاَرض]]
| |
| *[[خروج دجال]]
| |
| *[[خروج سفیانی]]
| |
| *[[خروج سید حسنی]]
| |
| *[[خروج شعیب بن صالح]]
| |
| *[[خروج شیصبانی]]
| |
| *[[خروج عوف سلمی]]
| |
| *[[خروج امام مهدی]] ([[قیام امام مهدی]])
| |
| *[[خروج یأجوج]] ([[یأجوج و مأجوج]])
| |
| *[[خروج یمانی]]
| |
| *[[خسف به بیداء]]
| |
| *[[خسوف و کسوف غیرعادی]]
| |
| *[[خضر]]
| |
| *[[خلافت موعود]]
| |
| *[[خورشید پشت ابر]]
| |
| *[[خطبه قیام]]
| |
| *[[خورشید مغرب]]
| |
| *[[خیمه]]
| |
| *[[دابه الارض]] ([[خروج دابه الارض]])
| |
| *[[دادگستر جهان]]
| |
| *[[دانشمندان عامه و امام مهدی موعود]]
| |
| *[[دجال خروج دجال]]
| |
| *[[در انتظار ققنوس]]
| |
| *[[در فجر ساحل]]
| |
| *[[دست بر سر گذاشتن]]
| |
| *[[دعای افتتاح]]
| |
| *[[دعای عهد]]
| |
| *[[دعای ندبه]]
| |
| *[[دعای سمات]]
| |
| *[[دوازده امامی]] ([[اثناعشریه]])
| |
| *[[دولت کریمه]] ([[حکومت جهانی]])
| |
| *[[دین در آخرالزمان آخرالزمان]]
| |
| *[[دین عصر ظهور]]
| |
| *[[ذی طوی]]
| |
| *[[رایات سود]] ([[پرچم های سیاه]])
| |
| *[[رحلت امام مهدی]] ([[فرجام امام مهدی]])
| |
| *[[رجعت]]
| |
| *[[رجعت کنندگان]]
| |
| *[[رکن و مقام]]
| |
| *[[رؤیت امام مهدی]] ([[ملاقات امام مهدی]])
| |
| *[[زبور داود]]
| |
| *[[زمینه سازان ظهور]]
| |
| *[[زنان آخرالزمان]] ([[آخرالزمان]])
| |
| *[[زنان و قیام امام مهدی]] ([[یاران امام مهدی]])
| |
| *[[زندگی آخرالزمان]] ([[آخرالزمان]])
| |
| *[[زیارت آل یس]]
| |
| *[[زیارت ناحیه مقدسه]]
| |
| *[[زیارت رجبیه]]
| |
| *[[زیدیه]]
| |
| *[[سازمان وکالت]]
| |
| *[[سامرا]]
| |
| *[[سرداب سامرا]]
| |
| *[[سلاح امام مهدی]]
| |
| *[[سفیانی]] ([[خروج سفیانی]])
| |
| *[[سید حسنی]] ([[خروج سید حسنی]])
| |
| *[[سیره حکومتی امام مهدی]]
| |
| *[[سیصد و سیزده]]
| |
| *[[شاهدان ولادت امام مهدی]]
| |
| *[[شرایط ظهور]]
| |
| *[[شرید]]
| |
| *[[شریعیه]]
| |
| *[[شعبان]]
| |
| *[[شعیب بن صالح]] ([[خروج شعیب ]])
| |
| *[[شلمغانیه]]
| |
| *[[شمائل امام مهدی]]
| |
| *[[شمشیر سلاح امام مهدی]]
| |
| *[[شهادت امام مهدی]] ([[فرجام امام مهدی]])
| |
| *[[شیخیه]]
| |
| *[[شیطان]] ([[کشته شدن شیطان]])
| |
| *[[شیصبانی]] ([[خروج شیصبانی]])
| |
| *[[شیعه]]
| |
| *[[صاحب الامر]]
| |
| *[[صاحب الدار]]
| |
| *[[صاحب الزمان]]
| |
| *[[صاحب السیف]]
| |
| *[[صاحب الغیبه]]
| |
| *[[صاید بن صید]] ([[خروج دجال]])
| |
| *[[صقیل]] ([[مادر امام مهدی]])
| |
| *[[صیحه آسمانی]] ([[ندای آسمانی]])
| |
| *[[طالقان]]
| |
| *[[طرید]]
| |
| *[[طلوع خورشید از مغرب]]
| |
| *[[طویل العمر]]
| |
| *[[طی الارض]]
| |
| *[[طیبه]]
| |
| *[[ظهور]]
| |
| *[[عاشورا]]
| |
| *[[عبرتایی]] ([[احمد بن هلال]])
| |
| *[[عثمان بن سعید عمری]]
| |
| *[[عدد یاران امام مهدی]] ([[سیصد و سیزده]])
| |
| *[[عدل و قسط حکومت جهانی]]
| |
| *[[العرف الوردی فی اخبار الامام مهدی]]
| |
| *[[عسکریه]]
| |
| *[[عصائب]]
| |
| *[[عصر زندگی]]
| |
| *[[عقد الدرر فی اخبار المنتظر]]
| |
| *[[علایم ظهور]] ([[نشانه های ظهور]])
| |
| *[[علائم قیامت اشراط الساعه]]
| |
| *[[علی بن محمد سمری]]
| |
| *[[غار انطاکیه]] ([[انطاکیه]])
| |
| *[[غایب]] ([[امام غایب]])
| |
| *[[غریم]]
| |
| *[[غلام]]
| |
| *[[غیبت]] ([[پنهان شدن]])
| |
| *[[الغیبه]]
| |
| *[[غیبت صغرا]]
| |
| *[[غیبت کبرا]]
| |
| *[[فترت]]
| |
| *[[فرید]]
| |
| *[[فرجام امام مهدی]]
| |
| *[[فرجام شناسی]] ([[آینده پژوهی]])
| |
| *[[فضیلت انتظار فرج]] ([[انتظار فرج ]])
| |
| *[[فضیلت منتظران]] ([[منتظر]])
| |
| *[[فلسفه رجعت]] ([[رجعت]])
| |
| *[[فلسفه غیبت صغرا]] ([[غیبت صغرا]])
| |
| *[[فلسفه غیبت]] ([[غیبت امام مهدی]])
| |
| *[[فواید امام غایب]]
| |
| *[[فوتوریسم]]
| |
| *[[قائم]]
| |
| *[[قادیانیه]]
| |
| *[[قتل نفس زَکیّه]]
| |
| *[[قم]]
| |
| *[[قیامت صغرا]] ([[رجعت]])
| |
| *[[قیام های پیش از ظهور]]
| |
| *[[کتاب الغیبه للحجه]]
| |
| *[[کشته شدن شیطان]]
| |
| *[[کمال الدین و تمام النعمه]]
| |
| *[[کوفه]]
| |
| *[[کنیه امام مهدی]] ([[ابوالقاسم]])
| |
| *[[کوه رَضْوی]]
| |
| *[[کیسانیه]]
| |
| *[[لباس امام مهدی]] ([[پیراهن امام مهدی]])
| |
| *[[لوح حضرت زهرا]]
| |
| *[[مادر امام مهدی]]
| |
| *[[متامام مهدی]] ([[مدعیان مهدویت]])
| |
| *[[مثلث برمودا]] ([[جزیره خضرا]])
| |
| *[[محدَّث]]
| |
| *[[محل بیعت امام مهدی]] ([[رکن و مقام]])
| |
| *[[محل ظهور امام مهدی]] ([[مسجد الحرام]])
| |
| *[[محل قتل نفس زکیه رکن و مقام]]
| |
| *[[محمد]]
| |
| *[[محمد بن عثمان بن سعید عمری]]
| |
| *[[محمد بن علی بن هلال]]
| |
| *[[محمد بن علی شلمغانی]]
| |
| *[[محمد بن نصیر نمیری]]
| |
| *[[محمدیه]]
| |
| *[[مدعیان بابیت]]
| |
| *[[مدعیان مهدویت]]
| |
| *[[مرجع تقلید]]
| |
| *[[مردان آخرالزمان]] ([[آخرالزمان]])
| |
| *[[مرکز حکومت امام مهدی]] ([[مسجد کوفه]])
| |
| *[[مرگ جاهلی]]
| |
| *[[مرگ سرخ]]
| |
| *[[مرگ سفید]]
| |
| *[[مستضعف]]
| |
| *[[مسجد جمکران]]
| |
| *[[مسجد الحرام]]
| |
| *[[مسجد سهله]]
| |
| *[[مسجد صاحب الزمان]] ([[مسجد جمکران]])
| |
| *[[مسجد کوفه]]
| |
| *[[مصلای جمعه و جماعات در عصر ظهور]] ([[مسجد کوفه]])
| |
| * [[مضطر]]
| |
| *[[معجم احادیث الامام الامام مهدی ]]
| |
| *[[معمرین]]
| |
| *[[مغیریه]]
| |
| *[[مقتدای مسیح]]
| |
| *[[مکیال المکارم فی فواید الدعاء للقائم]]
| |
| *[[ملاحم و فتن]]
| |
| *[[ملاقات با امام مهدی]]
| |
| *[[ملیکه مادر امام مهدی]]
| |
| *[[منتخب الاثر]]
| |
| *[[منتظِر]]
| |
| *[[منتَظَر]]
| |
| *[[منتقم]]
| |
| *[[منصور]]
| |
| *[[موتور]]
| |
| *[[موسویه]]
| |
| *[[موعود مسیحیت]]
| |
| *[[موعود یهود]]
| |
| *[[امام مهدی]]
| |
| *[[امام مهدی سودانی]]
| |
| *[[امام مهدی موعود]]
| |
| *[[مهدویت]]
| |
| *[[ممهدون]] ([[زمینه سازان ظهور]])
| |
| *[[مهدویت پژوهی]] ([[آینده پژوهی]])
| |
| *[[امام مهدی شخصی و امام مهدی نوعی]]
| |
| *[[امام مهدیه]]
| |
| *[[میراث دار پیامبران]]
| |
| *[[ناحیه مقدسه]]
| |
| *[[نام های حضرت محمد]] ([[احمد]])
| |
| *[[ناووسیه]]
| |
| *[[نجبا]]
| |
| *[[ندای آسمانی]]
| |
| *[[نرگس]] ([[مادر امام مهدی]])
| |
| *[[نزول عیسی]]
| |
| *[[نشانه های آخرالزمان]] ([[آخرالزمان]]
| |
| *[[نشانه های ظهور]]
| |
| *[[نفس زکیه]]
| |
| *[[نماز امام زمان]]
| |
| *[[نواب خاص]]
| |
| *[[نیابت خاص]]
| |
| *[[نیابت عام]]
| |
| *[[نیمه شعبان]]
| |
| *[[وقاتون]] ([[وقت ظهور]])
| |
| *[[وقت ظهور]]
| |
| *[[وقت معلوم]]
| |
| *[[وکلای امام مهدی]]
| |
| *[[ولادت امام مهدی]]
| |
| *[[ولایت فقیه]]
| |
| *[[ولی فقیه]]
| |
| *[[همسر و فرزند امام مهدی]]
| |
| *[[هیبت امام مهدی]]
| |
| *[[یأجوج و مأجوج]]
| |
| *[[یاران امام مهدی]]
| |
| *[[یالثارات الحسین]]
| |
| {{پایان}}
| |
| {{پایان}}
| |
| | |
| ==منابع==
| |
| * [[پرونده:134491.jpg|22px]] [[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[فرهنگ‌نامه مهدویت (کتاب)|'''فرهنگ‌نامه مهدویت''']].
| |
| | |
| ==پانویس==
| |
| {{یادآوری پانویس}}
| |
| {{پانویس2}}
| |
| | |
| {{امام مهدی}}
| |
| | |
| [[رده:امام مهدی]]
| |
| [[رده:باب]]
| |
