امنیت: تفاوت میان نسخه‌ها

بنابراین، امنیت، به معنای فقدان [[تهدید]] نسبت به ارزش‌های حیاتی و اولیه، یا به معنای نبود [[ترس]] از [[تهدید]] است<ref>[[رضا انصاری|انصاری، رضا]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.</ref>.

 

امنیت فردی حالتی است که در آن، فرد فارغ از [[ترس]] آسیب رسیدن به [[جان]] یا [[مال]] یا آبروی خود یا از دست دادن آن [[زندگی]] کند. [[امنیت اجتماعی]] نیز حالت فراغت همگانی از تهدیدی است که کردار غیر قانونی [[دولت]] یا دستگاهی یا گروهی یا فردی در تمامی یا بخشی از [[جامعه]] پدید آورد. [[امنیت ملی]] حالتی است که ملتی فارغ از تهدیدِ از دست دادن همه یا بخشی از [[جمعیت]]، [[دارایی]] یا [[خاک]] خود به سر برد و در امنیت بین‌المللی قدرت‌ها در حالت [[تعادل]] و [[حفظ]] وضع موجودند و از دستیازی به قلمرو دیگران خودداری می‌کنند و در جهت حفظ [[صلح]] بین‌المللی کوشش‌های [[هماهنگی]] دارند و سازمان‌های بین‌المللی ضامن آن به شمار می‌آیند<ref>دانشنامه سیاسی، ص۳۸ ـ ۳۹، «امن».</ref>.<ref>[[حسن بستان|بستان، حسن]]، [[امنیت - بستان (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)| دائرة المعارف قرآن کریم ج۴]].</ref>

 

[[امنیت]] از جمله نیازهای نخستین [[زندگی]] [[انسان]] است و [[تاریخی]] به درازای [[عمر]] [[بشر]] دارد<ref>افتخاری، مراحل بنیادین اندیشه در مطالعات امنیت اجتماعی، ۳۳.</ref> که در [[اسلام]] از جایگاه خاصی برخوردار است. [[قرآن کریم]] امنیت را [[نعمت]] بی‌بدیل و مقدم بر دیگر [[نعمت‌ها]] دانسته و به [[انسان‌ها]] توصیه کرده‌است [[خداوند]] یگانه‌ای را که آنان را از [[ترس]] [[ایمنی]] بخشیده، [[ستایش]] کنند<ref>سوره قریش، آیه ۴.</ref>. [[احساس امنیت]] و [[آرامش]] یکی از [[نعمت‌های خدا]] به [[مؤمنان]]<ref>سوره فتح، آیه ۴.</ref> و رسیدن به آن یکی از [[اهداف]] [[حکومت صالحان]] در [[زمین]]<ref>سوره نور، آیه ۵۵.</ref> است و خداوند قبله‌گاه [[مسلمانان]] را شهری دارای امنیت شمرده‌ است<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۵، سوره آل عمران، آیه ۹۶، سوره آل عمران، آیه ۹۷.</ref> [[جامعه]] دارای امنیت، از [[الگوها]] و مثال‌های [[قرآن]] است که در آن، امنیت مقدم بر وضع [[معیشت]] جامعه دانسته شده‌ است<ref>سوره نحل، آیه ۱۱۲.</ref> و سخت‌ترین [[مجازات‌ها]] برای افرادی در نظر گرفته می‌شود که [[امنیت جامعه]] را به خطر می‌اندازند که شامل [[اعدام]]، به صلیب‌ کشیدن و [[تبعید]] است سوره مائده، آیه ۳۳.</ref>.

 

از سوی دیگر، [[پیامبر اکرم]]{{صل}} امنیت را نعمتی دانسته است که مورد [[ناسپاسی]] [[مردم]] قرار گرفته و افراد زمانی قدر آن را می‌دانند که به مصیبتی گرفتار شوند<ref>صدوق، الخصال، ۱/۳۴؛ اخوان کاظمی، امنیت در نظام سیاسی اسلام، ۱۶۲–۱۶۳.</ref>.<ref>[[مقصود رنجبر|رنجبر]] و [[راضیه مهرابی کوشکی|مهرابی کوشکی]]، [[امنیت - رنجبر و مهرابی کوشکی (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۲]]، ص ۲۸۵ ـ ۲۹۳.</ref>

 

[[حقّ]] [[حیات]] از جمله [[حقوق]] طبیعی و مقدّم [[انسانی]] است که از [[برکت]] آن، افراد قادر به برخورداری از دیگر حقوق و [[آزادی‌ها]]ی خویش خواهند بود. در روابط گوناگون فردی و [[اجتماعی]] و خصوصی و عمومی [[انسان]]، ممکن است حیات مادی و معنوی افراد، جزئاً یا کلاً در معرض خطر قرار گیرد. در چنین حالتی است که وجود «[[امنیت]]» به عنوان یک تأسیس [[حقوقی]]، [[اخلاقی]] و اجتماعی برای همگان [[ضرورت]] اجتناب‌ناپذیر خواهد داشت.

 

«امنیت» عبارت از [[اطمینان]] خاطری است که بر اساس آن، افراد در جامعه‌ای که [[زندگی]] می‌کنند، نسبت به [[حفظ جان]]، حیثیت و حقوق مادی و معنوی خود [[بیم]] و هراسی نداشته باشند. این تأسیس مستلزم دو تضمین اساسی است:

# تضمین امنیت افراد در مقابل هر نوع توقیف، [[زندانی]] شدن، [[مجازات]] و دیگر تعرضات خودکامانه و غیرقانونی [[حکومتی]]:

# تضمین امنیت افراد از راه حمایت‌های [[اعمال]] شده توسط [[جامعه]]، برای هر یک از اعضای خود، به منظور [[حفظ حقوق]] و تعلقات و برخورداری از آزادی‌ها انسانی با این ترتیب، امنیت برای افراد و [[دولت]] ایجاد [[تکلیف]] می‌کند؛ به این معنی که افراد مکلفند حقوق مادی و معنوی یکدیگر را مورد [[احترام]] قرار دهند و رعایت نمایند. دولت نیز [[مکلف]] است نخست، با وضع [[قانون]] و تأسیس [[تشکیلات اداری]] و [[قضایی]]، برای [[مردم]] ایجاد امنیت کند تا با اطمینان خاطر به زندگی خود ادامه دهند و دوم، خود نیز در [[متابعت]] از قانون، حقوق و [[آزادی]] افراد را [[محترم]] شمارد و خودسرانه به آن تعرض نکند<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۶۹۶.</ref>.

 

== امنیت در قرآن کریم ==

در [[قرآن‌کریم]] افزون بر واژه [[امن]] و مشتقات آن<ref>سوره نور، آیه ۵۵،  سوره دخان، آیه ۵۱،  سوره بقره، آیه ۱۹۶، سوره نحل، آیه ۱۱۲.</ref> از کلید واژه‌هایی مانند [[سلم]]<ref>سوره بقره، آیه ۲۰۸.</ref>، [[سلام]]<ref>سوره رعد، آیه ۲۴.</ref>، [[سکینه]]<ref>سوره توبه، آیه ۲۶.</ref>، [[صلح]]<ref>سوره نساء، آیه ۱۲۸.</ref> و واژگانی در طرف مقابل امنیت مانند: [[خوف]]<ref>سوره بقره، آیه ۱۱۲.</ref>، [[رعب]]<ref>سوره حشر، آیه ۲.</ref>، [[حزن]]<ref>سوره بقره، آیه ۳۸.</ref> و نیز [[آیات جهاد]]<ref>سوره بقره، آیه ۱۹۳، سوره نساء، آیه ۹۱.</ref>، [[قصاص]]<ref>سوره نحل، آیه ۱۲۶، سوره بقره، آیه ۱۷۹.</ref> و حدود<ref>سوره فرقان، آیه ۴.</ref> موضوع امنیت برداشت می‌شود. افزون بر این، [[آیات]] دیگری نیز در ترسیم حوزه معنایی امنیت نقش دارد که عبارت است از آیاتی که با بیان پاره‌ای [[احکام فقهی]] و [[اخلاقی]]، امنیت [[عقیده]]<ref>سوره بقره، آیه ۲۵۶.</ref>، [[جان]]<ref>سوره مائده، آیه ۳۲، سوره انعام، آیه ۱۵۱.</ref>، [[مال]]<ref>سوره مائده، آیه ۳۸.</ref> و آبروی<ref>سوره نساء، آیه ۵۸، سوره حجرات، آیه ۱۱، سوره حجرات، آیه ۱۲.</ref> [[انسان‌ها]] را محترم شمرده و پیوند میان [[مؤمنان]] را بر پایه [[برادری]]<ref>سوره حجرات، آیه ۱۰.</ref>، صلح<ref>سوره حجرات، آیه 9 و 10</ref>، [[احسان]]<ref>سوره نساء، آیه ۳۶.</ref> و [[قسط و عدل]]<ref>سوره حجرات، آیه ۹.</ref> دانسته است و بر [[آمادگی]] [[دفاعی]] [[مسلمانان]]<ref>سوره انفال، آیه ۶.</ref> و [[جهاد]]<ref>سوره نساء، آیه ۸۴.</ref> تأکید کرده است<ref>[[حسن بستان|بستان، حسن]]، [[امنیت - بستان (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)| دائرة المعارف قرآن کریم ج۴]].</ref>.

همه [[انسان‌ها]] [[نیازمند]] امنیت و [[آرامش]] خاطرند. نیاز به امنیت، بیان‌گر نیاز فرد به یک تکیه‌گاه و حامی فرابشری است. به گفته روان‌شناسان، [[انسان]] برای [[تأمین امنیت]] خویش، همواره به [[حمایت]] دیگران [[نیازمند]] است؛ از این‌رو به پدر، مادر و گروه‌های [[اجتماعی]] وابسته و علاقه‌مند می‌شود. به گفته انیشتین، گاهی از هیچ‌کس، حتی سازمان‌های [[اجتماعی]] هم کاری بر نمی‌آید، لذا [[انسان]] به یک [[نیروی معنوی]] و ماورای بشری [[احساس]] نیاز می‌کند که در فائق آمدن بر [[مشکلات]] او را [[یاری]] کند و همواره از او [[پشتیبانی]] نماید<ref>[[محمدرضا سالار‌فر|سالاری‌فر، محمدرضا]]، [[بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی (کتاب)|بهداشت روانی با نگرش به منابع اسلامی]]، ص۹۹-۱۰۰.</ref>.

 

 

تعدّد مؤلفه‌های ایمنی‌بخش در [[دین]]، نشان از اهمیت مسأله و توسعه‌بخشی در [[راه]] این نیازِ محوری است. فارغ از امنیت‌های بیرونی که معلول عوامل [[اجتماعی]] است، بخشی از پارامترهای ایمنی‌بخش در [[درون انسان]] و مربوط به حوزه [[تفکر]] و [[اندیشه]] اوست. تنها بودن [[انسان]]، یا حتّی [[حس]] [[تنهایی]] که به جهت عدم همراهیِ [[روحی]] اطرافیان رخ می‌دهد، امنیت و [[آسایش]] [[روانی]] را سلب می‌نماید. انواع جدایی‌های [[عاطفی]] و تنها بودن‌های [[ذهنی]]، با [[اطمینان]] به همراهیِ تکیه‌گاهی [[امن]] و مطمئن، از [[انسان]] دور می‌شود. این در حالی است که فرد [[منتظِر]]، با [[تأسی]] به مؤلفه‌های [[انتظار]]، همراه [[مهربان]] و تکیه‌گاه بی‌مانندی را در درون خود یافته و به بخش قابل توجهی از نیازی مربوط به حوزه ایمنی و [[همراهی]] خود را دست یازیده است؛ زیرا، [[ایمان]] به آئین [[توحیدی]] [[اسلام]] و [[یقین]] به [[مراقبت]] و [[دستگیری]] [[امام]] معصومی که [[حجت]] و [[خلیفه خداوند]] در [[زمین]] و [[سرپرست]] و [[پناهگاه]] [[انسان]] است، بسی امنیت‌بخش است و در زیر چتر این [[ایمان]]، [[انسان]] دیگر [[احساس]] [[تنهایی]]، [[تهدید]]، و [[ترس]] و [[اضطراب]] نمی‌کند. همان‌طور که [[خداوند]] در [[قرآن کریم]] فرموده است: {{متن قرآن|إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا... لَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ}}<ref>«بی‌گمان کسانی که ایمان آورده‌اند... نه بیمی خواهند داشت و نه اندوهگین می‌گردند» سوره بقره، آیه ۶۲.</ref>. [[ایمان]] به [[مهدویت]] که بر شناخت‌های [[حقیقی]] و باورهای منطقی [[استوار]] است و ریشه در آغاز و فرجام [[تاریخ]] دارد، مانند [[دژ]] مستحکمی [[آدمی]] را از [[هجوم]] [[ترس]] و اضطراب‌ها که ریشه در باورهای غیر منطقی [[آخرالزمانی]] دارد، [[حفظ]] و صیانت می‌کند و چتر [[حفاظت]] و امنیت ولی و [[حجت خدا]] را بر سرِ ساکنان [[زمین]] می‌گستراند. زیرا، بر اساس [[باور]] به [[امامت و مهدویت]]، [[خداوند متعال]] بر اساس [[لطف]] و [[رحمت]] خود، [[امام]] [[معصوم]] {{ع}} را [[خلیفه]] و [[حجت]] خود در [[زمین]] و [[پناهگاه]] [[انسان]] و مایه امنیت و ایمنی [[اهل]] [[زمین]] قرار داده است.

 

همان‌طور که [[پیامبر اعظم]] {{صل}} فرمود: {{متن حدیث|وَ أَهْلُ بَيْتِي أَمَانٌ لِأَهْلِ الْأَرْضِ فَإِذَا ذَهَبَ أَهْلُ بَيْتِي ذَهَبَ أَهْلُ الْأَرْضِ}}<ref>ابن بابویه، محمد بن علی، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۲۰۵.</ref>؛ "[[اهل بیت]] من مایه امنیت و [[امان]] [[اهل]] [[زمین]] است، پس زمانی‌که آنان از [[زمین]] بروند، [[اهل]] [[زمین]] نیز از میان خواهند رفت". بر همین اساس، [[امام باقر]] {{ع}}، [[امام]] و [[حجت خدا]] را عامل بقا و مایه امنیت [[اهل]] [[زمین]] معرفی فرموده است: {{متن حدیث|لَوْ بَقِيَتِ الْأَرْضُ يَوْماً بِلَا إِمَامٍ مِنَّا، لَسَاخَتْ بِأَهْلِهَا، وَ لَعَذَّبَهُمُ اللَّهُ بِأَشَدِّ عَذَابِهِ، ذَلِكَ أَنَّ اللَّهَ جَعَلَنَا حُجَّةً فِي أَرْضِهِ، وَ أَمَاناً فِي الْأَرْضِ لِأَهْلِ الْأَرْضِ}}<ref>عده‌ای از علماء، الأصول الستة عشر، ص۱۴۰.</ref>؛ "اگر [[زمین]] یک روز بدون امامی از ما [[اهل بیت]] باشد، اهلش را در خود فرو خواهد بُرد و [[خداوند]] [[اهل]] [[زمین]] را به شدیدترین عذاب‌ها گرفتار خواهد کرد. این بدان جهت است که که [[خداوند]] ما [[اهل بیت]] را [[حجت]] خود در [[زمین]] و عامل امنیت [[اهل]] [[زمین]] قرار داده است"<ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.</ref>.

==== امنیت فردی ====

امنیت فردی یعنی مصونیت و [[حرمت]] یک شخص از تعرض و [[تجاوز به حقوق]] مشروعش که نباید [[حریم خصوصی]] وی نقض شود و [[اختیار]] و [[آزادی]] فردی او سلب گردد<ref>بزرگی، امنیت در نظام سیاسی اسلام ۵۱.</ref>. رسیدن به این سطح از [[امنیت]]، مستلزم توجه و [[مبارزه]] با موانع و تهدیدات آن است<ref>لک‌زایی، فلسفه امنیت از دیدگاه امام‌ خمینی، ۱۲–۱۳.</ref>. مهم‌ترین [[تهدید]] و سرمنشأ گرفتاری‌های [[بشر]]، مبارزه نکردن با [[نفس اماره]] و [[شیطان]] باطنی است و [[سازندگی]] روحی، مقدم بر همه سازندگی‌هاست<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۱/۳۷۹–۳۸۰.</ref>.

بُعد عینی و ظاهری [[امنیت فردی]] به این است که شخص، فارغ از [[ترس]] آسیب‌ رسیدن به [[جان]]، [[مال]] یا آبروی خود و فارغ از خطر از دست‌ دادن آنها [[زندگی]] کند<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۳۹.</ref> این بُعد از [[امنیت]] شامل مصونیت از بازداشت غیرقانونی و [[شکنجه]]<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۴۲ و ۱۷/۱۴۱.</ref>، [[حفظ]] حریم خصوصی افراد، [[امنیت]] [[شغل]]، [[سرمایه]] و امنیت [[مسکن]]<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۷/۱۴۰، ۱۶۱–۱۶۲ و ۱۶۵.</ref> است<ref>[[مقصود رنجبر|رنجبر]] و [[راضیه مهرابی کوشکی|مهرابی کوشکی]]، [[امنیت - رنجبر و مهرابی کوشکی (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۲]]، ص ۲۸۵ – ۲۹۳.</ref>

==== [[امنیت اجتماعی]] ====

امنیت اجتماعی به معنای مصونیت یک فرد، گروه و [[ملت]] از تعرض و [[تجاوز به حقوق]] [[اجتماعی]] مشروعش است<ref>بزرگی، امنیت در نظام سیاسی اسلام ۱۱۷.</ref>. این تهدید می‌تواند ناشی از [[کردار]] غیرقانونی [[دولت]]، افراد یا گروه‌ها در تمامی یا بخشی از [[جامعه]] باشد<ref>آشوری، دانشنامه سیاسی، ۳۹.</ref>. امنیت اجتماعی دارای ابعاد مختلف [[سیاسی]]، [[اقتصادی]]، [[فرهنگی]] و [[قضایی]] است<ref>[[مقصود رنجبر|رنجبر]] و [[راضیه مهرابی کوشکی|مهرابی کوشکی]]، [[امنیت - رنجبر و مهرابی کوشکی (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۲]]، ص ۲۸۵ ـ ۲۹۳.</ref>

[[مسئولیت]] برقراری هر دو بُعد از امنیت را [[نظام سیاسی]] و [[دولت]] بر عهده دارند؛ امّا در [[جامعه]] [[قرآنی]] [[مؤمنان]] با [[آراستگی]] به صفت [[ایمان]]، در وجود خود امنیت ایجاد می‌کنند تا کسی از [[تجاوز]] و تعدّی آنان، دچار [[ظلم]] نگردد <ref>سید محمد حسین طباطبایی، المیزان، ج۷، ص۲۰۰-۲۰۱.</ref>؛ بدین ترتیب [[امنیت اجتماعی]] در درون و [[باطن]] آحاد و اعضای [[جامعه]] خاستگاه می‌یابد که بسیار [[استوار]] و خدشه‌ناپذیر خواهد بود<ref>[[عبدالله نظرزاده|نظرزاده، عبدالله]]، [[فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم (کتاب)|فرهنگ اصطلاحات و مفاهیم سیاسی قرآن کریم]]، ص ۱۲۵.</ref>.

==== [[امنیت سیاسی]] ====

هنگامی که افراد، گروه‌ها و [[ملت‌ها]] [[فرصت]] و [[آزادی]] کافی برای اعمال [[حاکمیت]] بر [[سرنوشت]] خویش داشته باشند و چیزی مانع رسیدن آنان به این [[حق]] نشود از [[امنیت سیاسی]] برخوردارند<ref>بزرگی، امنیت در نظام سیاسی اسلام ۱۰۹.</ref>. [[مرجع]] امنیت سیاسی [[دولت اسلامی]] است که اجزای آن را [[اسلام]] که مبنای دولت اسلامی است، [[ولایت فقیه]] به مثابه نمود نهادی و [[مردم]] که [[پایگاه اجتماعی]] دولت اسلامی است تشکیل می‌دهند<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۰/۵۸ و ۵۲۵–۵۲۶؛ امام‌ خمینی، ولایت فقیه، ۷۳ و ۱۵۳؛ پورسعید، مرجع امنیت در کنش گفتاری امام‌ خمینی، ۲۹–۳۱.</ref>، حتی در [[حکومت‌های نامشروع]] [[دفاع]] از [[امنیت]] [[کشور اسلامی]] واجب است<ref>پورحسین، بغی و تمرد در حکومت اسلامی، ۲۵–۲۶.</ref>. برای [[امنیت سیاسی]] می‌توان ابزارهایی در نظر گرفت که از آن جمله می‌توان به نهادهای [[امنیتی]] و نیروهای اطلاعاتی و امنیتی اشاره کرد<ref>[[مقصود رنجبر|رنجبر]] و [[راضیه مهرابی کوشکی|مهرابی کوشکی]]، [[امنیت - رنجبر و مهرابی کوشکی (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۲]]، ص ۲۸۵ ـ ۲۹۳.</ref>.

==== [[امنیت اقتصادی]] ====

==== [[امنیت فرهنگی]] ====

یکی از عوامل ناامنی در حوزه فرهنگ، [[تهدیدهای]] [[تبلیغاتی]] دولت‌های دیگر است<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۷/۲۴۳.</ref> و از آنجا که [[هدف]] آنان [[ایجاد اختلاف]]، [[ناامیدی]]، [[بی‌اعتمادی]] و تحریک مردم است<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۲/۲–۳ و ۱۴/۱۷۴–۱۷۶.</ref> یکی از رسالت‌های رسانه‌های جمعی [[کشور]]، خنثی‌ کردن این [[تبلیغات]] و از بین‌ بردن آثار تهدید کننده و تخریبی آنها در کنار [[دشمن‌شناسی]] است<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۲/۴۸۵؛ ۱۴/۱۷۷–۱۷۸ و ۱۶/۱۱۳–۱۱۴.</ref>.<ref>مقصود رنجبر|رنجبر]] و [[راضیه مهرابی کوشکی|مهرابی کوشکی]]، [[امنیت - رنجبر و مهرابی کوشکی (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۲]]، ص ۲۸۵ ـ ۲۹۳.</ref>

==== [[امنیت قضایی]] ====

عملکرد صحیح و بدون [[تبعیض]] [[دستگاه قضایی]] جهت رسیدن به اهداف تعریف‌ شده و [[اطمینان]] عمومی به این عملکرد را امنیت قضایی می‌گویند<ref>علی نقی، امنیت قضایی، ۵۷.</ref>. [[امنیت]] در معنای [[نظم]]، زمانی تحقق می‌یابد که همگان [[قوانین]] را بپذیرند و در اجرای آن بکوشند<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۹/۴۲۵ و ۱۴/۲۲۱، ۴۱۴.</ref>. اقدام مسلحانه به منظور ایجاد [[ترس]] و [[وحشت]] در میان عموم [[مردم]] که در اصطلاح فقهی به محاربه مشهور است، به دلیل سلب امنیت روانی و [[اجتماعی]] مردم، به تناسب جرمی که صورت می‌گیرد، مستلزم [[مجازات]] است. همه [[ملت]] با هر [[مذهب]] و قومیتی، در مقابل قانون برابرند و در [[حکومت اسلامی]] با افراد در هر رتبه و مقامی که هستند باید به [[عدالت]] و به‌طور یکسان [[رفتار]] شود<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۶/۴۵۳؛ ۹/۴۲۵ و ۱۱/۲۹۳.</ref> و [[جان]]، [[مال]] و حیثیت همه افراد باید در [[امان]] باشد و کسی [[حق]] ندارد [[حقوق مردم]] را زیر پا بگذارد و با [[مردم]] رفتار غیر انسانی و غیر [[اسلامی]] کند<ref>امام‌ خمینی، صحیفه، ۱۷/۱۴۰.</ref>.<ref>[[مقصود رنجبر|رنجبر]] و [[راضیه مهرابی کوشکی|مهرابی کوشکی]]، [[امنیت - رنجبر و مهرابی کوشکی (مقاله)|مقاله «امنیت»]]، [[دانشنامه امام خمینی ج۲ (کتاب)| دانشنامه امام خمینی ج۲]]، ص ۲۸۵ ـ ۲۹۳.</ref>

امنیت ملی عبارت از [[احساس]] [[آزادی]] [[کشور]] در تعقیب هدف‌های ملی و فقدان [[ترس]] و خطر جدی از خارج، نسبت به منافع اساسی و حیاتی کشور<ref>فرهنگ علوم سیاسی، ص۱۷۳.</ref> است. مفهوم امنیت ملی در این تعریف به معنای آزادی، [[هدف‌ها]] و منافع ملی و حیاتی کشور بستگی دارد. از این رو هر کشور به تناسب برداشت خاصی که از این مفاهیم دارد امنیت ملی خود را به نوع خاصی [[تفسیر]] می‌کند، تا آنجا که گاه قلمرو امنیت ملی، سلب امنیت از کشورهای دیگر را نیز شامل می‌شود. به همین دلیل امنیت ملی آمری نسبی تلقی می‌شود و بر اساس اندیشه‌های خاصی که در زمینه مفاهیم ذکر شده در اذهان شکل می‌گیرد، به صورت [[ذهنی]] و در رابطه با [[قدرت]] نمود پیدا می‌کند، و همین پیچیدگی‌های ذهنی است که امنیت را در عمل یا به عامل [[تجاوز]] تبدیل می‌کند و یا آن را در برابر تجاوز آسیب‎پذیر می‌کند<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۳۲۱.</ref>.

==== امنیت عقیده ====

==== [[امنیت]] جانی ====

== خاستگاه امنیت (اسباب و عوامل) ==

[[انسان]] دارای دو بُعد جسمانی و [[روحانی]] است و برای محافظت از این دو بُعد وجودی خود، به دو [[سیستم]] [[دفاعی]] نیاز دارد. [[اسلام]] نگاه ویژه‌ای به بُعد [[روحانی]] و روانی [[انسان]] دارد. [[خداوند متعال]] به هنگام [[آفرینش انسان]] ابعاد وجودی متعددی را مورد توجه قرار داده و ضمن تأکید بر بُعد جسمانی [[انسان]]، ابعاد [[عقلانی]]، [[روانی]] و [[روحانی]] او را نیز مورد [[لطف]] و نظر [[رحمت]] خویش قرار داده است. نقصان و عدم [[تعادل]] در [[ابعاد روحی روانی]] می‌تواند در دیگر ابعاد [[انسان]]، مانند بعد [[عقلانی]] و حتی جسمی وی نیز تأثیرگذار باشد<ref>[[سید مهدی روح‌بخش|روح‌بخش، سیدمهدی]]، [[گفتمان مهدویت سخنرانی و مقاله‌های گفتمان نهم ج۱ (کتاب)| گفتمان مهدویت سخنرانی و مقاله‌های گفتمان نهم ج۱]]، [[انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح (مقاله)|انتظار و تأثیرات آن بر امنیت و صلح]]، ص۲۷۴.</ref>.

از دیدگاه [[اسلام]]، [[احساس امنیت]] واقعی برای [[انسان]]، تنها در سایه [[ایمان به خداوند]] حاصل می‌شود؛ به [[دلیل]] اینکه "میل به [[احساس]] ایمنی از جانب افراد، به [[دلیل]] [[ترس]] است؛ ترسی که از محرّک‌های موجود و یا احتمالی در محیط بیرون ارگانیزم ایجاد می‌شود"<ref>شاملو، سعید، بهداشت روانی، ص۹۲.</ref>. [[ترس]] از [[جنگ]]، [[ترس]] از [[آینده]] موهوم، [[ترس]] از [[بیماری]]، [[ترس از مرگ]]، [[ترس]] از [[فقر]]، [[ترس]] از حوادث طبیعی مانند [[طوفان]]، سیل، و [[زلزله]]؛ [[ترس]] از [[دشمن]]، [[ترس]] از [[خیانت]]، [[ترس]] از فقدان عزیزان، و ترس‌های احتمالی دیگر، [[احساس]] نیاز به امنیت را در [[انسان]] بر می‌انگیزد<ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه امامت و ولایت</ref>.

[[احساس]] [[امنیتی]] که از [[ایمان]] به آرمان‌های [[مکتب انتظار]] برمی‌خیزد و موجب [[سلامت روانی]] و ارتقای کارکرد فرد در [[زندگی]] می‌شود، به معنای آن است که فرد [[منتظِر]] با تأسّی به مؤلفه‌های [[انتظار]]، تکیه‌گاه مطمئن و معیّتی بی‌بدیل را در درون خود یافته و از این طریق، بخش قابل توجهی از انتظاراتِ مربوط به حوزه ایمنی را در خود می‌یابد. به این معنا که از جهت [[روان‌شناختی]]، مهم‌ترین تأثیر [[ایمان]] به [[امامت و مهدویت]] برای مقابله با [[ترس]] و [[تهدید]] و [[اضطراب]] و [[استرس]] و فشارهای [[روانی]] و رسیدن به [[امنیت روانی]]، به خاطر نقشی است که در فرآیند ارزش‌یابی این عوامل دارد؛ به نحوی که فرد [[مؤمن]] و [[منتظِر]]، چون [[خدا]] و [[حجّت]] [[خدا]] را همراه و نگهبان و [[پشتیبان]] و مایه امنیت و [[امان]] خود [[احساس]] می‌کند، نگرش مثبت به رویدادی‌های [[زندگی]] و [[پایان تاریخ]] و فرجام نهایی [[حیات]] [[انسان]] دارد و [[آینده]] [[زندگی]] [[انسان]] را سرشار از [[عدالت]] و امنیت و [[معنویت]] و [[رفاه]] و [[آرامش]] و [[آسایش]] می‌بیند. لذا در مواجه با حوادت تنش‌زا، [[اضطراب]]، [[استرس]] و فشار [[روانی]] کم‌تری را [[احساس]] و تجربه می‌کند. از این جهت [[ایمان]] به [[مهدویت]] و [[التزام]] به ارزش‌های [[مکتب انتظار]]، نقش اساسی در ارتقای [[بهداشت روان]] افراد در دوران پر تنش و پر [[استرس]] و فشارزای [[عصر غیبت]] دارد<ref>[[عبدالله نظری شاری|نظری شاری، عبدالله]]، مکاتبه اختصاصی با دانشنامه مجازی امامت و ولایت.</ref>.

== [[امنیت]] و عوامل تهدیدکننده آن ==

در [[نصوص]] [[اسلامی]] از عواملی چون «محاربه» و «[[بغی]]» و «[[طاغوت]]» و «[[استکبار]]» و «[[فتنه]]» و «[[ظلم]]» و «[[ارهاب]]» و «ملاء» به عنوان سازوکارهای ناامنی نام برده شده که هر کدام از آنها بخشی از [[حقوق عمومی]] و [[آزادی‌ها]] را در [[جامعه]] [[تهدید]] می‌کند.

جامع‌ترین عنوان در این میان، واژه فتنه است که هم در [[قرآن]] و هم در دیگر نصوص اسلامی از آن به عنوان عوامل مؤثر در تهدید امنیت یاد شده است. همچنین [[اسلام]]، ظلم، [[تعدی]]، [[اجبار]]، تهدید و ارعاب را از عوامل تهدیدکننده امنیت دانسته، به گونه‌ای که هر چهار عمل نامبرده را نه تنها [[تحریم]] و به شدت از آن [[نهی]] کرده، بلکه از آنها به عنوان جرایم قابل تعقیب و موجب [[مجازات]] بین‌المللی یاد کرده است<ref>فقه سیاسی، ج۳، ص۳۸۰، ۳۹۵، ۴۰۲ و ۴۰۷.</ref>.<ref>[[عباس علی عمید زنجانی|عمید زنجانی، عباس علی]]، [[دانشنامه فقه سیاسی ج۱ (کتاب)|دانشنامه فقه سیاسی]]، ص ۳۲۷.</ref>