اخلاق فردی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

اخلاق فردی، ارزش‌های اخلاقی مربوط به [[حیات]] فردی انسان‌هاست که [[آدمی]] را فارغ از رابطه با غیر در نظر می‌گیرد؛ فضیلت‌هایی مانند [[صبر]]، [[حکمت]]، [[حزم]] ([[دوراندیشی]] و [[احتیاط]])، و رذائلی مانند پرخوری، شتاب‌زدگی و سبک‌مغزی از موارد اخلاق فردی به شمار می‌آیند. [[اخلاق]] هر فرد [[روح]] [[دین‌داری]] او به شمار می‌آید و [[مکارم اخلاق]] در سخن [[رسول خدا]] {{صل}} که {{متن حدیث|بُعِثْتُ‏ لِأُتَمِّمَ‏ مَكَارِمَ‏ الْأَخْلَاقِ‏}}<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ج۱۶، ص۲۱۰.</ref> [[رفتاری]] همچون صبر، متانت، [[انصاف]]، خوش‌ذاتی، [[خیرخواهی]] نسبت به [[مردم]] می‌باشد<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱۷/۱۰/۱۳۹۲.</ref>.

نمونه‌هایی از ارزش‌های اخلاقی در حوزه اخلاق فردی عبارت‌اند از: [[خودباوری]]. خودباوری از ارکان مهم سازنده [[شخصیت]] فرد و [[جامعه]] و عاملی تعیین کننده در رسیدن [[انسان]] به اهداف خویش است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱۱/۵/۱۳۸۰.</ref>. وجود این خصلت در هر فرد و جامعه [[نشانه]] [[پیشرفت]] و کمال و فقدان آن منشأ [[خواری]] و [[ذلت]] است. یک [[ملت]] وقتی که انجام کاری را [[باور]] داشت، اسباب و [[توانایی]] آن نیز برای وی فراهم می‌گردد<ref>ر.ک: [[امام خمینی]] صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۱۷ و ۳۰۸؛ خودباوری.</ref>.

صبر و [[پایداری]]. صبر، [[خویشتن‌داری]] و [[شکیبایی]] در مقابله با حوادث و ناملایماتی است که انسان را بی‌تاب و پریشان می‌سازد<ref>امام خمینی، شرح چهل حدیث، ص۲۶۰.</ref>. صبر و [[استقامت]] از مهمترین عوامل تحقق اخلاق‌مداری در یک جامعه است. [[قرآن کریم]]، [[پیامبر]] {{صل}} را به صبر، [[ایستادگی]] و استقامت [[فرمان]] می‌دهد {{متن قرآن|فَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ}}<ref>«پس چنان که فرمان یافته‌ای پایداری کن و (نیز) آنکه همراه تو (به سوی خداوند) بازگشته است (پایداری کند) و سرکشی نورزید که او به آنچه انجام می‌دهید بیناست» سوره هود، آیه ۱۱۲.</ref> و بر اساس روایتی، [[سوره هود]] رسول خدا {{صل}} را پیر کرد<ref>متقی هندی، علی، کنز العمال، تحقیق بکری حیانی، ج۱، ص۵۷۳.</ref> که پیامبر {{صل}} افزون بر استقامت خود، [[مؤمنان]] را نیز در این راه به ایستادگی وادار کند. چرا که آنان از یک سو در معرض هجوم [[بلایا]] و [[مشکلات]] [[زندگی]] و از سوی دیگر مورد تهاجم [[هواهای نفسانی]] خودشان هستند. از این‌رو [[ایستادگی]] و [[مقاومت]] در برابر این دو نیرو و [[حفظ]] [[مؤمنان]] و نگه داشتن آنان در خط مستقیم کاری بسیار دشوار است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۶/۱/۱۳۸۵.</ref>. [[صبر]] یکی از عوامل مهم در [[پیروزی]] یا ناکامی [[جوامع]] است<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۱۲/۸/۱۳۷۷.</ref>.

[[قناعت]] و [[ساده‌زیستی]]. قناعت، اکتفا کردن به امکاناتی است که در [[اختیار]] است. به بیان دقیق‌تر پایین آوردن سطح توقع است در حدی که با امکانات موجود [[تطبیق]] کند<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، ص۶۸۵؛ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۹، ص۳۲۶-۳۲۷.</ref>. منظور از قناعت بهره نبردن از [[نعمت‌های الهی]] نیست بلکه مقصود حفظ حد و اندازه و پرهیز از [[زیاده‌روی]] و [[اسراف]] و ضایع نساختن نعمت‌هاست<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، ۴/۱/۱۳۷۲؛ ۱/۱/۱۳۷۶.</ref>. قناعت سرافرازانه، [[تدبیر]] صحیح در زندگی و [[اقتصاد]] است تا [[مسئولان]] بتوانند [[تدابیر]] صحیحی در اداره [[کشور]] بیابند<ref>[[سید علی حسینی خامنه‌ای|خامنه‌ای حسینی، سید علی]]، مکتوبات، ۱/۱/۱۳۷۷.</ref>.<ref>[[علی گرامی|گرامی، علی]]، [[اخلاق - گرامی (مقاله)| مقاله «اخلاق»]]، [[مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی (کتاب)|مقالاتی از اندیشه‌نامه انقلاب اسلامی]]، ص ۶۳.</ref>