آیه تبلیغ در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ابن ابی حاتم' به 'ابن ابی‌حاتم'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'ابن ابی حاتم' به 'ابن ابی‌حاتم') |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
=== [[ابوسعید خدری]] === | === [[ابوسعید خدری]] === | ||
[[ابن | [[ابن ابی‌حاتم رازی]] (م. ۳۲۷ق) به نقل از [[پدر]] خود از ابوسعید خدری چنین می‌آورد: | ||
{{عربی|نزلت هذه الآية {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> في علي بن أبي طالب}}<ref>رازی، ابن | {{عربی|نزلت هذه الآية {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> في علي بن أبي طالب}}<ref>رازی، ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج۴، ص۱۱۷۲، ح۶۶۰۹ و به نقل از وی، سیوطی، الدر المنثور، ج۳، ص۱۱۷. سیوطی آن را از قول ابن ابی‌حاتم چنین نقل کرده است: {{عربی|نزلت هذه الآية على رسول الله {{صل}} يوم غدير خم في علي بن ابي طالب {{ع}}}} و نیز ر. ک: نیشابوری، غرائب القرآن (حاشیة تفسیر طبری)، ج۶، ص۱۹۴.</ref>. | ||
این [[آیه]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> درباره [[علی بن ابی طالب]] نازل شده است». | این [[آیه]]: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ}}<ref>«ای پیامبر! آنچه را از پروردگارت به سوی تو فرو فرستاده شده است برسان» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref> درباره [[علی بن ابی طالب]] نازل شده است». | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
۱. [[عبدالله بن عباس]]: [[حدیثی]] از طریق [[عبدالله بن صالح]] از [[معاویه]] از [[علی بن ابی طلحة]] از [[ابن عباس]] بدین‌گونه نقل شده است: | ۱. [[عبدالله بن عباس]]: [[حدیثی]] از طریق [[عبدالله بن صالح]] از [[معاویه]] از [[علی بن ابی طلحة]] از [[ابن عباس]] بدین‌گونه نقل شده است: | ||
{{عربی|قوله {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ...}} يعني إن كتمت آية مما أنزل اليك من ربك لم تبلغ رسالتي}}<ref>طبری، جامع البیان، ج۴، ص۳۰۷؛ رازی، ابن | {{عربی|قوله {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الرَّسُولُ...}} يعني إن كتمت آية مما أنزل اليك من ربك لم تبلغ رسالتي}}<ref>طبری، جامع البیان، ج۴، ص۳۰۷؛ رازی، ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج۴، ص۱۱۷۳، ح۶۶۱۲.</ref>؛ | ||
[[تفسیر آیه]] مذکور بدین شرح است: اگر تو [ای پیامبر] آیه‌ای از آیاتی که پروردگارت بر تو نازل کرده، [[کتمان]] کنی، رسالت من را انجام نداده‌ای». | [[تفسیر آیه]] مذکور بدین شرح است: اگر تو [ای پیامبر] آیه‌ای از آیاتی که پروردگارت بر تو نازل کرده، [[کتمان]] کنی، رسالت من را انجام نداده‌ای». | ||
این قول ابن عباس تنها از یک طریق نقل شده، بر فرض [[صحت]] صدور در صدد تفسیر آیه است نه بیان مورد [[نزول آیه]]؛ بنابراین، با روایات دیگر از جمله روایاتی که از خود ابن عباس نقل شد (که مورد نزول آیه را درباره امام علی {{ع}} و [[روز غدیر]] می‌دانست) منافاتی ندارد و قابل جمع است؛ زیرا [[ابلاغ ولایت امام علی]] {{ع}} یکی از مصادیق این برداشت از آیه به شمار می‌آید. | این قول ابن عباس تنها از یک طریق نقل شده، بر فرض [[صحت]] صدور در صدد تفسیر آیه است نه بیان مورد [[نزول آیه]]؛ بنابراین، با روایات دیگر از جمله روایاتی که از خود ابن عباس نقل شد (که مورد نزول آیه را درباره امام علی {{ع}} و [[روز غدیر]] می‌دانست) منافاتی ندارد و قابل جمع است؛ زیرا [[ابلاغ ولایت امام علی]] {{ع}} یکی از مصادیق این برداشت از آیه به شمار می‌آید. | ||
٢. [[مجاهد بن جبر]]: از قول [[مجاهد]] با سند مقطوع درباره این [[آیه]] چنین نقل شده است: | ٢. [[مجاهد بن جبر]]: از قول [[مجاهد]] با سند مقطوع درباره این [[آیه]] چنین نقل شده است: | ||
لما نزلت {{متن قرآن|بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ...}} قال: یا [[رب]]، إنما أنا واحد کیف أصنع لیجتمع علی [[الناس]]؟ فنزلت {{متن قرآن|وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ}}<ref>طبری، جامع البیان، ج۴، ص۳۰۷؛ رازی، ابن | لما نزلت {{متن قرآن|بَلِّغْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ...}} قال: یا [[رب]]، إنما أنا واحد کیف أصنع لیجتمع علی [[الناس]]؟ فنزلت {{متن قرآن|وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ}}<ref>طبری، جامع البیان، ج۴، ص۳۰۷؛ رازی، ابن ابی‌حاتم، تفسیر القرآن العظیم، ج۴، ص۱۱۷۳، ح۶۶۱۲؛ و نیز ر. ک: تفسیر سفیان ثوری، ص۱۰۴۱، ح۲۵۶؛ سیوطی، الدر المنثور، ج۳، ص۱۱۷. در سند این حدیث در تمام مصادر آن فردی مجهول از مجاهد ابن حدیث را نقل کرده است.</ref>؛ | ||
چون آیه «آنچه بر تو نازل شده، برسان...) نازل شد، [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: [[پروردگار]] من، همانا من تنهایم اگر [[مردم]] بر علیه من [[شورش]] کنند، چه کنم؟ پس چنین نازل شد: اگر انجام ندهی، [[رسالت]] پروردگارت را انجام نداده‌ای». | چون آیه «آنچه بر تو نازل شده، برسان...) نازل شد، [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: [[پروردگار]] من، همانا من تنهایم اگر [[مردم]] بر علیه من [[شورش]] کنند، چه کنم؟ پس چنین نازل شد: اگر انجام ندهی، [[رسالت]] پروردگارت را انجام نداده‌ای». | ||
هر چند تعبیر {{عربی|أنا واحد}}؛ «من تنهایم» با اوایل [[بعثت پیامبر خدا]] {{صل}} سازگار است، لکن ۔ چنان که پیش از این ملاحظه شد- چون این آیه در [[سوره مائده]] در اواخر [[بعثت]] بر [[پیامبر خدا]] {{صل}} نازل شده و کسی در این تردید نکرده است؛ از این‌رو، شاید تعبیر «من تنهایم» برای [[مبالغه]] به کار رفته باشد. این مطلب با بررسی [[سیره تبلیغی]] پیامبر خدا {{صل}} که به تفصیل بحث شد، قابل [[درک]] خواهد بود؛ بنابراین، در اینجا نیز [[احساس]] [[دل‌نگرانی]] پیامبر خدا {{صل}} بر اساس [[نصوص]] متعددی که گذشت، در مورد [[ابلاغ ولایت امام علی]] {{ع}} است. | هر چند تعبیر {{عربی|أنا واحد}}؛ «من تنهایم» با اوایل [[بعثت پیامبر خدا]] {{صل}} سازگار است، لکن ۔ چنان که پیش از این ملاحظه شد- چون این آیه در [[سوره مائده]] در اواخر [[بعثت]] بر [[پیامبر خدا]] {{صل}} نازل شده و کسی در این تردید نکرده است؛ از این‌رو، شاید تعبیر «من تنهایم» برای [[مبالغه]] به کار رفته باشد. این مطلب با بررسی [[سیره تبلیغی]] پیامبر خدا {{صل}} که به تفصیل بحث شد، قابل [[درک]] خواهد بود؛ بنابراین، در اینجا نیز [[احساس]] [[دل‌نگرانی]] پیامبر خدا {{صل}} بر اساس [[نصوص]] متعددی که گذشت، در مورد [[ابلاغ ولایت امام علی]] {{ع}} است. | ||