تولی به امام مهدی: تفاوت میان نسخه‌ها

== [[جایگاه]] [[تولی]] ==

[[تولی]] ([[پذیرش ولایت]]) نسبت به [[معصومان]] {{ع}} یکی از وظایفی است که [[اهل بیت]] {{ع}} در [[روایات]] متعددی [[مؤمنان]] را در [[دوران غیبت]] به آن سفارش کرده‌اند؛ [[امام صادق]] {{ع}} ذیل آیۀ {{متن قرآن|إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ آمَنُواْ}}<ref>«سرور شما تنها خداوند است و پیامبر او و (نیز) آنانند که ایمان آورده‌اند» سوره مائده، آیه ۵۵.</ref> می‌‌فرماید: "{{متن قرآن|إِنَّمَا}} یعنی سزاوارتر به شما، مُحق‌تر به شما و کارهایتان و جانتان و اموالتان تا [[روز قیامت]]، [[خدا]] و رسولش است و کسانی که [[ایمان]] آوردند، یعنی [[علی]] و فرزندانش که امامند"<ref>{{متن حدیث|إِنَّمَا یَعْنِی أَوْلَی بِکُمْ أَیْ أَحَقُّ بِکُمْ وَ بِأُمُورِکُمْ وَ أَنْفُسِکُمْ وَ أَمْوَالِکُمُ}}، {{متن قرآن|اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِینَ آمَنُوا}}، {{متن حدیث|یَعْنِی عَلِیّاً وَ أَوْلَادَهُ الْأَئِمَّةَ إِلَی یَوْمِ الْقِیَامَةِ}}؛ کافی، ج۱، ص۲۸۸. </ref>. همچنین فرمودند: "[[خداوند]] [[دستور]] به [[پذیرش ولایت]] [[ائمه]] {{ع}} داده که در [[آیه]] {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}}<ref>«و آنان را پیشوایانی کردیم که به فرمان ما راهبری می‌کردند» سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> به آنها تصریح می‌نماید: و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به [[فرمان]] ما، [[مردم]] را [[هدایت]] می‌کردند. اینهایند که [[ولایت]] و [[اطاعت]] آنها لازم است"<ref>{{متن حدیث|فَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَ بِوَلَایَةِ الْأَئِمَّةِ الَّذِینَ سَمَّاهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ فِی قَوْلِهِ}} {{متن قرآن|وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا}} {{متن حدیث|وَ هُمُ الَّذِینَ أَمَرَ اللَّهُ بِوَلَایَتِهِمْ وَ طَاعَتِهِمْ}}؛ بحارالأنوار، ج۷۵، ص۲۲۳.</ref>.

[[امام کاظم]] {{ع}} در روایتی می‌‌فرماید: "خوشا به حال [[شیعیان]] ما که در [[زمان غیبت]] [[قائم]] ما به [[محبت]] ما [[تمسک]] می‌جویند و بر [[موالات]] نسبت به ما و [[بیزاری]] نسبت به [[دشمنان]] ما ثابت و [[استوار]] هستند. آنها از ما هستند و ما نیز از آنها هستیم"<ref>{{متن حدیث|طُوبَى لِشِیعَتِنَا الْمُتَمَسِّکِینَ بِحُبِّنَا فِی غَیْبَةِ قَائِمِنَا. الثَّابِتِینَ عَلَى مُوَالَاتِنَا وَ الْبَرَاءَةِ مِنْ أَعْدَائِنَا. أُولَئِکَ مِنَّا وَ نَحْنُ مِنْهُمْ}}؛ خصال، ج۲،ص۳۶۱؛ إربلی، علی بن عیسی، کشف الغمة، ج۲،ص۵۲۴.</ref>. [[امام علی]] {{ع}} فرمودند: "ما را بر عهدۀ [[مردم]]، [[حق]] [[فرمانبری]] و [[ولایت]] است و برای این کار، از [[خداوند سبحان]] [[پاداش نیک]] خواهند گرفت"<ref>غررالحکم.</ref>.

[[تولی]] یا [[پذیرش ولایت امام مهدی]] سه شاخه دارد:

# [[ایمان]] به [[ولایت]] و [[امامت]]: [[ایمان]] و [[باور]] به [[ولایت]] داشتن و [[مقام]] [[امامت امام مهدی]] [[وظیفه]] هر [[مسلمانی]] است. [[باور]] [[حقیقی]] به اینکه [[امام مهدی]] [[دوازدهمین امام]] از [[نسل]] [[پیامبر خاتم]] {{صل}} است و نیز از جانب [[خدای متعال]] بر انسان‌ها [[ولایت]] دارد تأثیر مستقیمی در [[سبک زندگی]] و [[اعمال]] و [[رفتار انسان]] دارد. به‌نوعی می‌‌توان رکن اصلی [[سبک زندگی]] [[منتظران]] را [[اعتقاد]] و ایمانِ [[راسخ]] به [[ولایت]] و [[امامت امام مهدی]] دانست. [[امام سجاد]] {{ع}} می‌فرماید: «همانا کسانی که در [[زمان غیبت]] او به سر می‌‌برند و به [[امامت]] او [[اعتقاد]] داشته و [[منتظر]] ظهورش هستند از [[مردم]] هر زمانی برترند زیرا [[خداوند]] [[عقل]] و [[فهم]] و [[معرفتی]] به آنها داده است که [[عصر غیبت]] برای آنها نظیر زمان حضور و [[مشاهده]] است و آنها را در [[زمان غیبت]] به منزله کسانی قرار داده است که در پیش [[رسول خدا]] {{صل}} در [[راه خدا]] [[شمشیر]] می‌‌زنند. اینها [[مخلصان]] واقعی و [[شیعیان راستین]] و دعوت‌کنندگان پنهان و آشکار به [[دین خدا]] هستند»<ref>{{متن حدیث|"إِنَّ أَهْلَ زَمَانِ غَیْبَتِهِ وَ الْقَائِلِینَ بِإِمَامَتِهِ وَ الْمُنْتَظِرِینَ لِظُهُورِهِ {{ع}}أَفْضَلُ مِنْ أَهْلِ کُلِّ زَمَانٍ لِأَنَّ اللَّهَ تَعَالَی ذِکْرُهُ أَعْطَاهُمْ مِنَ الْعُقُولِ وَ الْأَفْهَامِ وَ الْمَعْرِفَةِ مَا صَارَتْ بِهِ الْغَیْبَةُ عَنْهُمْ بِمَنْزِلَةِ الْمُشَاهَدَةِ وَ جَعَلَهُمْ فِی ذَلِکَ الزَّمَانِ بِمَنْزِلَةِ الْمُجَاهِدِینَ بَیْنَ یَدَیْ رَسُولِ اللَّهِ ص بِالسَّیْفِ أُولَئِکَ الْمُخْلَصُونَ حَقّاً وَ شِیعَتُنَا صِدْقاً وَ الدُّعَاةُ إِلَی دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْراً"}}؛ بحارالانوار، ج ۳۶، ص ۳۸۷. </ref>.

# [[محبت]] و [[مودت]]: از [[وظایف]] مهم [[مسلمانان]] در هر عصر و زمان، [[محبت]] و [[دوستی با اهل بیت]] [[پیامبر]] {{صل}} در [[جایگاه]] [[دوستان]] [[خداوند]] است. گرچه [[شیعیان]] موظف هستند تمام [[معصومان]] {{ع}} را [[دوست]] بدارند و به آنها [[عشق]] بورزند، اما نسبت به [[دوستی]] و [[محبت به امام مهدی]] تأکید شده است؛ زیرا او صاحب و [[امام زمان]] است؛ همچنین شخصیتی است که همۀ [[ائمه]] {{ع}} دربارۀ او، به [[عظمت]] و بزرگی سخن‌ها گفته و تأکیدها کرده‌اند. [[ایمان]] با [[محبت]] و [[ولایت امام]] عصر {{ع}} کامل می‌‌شود. [[عشق]] به [[امام]] چون رشته محکمی است که به پیوند [[امت]] با [[امام]]، معنا و عمق می‌بخشد و این پیوند را از یک پیوند فرمایشی و حزبی خشک خارج می‌سازد. در [[زیارت جامعه کبیره]] می‌خوانیم: «من أحبَّکم فقد احب [[الله]]»؛ این فراز به دوستیِ همسان [[اهل بیت]] {{عم}} و [[خداوند متعال]]، اشاره دارد که موضوع [[دوستی خدا]] و [[اهل]] بیتِ او، یکی است؛ یعنی نمی‌توان به [[خدا]] [[عشق]] ورزید، امّا [[اهل بیت]] او را [[دشمن]] داشت. از [[امیر مؤمنان]] {{ع}} [[روایت]] شده که فرمود: از [[پیامبر خدا]] {{صل}} شنیدم که می‌فرماید: "من، سَرور [[فرزندان آدم]] هستم و تو ‌‌ای [[علی]]‌‌ و [[امامان]] پس از تو، سروران [[امت]] من هستید. هر کس ما را [[دوست]] بدارد، بی‌گمان، [[خدا]] را [[دوست]] داشته است و هر کس ما را [[دشمن]] داشته باشد، بی‌گمان، [[خدا]] را [[دشمن]] داشته است و هر که [[یاور]] ما شد، بی‌گمان، [[خدا]] را [[یاری]] کرده است و هر که [[دشمن]] ما شد، بی‌گمان، با [[خدا]] [[دشمنی]] ورزیده است<ref>{{متن حدیث| أَنَا سَيِّدُ وُلْدِ آدَمَ‏ وَ أَنْتَ‏ يَا عَلِيُّ وَ الْأَئِمَّةُ مِنْ بَعْدِكَ سَادَةُ أُمَّتِي مَنْ أَحَبَّنَا فَقَدْ أَحَبَّ اللَّهَ وَ مَنْ أَبْغَضَنَا فَقَدْ أَبْغَضَ اللَّهَ وَ مَنْ وَالانَا فَقَدْ وَالَى اللَّهَ وَ مَنْ عَادَانَا فَقَدْ عَادَى اللَّهَ}}الأمالی، صدوق، ص ۵۶۳، ح ۱۶.</ref>.

# [[اطاعت]] و [[نصرت]]: از مهم‌ترین ویژگی‌ها و [[وظایف مسلمانان]]، [[اطاعت]] و [[نصرت امام مهدی]] است. در واقع، [[اطاعت]] و [[نصرت]] رکن عملی از [[وظایف منتظران]] است. به عبارت دیگر، پس از [[شناخت]] و [[ایمان]] به [[ولایت]] و [[امامت امام مهدی]] و نیز [[مودت]] [[قلبی]] و [[حقیقی]] نسبت به ایشان، [[مسلمانان]] در حیطۀ عمل نیز باید تابع [[دستورات امام]] باشند و از آنان [[پیروی]] کنند. [[قرآن کریم]] در کنار [[اطاعت خدا]] و [[پیامبر]]، به [[اطاعت از اولی الأمر]] [[فرمان]] می‌دهد: {{متن قرآن|ْ أَطِيعُواْ اللَّهَ وَ أَطِيعُواْ الرَّسُولَ وَ أُوْلىِ الْأَمْرِ مِنكم‏}}<ref>«ای مؤمنان، از خداوند فرمان برید و از پیامبر و زمامدارانی که از شمایند فرمانبرداری کنید» سوره نساء، آیه ۵۹.</ref> [[اولی الامر]] به [[ائمه اهل بیت]] {{ع}} [[تفسیر]] شده است<ref>ر. ک: موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج ۲ ص ۱۷۱ به نقل از تفسیر عیاشی؛ مناقب، ج ۳، ص ۱۵؛ محسن قرائتی|قرائتی، محسن، زندگی مهدوی در سایه دعای عهد (کتاب)|زندگی مهدوی در سایه دعای عهد، ص۱۰۲‌‌۱۰۴.</ref> همچنین بنا به فرمایش [[حضرت علی]] {{ع}}، [[اطاعت از امام]] یک [[فریضه]] و [[بزرگداشت امامت]] است: {{متن حدیث|و الطّاعة تعظیما للإمامة}}؛<ref> نهج البلاغه (صبحی صالح)، حکمت ۲۵۲</ref>. در [[حقیقت]] [[اطاعت از امامان]]، [[اطاعت]] از خداست؛ [[پیامبر خاتم]] در این باره می‌‌فرماید: «به [[فرمانبرداری از امامان]] خود تمسّک جویید و با آنان [[مخالفت]] نکنید؛ چراکه [[اطاعت]] آنان [[اطاعت]] خداست»<ref>{{متن حدیث|"تمسّکوا بِطَاعَةِ أئمّتکم وَ لَا تُخَالِفُوهُمْ، فَإِنْ طَاعَتُهُمْ طَاعَةِ اللَّهِ"}}؛ اهل البیت فی الکتاب و السنّه، ص ۳۶۹.</ref>. [[وظیفه]] اصلی [[انسان منتظر]] در [[اطاعت از امام مهدی]] به‌‌اختصار عبارت‌اند از: [[شناخت]] و عمل به [[آموزه‌های قرآنی]]؛ فراگیری گفتار، [[رفتار]] و [[سیره اهل بیت]] {{ع}}، [[پیروی]] از [[نایبان عام]]؛ یعنی [[مراجع]] [[دینی]] و [[فقهای جامع الشرایط]] و....

یکی از مهم‌ترین [[وظایف]] هر [[مسلمانی]]، [[تولی]] داشتن به [[امام مهدی]] است. [[تولی]] داشتن به معنای [[پذیرش ولایت]] و [[امامت امام مهدی]] است که در سه شاخه نمود پیدا می‌کند؛ نخست باید به [[ولایت]] داشتن و [[امامت حضرت مهدی]] [[ایمان]] و [[باور قلبی]] داشت؛ دوم نسبت به ایشان [[محبت]] و [[مودت]] داشت. اساساً [[محبت]] و دوستیِ اهل‌بیتِ [[پیامبر خاتم]] {{صل}} امری است که بدان سفارش ویژه شده است و به تعبیر [[قرآن کریم]] مزد [[رسالت پیامبر]] خاتم است: {{متن قرآن|قُل لَّا أَسَْلُكمُ‏ْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فىِ الْقُرْبى}}‏؛ «بگو: برای این ([[رسالت]]) از شما مزدی نمی‌خواهم جز دوستداری [[خویشاوندان]] (خود) را»<ref> سوره شوری، آیه ۲۳.</ref> سوم که بُعد عملیِ تولی به [[امام مهدی]] به‌شمار می‌آید، [[اطاعت]] و [[نصرت]] ایشان است. بنابر [[قرآن]] و [[روایات]]، [[اطاعت از امامان]]، [[اطاعت]] از خداست. [[منتظران]] خود را در [[پیروی]] از آن [[حضرت]] پیش‌قدم می‌دانند و [[الگوی رفتاری]] و [[اخلاقی]] خود را [[امام]] {{ع}} قرار دهند. از آثار این [[الگو]] گرفتن این است که آنان در [[رفتار]] فردی و [[اجتماعی]] طبق خواست [[امام]] {{ع}} حرکت و مسیر [[زندگی]] خویش را بر اساس آن تنظیم می‌کنند. از طرفی چون خواست [[امام]] {{ع}} طبق خواست [[خداوند]] است و غیر از آن نیست، [[رفتار]] فردی و [[اجتماعی]] [[منتظران]] نیز متأثر از [[اوامر و نواهی الهی]] و بر محور [[رضایتمندی]] [[خداوند]] خواهد بود <ref>ر. ک: [[محمود ملکی راد|ملکی راد، محمود]]، [[خانواده و زمینه‌سازی ظهور (کتاب)|خانواده و زمینه‌سازی ظهور]]، ص ۴۹.</ref>.<ref>ر. ک: [[محمد سبحانی‌نیا|سبحانی‌نیا، محمد]]، [[مهدویت و آرامش روان (کتاب)|مهدویت و آرامش روان]]، ص ۴۲؛ [[عبدالرحمن انصاری|انصاری، عبدالرحمن]]، [[وظایف منتظران امام عصر (کتاب)|وظایف منتظران امام عصر]] ص ۵۱ ـ ۵۵؛ [[عبدالله جوادی آملی|جوادی آملی، عبدالله]]، [[ادب فنای مقربان ج۹ (کتاب)|ادب فنای مقربان]]، ج۹، ص۲۳۴، ۲۳۵؛ [[سید محمد ضیاءآبادی|ضیاءآبادی، سید محمد]]، [[حبل متین شناخت ارکان دین ج۲ (کتاب)|حبل متین شناخت ارکان دین]]، ج۲، ص ۲۰۱؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[چشم به راه (کتاب)|چشم به راه]]، ص ۱۶۳ ـ ۱۷۲؛ [[ابراهیم شفیعی سروستانی|شفیعی سروستانی، ابراهیم]]، [[معرفت امام زمان و تکلیف منتظران (کتاب)|معرفت امام زمان و تکلیف منتظران]]، ص۱۲۳؛ [[عباس گوهری|گوهری، عباس]]، [[محسن دیمه کار گراب|دیمه کار گراب، محسن]]، [[رسالت منتظران در زمینه‌سازی برای ظهور و تحقق دولت کریمه (مقاله)|رسالت منتظران در زمینه‌سازی برای ظهور و تحقق دولت کریمه]]، ص ۹۳‌‌۹۵؛ [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[وظایف امت نسبت به قرآن و عترت (کتاب)|وظایف امت نسبت به قرآن و عترت]]، ص ۷۲ ـ ۷۴. </ref>.