شب قدر: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←منابع) |
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
||
خط ۴: | خط ۴: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
[[لیلة القدر]] به معنی «شب ارزشمند» و «شب تقدیر و سرنوشت» است. لیلة القدر، شب [[نزول قرآن]] بر [[پیامبر اکرم]] {{صل}} است که در [[ماه رمضان]] اتفاق افتاده است. از لیلة القدر به عنوان شب اندازهگیری امور و اَعمار (عمرها) نیز، یاد میشود. شبی که در تعیین آن [[اختلاف]] وجود دارد و یکی از شبهای دهه آخر [[ماه مبارک رمضان]] است که نزد [[شیعیان]] یکی از سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم و نزد اکثر [[اهل سنت]]، احتمالاً شب بیست و هفتم است. به هرحال، شب قدر، از شبهای متبرک [[اسلامی]] است که در [[سوره قدر]] بزرگی و اهمیت آن یادآوری شده و به عنوان شبی که از هزار ماه بهتر است معرفی گردیده است که [[فرشتگان]] و [[روح]] در آن شب به [[اذن پروردگار]] خویش فرود میآیند. | [[لیلة القدر]] به معنی «شب ارزشمند» و «شب تقدیر و سرنوشت» است. لیلة القدر، شب [[نزول قرآن]] بر [[پیامبر اکرم]] {{صل}} است که در [[ماه رمضان]] اتفاق افتاده است. از لیلة القدر به عنوان شب اندازهگیری امور و اَعمار (عمرها) نیز، یاد میشود. شبی که در تعیین آن [[اختلاف]] وجود دارد و یکی از شبهای دهه آخر [[ماه مبارک رمضان]] است که نزد [[شیعیان]] یکی از سه شب نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم و نزد اکثر [[اهل سنت]]، احتمالاً شب بیست و هفتم است. به هرحال، شب قدر، از شبهای متبرک [[اسلامی]] است که در [[سوره قدر]] بزرگی و اهمیت آن یادآوری شده و به عنوان شبی که از هزار ماه بهتر است معرفی گردیده است که [[فرشتگان]] و [[روح]] در آن شب به [[اذن پروردگار]] خویش فرود میآیند. [[قرآن کریم]] درباره شب قدر میفرماید: {{متن قرآن|لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ * تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ * سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ}}<ref>«شب قدر از هزار ماه بهتر است * فرشتگان و روح (الامین) در آن، با اذن پروردگارشان برای هر کاری فرود میآیند * آن (شب) تا دمیدن سپیده (امن و) سلامت است» سوره قدر، آیه ۳.</ref>. | ||
در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} نقل شده که: «تقدیر مقدرات، در شب نوزدهم، [[تحکیم]] آن در شب بیست و یکم و امضاء آن در شب بیست و سوم است»<ref>{{متن حدیث| اَلتَّقْدِيرُ فِي لَيْلَةِ اَلْقَدْرِ تِسْعَةَ عَشَرَ وَ اَلْإِبْرَامُ فِي لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ، وَ اَلْإِمْضَاءُ فِي لَيْلَةِ ثَلاَثٍ وَ عِشْرِينَ}}، نور الثقلین، ج۵، ص۶۲۷.</ref>. شاید اینکه در [[روایات]]، شب قدر به طور مشخص و دقیق، بیان نگردیده، این باشد که [[مردم]] به همه این شبها اهمیت بدهند تا بیشتر و بهتر [[آمادگی]] برای [[تقرب الی الله]] و در نتیجه [[لطافت]] [[روح]] بیشتری پیدا کنند. [[شب زندهداری]] در شب قدر بسیار تأکید و سفارش شده است<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[لیلة القدر - کوشا (مقاله)|مقاله «لیلة القدر»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]؛ [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۴، صفحه ۶۰۱ -۶۰۳؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]].</ref>. | در روایتی از [[امام صادق]] {{ع}} نقل شده که: «تقدیر مقدرات، در شب نوزدهم، [[تحکیم]] آن در شب بیست و یکم و امضاء آن در شب بیست و سوم است»<ref>{{متن حدیث| اَلتَّقْدِيرُ فِي لَيْلَةِ اَلْقَدْرِ تِسْعَةَ عَشَرَ وَ اَلْإِبْرَامُ فِي لَيْلَةِ إِحْدَى وَ عِشْرِينَ، وَ اَلْإِمْضَاءُ فِي لَيْلَةِ ثَلاَثٍ وَ عِشْرِينَ}}، نور الثقلین، ج۵، ص۶۲۷.</ref>. شاید اینکه در [[روایات]]، شب قدر به طور مشخص و دقیق، بیان نگردیده، این باشد که [[مردم]] به همه این شبها اهمیت بدهند تا بیشتر و بهتر [[آمادگی]] برای [[تقرب الی الله]] و در نتیجه [[لطافت]] [[روح]] بیشتری پیدا کنند. [[شب زندهداری]] در شب قدر بسیار تأکید و سفارش شده است<ref>[[محمد علی کوشا|کوشا، محمد علی]]، [[لیلة القدر - کوشا (مقاله)|مقاله «لیلة القدر»]]، [[دانشنامه معاصر قرآن کریم (کتاب)|دانشنامه معاصر قرآن کریم]]؛ [[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۴، صفحه ۶۰۱ -۶۰۳؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]؛ [[امیر شیرزاد|شیرزاد، امیر]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «لیلةالقدر»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۳۹۰.</ref>. | ||
== آداب و اعمال شب قدر == | == آداب و اعمال شب قدر == | ||
امور ذیل در شب قدر [[مستحب]] است: [[غسل]] کردن در آغاز شبهای نوزده، بیست و یک و بیست و سوم و نیز در آخر شب بیست و سوم؛ [[احیا]] و [[شب زنده داری]] به [[عبادت]]، بسیار [[دعا کردن]]<ref>جامع المقاصد ۱/ ۷۴ ـ ۷۵؛ هدایة الأمّة ۴/ ۲۵۳ ـ ۲۵۵.</ref> و بسیار [[تلاوت]] کردن [[قرآن]]<ref>هدایة الأمّة ۳/ ۷۸.</ref>، [[زیارت امام حسین]] {{ع}}<ref>هدایة الأمّة ۵/ ۴۸۷.</ref>. خواندن [[سوره عنکبوت]] و [[سوره روم]] و هزار بار [[سوره قدر]] در شب بیست و سوم<ref>وسائل الشیعة ۱۰/ ۳۶۱.</ref>.<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۴، صفحه ۶۰۱ -۶۰۳؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]].</ref> | امور ذیل در شب قدر [[مستحب]] است: [[غسل]] کردن در آغاز شبهای نوزده، بیست و یک و بیست و سوم و نیز در آخر شب بیست و سوم؛ [[احیا]] و [[شب زنده داری]] به [[عبادت]]، بسیار [[دعا کردن]]<ref>جامع المقاصد ۱/ ۷۴ ـ ۷۵؛ هدایة الأمّة ۴/ ۲۵۳ ـ ۲۵۵.</ref> و بسیار [[تلاوت]] کردن [[قرآن]]<ref>هدایة الأمّة ۳/ ۷۸.</ref>، [[زیارت امام حسین]] {{ع}}<ref>هدایة الأمّة ۵/ ۴۸۷.</ref>. خواندن [[سوره عنکبوت]] و [[سوره روم]] و هزار بار [[سوره قدر]] در شب بیست و سوم<ref>وسائل الشیعة ۱۰/ ۳۶۱.</ref>.<ref>[[سید محمود هاشمی شاهرودی|هاشمی شاهرودی، سید محمود]]، [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت]] ج۴، صفحه ۶۰۱ -۶۰۳؛ [[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]].</ref> | ||
== [[افزایش پذیری علم امام]] در شب قدر == | |||
برخی [[روایات]] از افزایشپذیری [[علوم امامان]]{{ع}} [[سخن]] گفتهاند، در روایات متعددی از [[امام باقر]] و [[امام صادق]] {{ع}} [[نقل]] شده است: «اگر بر [[علم]] ما افزوده نشود، پایان میپذیرد»<ref>{{متن حدیث|لو لا أنا نزداد لأنفدنا}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، کلینی، ج ۱، ص ٢٥٤.</ref>. براساس روایات، شب قدر نیز یکی از زمانهایی است که حجم وسیعی از [[شناخت]] و [[آگاهی]] [[غیبی]] برای [[معصومین]] نازل میشود. در این شب، از حوادث آن سال تا شب قدر [[سال]] بعد به [[امام]] [[خبر]] داده میشود. این علم شامل [[تمام]] [[خیر]] و شرهایی است که به [[بندگان]] میرسد؛ [[مرگ]] یا [[زندگی]]، [[فقر]] یا [[ثروت]]، [[توفیق]] [[زیارت]] [[خانه]] [[خداوند متعال]] و خلاصه تمام مقدرات بندگان تا شب قدر سال [[آینده]] بر امام{{ع}} عرضه میشود. بنابراین در [[شب قدر]] [[علوم]] مختلفی بر [[امامان]]{{ع}} نازل میشود و از جملۀ آنها [[علم غیب]] است، چراکه [[علم]] به [[تمام]] [[خیر]] و شرها و [[مرگ]] یا [[زندگی]] افراد، [[فقر]] یا [[ثروت]] و... چیزی جز علم غیب نیست<ref>ر.ک: [[سید علی هاشمی ۱|هاشمی، سید علی]]، [[علم امام تام یا محدود؟ (مقاله)|علم امام تام یا محدود؟]]، [[ناصرالدین اوجاقی|اوجاقی، ناصرالدین]]، [[علم امام از دیدگاه کلام امامیه (پایاننامه)|علم امام از دیدگاه کلام امامیه]] ص ۶۴ ـ ۶۸.؛ [[محمد حسن نادم|نادم، محمد حسن]]، [[رویکردهای کلامی محدثان و متکلمان در تبیین منابع علم امام (مقاله)|رویکردهای کلامی محدثان و متکلمان در تبیین منابع علم امام]]، دوفصلنامه پژوهشنامه امامیه، ش ۱، ص ۸۰ ـ ۸۷.</ref>. | |||
== شب قدر و [[امام زمان]] {{ع}} == | |||
شب قدر در هر سال وجود دارد و در آن شب، فرشتگان همراه با "[[روح]]" که [[فرشته]] [[برتری]] است، به زمین نازل میشوند. در [[زمان]] [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[نزول]] آنان بر شخص پیامبر بود. بعد از ایشان باید شخصی حضور داشته باشد که لایق نزول فرشتگان بر او باشد. آن شخص [[امام]] است و در زمان ما [[امام مهدی]] {{ع}} است<ref>[[محسن قرائتی|قرائتی، محسن]]، [[جهتنما (کتاب)|جهتنما]]، ص۹۹ - ۱۰۰.</ref>. | |||
امام زمان {{ع}} به علت اینکه [[حجت]] و [[خلیفه خداوند]] است، باید از تمام حوادث و مقدرات عالم باخبر باشد؛ همانگونه که پیامبر {{صل}} باید [[آگاه]] میشد؛ لذا [[ملائکه]] و روح بر آن حضرت نازل شده، تقدیر امور را در [[اختیار]] ایشان میگذارند. چون شب قدر، شب [[نزول قرآن]] است، در شب قدر این ارتباط برقرار میشود و ملائکه و [[جبرئیل]] نازل میشوند و تمام مقدرات را به استحضار [[حضرت مهدی]] {{ع}} میرسانند<ref>[[عباس رحیمی|رحیمی، عباس]]، [[امید فردا (کتاب)|امید فردا]]، ص۶۷.</ref>. | |||
== پرسشهای وابسته == | == پرسشهای وابسته == |