جمهوری اسلامی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
جمهوری اسلامی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۸ مارس ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۱۴
، ۸ مارس ۲۰۲۳←مفهوم‌شناسی
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = جمهوری اسلامی| عنوان مدخل = جمهوری اسلامی| مداخل مرتبط = جمهوری اسلامی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی| پرسش مرتبط = }} == مفهوم‌شناسی == جمهوری از واژه «جمهور»، به معنای توده، گروه، بخش اعظم یک شیء، توده مردم آ...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = جمهوری اسلامی| عنوان مدخل = جمهوری اسلامی| مداخل مرتبط = [[جمهوری اسلامی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | {{مدخل مرتبط| موضوع مرتبط = جمهوری اسلامی| عنوان مدخل = جمهوری اسلامی| مداخل مرتبط = [[جمهوری اسلامی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]| پرسش مرتبط = }} | ||
== مفهوم‌شناسی == | == مفهوم‌شناسی == | ||
[[جمهوری]] از واژه «[[جمهور]]»، به معنای [[توده]]، گروه، بخش اعظم یک شیء، توده [[مردم]] آمده است.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۵/۶۹۰۱؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۳/۲۱۸۷.</ref> و در اصطلاح [[علوم سیاسی]]، جمهوری (republic) [[حکومتی]] است که در آن، مردم [[حاکمیت]] را به دست دارند و رئیس‌جمهور از سوی مردم برای مدتی معین [[انتخاب]] می‌شود.<ref>شکیبا، فرهنگ سیاسی، ۱۸۶–۱۸۷؛ بستانی، فرهنگ ابجدی عربی فارسی، ۳۰۴.</ref> در این نوع [[حکومت]] [[مقام]] [[ریاست]] [[کشور]] ارثی نیست و مدت ریاست جمهوری محدود است و با [[رأی]] مستقیم مردم یا از طریق [[نمایندگان مردم]] در مجلس انتخاب می‌شود.<ref>منصورنژاد، جمهوریت از نگاه امام خمینی، ۶۵۱.</ref> | «[[جمهوری]]» از واژه «[[جمهور]]»، به معنای [[توده]]، گروه، بخش اعظم یک شیء، توده [[مردم]] آمده است.<ref>دهخدا، لغتنامه دهخدا، ۵/۶۹۰۱؛ انوری، فرهنگ بزرگ سخن، ۳/۲۱۸۷.</ref> و در اصطلاح [[علوم سیاسی]]، جمهوری (republic) [[حکومتی]] است که در آن، مردم [[حاکمیت]] را به دست دارند و رئیس‌جمهور از سوی مردم برای مدتی معین [[انتخاب]] می‌شود.<ref>شکیبا، فرهنگ سیاسی، ۱۸۶–۱۸۷؛ بستانی، فرهنگ ابجدی عربی فارسی، ۳۰۴.</ref> در این نوع [[حکومت]] [[مقام]] [[ریاست]] [[کشور]] ارثی نیست و مدت ریاست جمهوری محدود است و با [[رأی]] مستقیم مردم یا از طریق [[نمایندگان مردم]] در مجلس انتخاب می‌شود.<ref>منصورنژاد، جمهوریت از نگاه امام خمینی، ۶۵۱.</ref> | ||
البته بسیاری از [[حکومت‌های دیکتاتوری]] غیر سلطنتی مانند رئیس‌جمهورهای دایمی و کودتایی نیز «جمهوری» نامیده می‌شوند که در این صورت، جمهوری تنها به معنای حکومتِ «غیر سلطنتی» است.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۱۱۱.</ref> | البته بسیاری از [[حکومت‌های دیکتاتوری]] غیر سلطنتی مانند رئیس‌جمهورهای دایمی و کودتایی نیز «جمهوری» نامیده می‌شوند که در این صورت، جمهوری تنها به معنای حکومتِ «غیر سلطنتی» است.<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۱۱۱.</ref> | ||
در [[جمهوری اسلامی]] واژه جمهوری [[شکل حکومت]] پیشنهادشده و واژه [[اسلامی]] محتوای آن را مشخص می‌کند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۲۴/۳۲۹–۳۳۰.</ref> و با جمهوری [[دموکراتیک]] فرق دارد؛ زیرا علاوه بر [[آرای عمومی]]، [[مقید]] به [[اسلام]] است و اسلام یک [[مکتب]] و یک [[ایدئولوژی]] است و برای [[زندگی]] [[بشر]] در همه ابعاد و [[شئون]] طرح دارد.<ref>حسینی بهشتی، مشروح مذاکرات، ۱/۳۷۸.</ref> اسلامی بودن حکومت با [[دموکراسی]] و [[حاکمیت ملی]] منافاتی ندارد؛ زیرا «جمهوری» و داشتن [[حق]] حاکمیت ملی مساوی و ملازم با نداشتن ایدئولوژی و [[تعهد]] به یک مکتب نیست و دموکراسی ایجاب نمی‌کند که بر [[جامعه]]، ایدئولوژی و مکتبی [[حاکم]] نباشد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۲۴/۳۳۰–۳۳۱.</ref>.<ref>[[سید محمد مکتبی|مکتبی، سید محمد]]، [[جمهوری اسلامی (مقاله)|مقاله «جمهوری اسلامی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص۱۲۱ – ۱۳۰.</ref> | در [[جمهوری اسلامی]] واژه جمهوری [[شکل حکومت]] پیشنهادشده و واژه [[اسلامی]] محتوای آن را مشخص می‌کند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۲۴/۳۲۹–۳۳۰.</ref> و با جمهوری [[دموکراتیک]] فرق دارد؛ زیرا علاوه بر [[آرای عمومی]]، [[مقید]] به [[اسلام]] است و اسلام یک [[مکتب]] و یک [[ایدئولوژی]] است و برای [[زندگی]] [[بشر]] در همه ابعاد و [[شئون]] طرح دارد.<ref>حسینی بهشتی، مشروح مذاکرات، ۱/۳۷۸.</ref> اسلامی بودن حکومت با [[دموکراسی]] و [[حاکمیت ملی]] منافاتی ندارد؛ زیرا «جمهوری» و داشتن [[حق]] حاکمیت ملی مساوی و ملازم با نداشتن ایدئولوژی و [[تعهد]] به یک مکتب نیست و دموکراسی ایجاب نمی‌کند که بر [[جامعه]]، ایدئولوژی و مکتبی [[حاکم]] نباشد.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ۲۴/۳۳۰–۳۳۱.</ref>.<ref>[[سید محمد مکتبی|مکتبی، سید محمد]]، [[جمهوری اسلامی (مقاله)|مقاله «جمهوری اسلامی»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۴ (کتاب)|دانشنامه امام خمینی]]، ج۴، ص۱۲۱ – ۱۳۰.</ref> | ||