|
|
خط ۱: |
خط ۱: |
| {{مقام معصوم}} | | {{مدخل مرتبط |
| <div style="background-color: rgb(252, 252, 233); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">اين مدخل از زیرشاخههای بحث '''[[مقام معصوم]]''' و مرتبط با مدخل '''[[عبودیت]]''' است. مدخلهای وابسته به این بحث:</div>
| | | موضوع مرتبط = مقام معصوم |
| <div style="background-color: rgb(255, 245, 227); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">[[عبودیت در قرآن]] - [[عبودیت در حدیث]] - [[عبودیت در عرفان اسلامی]] - [[عبودیت معصوم]] - [[درجات قرب الهی]]</div>
| | | عنوان مدخل = |
| <div style="background-color: rgb(206,242, 299); text-align:center; font-size: 85%; font-weight: normal;">در این باره، تعداد بسیاری از پرسشهای عمومی و مصداقی مرتبط، وجود دارند که در مدخل '''[[عبودیت (پرسش)]]''' قابل دسترسی خواهند بود.</div>
| | | مداخل مرتبط = |
| | | پرسش مرتبط = |
| | }} |
|
| |
|
| از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]] {{عم}} [[مقام]] [[عبودیت]] که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{عربی|"الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ"}} آمده است. | | از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]] {{عم}} مقام [[عبودیت]] که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{متن حدیث|الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ}} آمده است. |
|
| |
|
| == واژهشناسی لغوی == | | == معناشناسی == |
| * این واژه از ریشه "ط ـ وـ ع" "ضد کَرْه" بهمعنای [[فرمان]] بردن<ref>مقاییساللغه، ج۳، ص۴۳۱؛ المصباح، ج۲، ص۳۸۰، «طوع».</ref> همراه با [[خضوع]] و رغبت است<ref>مفردات، ص۵۲۹؛ التحقیق، ج۷، ص۱۳۸، «طوع».</ref>. در تفاوت [[اطاعت]] با "[[اِتّباع]]" و "[[اجابت]]" گفتهاند: [[اطاعت]] [[فرمانبری]] از موجودی [[برتر]] است، در حالی که [[اِتّباع]]، مطلق [[پیروی]] با [[فرمان]] یا بدون [[فرمان]]، و [[اجابت]]، [[پذیرش]] درخواست موجود زیر دست است<ref>التحقیق، ج۱، ص۳۷۷، «تبع».</ref>.
| | این واژه از ریشه "ط ـ وـ ع" "ضد کَرْه" بهمعنای [[فرمان]] بردن<ref>مقاییساللغه، ج۳، ص۴۳۱؛ المصباح، ج۲، ص۳۸۰، «طوع».</ref> همراه با [[خضوع]] و رغبت است<ref>مفردات، ص۵۲۹؛ التحقیق، ج۷، ص۱۳۸، «طوع».</ref>. در تفاوت [[اطاعت]] با "[[اِتّباع]]" و "[[اجابت]]" گفتهاند: [[اطاعت]] [[فرمانبری]] از موجودی [[برتر]] است، در حالی که [[اِتّباع]]، مطلق [[پیروی]] با [[فرمان]] یا بدون [[فرمان]]، و [[اجابت]]، [[پذیرش]] درخواست موجود زیر دست است<ref>التحقیق، ج۱، ص۳۷۷، «تبع».</ref>. |
| * واژه [[اطاعت]] و مشتقات آن ۷۸ بار در [[قرآن]] بهکار رفته و مضمون آن از برخی [[آیات]] نیز که مشتمل بر این واژه و مشتقات آن نیست، استفاده میشود<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/3/57.htm [[مصطفی جعفرپیشه فرد|جعفرپیشه فرد، مصطفی]]، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۳، ص ۵۲۷ - ۵۳۵]</ref>.
| | |
| | واژه [[اطاعت]] و مشتقات آن ۷۸ بار در [[قرآن]] بهکار رفته و مضمون آن از برخی [[آیات]] نیز که مشتمل بر این واژه و مشتقات آن نیست، استفاده میشود<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/3/57.htm [[مصطفی جعفرپیشه فرد|جعفرپیشه فرد، مصطفی]]، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۳، ص ۵۲۷ - ۵۳۵]</ref>. |
|
| |
|
| == [[امامان معصوم]] {{عم}}؛ فرمانبرداران خالص خداوند == | | == [[امامان معصوم]] {{عم}}؛ فرمانبرداران خالص خداوند == |
خط ۱۴: |
خط ۱۷: |
| {{همچنین ببینید|طاعت}} | | {{همچنین ببینید|طاعت}} |
| {{همچنین ببینید|اطاعت از خدا}} | | {{همچنین ببینید|اطاعت از خدا}} |
| | {{متن حدیث|الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ}}؛ "[[سلام]] بر [[امامان معصوم]] {{عم}} که [[بنده]] [[خالص]] و [[فرمانبردار]] حقاند و بس [[فرمانبرداری]] از سر [[عشق]]". |
| | |
| | شارح [[صحیفه سجادیه]] مرحوم [[سید علیخان شیرازی]] میگوید: "برای آنکه [[اطاعت]] جزو [[فضایل]] شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد: |
| | # [[فرمانبردار]]، شرایط [[اطاعت]] را بداند. |
| | # با رغبت و [[اختیار]] [[فرمان]] ببرد. |
| | # با [[اعتقاد]] [[راسخ]] [[نفسانی]] به [[حسن]] و نیکویی آن، اختیارش کند. |
| | # [[مداومت]] و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن [[استقامت]] ورزد"<ref>رياض السالكين، ج۳، ص۳۱۰.</ref>. |
| | |
| | [[اطاعت]] [[معصومین]] از [[خداوند]]، اعمّ از [[پیامبران]] و [[امامان]] {{عم}} مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه [[احکام]] [[حضرت]] حقاند، [[واجبات]]، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را [[حکم]] [[حضرت حق]] دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند. |
|
| |
|
| *{{عربی|" الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ "}}؛ "[[سلام]] بر [[امامان معصوم]] {{عم}} که [[بنده]] [[خالص]] و [[فرمانبردار]] حقاند و بس [[فرمانبرداری]] از سر [[عشق]]"<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | ریشه [[نافرمانی]] در این گلهای بیخار [[جهان هستی]] خشکانده شده است. ریشه [[نافرمانی]]، [[هوا و هوس]] و [[خودخواهی]] است، این [[رذیله]] در آنان راه ندارد و چون معصوماند، لذا [[مطیع]] به نحو اطلاق [[خداوند]] هستند و این [[فضیلت]] [[برتر]] از [[فضیلت]] در [[عبادت]] به معنای خاصّ آن؛ یعنی [[نماز]] و [[روزه]] و دیگر [[عبادات]] است؛ زیرا چه بسا کسانی [[اهل]] اینها هستند، اما مطيع محض و بیچون و چرای ذات [[مقدّس]] [[حق]] نیستند. |
| * شارح [[صحیفه سجادیه]] مرحوم [[سید علیخان شیرازی]] میگوید: "برای آنکه [[اطاعت]] جزو [[فضایل]] شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>:
| | |
| *# [[فرمانبردار]]، شرایط [[اطاعت]] را بداند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | [[امام علی|امیرمؤمنان علی]] {{ع}} در مورد [[شیطان]] میفرماید: "[[شیطان]]، شش هزار سال که معلوم نیست از سالهای دنیاست، یا از سالهای [[آخرت]]، [[خدا]] را [[عبادت]] کرد<ref>{{عربی|" وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ"}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>. |
| *# با رغبت و [[اختیار]] [[فرمان]] ببرد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | |
| *# با [[اعتقاد]] [[راسخ]] [[نفسانی]] به [[حسن]] و نیکویی آن، اختیارش کند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | البتّه برای خود آن حضرت و سایر [[انسانهای کامل]] [[معصوم]]، روشن است لكن برای انسانهای عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند. |
| *# [[مداومت]] و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن [[استقامت]] ورزد"<ref>رياض السالكين، ج۳، ص۳۱۰.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | |
| * [[اطاعت]] [[معصومین]] از [[خداوند]]، اعمّ از [[پیامبران]] و [[امامان]] {{عم}} مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه [[احکام]] [[حضرت]] حقاند، [[واجبات]]، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را [[حکم]] [[حضرت حق]] دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | [[شیطان]] با این همه [[عبادت]]، چون [[اطاعت]] بیچون و چرا از [[خداوند]] نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد. [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "هنگامی که [[ابلیس]]، [[مأمور]] به [[سجده]] بر [[آدم]] شد، او گفت: [[پروردگار]] من! به عزّتت [[سوگند]]! اگر مرا از [[سجده]] بر [[آدم]] معاف داری، به گونهای تو را [[عبادت]] خواهم کرد که کسی مانند آن [[عبادت]] نکرده باشد، [[خدای متعال]] فرمود: من دوست دارم آنگونه که خودم میخواهم [[اطاعت]] شوم نه آنگونه که تو میخواهی"<ref>{{عربی|"أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ"}}؛ بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.</ref>.<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص ۱۶۵ ـ ۱۶۶.</ref> |
| * ریشه [[نافرمانی]] در این گلهای بیخار [[جهان هستی]] خشکانده شده است. ریشه [[نافرمانی]]، [[هوا و هوس]] و [[خودخواهی]] است، این [[رذیله]] در آنان راه ندارد و چون معصوماند، لذا [[مطیع]] به نحو اطلاق [[خداوند]] هستند و این [[فضیلت]] [[برتر]] از [[فضیلت]] در [[عبادت]] به معنای خاصّ آن؛ یعنی [[نماز]] و [[روزه]] و دیگر [[عبادات]] است؛ زیرا چه بسا کسانی [[اهل]] اینها هستند، اما مطيع محض و بیچون و چرای ذات [[مقدّس]] [[حق]] نیستند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| |
| * [[امام علی|امیرمؤمنان علی]] {{ع}} در مورد [[شیطان]] میفرماید: "[[شیطان]]، شش هزار سال که معلوم نیست از سالهای دنیاست، یا از سالهای [[آخرت]]، [[خدا]] را [[عبادت]] کرد<ref>{{عربی|" وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ"}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
| * البتّه برای خود آن [[حضرت]] و سایر [[انسانهای کامل]] [[معصوم]]، روشن است لكن برای انسانهای عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
| * [[شیطان]] با این همه [[عبادت]]، چون [[اطاعت]] بیچون و چرا از [[خداوند]] نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
| * [[امام صادق]] {{ع}} فرمود: "هنگامی که [[ابلیس]]، [[مأمور]] به [[سجده]] بر [[آدم]] شد، او گفت: [[پروردگار]] من! به عزّتت [[سوگند]]! اگر مرا از [[سجده]] بر [[آدم]] معاف داری، به گونهای تو را [[عبادت]] خواهم کرد که کسی مانند آن [[عبادت]] نکرده باشد، [[خدای متعال]] فرمود: من دوست دارم آنگونه که خودم میخواهم [[اطاعت]] شوم نه آنگونه که تو میخواهی"<ref>{{عربی|"أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ"}}؛ بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
|
| |
|
| == [[امامان معصوم]] {{عم}} [[تکلیف]] محوران [[الهی]] == | | == [[امامان معصوم]] {{عم}} [[تکلیف]] محوران [[الهی]] == |
| *{{عربی|" وَ بِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ "}}؛ "فرمانی که شما [[اهل بیت]] {{عم}} را [[فرماندهی]] میکند، تنها و تنها [[فرمان خداوند]] است و بس". این یعنی "[[تکلیف محوری]]" و همانی است که [[خداوند]]، [[حضرت اسماعیل]] {{ع}} را به آن میستاید آنجا که در برابر [[فرمان خداوند]] مبنی بر ذبحش فرمود: {{متن قرآن| يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ }}<ref> ای پدر! آنچه فرمان مییابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه:۱۰۲.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.
| | {{متن حدیث|وَ بِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ}}؛ "فرمانی که شما [[اهل بیت]] {{عم}} را [[فرماندهی]] میکند، تنها و تنها [[فرمان خداوند]] است و بس". این یعنی "[[تکلیف محوری]]" و همانی است که [[خداوند]]، [[حضرت اسماعیل]] {{ع}} را به آن میستاید آنجا که در برابر [[فرمان خداوند]] مبنی بر ذبحش فرمود: {{متن قرآن| يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ }}<ref> ای پدر! آنچه فرمان مییابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه ۱۰۲.</ref>. |
| * جالب این است که [[حضرت اسماعیل]] {{ع}} نفرمود: " پدرم! مرا [[ذبح]] کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، [[امر خداوند]] است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.
| | |
| * [[امامان معصوم]] {{عم}} تجسّم [[تکلیف مداری]] بودند که در [[حقیقت]]، این ویژگی، [[قطب]] نمای تمام حرکات [[سیاسی]] آنان بود و تنوّع شیوهها در موضعگیریها برخاسته از این خطّ راهبردی است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.
| | جالب این است که [[حضرت اسماعیل]] {{ع}} نفرمود: " پدرم! مرا [[ذبح]] کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، [[امر خداوند]] است. [[امامان معصوم]] {{عم}} تجسّم [[تکلیف مداری]] بودند که در [[حقیقت]]، این ویژگی، [[قطب]] نمای تمام حرکات [[سیاسی]] آنان بود و تنوّع شیوهها در موضعگیریها برخاسته از این خطّ راهبردی است<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>. |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| * [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']]
| | # [[پرونده:10115976.jpg|22px]] [[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|'''در آستان امامان معصوم ج۲''']] |
| {{پایان منابع}} | | {{پایان منابع}} |
|
| |
|
خط ۱۲۵: |
خط ۱۳۲: |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
|
| |
|
| [[رده:مقام مطیعان]] | | [[رده:مقام معصوم]] |