|
|
| خط ۱۱۴: |
خط ۱۱۴: |
| «ما به آنها دستور دادیم که همگی به [[زمین]] فرود آئید در حالی که [[دشمن]] یکدیگر خواهید بود»<ref>{{متن قرآن|وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِينٍ}} «و ما گفتیم: فرود آیید دشمن یکدیگر! و در زمین تا روزگاری، آرامشگاه و برخورداری خواهید داشت» سوره بقره، آیه ۳۶.</ref> [[آدم]] و [[حوا]] از یکسو و شیطان از سوی دیگر. | | «ما به آنها دستور دادیم که همگی به [[زمین]] فرود آئید در حالی که [[دشمن]] یکدیگر خواهید بود»<ref>{{متن قرآن|وَقُلْنَا اهْبِطُوا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ إِلَى حِينٍ}} «و ما گفتیم: فرود آیید دشمن یکدیگر! و در زمین تا روزگاری، آرامشگاه و برخورداری خواهید داشت» سوره بقره، آیه ۳۶.</ref> [[آدم]] و [[حوا]] از یکسو و شیطان از سوی دیگر. |
| اینجا بود که آدم متوجه شد [[راستی]] به خویشتن [[ستم]] کرده و از محیط آرام و پرنعمت بهشت بخاطر [[تسلیم شدن]] در برابر [[وسوسه‌های شیطان]] بیرون [[رانده شده]] و در محیط پرزحمت و مملو از مشقتی قرار خواهد گرفت، درست است که آدم [[پیامبر]] بود و [[معصوم]] از [[گناه]] ولی چنانکه خواهیم گفت هرگاه [[ترک اولی]] از پیامبر سرزند [[خداوند]] نسبت به او سخت می‌گیرد، همانند گناهی که از افراد عادی سر بزند و این جریمۀ سنگینی بود که آدم در برابر آن [[نافرمانی]] پرداخت.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[قصه‌های قرآن (کتاب)|قصه‌های قرآن]] ص ۲۸.</ref> | | اینجا بود که آدم متوجه شد [[راستی]] به خویشتن [[ستم]] کرده و از محیط آرام و پرنعمت بهشت بخاطر [[تسلیم شدن]] در برابر [[وسوسه‌های شیطان]] بیرون [[رانده شده]] و در محیط پرزحمت و مملو از مشقتی قرار خواهد گرفت، درست است که آدم [[پیامبر]] بود و [[معصوم]] از [[گناه]] ولی چنانکه خواهیم گفت هرگاه [[ترک اولی]] از پیامبر سرزند [[خداوند]] نسبت به او سخت می‌گیرد، همانند گناهی که از افراد عادی سر بزند و این جریمۀ سنگینی بود که آدم در برابر آن [[نافرمانی]] پرداخت.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[قصه‌های قرآن (کتاب)|قصه‌های قرآن]] ص ۲۸.</ref> |
|
| |
| ==[[بهشت آدم]] کدام بهشت بود؟==
| |
| در پاسخ این [[پرسش]] باید به این نکته توجه داشت که گرچه بعضی آن را بهشت [[موعود]] [[نیکان]] و [[پاکان]] می‌دانند، ولی ظاهر این است که آن بهشت نبود. بلکه یکی از باغ‌های پرنعمت و [[روح]] افزای یکی از مناطق سرسبز زمین بوده است.
| |
| زیرا اولاً بهشت موعود [[قیامت]]، [[نعمت]] [[جاودانی]] است که در [[آیات]] بسیاری از قرآن به این [[جاودانگی]] بودنش اشاره شده، و بیرون رفتن از آن ممکن نیست و ثانیاً [[ابلیس]] [[آلوده]] و [[بی‌ایمان]] را در آن بهشت راهی نخواهد بود، در آن [[بهشت]] نه جائی برای وسوسه‌های [[شیطانی]] است و نه [[نافرمانی خدا]].
| |
| ثالثاً در روایاتی که از طرق [[اهل‌بیت]]{{عم}} به ما رسیده این موضوع صریحاً آمده است.
| |
| یکی از [[راویان حدیث]] می‌گوید از [[امام صادق]]{{ع}} راجع به [[بهشت آدم]] پرسیدم [[امام]]{{ع}} در جواب فرمود: [[باغی]] از باغ‌های [[دنیا]] بود که [[خورشید و ماه]] بر آن می‌تابید، و اگر بهشت جاودان بود هرگز [[آدم]] از آن بیرون رانده نمی‌شد.
| |
| و از اینجا روشن می‌شود که منظور از [[هبوط]] و [[نزول]] آدم به [[زمین]] نزول مقامی است نه مکانی یعنی از [[مقام]] ارجمند خود و از آن بهشت سرسبز پائین آمد.
| |
| این احتمال نیز داده شده که این بهشت در یکی از کرات آسمانی بوده است هر چند بهشت جاویدان نبوده، در بعضی از [[روایات اسلامی]] نیز اشاره به بودن این بهشت در [[آسمان]] شده است ولی ممکن است کلمۀ (آسمان) در این گونه [[روایات]] اشاره به «مقام بالا» باشد، نه «مکان بالا».
| |
| ولی بهرحال شواهد فراوانی نشان می‌دهد که این بهشت غیر از بهشت سرای دیگر است چراکه آن پایان [[سیر]] [[انسان]] است و این آغاز سیر او بود، این مقدمه [[اعمال]] و برنامه‌های او است و آن نتیجه اعمال و برنامه‌هایش<ref>گناه آدم چه بود؟
| |
| روشن است آدم با آن مقامی که [[خدا]] برای او بیان کرد مقام والائی از نظر [[معرفت]] و [[تقوا]] داشت، او [[نماینده]] خدا در زمین بود او [[معلم]] [[فرشتگان]] بود، او مسجود [[ملائکه]] بزرگ خدا گردید، این آدم با این امتیازات مسلماً [[گناه]] نمی‌کند، بعلاوه می‌دانیم او [[پیامبر]] بود و هر [[پیامبری]] [[معصوم]] است.
| |
|
| |
| لذا این سؤال مطرح می‌شود آنچه از آدم سر زد چه بود.
| |
| در اینجا سه [[تفسیر]] وجود دارد که مکمل یکدیگرند:
| |
| #آنچه آدم مرتکب شد «[[ترک اولی]]» و یا به عبارت دیگر «گناه نسبی» بود نه «گناه مطلق». گناه مطلق گناهانی است که از هر کس سر زند گناه است و در خور [[مجازات]] (مانند [[شرک]] و [[کفر]] و [[ظلم]] و [[تجاوز]]) و [[گناه]] نسبی آن است که گاه بعضی [[اعمال]] [[مباح]] و یا حتی [[مستحب]] در خور [[مقام]] افراد بزرگ نیست، آنها باید از این اعمال [[چشم]] بپوشند، و به کار مهمتر پردازند، در غیر این صورت [[ترک اولی]] کرده‌اند، فی المثل نمازی را که ما می‌خوانیم قسمتی از آن با [[حضور قلب]] و قسمتی بی‌حضور [[قلب]] می‌گذرد در خور [[شأن]] ما است، این [[نماز]] هرگز در خور مقام شخصی همچون [[پیامبر]] و علی{{ع}} نیست او باید سراسر نمازش [[غرق]] در حضور در پیشگاه [[خدا]] باشد، و اگر غیر این کند حرامی مرتکب نشده اما ترک اولی کرده است.
| |
| [[آدم]] نیز سزاوار بود از آن درخت نخورد هر چند برای او ممنوع نبود بلکه «[[مکروه]]» بود.
| |
| # [[نهی]] [[خداوند]] در اینجا نهی ارشادی است، یعنی همانند دستور طبیب که می‌گوید: فلان [[غذا]] را نخور که [[بیمار]] می‌شوی، خداوند نیز به آدم فرمود اگر از درخت ممنوع بخوری از [[بهشت]] بیرون خواهی رفت، و به درد و [[رنج]] خواهی افتاد، بنابراین آدم [[مخالفت]] [[فرمان خدا]] نکرد، بلکه مخالفت نهی ارشادی کرد.
| |
| #اساساً بهشت جای [[تکلیف]] نبود بلکه دورانی بود برای [[آزمایش]] و [[آمادگی]] آدم برای آمدن در روی [[زمین]] پر این نهی تنها جنبه آزمایشی داشت.</ref>.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[قصه‌های قرآن (کتاب)|قصه‌های قرآن]] ص ۲۹.</ref>
| |
|
| |
|
| ==بازگشت [[آدم]] به سوی [[خدا]]== | | ==بازگشت [[آدم]] به سوی [[خدا]]== |
