رازداری در نهج البلاغه: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'ref>[[دانشنامه نهج البلاغه' به 'ref>دینپرور، سید حسین، [[دانشنامه نهج البلاغه') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مدخل مرتبط | {{مدخل مرتبط | ||
| موضوع مرتبط = رازداری | | موضوع مرتبط = رازداری | ||
| عنوان مدخل = | | عنوان مدخل = رازداری | ||
| مداخل مرتبط = | | مداخل مرتبط = [[رازداری در نهج البلاغه]] | ||
| پرسش مرتبط = | | پرسش مرتبط = | ||
}} | }} | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
راز بهمعنای سرّ، امر نهانی، پوشیده، پنهانی و رازداری به مفهوم حفظ سرّ است. [[راز]] امری مهم است که باید پوشیده بماند. گستره معنایی واژه راز گاهی شامل رازهای بشری و گاه شامل اسرار الهی است. رازداری از موضوعاتی است که در [[نهج البلاغه]] نسبت به اهمیت ان اشاره شده است. از منظر [[نهج البلاغه]] یکی از ویژگیهای مهم مرد، رازداری و [[کتمان]] سرّ است<ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱: {{متن حدیث|"وَ الْمَرْءُ أَحْفَظُ لِسِرِّهِ"}}</ref>. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید: زبان سلاحی است که تا سخنی بر آن رانده نشده است در بند توست. اگر سخنی بر زبانت رانده شد، تو در بند آن خواهی بود<ref>نهج البلاغه، حکمت ۳۷۳: {{متن حدیث|"الْكـَلاَمُ فِي وَثَاقِكَ مَا لَـمْ تَتَكَلَّمْ بِهِ؛ فَإِذَا تَكَـلَّمْتَ بِهِ، صِرْتَ فی وَثَاقِهِ"}}</ref>. پس باید از زبان [[مراقبت]] کرد تا باعث افشای رازهای [[انسان]] نشود<ref>[[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 426.</ref>. | |||
== منشأ رازداری == | == منشأ رازداری == | ||
در منظر [[امام علی]] {{ع}} منشأ رازداری در دو [[فضیلت]] پدیدار میشود: [[عقل]] و [[تدبر]]. از اینرو در حکمتی فرمود: سینه فرد [[عاقل]] صندوق [[اسرار]] و رازهای اوست<ref>نهج البلاغه، حکمت ۵: {{متن حدیث|"صَدْرُ الْعَاقِلِ صُنْدُوقُ سِرِّهِ"}}</ref>. در فرازی دیگر [[انسانها]] را به [[دوراندیشی]] و [[تدبر]] فرامیخواند. حاصل [[دوراندیشی]] حضور [[اندیشه]] و نظر در [[آدمی]] است. [[اندیشه]] و نظر نیز به مثابه رازی است که نباید فاش شود<ref>نهج البلاغه، حکمت ۴۵: {{متن حدیث|"الظَّفَرُ بِالْحَزْمِ، وَ الْحَزْمُ بِإِجَالَةِ الرَّأْيِ، وَ الرَّأْيُ بِتَحْصِينِ الْأَسْرَارِ"}}</ref><ref>[[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 426- 427.</ref>. | |||
== اثر رازداری == | == اثر رازداری == | ||
نزد [[امام]] رازداری از جمله عواملی است که موجب میشود [[اختیار]] [[آدمی]] در دست خویش باشد. از اینرو فرمود: آنکه [[راز]] خود را [[نهان]] داشت، [[اختیار]] را بهدست خویش گذاشت<ref>نهج البلاغه، حکمت ۱۶۲: {{متن حدیث|"مَنْ كَتَمَ سِرَّهُ، كَانَتِ الْخِيَرَةُ بِيَدِهِ"}}</ref>. باید توجه داشت که [[راز]] تا زمانی که گفته نشود و افشا نشود، [[راز]] خواهد بود. اگر کسی [[راز]] خود را فاش کرد و پس از مدتی [[راز]] او منتشر شد نباید کسی جز خود را سرزنش کند، زیرا وقتی خود او در نگه داشتن رازش کمحوصله است از دیگران نباید انتظاری داشته باشد<ref>[[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 427.</ref>. | |||
[[امام]] {{ع}} تأکید دارد حتی در صورت رفاقت و [[دوستی]] نزدیک با افراد نیز باید [[حریم]] [[اسرار]] خویش را حفظ کرد. ایشان به [[فرزند]] خویش نیز سفارش میکند [[حریم]] [[راز]] را با نزدیکترین افراد نیز حفظ کند، چه، ممکن است نزدیکترین کسان نیز روزی با تو [[دشمنی]] ورزند و آنگاه [[اسرار]] پنهان تو را فاش کنند <ref>نهج البلاغه، نامه ۳۱</ref>. در عین حال [[امام]] از [[کشف]] [[اسرار]] و گشودن رازها بهویژه در نزد برخی افراد تأکید میکند که از آن جملهاند: | |||
# افرادی که بیش از حد محتاطاند. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید: "رازهای خود را به [[انسان]] محتاط مسپار که میلغزد"<ref>{{متن حدیث|إنفرد بسرّك و لا تودعه حازما فيزلّ و لا جاهلا فيخون}}؛ جلوههای حکمت / ۲۹۰</ref><ref>[[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 427.</ref>. | # افرادی که بیش از حد محتاطاند. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید: "رازهای خود را به [[انسان]] محتاط مسپار که میلغزد"<ref>{{متن حدیث|إنفرد بسرّك و لا تودعه حازما فيزلّ و لا جاهلا فيخون}}؛ جلوههای حکمت / ۲۹۰</ref><ref>[[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 427.</ref>. | ||
# فرد [[جاهل]] که در [[امانت]] [[خیانت]] میکند و نیز زنان و سخنچینان. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید: نزد سه تن رازهای خود را فاش مکن: [[زن]]، [[سخنچین]] و احمق<ref>غررالحکم، ص ۳۳۰:{{متن حدیث|"ثَلَاثٌ لَا يُسْتَوْدَعْنَ سِرّاً: الْمَرْأَةُ، وَ النَّمَّامُ، وَ الْأَحْمَق"}}</ref>.<ref>[[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 427.</ref>. | # فرد [[جاهل]] که در [[امانت]] [[خیانت]] میکند و نیز زنان و سخنچینان. [[امام علی]] {{ع}} میفرماید: نزد سه تن رازهای خود را فاش مکن: [[زن]]، [[سخنچین]] و احمق<ref>غررالحکم، ص ۳۳۰:{{متن حدیث|"ثَلَاثٌ لَا يُسْتَوْدَعْنَ سِرّاً: الْمَرْأَةُ، وَ النَّمَّامُ، وَ الْأَحْمَق"}}</ref>.<ref>[[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 427.</ref>. | ||
اما گاه بنا به شرایط و ضرورتهایی [[آدمی]] مجبور است [[راز]] خود را با کسانی در میان بگذارد. [[امام]] در این حال شرایطی را بیان میدارد که در آن شرایط نیز [[امنیت]] فرد و [[اسرار]] او را حفظ میکند. میفرماید: زیرکی این است که [[انسان]] رازش را برای شخصی فاش کند که او نیز نزد تو رازی به [[امانت]] گذاشته باشد. بنابراین [[انسان]] نباید رازهای خود را فاش کند و [[بهترین]] مکان برای [[ذخیره]] رازها سینه [[انسان]] است. اما اگر مجبور به افشای [[اسرار]] شود باید آنها را برای افراد مورد [[اعتماد]] باز گوید که خود نیز از آنها اسراری در [[دل]] دارد<ref>[[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|دانشنامه نهج البلاغه]]، ج۱، ص 427.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
# [[پرونده:13681048.jpg|22px]] [[سید حسین دینپرور|دینپرور، سید حسین]]، [[دانشنامه نهج البلاغه ج۱ (کتاب)|'''دانشنامه نهج البلاغه ج۱''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
خط ۲۷: | خط ۲۹: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:رازداری]] | [[رده:رازداری]] | ||
[[رده:مدخل نهج البلاغه]] | [[رده:مدخل نهج البلاغه]] |