پرش به محتوا

فقر: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۱۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۹ مارس ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[فقر در لغت]] - [[فقر در قرآن]]  - [[فقر در نهج البلاغه]] - [[فقر در فقه سیاسی]] - [[فقر در معارف و سیره علوی]] - [[فقر در معارف دعا و زیارات]] - [[فقر در معارف و سیره سجادی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[فقر در لغت]] - [[فقر در قرآن]]  - [[فقر در نهج البلاغه]] - [[فقر در فقه سیاسی]] - [[فقر در معارف و سیره علوی]] - [[فقر در معارف دعا و زیارات]] - [[فقر در معارف و سیره سجادی]] - [[فقر در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
== لغت‌شناسی ==
== لغت‌شناسی ==
فقر در لغت، به‌معنای شکسته استخوان پشت و به مفهوم [[حاجت]] و نیاز است. [[فقیر]] شخص [[نیازمند]] است. احتیاج را از آن‌رو فقر گفته‌اند که به منزله شسته شدن فقار [[ظهر]](ستون فقرات) است. فقر، به‌معنای [[ناداری]]، [[تهی‌دستی]] و [[تنگ‌دستی]] نیز آمده است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص۶۲۱.</ref>.
فقر در لغت، به‌معنای شکسته استخوان پشت و به مفهوم [[حاجت]] و نیاز است. [[فقیر]] شخص [[نیازمند]] است. احتیاج را از آن‌رو فقر گفته‌اند که به منزله شسته شدن فقار [[ظهر]](ستون فقرات) است. فقر، به‌معنای [[ناداری]]، [[تهی‌دستی]] و [[تنگ‌دستی]] نیز آمده است<ref>[[سید حسین دین‌پرور|دین‌پرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۲ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۲، ص۶۲۱.</ref>.
خط ۲۹: خط ۲۹:
#'''انباشته شدن [[ثروت]] نزد توانگران و ثروتمندان:''' [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: همانا [[خدای سبحان]] روزی [[فقرا]] را در [[اموال]] [[سرمایه‌داران]] قرار داده است، پس فقیری گرسنه نمی‌ماند جز به کام‌یابی توانگران و [[خداوند]] از آنان درباره [[گرسنگی]] گرسنگان خواهد پرسید<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ فَرَضَ فِي أَمْوَالِ الْأَغْنِيَاءِ أَقْوَاتَ الْفُقَرَاءِ، فَمَا جَاعَ فَقِيرٌ إِلَّا بِمَا مُتِّعَ بِهِ غَنِيٌّ، وَ اللَّهُ تَعَالَى سَائِلُهُمْ عَنْ ذَلِكَ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۳۸</ref>
#'''انباشته شدن [[ثروت]] نزد توانگران و ثروتمندان:''' [[امام علی]] {{ع}} می‌فرماید: همانا [[خدای سبحان]] روزی [[فقرا]] را در [[اموال]] [[سرمایه‌داران]] قرار داده است، پس فقیری گرسنه نمی‌ماند جز به کام‌یابی توانگران و [[خداوند]] از آنان درباره [[گرسنگی]] گرسنگان خواهد پرسید<ref>{{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ فَرَضَ فِي أَمْوَالِ الْأَغْنِيَاءِ أَقْوَاتَ الْفُقَرَاءِ، فَمَا جَاعَ فَقِيرٌ إِلَّا بِمَا مُتِّعَ بِهِ غَنِيٌّ، وَ اللَّهُ تَعَالَى سَائِلُهُمْ عَنْ ذَلِكَ}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۲۳۸</ref>
#'''[[بخل]]:''' [[بخل]] آن است که شخص [[بخیل]] نتواند دیگری را به حالت [[نعمت]] و [[ثروت]] مادی و معنوی ببیند، چه رسد به آن‌که خود [[احسان]] و [[انفاق]] کند. این افراد با به کار نگرفتن [[سرمایه]] خود نه‌تنها خویش را از دست‌یابی به سود [[محروم]] می‌کنند، بلکه با بی‌حرکت شدن چرخه سرمایه‌گذاری و در نتیجه [[ظهور]] [[بیکاری]]، فقر را برای [[جامعه]] به ارمغان می‌آورند، از سوی دیگر از جهت [[مصرف]]، [[بخل]]، توانمندان را وادار می‌کند تا [[نیاز]] حاجتمندان را برطرف نکنند و از [[مسئولیت]] خود سرباز زنند. [[امام]] می‌فرماید: [[بخل]] ورزیدن کانون تمام [[عیب‌ها]] و مهاری است که [[انسان]] را به‌سوی هر بندی می‌کشاند.<ref>{{متن حدیث|الْبُخْلُ جَامِعٌ لِمَسَاوِئِ الْعُيُوبِ، وَ هُوَ زِمَامٌ يُقَادُ بِهِ إِلَى كُلِّ سُوء}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۳۷۸</ref>
#'''[[بخل]]:''' [[بخل]] آن است که شخص [[بخیل]] نتواند دیگری را به حالت [[نعمت]] و [[ثروت]] مادی و معنوی ببیند، چه رسد به آن‌که خود [[احسان]] و [[انفاق]] کند. این افراد با به کار نگرفتن [[سرمایه]] خود نه‌تنها خویش را از دست‌یابی به سود [[محروم]] می‌کنند، بلکه با بی‌حرکت شدن چرخه سرمایه‌گذاری و در نتیجه [[ظهور]] [[بیکاری]]، فقر را برای [[جامعه]] به ارمغان می‌آورند، از سوی دیگر از جهت [[مصرف]]، [[بخل]]، توانمندان را وادار می‌کند تا [[نیاز]] حاجتمندان را برطرف نکنند و از [[مسئولیت]] خود سرباز زنند. [[امام]] می‌فرماید: [[بخل]] ورزیدن کانون تمام [[عیب‌ها]] و مهاری است که [[انسان]] را به‌سوی هر بندی می‌کشاند.<ref>{{متن حدیث|الْبُخْلُ جَامِعٌ لِمَسَاوِئِ الْعُيُوبِ، وَ هُوَ زِمَامٌ يُقَادُ بِهِ إِلَى كُلِّ سُوء}}؛ نهج البلاغه، حکمت ۳۷۸</ref>
#'''احتکار و گران‌فروشی بازرگانان:''' این عمل اغلب به‌منظور کسب سود بیشتر در اوضاع نابسامان [[اقتصادی]] صورت می‌گیرد. مالکیت در [[اسلام]] به‌معنای [[اختیار]] تام و کامل نیست و [[انسان‌ها]] نمی‌توانند هرگونه که بخواهند و بی‌هیچ مسئولیتی در [[اموال]] [[تصرف]] کنند. [[امام]] {{ع}} می‌فرماید: در میان بازرگانان کسانی هستند که تنگ‌نظر و بدمعامله و [[بخیل]] و احتکار کننده‌اند که تنها با زورگیی به سود خود می‌اندیشند و کالا را به هر قیمتی که می‌خواهند می‌فروشند... پس، از احتکار جلوگیری کن<ref>{{متن حدیث|أَنَّ فِي کَثِير مِنْهُمْ ضِيقاً فَاحِشاً وَ شُحّاً قَبِيحاً وَاحْتِکَاراً لِلْمَنَافِعِ وَتَحَکُّماً فِي الْبِيَاعَاتِ، وَذَلِکَ بَابُ مَضَرَّة لِلْعَامَّةِ، وَعَيْبٌ عَلَى الْوُلاَةِ؛ فَامْنَعْ مِنَ الاِحْتِکَارِ}}؛ نهج البلاغه، نامه ۵۳</ref>
#'''احتکار و گران‌فروشی بازرگانان:''' این عمل اغلب به‌منظور کسب سود بیشتر در اوضاع نابسامان [[اقتصادی]] صورت می‌گیرد. مالکیت در [[اسلام]] به‌معنای [[اختیار]] تام و کامل نیست و [[انسان‌ها]] نمی‌توانند هرگونه که بخواهند و بی‌هیچ مسئولیتی در [[اموال]] [[تصرف]] کنند. [[امام]] {{ع}} می‌فرماید: در میان بازرگانان کسانی هستند که تنگ‌نظر و بدمعامله و [[بخیل]] و احتکار کننده‌اند که تنها با زورگیی به سود خود می‌اندیشند و کالا را به هر قیمتی که می‌خواهند می‌فروشند... پس، از احتکار جلوگیری کن<ref>{{متن حدیث| أَنَّ فِي كَثِيرٍ مِنْهُمْ ضَيْقاً فَاحِشاً وَ شُحّاً قَبِيحاً وَ اِحْتِكَاراً لِلْمَنَافِعِ وَ تَحَكُّماً فِي اَلْبِيَاعَاتِ وَ ذَلِكَ بَابُ مَضَرَّةٍ لِلْعَامَّةِ وَ عَيْبٌ عَلَى اَلْوُلاَةِ فَامْنَعِ اَلاِحْتِكَارَ}}؛ نهج البلاغه، نامه ۵۳</ref>
#'''[[ربا]]:''' [[سرمایه‌دار]] با به‌کارگیری [[سرمایه]] بدون کار و استفاده از بهره [[پول]]، [[ثروت‌ها]] می‌اندوزد و گروه زیادی را [[تهی‌دست]] می‌سازد. [[اموال]] مانند [[خون]] باید در یک [[سیستم]] و [[نظام]] متعادل و متوازن [[اقتصادی]] در تمام اندام اجتماع جریان یاد و در هر جا [[نیاز انسان‌ها]] را برآورده سازد. اما در [[نظام]] ربوی در عضوی از اندام اجتماع متراکم می‌شود و دیگر اعضای دچار کم‌خونی یا بی‌خونی می‌شوند. بنابراین [[فساد]] [[اموال]] که [[علت]] [[تحریم]] [[ربا]] شمرده شده است ناظر به [[اموال]] [[جامعه]] و مردمی است که روابط ربوی میان ایشان [[حاکم]] باشد. [[قرآن کریم]] می‌فرماید: ای کسانی که [[ایمان]] آورده‌اید، از [[خدا]] پروا کنید و اگر مؤمنید، آنچه از [[ربا]] باقی مانده است واگذارید<ref>{{متن قرآن| يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللَّهَ وَذَرُواْ مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ }}؛ سوره بقره، آیه ۲۷۸.</ref>. [[امام علی]] {{ع}} نیز می‌فرماید: [[لعنت]] کرد [[پیامبر]] [[ربا]] را و خورنده آن و دهنده آن را و فروشنده و خریدار و نویسنده آن را<ref>{{متن حدیث|لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله الرِّبا و آکلَهُ وَ بایعَهُ وَ مُشْتَرِیهُ وَ کاتِبَهُ وَ شاهِدَیهِ}}؛ وسايل الشيعه- جلد 12- صفحه 430</ref>
#'''[[ربا]]:''' [[سرمایه‌دار]] با به‌کارگیری [[سرمایه]] بدون کار و استفاده از بهره [[پول]]، [[ثروت‌ها]] می‌اندوزد و گروه زیادی را [[تهی‌دست]] می‌سازد. [[اموال]] مانند [[خون]] باید در یک [[سیستم]] و [[نظام]] متعادل و متوازن [[اقتصادی]] در تمام اندام اجتماع جریان یاد و در هر جا [[نیاز انسان‌ها]] را برآورده سازد. اما در [[نظام]] ربوی در عضوی از اندام اجتماع متراکم می‌شود و دیگر اعضای دچار کم‌خونی یا بی‌خونی می‌شوند. بنابراین [[فساد]] [[اموال]] که [[علت]] [[تحریم]] [[ربا]] شمرده شده است ناظر به [[اموال]] [[جامعه]] و مردمی است که روابط ربوی میان ایشان [[حاکم]] باشد. [[قرآن کریم]] می‌فرماید: ای کسانی که [[ایمان]] آورده‌اید، از [[خدا]] پروا کنید و اگر مؤمنید، آنچه از [[ربا]] باقی مانده است واگذارید {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ}}<ref>«ای مؤمنان! از خداوند پروا کنید و اگر مؤمنید آنچه از ربا که باز مانده است رها کنید» سوره بقره، آیه ۲۷۸.</ref>. [[امام علی]] {{ع}} نیز می‌فرماید: [[لعنت]] کرد [[پیامبر]] [[ربا]] را و خورنده آن و دهنده آن را و فروشنده و خریدار و نویسنده آن را<ref>{{متن حدیث|لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه و آله الرِّبا و آکلَهُ وَ بایعَهُ وَ مُشْتَرِیهُ وَ کاتِبَهُ وَ شاهِدَیهِ}}؛ وسايل الشيعه- جلد 12- صفحه 430</ref>
#'''[[مدیریت]] غیر متخصص (ناواردان و کم‌فهمان):''' [[امام رضا]] {{ع}} نابسامانی، [[بی‌عدالتی]]، [[تبعیض]] و فقر را به عللی نسبت می‌دهد که از آن جمله به کار گماردن [[جاهلان]] و [[ناآگاهان]] و غیر متخصصان است. [[امام علی]] {{ع}} نیز [[بدی]] [[تدبیر]] را [[علت]] فقر می‌پندارند
#'''[[مدیریت]] غیر متخصص (ناواردان و کم‌فهمان):''' [[امام رضا]] {{ع}} نابسامانی، [[بی‌عدالتی]]، [[تبعیض]] و فقر را به عللی نسبت می‌دهد که از آن جمله به کار گماردن [[جاهلان]] و [[ناآگاهان]] و غیر متخصصان است. [[امام علی]] {{ع}} نیز [[بدی]] [[تدبیر]] را [[علت]] فقر می‌پندارند
#'''[[مدیریت]] [[خائن]]:''' در امور کارگزارانت [[نیکو]] بنگر و آنان را پس از [[آزمایش]] به کار گمار<ref>نهج البلاغه، نامه‌های ۵۳ تا ۷۲</ref>
#'''[[مدیریت]] [[خائن]]:''' در امور کارگزارانت [[نیکو]] بنگر و آنان را پس از [[آزمایش]] به کار گمار<ref>نهج البلاغه، نامه‌های ۵۳ تا ۷۲</ref>
۱۱۵٬۱۸۳

ویرایش