عصمت در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش): تفاوت میان نسخه‌ها
عصمت در لغت و اصطلاح به چه معناست؟ (پرسش) (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۴
، ۲۶ ژوئن ۲۰۲۳بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== پاسخ نخست == | == پاسخ نخست == | ||
== پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | == پاسخ‌ها و دیدگاه‌های متفرقه == | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| خط ۶۴: | خط ۴۷: | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین محمدی؛ | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۲. حجت الاسلام و المسلمین شریفی؛ | ||
| تصویر = 11917.jpg | |||
| پاسخ‌دهنده = احمد حسین شریفی | |||
| پاسخ = آقایان دکتر '''[[حسن یوسفیان|یوسفیان]]''' و '''[[احمد حسین شریفی|شریفی]]''' در ''«[[پژوهشی در عصمت معصومان (کتاب)|پژوهشی در عصمت معصومان]]»'' در این‌باره گفته‌‌اند: | |||
«'''[[عصمت]] در لغت''' به معنای منع کردن و باز داشتن است؛ البته منع کردن می‌تواند به دو صورت انجام گیرد: | |||
# کسی دیگری را مجبور به ترک کاری کند؛ به نحوی که از او سلب [[اختیار]] شود. | |||
# وسایل و مقدماتی برای او فراهم آورد که با اختیار خویش از انجام کاری [[امتناع]] ورزد. ابن [[فارس]] در مقاییس اللغه می‌گوید: {{عربی|و تقول العربُ: أعْصَمتُ فلاناً، أى هيّأتُ له شيئاً يعتصم بما نالته يدُه أى يلتجئ و يتمسَّك به }}<ref>مقاییس اللغة، ج۴، ص۳۳۱.</ref>. | |||
به تعبیر دیگر وقتی کسی می‌گوید: "من فلانی را از کاری بازداشتم"، هم با این می‌سازد که وی را با [[قهر]] و [[اجبار]] از انجام کاری باز داشته باشد و هم می‌تواند به این معنا باشد که مثلاً او را [[نصیحت]] کرده تا از انجام کاری اجتناب ورزد، و او نیز با اختیار خود به نصیحت عمل کرده باشد<ref>ر.ک: بحار الانوار، ج۱۷، ص۹۴، به نقل از: غرر و درر، سید مرتضی.</ref>. | |||
البته برخی عصمت را به معنای "وسیله باز داشتن" و "ابزار [[مصونیت]]" گرفته‌اند؛ نه عمل بازداری. به عنوان مثال: اگر برای [[نجات]] شخص غریق، طنابی را به درون آب بیفکنیم، اگر طناب را گرفته نجات یابد، گفته می‌شود که این طناب برای او "عصمت" بود. و به همین معنا، [[آیه شریفه]] {{متن قرآن|وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا}}<ref>«و همگان به ریسمان خداوند بیاویزید و مپرا کنید» سوره آل عمران، آیه ۱۰۳.</ref> را [[تفسیر]] کرده‌اند؛ یعنی [[ریسمان الهی]] را "عصمت" خویش قرار دهید<ref>اوائل المقالات، ص۶۶-۶۷.</ref>. | |||
ابن‌منظور، از زجاج [[نقل]] می‌کند: {{عربی|أَصْلُ العِصْمَةِ الحبْلُ. و كلُّ ما أَمْسَكَ شَيئاً فقد عَصَمَهُ}}<ref>لسان العرب، ج۱۲، ص۴۰۵.</ref>؛ یعنی، لغت عصمت در اصل به معنای طناب و ریسمان وضع شده است، ولی سپس از این معنا توسعه یافته و برای هر چیزی که موجب امساک و [[حفظ]] چیز دیگری شود، به کار می‌رود. | |||
باید توجه داشت که واژه [[عصمت]] و مشتقات آن در [[آیات قرآنی]] و بسیاری از [[روایات]] در همین معنای لغوی استعمال شده است. به عنوان نمونه چند مورد را ذیلاً ذکر می‌کنیم: | |||
# {{متن قرآن|لَا عَاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ إِلَّا مَنْ رَحِمَ}}<ref>«امروز هیچ پناهی از "امر" خداوند نخواهد بود جز (برای) آن کس که (خداوند بر او) بخشایش آورده باشد» سوره هود، آیه ۴۳.</ref>. امروز هیچ کس را از [[قهر خدا]] جز به [[لطف]] او [[پناه]] نیست. [تنها [[رحمت]] او مانع از [[عذاب]] می‌گردد]. | |||
# {{متن قرآن|وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ مِنَ النَّاسِ...}}<ref>«و خداوند تو را از (گزند) مردم در پناه می‌گیرد» سوره مائده، آیه ۶۷.</ref>. | |||
# عن [[علی]] {{ع}}: {{متن حدیث|الاعتبار یفید العصمة}}<ref>میزان الحکمة، ج۶، ص۳۴۲، به نقل از: غررالحکم.</ref>؛ [[عبرت]] گرفتن [از عواقب کار‌های باد دیگران] موجب [[مصونیت]] [[انسان]] [از [[مبتلا]] شدن به چنان کارهایی] می‌گردد. | |||
# عن علی {{ع}}: {{متن حدیث|إِنَّ التَّقْوَى عِصْمَةٌ لَكَ فِي حَيَاتِكَ}}<ref>میزان الحکمة، ج۶، ص۳۴۳، به نقل از: غررالحکم</ref>؛ همانا که [[تقوای الهی]] شما را در [[دنیا]] [از [[آلودگی]] به [[گناهان]]] باز می‌دارد. | |||
'''عصمت در اصطلاح''': در اصطلاح [[دینی]] [[مسلمانان]]، عصمت به مصونیت خاصی اطلاق می‌شود و آن، مصونیت [[پیامبران]] و [[امامان]] در مقابل [[گناه]] و یا خطاست. ولی سخن در این است که این [[مقام معنوی]] و [[روحی]] که [[انبیای الهی]] و یا اشخاص دیگری از آن برخوردارند - و در بحث‌های [[آینده]] روشن خواهد شد که جزو ضروری‌ترین شروط [[نبوّت]] و [[امامت]] است - چگونه [[مقام]] و منزلتی است؟ ماهیت و [[حقیقت]] آن چیست؟ در این باره، نظرات گوناگونی از سوی [[اندیشمندان اسلامی]] ارائه شده است. فرقه‌های مختلف [[کلامی]]، متناسب با اصول پذیرفته [[مکتب]] خویش، برداشت خاصی از [[مقام عصمت]] داشته‌اند»<ref>[[احمد حسین شریفی|شریفی، احمد حسین]]، [[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[پژوهشی در عصمت معصومان (کتاب)|پژوهشی در عصمت معصومان]] ص ۲۱.</ref>. | |||
}} | |||
{{پاسخ پرسش | |||
| عنوان پاسخ‌دهنده = ۳. حجت الاسلام و المسلمین محمدی؛ | |||
| تصویر = 137988.jpg | | تصویر = 137988.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = رضا محمدی | | پاسخ‌دهنده = رضا محمدی | ||
| خط ۹۲: | خط ۹۹: | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۴. حجت الاسلام و المسلمین سلیمانیان؛ | ||
| تصویر = 1100786.jpg | | تصویر = 1100786.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = مصطفی سلیمانیان | | پاسخ‌دهنده = مصطفی سلیمانیان | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۴۳: | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۵. حجت الاسلام و المسلمین فاریاب؛ | ||
| تصویر = 334567.jpg | | تصویر = 334567.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = محمد حسین فاریاب | | پاسخ‌دهنده = محمد حسین فاریاب | ||
| خط ۱۶۹: | خط ۱۷۶: | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۶. حجت الاسلام و المسلمین انواری؛ | ||
| تصویر = 11258.jpg | | تصویر = 11258.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = جعفر انواری | | پاسخ‌دهنده = جعفر انواری | ||
| خط ۱۸۷: | خط ۱۹۴: | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۷. حجت الاسلام و المسلمین شفیعیان حیدری؛ | ||
| تصویر = 13681311.jpg | | تصویر = 13681311.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = جواد شفیعیان حیدری | | پاسخ‌دهنده = جواد شفیعیان حیدری | ||
| خط ۱۹۹: | خط ۲۰۶: | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۸. آقای صفرزاده؛ | ||
| تصویر = 1379670.jpg | | تصویر = 1379670.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = ابراهیم صفرزاده | | پاسخ‌دهنده = ابراهیم صفرزاده | ||
| خط ۲۲۱: | خط ۲۲۸: | ||
}} | }} | ||
{{پاسخ پرسش | {{پاسخ پرسش | ||
| عنوان پاسخ‌دهنده = | | عنوان پاسخ‌دهنده = ۹. آقای دکتر مینایی؛ | ||
| تصویر = IM010274.jpg | | تصویر = IM010274.jpg | ||
| پاسخ‌دهنده = بهروز مینایی | | پاسخ‌دهنده = بهروز مینایی | ||