بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
کربلا [[شهر]] مقدسی در سرزمین [[عراق]] است که | کربلا [[شهر]] مقدسی در سرزمین [[عراق]] است که مدفن [[امام حسین]] {{ع}} در آنجاست، سرزمینی در نزدیکی رود [[فرات]]<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۱۸۸.</ref>. [[امام علی]] {{ع}} پس از [[جنگ صفّین]]، هنگام عبور از کربلا همراه برخی همراهان، چشمانش پر از [[اشک]] شد و فرمود: اینجاست محلّ فرود آمدنشان... و اینجاست شهادتگاه عاشقان بینظیر که در گذشته و [[آینده]]، نمونه ندارند: {{متن حدیث|مَصَارِعُ عُشَّاقٍ شُهَدَاءَ لاَ يَسْبِقُهُمْ مَنْ كَانَ قَبْلَهُمْ وَ لاَ يَلْحَقُهُمْ مَنْ بَعْدَهُمْ...}}<ref>سفینة البحار، ج۲، ص۱۹۷ و ۴۷۵.</ref> و به همین خاطر، "کربلا" سمبل [[ایثار]] و جانبازی و [[شهادتطلبی]] و [[شوق]] و شور حماسی شناخته شده است و در طول [[تاریخ]] نیز، کانون عشقهای [[برتر]] بوده و همچون مغناطیسی، دلهای [[مشتاق]] و شیدای [[معرفت]] را به سوی خود کشیده است. | ||
در [[روایات]] آمده است که [[سید الشهدا]] {{ع}} نواحی اطراف [[قبر]] خویش را از [[اهل]] [[نینوا]] و غاضریّه به مبلغ شصت هزار [[درهم]] خریداری کرد و به خود آنان [[صدقه]] داد و با آنان شرط کرد که [[مردم]] را به | در [[روایات]] آمده است که [[سید الشهدا]] {{ع}} نواحی اطراف [[قبر]] خویش را از [[اهل]] [[نینوا]] و غاضریّه به مبلغ شصت هزار [[درهم]] خریداری کرد و به خود آنان [[صدقه]] داد و با آنان شرط کرد که [[مردم]] را به جایگاه قبرش [[راهنمایی]] کنند و هر که را به [[زیارت]] آن حضرت آید، سه روز مهمان نمایند و [[پذیرایی]] کنند<ref>مجمع البحرین، طریحی، واژۀ «کربل».</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۹۷.</ref>. | ||
== علت نامگذاری == | == علت نامگذاری == | ||
در این که «کربلا» یعنی چه و ریشۀ لغوی آن چیست و از چه گرفته شده، بحثهای مفصّلی انجام گرفته است<ref>از جمله ر. ک: «موسوعه العتبات المقدسه»، ج۸، ص۹ به بعد.</ref>. طبق برخی نقلها، این نام از ترکیب «کرب» و «ال» ساخته شده است، یعنی [[حرم]] [[الله]]، یا [[مقدّس]] [[الله]]، «کرب» در لغت سامی به معنای «[[قرب]]» در | در این که «کربلا» یعنی چه و ریشۀ لغوی آن چیست و از چه گرفته شده، بحثهای مفصّلی انجام گرفته است<ref>از جمله ر. ک: «موسوعه العتبات المقدسه»، ج۸، ص۹ به بعد.</ref>. طبق برخی نقلها، این نام از ترکیب «کرب» و «ال» ساخته شده است، یعنی [[حرم]] [[الله]]، یا [[مقدّس]] [[الله]]، «کرب» در لغت سامی به معنای «[[قرب]]» در عربی است (کرب: [[قرب]]). اگر«ال» هم به معنای «[[الله]]» باشد، کربلا به معنای محلّی است که نزد [[خدا]]، [[مقدّس]] و [[مقرّب]] است، یا «[[حرم]] [[خدا]]» است<ref>از جمله ر.ک: «موسوعه العتبات المقدسه»، ج۸، ص۱۰.</ref>. برخی هم آن را ترکیب یافته از «کور [[بابل]]» دانستهاند، یعنی مجموعهای از آبادیها و روستاهای [[بابل]]. موقعیّتی که کربلا در آن قرار دارد، در [[بین النهرین]] است. این منطقه در گذشتههای دور، مهد حوادث و احیانا [[تمدنها]] بوده است و بخشهای گوناگونی از این ناحیه، نامهای مختلف داشته است. کربلا، کور [[بابل]]، [[نینوا]]، غاضریّه، کربله، [[نواویس]]، حیر، طفّ، شفیه، [[عقر]]، نهر علقمی، [[عمورا]]، [[ماریه]] و... که بعضی از اینها نام روستاها و آبادیهایی در این منطقۀ وسیع بوده است<ref>تراث کربلا، ص۱۹.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۳۹۷.</ref> | ||
[[بلا]] هم به معنای [[رنج]] و محنت و گرفتاری است، هم به معنای [[آزمایش]] و [[امتحان]]. اغلب، [[رنجها]] و [[گرفتاریها]] مایه [[آزمون]] [[انسانها]] در [[زندگی]] و در طریق [[دینداری]] است. کربلا (کرب و [[بلا]]) نیز آمیختهای از عظیمترین [[رنجها]] و محنتها بود و هم بزرگترین [[آزمایش]] [[تاریخی]] برای [[اهل حق]] و [[باطل]]، تا موضع خویش را مشخص سازند. وقتی [[سید الشهدا]] {{ع}} به این سرزمین رسید، پرسید: اینجا چه نام دارد؟ گفتند: کربلا، چشمان آن حضرت پر از [[اشک]] شد و پیوسته میفرمود: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَرْبِ وَ الْبَلَاء}} و [[یقین]] کرد که شهادتگاه خود و یارانش همین جاست و فرمود: {{متن حدیث|هَذَا مَوْضِعُ كَرْبٍ وَ بَلَاءٍ هَاهُنَا مُنَاخُ رِكَابِنَا وَ مَحَطُّ رِحَالِنَا وَ مَقْتَلُ رِجَالِنَا وَ مَسْفَكُ دِمَائِنَا }}<ref>«اینجا سرزمین رنج و گرفتاری و بلاست، اینجا محل فرود آمدن ما و جایگاه ریخته شدن خونهای ماست» حیاة الامام الحسین، ج ۳، ص ۹۱.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۸۲ الی ۸۴.</ref> | [[بلا]] هم به معنای [[رنج]] و محنت و گرفتاری است، هم به معنای [[آزمایش]] و [[امتحان]]. اغلب، [[رنجها]] و [[گرفتاریها]] مایه [[آزمون]] [[انسانها]] در [[زندگی]] و در طریق [[دینداری]] است. کربلا (کرب و [[بلا]]) نیز آمیختهای از عظیمترین [[رنجها]] و محنتها بود و هم بزرگترین [[آزمایش]] [[تاریخی]] برای [[اهل حق]] و [[باطل]]، تا موضع خویش را مشخص سازند. وقتی [[سید الشهدا]] {{ع}} به این سرزمین رسید، پرسید: اینجا چه نام دارد؟ گفتند: کربلا، چشمان آن حضرت پر از [[اشک]] شد و پیوسته میفرمود: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ مِنَ الْكَرْبِ وَ الْبَلَاء}} و [[یقین]] کرد که شهادتگاه خود و یارانش همین جاست و فرمود: {{متن حدیث|هَذَا مَوْضِعُ كَرْبٍ وَ بَلَاءٍ هَاهُنَا مُنَاخُ رِكَابِنَا وَ مَحَطُّ رِحَالِنَا وَ مَقْتَلُ رِجَالِنَا وَ مَسْفَكُ دِمَائِنَا }}<ref>«اینجا سرزمین رنج و گرفتاری و بلاست، اینجا محل فرود آمدن ما و جایگاه ریخته شدن خونهای ماست» حیاة الامام الحسین، ج ۳، ص ۹۱.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، ص ۸۲ الی ۸۴.</ref> | ||
== [[امام حسین]] {{ع}} و کربلا == | == [[امام حسین]] {{ع}} و کربلا == | ||
[[امام حسین]] {{ع}} وقتی در سال ۶۱ | [[امام حسین]] {{ع}} وقتی در سال ۶۱ هجری به [[دعوت]] [[مردم کوفه]] و برای [[مبارزه]] با [[حکومت]] [[یزید]]، عازم این [[شهر]] بود، پیش از رسیدن به [[کوفه]]، در این سرزمین در محاصره نیروهای یزیدی قرار گرفت و خود و [[یاران]] و فرزندانش به [[شهادت]] رسیدند. از آن پس، کربلا مورد توجه و [[زیارت]] [[شیعیان]] قرار گرفت و شهری آباد گشت و به مرور زمان، بزرگان و [[عالمان]] و [[فقیهان]] از این [[شهر]] برخاستند. کربلا شهری با [[فضیلت]] است و [[زیارت قبر امام]] [[حسین]] {{ع}} مورد تأکید فراوان [[ائمه]] بوده است. از این رو همواره دلهای فراوانی به [[عشق]] [[زیارت]] کربلای [[حسین]] {{ع}} میتپیده است. کربلای امروز، بیش از ۱۰۰ هزار جمعیت دارد و از شهرهای زیارتی [[عراق]] به حساب میآید و در روزهای خاصی همچون [[عاشورا]]، [[اربعین]]، [[نیمه شعبان]] و... بسیار پرجمعیت میشود<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگنامه دینی (کتاب)|فرهنگنامه دینی]]، ص۱۸۸.</ref>. | ||
== [[زیارت]] [[امام حسین]] {{ع}} در کربلا == | == [[زیارت]] [[امام حسین]] {{ع}} در کربلا == | ||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
از انبوه [[روایات]] گوناگون، به چند نمونه اشاره میکنیم: | از انبوه [[روایات]] گوناگون، به چند نمونه اشاره میکنیم: | ||
# [[امام صادق]] {{ع}} در | # [[امام صادق]] {{ع}} در دیدار با یکی از [[اصحاب]] برجستهاش به نام [[ابان بن تغلب]] از وی میپرسد: ای ابان کی به [[زیارت]] [[قبر]] [[حسین]] رفتهای؟ ابان گفت: مدتی است طولانی که به زیارتش نرفتهام. [[امام]] فرمود: سبحان [[الله]]!... تو از بزرگان و رؤسای شیعهای و در عین حال، [[امام حسین|حسین]] {{ع}} را رها کرده و به زیارتش نمیروی؟...<ref> کامل الزیارات، ص ۳۳۱؛ سفینه البحار، ج۱، ص ۵۶۵؛ بحار الأنوار، ج ۹۸بیروتی، ص ۷.</ref>. | ||
# [[امام باقر]] {{ع}} از یکی از [[شیعیان]] پرسید: فاصله میان شما و [[امام حسین|حسین]] {{ع}} چقدر است؟ گفت: بیست و شش فرسخ (یا: شانزده فرسخ) حضرت فرمود: آیا به [[زیارت]] قبرش میروید؟ گفت: نه! آنگاه حضرت فرمود: چقدر جفاکارید!...<ref>{{متن حدیث| كَمْ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ الْحُسَيْنِ {{ع}}قَالَ قُلْتُ يَوْمٌ لِلرَّاكِبِ وَ يَوْمٌ وَ بَعْضُ يَوْمٍ لِلْمَاشِي قَالَ أَ فَتَأْتِيهِ كُلَّ جُمُعَةٍ قَالَ قُلْتُ لَا مَا آتِيهِ إِلَّا فِي الْحِينِ قَالَ مَا أَجْفَاكَ أَمَا لَوْ كَانَ قَرِيباً مِنَّا لَاتَّخَذْنَاهُ هِجْرَةً أَيْ تَهَاجَرْنَا إِلَيْهِ }}؛ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۳۷و ۳۳۸، حدیث ۱۶و ۲۰؛ بحار الأنوار، ج ۹۸، ص ۵.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۹۸-۲۰۱.</ref> | # [[امام باقر]] {{ع}} از یکی از [[شیعیان]] پرسید: فاصله میان شما و [[امام حسین|حسین]] {{ع}} چقدر است؟ گفت: بیست و شش فرسخ (یا: شانزده فرسخ) حضرت فرمود: آیا به [[زیارت]] قبرش میروید؟ گفت: نه! آنگاه حضرت فرمود: چقدر جفاکارید!...<ref>{{متن حدیث| كَمْ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَ الْحُسَيْنِ {{ع}}قَالَ قُلْتُ يَوْمٌ لِلرَّاكِبِ وَ يَوْمٌ وَ بَعْضُ يَوْمٍ لِلْمَاشِي قَالَ أَ فَتَأْتِيهِ كُلَّ جُمُعَةٍ قَالَ قُلْتُ لَا مَا آتِيهِ إِلَّا فِي الْحِينِ قَالَ مَا أَجْفَاكَ أَمَا لَوْ كَانَ قَرِيباً مِنَّا لَاتَّخَذْنَاهُ هِجْرَةً أَيْ تَهَاجَرْنَا إِلَيْهِ }}؛ وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۳۷و ۳۳۸، حدیث ۱۶و ۲۰؛ بحار الأنوار، ج ۹۸، ص ۵.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۱۹۸-۲۰۱.</ref> | ||
== ساخت مرقد امام حسین {{ع}} == | == ساخت مرقد امام حسین {{ع}} == | ||
به نوشته تواریخ، عمارت | به نوشته تواریخ، عمارت مرقد امام حسین {{ع}} از همان زمان [[شهادت امام حسین]] {{ع}} و اصحابش در سال ۶۱ هجری شروع شد. چون [[بنی اسد]] [[شهدا]] را به خاک سپردند، بر [[قبر]] آنان نشانههایی گذاشتند که محو نشود و مختار بن عبید، آن [[مشهد]] را [[استوار]] ساخت و روستای کوچکی در اطرافش بنا نهاد و آن مزار در [[عهد]] [[بنی امیه]] آباد بود و دو درب داشت، شرقی و غربی که [[مسلمانان]] و [[مؤمنین]] به قصد [[زیارت]]، آهنگ آنجا را میکردند. در زمان [[هارون الرشید]] ـ [[خلیفه عباسی]] ـ آنجا را ویران کردند ولی در زمان [[مأمون]]، به [[دستور]] وی تجدید بنا شد، زیرا نسبت به علویون ابراز نزدیکی و [[دوستی]] میکرد. ولی در دوره [[متوکل]]، دیزج [[یهودی]] به [[دستور]] [[متوکل]] آن ساختمان را ویران کرد و از [[زیارت]] [[مردم]] جلوگیری نمود»...<ref>تاریخ الروضه الحسینیه، عبدالحمید الخیّاط، چاپ ۱۳۷۶ق، ص ۹؛ اعیان الشیعه، سید محسن امین، ج۱، ص ۶۲۷.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۳۶-۲۴۱.</ref> | ||
== ظالمان و ممانعت از زیارت قبر امام حسین {{ع}} == | == ظالمان و ممانعت از زیارت قبر امام حسین {{ع}} == | ||
[[ستمگران]] و حکام [[جور]] و [[پیروان]] [[باطل]]، وقتی با یک [[فکر]] و [[ایمان]] و [[گرایش]] | [[ستمگران]] و حکام [[جور]] و [[پیروان]] [[باطل]]، وقتی با یک [[فکر]] و [[ایمان]] و [[گرایش]] معنوی نتوانند [[مبارزه]] و مقابله کنند، به مظاهر و نمودها و سمبلهای آن [[تفکر]] و [[باور]] حمله میکنند. در ماجرای کربلای [[امام حسین|حسین]] {{ع}} و [[عشق]] به [[امام حسین|سیدالشهدا]] {{ع}} نیز چنین بود. شور [[شهادتطلبی]] را که در سایه [[محبت]] به [[اهل بیت]] {{عم}} و [[عشق]] به [[امام حسین]] {{ع}} پیدا میشد و در تجمع بر [[قبر]] آن حضرت و [[عزاداری]] بر سر خاک آن [[سالار شهیدان]] تجلی میکرد، میخواستند با محدود کردن [[مردم]] و فشارها و تضییقات و تخریب قبر [[مطهر]] و ممنوع ساختن [[زیارت]]، از بین ببرند و این شعله را خاموش سازند. [[غافل]] بودند که آن جلوگیریها از [[زیارت]] و آن تخریبها و اهانتها نسبت به مزار [[شریف]] [[امام]]، آن [[شوق]] را مشتعلتر میکند. ایجاد فراق و جدایی، [[محبت]] و [[اشتیاق]] را میافزاید. چه اهانتها و ممانعتها نسبت به [[قبر]] [[امام حسین|سیدالشهدا]] {{ع}} انجام گرفت<ref> برای مطالعه احادیث این موضوع، به باب «جور الخلفاء علی قبره الشریف» از کتابِ «بحارالانوار»، ج ۴۵، ص ۳۹۰ مراجعه کنید.</ref>. ولی مگر مردمِ کربلایی و [[حسینی]] [[دست]] کشیدند؟ هرگز! کمی [[تاریخ]] بخوانیم (که [[تاریخ]]، سراسر درس و [[عبرت]] است). [[شیخ طوسی]] در «امالی» [[نقل]] کرده است: [[یحیی]] بن [[مغیره]] میگوید: نزد «[[جریر]] بن عبدالحمید» بودم. مردی از [[اهل عراق]] آمد. [[جریر]] از اوضاعِ [[مردم]] در [[عراق]] سؤال کرد. گفت: [[هارون الرشید]] را در حالی پشت سر گذاشتم که [[قبر]] [[امام حسین|حسین]] {{ع}} را خراب کرده و [[دستور]] داده بود که درخت سدری را که در آنجا بود ـ به عنوان [[نشانه]] [[قبر]] برای [[زوار]]، و سایه [[بانی]] برای آنان ـ [[قطع]] کنند. [[جریر]] دستهایش را بلند کرد و گفت: [[الله اکبر]]! در این باره خبری از [[پیامبر خاتم|پیامبر]] {{صل}} به ما رسیده بود که آن حضرت، سه بار [[قطع]] کننده درخت سدر را [[لعنت]] کرده بود. ما تاکنون متوجه معنای این [[حدیث]] نبودیم. اینک علت [[نفرین]] و [[لعن]] کردن آن حضرت را میفهمیم! زیرا [[هدف]] از بریدن درخت سدر، دگرگون ساختن شهادتگاه و محل [[دفن]] [[امام حسین|حسین]] {{ع}} است، تا [[مردم]] جای [[قبر]] او را ندانند و پیرامون آن توقف نکنند<ref> تاریخ الشیعه، محمد حسین المظفّری، ص ۸۹؛ بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۳۹۸.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۳۶-۲۴۱.</ref> | ||
=== متوکل و تخریب قبر [[امام حسین]] {{ع}} === | === متوکل و تخریب قبر [[امام حسین]] {{ع}} === | ||
اوج این سختگیریها نسبت به [[زائران]] و | اوج این سختگیریها نسبت به [[زائران]] و تخریب و [[اهانت]] نسبت به [[قبر]] [[امام حسین|حسین]] {{ع}} در زمان [[خلیفه]] سفاک، [[متوکل عباسی]] بود. [[متوکل]]، پاسگاهی را برای [[سپاه]] خود در نزدیکی کربلا قرار داده و به افراد خود [[فرمان]] اکید داده بود که هرکس را یافتید که قصد [[زیارت]] [[امام حسین|حسین]] {{ع}} را داشت، او را بُکشید<ref>{{عربی|کلّ مَنْ وَجَدتموه یُریدُ زیاره الحسین فاقتلوه}}؛ بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۴۰۴.</ref>. این [[دستور]] [[قتل]] نسبت به [[زائران]] [[امام حسین|حسین]] {{ع}} اوج [[خباثت]] و [[کینهتوزی]] [[متوکل]] را میرساند. به امر [[متوکل]] هفده مرتبه [[قبر]] [[امام حسین|حسین]] {{ع}} را خراب کردند<ref>تتمه المنتهی، ص ۲۴۱؛ بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۴۰۱.</ref> و بعد از [[متوکل]] هم خلفای دیگر عباسی مانند مسترشد و راشد نسبت به [[قبر]] و [[زیارت]] و زائرین، سختگیریهایی داشتند. این نمونه نیز شنیدنی است و خواندنی! [[متوکل]]، [[ابراهیم]] دیزج را که یک [[یهودی]] است، به عنوانِ مأموریت [[تغییر]] و تبدیل [[قبر]] [[امام حسین|حسین]] {{ع}} به کربلا اعزام میکند. به همراه او [[نامه]]ای هم به [[قاضی]] «جعفر بن محمد بن عمار» مینویسد. در این [[پیام]] کتبی، به او خبر میدهد که [[ابراهیم]] دیزج را برای نبش [[قبر]] [[حسین]] {{ع}} فرستادهام. وقتی [[نامه]] مرا خواندی، [[مراقبت]] کن که آیا دیزج، [[دستور]] مرا اجرا کرد یا نه؟ دیزج میگوید: جعفر بن محمد عمار مرا از مضمون [[نامه]] مطلع ساخت و سپس، من طبق [[دستور]] او برای انجام مأموریت رفتم و چنان کردم. وقتی برگشتم، پرسید: چه کردی؟ گفتم: آنچه را [[دستور]] دادی انجام دادم ولی چیزی ندیدم و نیافتم. گفت: مگر عمیق نکندی؟ گفتم: چرا! ولی در عین حال، در [[قبر]] چیزی نیافتم. آن [[قاضی]] صورت جلسه را به [[متوکل]] گزارش میدهد و اضافه میکند که به [[ابراهیم دیزج]] [[دستور]] دادم که آن محل را [[آب]] ببندد و با گاو، زمینش را شخم کند. [[ابراهیم دیزج]]، بعداً قضیه را برای شخصی به نام «ابو علی عماری» که از او واقعیت جریان را میپرسد، چنین تعریف میکند: من با [[غلامان]] مخصوص خودم به سراغ [[قبر]] رفتم. [[قبر]] را که کندم، به حصیری برخوردم که بدن [[امام حسین|حسین بن علی]] {{ع}} در آن بود و از آن بوی مُشک میآمد، آن بوریا و [[حصیر]] و بدن [[حسین بن علی]] {{ع}} را به همان حال گذاشتم و به [[غلامان]] گفتم که خاک بر آن بریزند و [[آب]] بر آن ریختم و [[دستور]] دادم که با گاو، آن [[زمین]] را شخم بزنند ولی گاو، وقتی به آن محل میرسید، قدم پیش نمیگذاشت و از همانجا بر میگشت. من غلامانم را با سوگندهای سخت و به [[خدا]] قسمشان دادم که اگر این صحنه را به احدی [[نقل]] کنند آنها را خواهم کشت!<ref>بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۳۹۴.</ref>.<ref>[[جواد محدثی|محدثی، جواد]]، [[فرهنگ زیارت (کتاب)|فرهنگ زیارت]]، ص۲۳۶-۲۴۱.</ref> | ||
== کربلا | == کربلا سرزمین خاطرهها == | ||
اگر چه تمام این عالم و همه [[زمینها]] و دریاها به ظاهر یکی هستند و با هم تفاوتی ندارند؛ اما برخی از اماکن و یا زمینها به واسطه اختصاص به یک امر | اگر چه تمام این عالم و همه [[زمینها]] و دریاها به ظاهر یکی هستند و با هم تفاوتی ندارند؛ اما برخی از اماکن و یا زمینها به واسطه اختصاص به یک امر معنوی یا به [[برکت]] یک [[شخصیت]] بزرگ، جایگاه خاصی پیدا میکند و مورد توجه قرار میگیرد. هم چنان که اگر محلی یا مکانی اختصاص به کار [[زشت]] قبیحی پیدا کند از [[چشمها]] میافتد و [[مردم]] به دیده بد به آن مینگرند. این مسئله اختصاص به [[اسلام]] و یا [[ادیان الهی]] دیگر ندارد. امروز در [[جهان]] مراکزی را به عنوان [[محل دفن]] سربازان گمنام نامگذاری میکنند و سرانن و بزرگان دیدار کننده بر آن، گل نثار میکنند و برای آن [[احترام]] خاصی قائلند و اگر کسی بر آن بیاحترامی کند، مورد مواخذه قرار میگیرد. | ||
در اسلام نیز از این درست موارد بسیار است؛ مثل زمینهای [[مساجد]] و حسینیهها، امامزادهها و زمینهای | در اسلام نیز از این درست موارد بسیار است؛ مثل زمینهای [[مساجد]] و حسینیهها، امامزادهها و زمینهای زیارتگاه [[ائمه]] {{ع}} و [[قبور]] [[پیامبران]] {{ع}} همه مورد احترام هستند و طبق [[نص]] [[قرآن کریم]]، نخستین خانهای که بنا شد [[کعبه]] در [[مکه مکرمه]] است {{متن قرآن|إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ}}<ref> «بیگمان نخستین خانهای که برای (عبادت) مردم (بنا) نهاده شد همان است که در مکّه است، خجسته و رهنمون برای جهانیان» سوره آل عمران، آیه ۹۶.</ref> و از همین رو [[قبله مسلمانان]] و مطاف [[حاجیان]] و از سرزمینهای بسیار [[مقدس]] عالم است و [[بیت المقدس]] نیز از سرزمینهای مورد احترام ادیان الهی است. | ||
همان طوری که از برخی [[روایات]] به دست میآید، سرزمین کربلا مورد | همان طوری که از برخی [[روایات]] به دست میآید، سرزمین کربلا مورد عنایت [[خدای تعالی]] و توجه بسیاری از [[انبیای الهی]] بوده و [[ارزش]] و [[تکریم]] آن به [[تاریخ]] [[خلقت انسان]] میرسد<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظمزاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۶۴.</ref>. | ||
== کربلا و عبور [[آدم]] [[ابوالبشر]] == | == کربلا و عبور [[آدم]] [[ابوالبشر]] == | ||
زمانه که [[حضرت آدم]] {{ع}} از [[بهشت]] رانده شد و به [[زمین]] | زمانه که [[حضرت آدم]] {{ع}} از [[بهشت]] رانده شد و به [[زمین]] نزول کرد، [[حوا]] را ندید. در جستجوی حوا بود که به سرزمین کربلا رسید، بدون سبب غمی جانکاه وجودش را برگرفت، به زمین افتاد و از پایش [[خون]] جاری شد، سرش را بلند کرد و عرضه داشت: «پروردگارا! آیا [[گناه]] دیگری از من سر زده که مرا مستحق [[کیفر]] دیدی، من همه [[زمین]] را [[سیر]] نمودم، ولی چنین [[ناراحتی]] برایم حاصل نشد که در این جا حاصل شد»<ref>{{متن حدیث|إِلَهِي هَلْ حَدَثَ مِنِّي ذَنْبٌ آخَرُ فَعَاقَبْتَنِي بِهِ فَإِنِّي طُفْتُ جَمِيعَ الْأَرْضِ وَ مَا أَصَابَنِي سُوءٌ مِثْلُ مَا أَصَابَنِي فِي هَذِهِ الْأَرْضِ}}.</ref> | ||
خطاب آمد، ای [[آدم]]! از تو گناه جدیدی سر نزده است، اما در این | خطاب آمد، ای [[آدم]]! از تو گناه جدیدی سر نزده است، اما در این سرزمین فرزندت [[حسین]] را به [[ظلم و ستم]] خواهند کشت و خون پای تو، به خاطر خون حسین جاری شد. | ||
آدم عرضه داشت: پروردگارا! آیا حسین از [[پیامبران]] است. خطاب آمد: نه، او | آدم عرضه داشت: پروردگارا! آیا حسین از [[پیامبران]] است. خطاب آمد: نه، او سبط (نوه دختری) [[محمد]] - [[پیغمبر اسلام]] {{صل}} - است<ref>{{متن حدیث|يَا رَبِّ أَ يَكُونُ الْحُسَيْنُ نَبِيّاً قَالَ لَا وَ لَكِنَّهُ سِبْطُ النَّبِيِ مُحَمَّدٍ {{صل}}}}</ref>؛ | ||
سپس پرسید: «[[قاتل]] او کیست!» [[وحی]] آمد: «قاتل او [[یزید]] است که [[ملعون]] [[أهل]] [[آسمان]] و زمین است». سپس آدم از [[جبرئیل]] سؤال کرد: «من در اینجا چه عملی انجام دهم»: | سپس پرسید: «[[قاتل]] او کیست!» [[وحی]] آمد: «قاتل او [[یزید]] است که [[ملعون]] [[أهل]] [[آسمان]] و زمین است». سپس آدم از [[جبرئیل]] سؤال کرد: «من در اینجا چه عملی انجام دهم»: جبرئیل گفت: «قاتل او را [[لعن]] کن». آدم به [[دستور]] جبرئیل، چهار مرتبه یزید را لعن کرد و از سرزمین [[کربلا]] عبور کرد تا به سرزمین [[عرفات]] رسید و همسرش [[حوا]] را در آنجا پیدا کرد<ref>بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۴۲. این روایت و روایاتی که در ادامه درباره عبور پیامبران از کربلا آمده همه مرسل است؛ یعنی از نظر سند ضعیف است، و لذا صحت حدیث را به اهل آن میسپاریم.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظمزاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۶۵-۶۶.</ref> | ||
جبرئیل گفت: «قاتل او را [[لعن]] کن». آدم به [[دستور]] جبرئیل، چهار مرتبه یزید را لعن کرد و از سرزمین [[کربلا]] عبور کرد تا به سرزمین [[عرفات]] رسید و همسرش [[حوا]] را در آنجا پیدا کرد<ref>بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۴۲. این روایت و روایاتی که در ادامه درباره عبور پیامبران از کربلا آمده همه مرسل است؛ یعنی از نظر سند ضعیف است، و لذا صحت حدیث را به اهل آن میسپاریم.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظمزاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۶۵-۶۶.</ref> | |||
== توقف [[کشتی نوح]] در کربلا == | == توقف [[کشتی نوح]] در کربلا == | ||
زمانی که [[حضرت نوح]] بر | زمانی که [[حضرت نوح]] بر کشتی نجات سوار شد، تا از [[عذاب الهی]] در [[امان]] بماند تمام زمین را سیر نمود تا به سرزمین کربلا رسید، همین که به آنجا رسید، کشتی از حرکت ایستاد. [[نوح]] و از [[ترس]] اینکه مبادا در این مکان غرق شود، گفت: پروردگارا! همه [[دنیا]] را گشتم، هیچ هراسی همچون ترسی که در این سرزمین بر دلم افتاد، مرا فرا نگرفت<ref>{{متن حدیث|إِلَهِي طُفْتُ جَمِيعَ الدُّنْيَا وَ مَا أَصَابَنِي فَزَعٌ مِثْلُ مَا أَصَابَنِي فِي هَذِهِ الْأَرْضِ}}.</ref> | ||
[[جبرئیل]] به [[امر پروردگار]] نازل شد و گفت: «ای [[نوح]]! | [[جبرئیل]] به [[امر پروردگار]] نازل شد و گفت: «ای [[نوح]]! سبط [[محمد]]، [[خاتم انبیا]] و پسر [[خاتم اوصیا]] در این جا کشته میشود». نوح سؤال کرد: «[[قاتل]] او کیست!» | ||
جبرئیل گفت: «قاتل او [[ملعون]] [[اهل]] هفت آسمان و [[زمین]] است». نوح چهار مرتبه قاتل او را [[لعن]] کرد. آنگاه کشتی به حرکت درآمد تا به محل جودی رسید و در آنجا مستقر شد<ref>بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۴۳.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظمزاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۶۶-۶۷.</ref> | |||
جبرئیل گفت: «قاتل او [[ملعون]] [[اهل]] | |||
== عبور [[ابراهیم خلیل]] {{ع}} از کربلا == | == عبور [[ابراهیم خلیل]] {{ع}} از کربلا == | ||
[[حضرت ابراهیم]] در حالی که سوار بر اسب بود، از کربلا گذشت؛ اما همین که به سرزمین کربلا رسید، اسب لغزید و [[ابراهیم]] به زمین افتاد و سر مبارکش [[شکست]]. | [[حضرت ابراهیم]] در حالی که سوار بر اسب بود، از کربلا گذشت؛ اما همین که به سرزمین کربلا رسید، اسب لغزید و [[ابراهیم]] به زمین افتاد و سر مبارکش [[شکست]]. | ||
حضرت تصور کرد این حادثه بر اثر [[گناه]] بوده؛ لذا عرضه داشت:خدایا! چه گناهی از من سر زده که چنین شد؟!<ref>{{متن حدیث|إِلَهِي أَيُّ شَيْءٍ حَدَثَ مِنِّي؟!}}</ref> | |||
جبرئیل بر او نازل شد و گفت: «ای ابراهیم! گناهی از تو سر نزده؛ بلکه این زمینی که در آن هستی، محل کشته شدن سبط [[خاتم پیامبران]] و پسر خاتم اوصیا است، [[خون]] تو برای [[همراهی]] با خون او جاری شده است. | جبرئیل بر او نازل شد و گفت: «ای ابراهیم! گناهی از تو سر نزده؛ بلکه این زمینی که در آن هستی، محل کشته شدن سبط [[خاتم پیامبران]] و پسر خاتم اوصیا است، [[خون]] تو برای [[همراهی]] با خون او جاری شده است. | ||
خط ۸۳: | خط ۸۰: | ||
و سپس فرمود: «اینجا کربلاست، گروهی در آن کشته خواهند شد که بدون حساب وارد [[بهشت]] میشوند»<ref>{{متن حدیث|هَذَا كَرْبَلاَءُ يُقْتَلُ فِيهِ قَوْمٌ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسٰابٍ}}</ref> | و سپس فرمود: «اینجا کربلاست، گروهی در آن کشته خواهند شد که بدون حساب وارد [[بهشت]] میشوند»<ref>{{متن حدیث|هَذَا كَرْبَلاَءُ يُقْتَلُ فِيهِ قَوْمٌ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسٰابٍ}}</ref> | ||
جویریه میگوید: | جویریه میگوید: حضرت این جمله را فرمود و به راه خود به جانب صفین - ادامه داد <ref>ارشاد، مفید، ج۱، ص۳۳۲؛ و به اختلاف، امالی صدوق، مجلس ۲۸، ح۶؛ بحارالأنوار، ج۴۴، ص۲۵۵؛ شرح ابن ابی الحدید، ج۳، ص۱۶۹.</ref>. | ||
و [[هرثمة بن سلیم]] همین داستان را چنین نقل میکند که وقتی در مسیر صفین به سرزمین کربلا رسیدیم پس از [[نماز]] دیدم حضرت علی مقداری از | و [[هرثمة بن سلیم]] همین داستان را چنین نقل میکند که وقتی در مسیر صفین به سرزمین کربلا رسیدیم پس از [[نماز]] دیدم حضرت علی مقداری از خاک کربلا برداشت و آن را بویید، سپس به آن اشاره کرد و فرمود: {{متن حدیث|وَاهاً لَكِ أَيَّتُهَا التُّرْبَةُ لَيُحْشَرَنَّ مِنْكِ قَوْمٌ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ بِغَيْرِ حِسٰابٍ}}<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظمزاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۶۸-۶۹.</ref>. | ||
== کربلا محل | == کربلا محل نزول فرشتگان == | ||
طبق برخی [[روایات]]، سرزمین کربلا و [[قبور]] [[مطهر]] [[امام حسین]] {{ع}} و [[شهدای کربلا]] | طبق برخی [[روایات]]، سرزمین کربلا و [[قبور]] [[مطهر]] [[امام حسین]] {{ع}} و [[شهدای کربلا]] محل رفت و آمد فرشتگان است. | ||
از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است که خطاب به [[شیعیان]] فرمود: «چرا به [[زیارت]] [[قبر حسین]] {{ع}} نمیروید، همانا چهار هزار [[فرشته]] کنار ([[قبر]]) او تا [[روز قیامت]] میگریند!»<ref>{{متن حدیث|مَا لَكُمْ لاَ تَأْتُونَهُ يَعْنِي قَبْرَ الْحُسَيْنِ فَإِنَّ أَرْبَعَةَ آلاَفِ مَلَكٍ يَبْكُونَ عِنْدَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ}}بحار الأنوار، ج۴۵، ص۳۲۲.</ref> | از [[امام صادق]] {{ع}} [[روایت]] شده است که خطاب به [[شیعیان]] فرمود: «چرا به [[زیارت]] [[قبر حسین]] {{ع}} نمیروید، همانا چهار هزار [[فرشته]] کنار ([[قبر]]) او تا [[روز قیامت]] میگریند!»<ref>{{متن حدیث|مَا لَكُمْ لاَ تَأْتُونَهُ يَعْنِي قَبْرَ الْحُسَيْنِ فَإِنَّ أَرْبَعَةَ آلاَفِ مَلَكٍ يَبْكُونَ عِنْدَهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ}}بحار الأنوار، ج۴۵، ص۳۲۲.</ref> | ||
و در [[حدیث]] دیگر دارد: «بین قبر حسین تا [[آسمان]] هفتم، | و در [[حدیث]] دیگر دارد: «بین قبر حسین تا [[آسمان]] هفتم، محل رفت و آمد فرشتگان است»<ref>{{متن حدیث|مَا بَيْنَ قَبْرِ الْحُسَيْنِ إِلَى السَّمَاءِ السَّابِعَةِ مُخْتَلَفُ الْمَلاَئِكَةِ}}؛ من لایحضره الفقیه، ج۲، ص۷۹، ح۳۱۶۸.</ref>؛ | ||
و مشابه این [[روایت]] بسیار است<ref>ر. ک: بحار الأنوار، ج۴۵، ص۲۲۳؛ و نحوه: امالی، صدوق، مجلس ۹۲، ص۷؛ من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۷۹، ح۳۱۶۸.</ref>. از مجموع [[روایات]] در این باره و آنچه گذشت به خوبی روشن میشود که [[سرزمین کربلا]] از [[روز]] نخست مورد توجه [[پروردگار]] بوده است و سرگذشت این سرزمین آکنده از یاد و نام کسانی است که در سوگ [[فرزند فاطمه]] زهرات [[اشک]] ریختهاند و در [[غم]] او و [[اصحاب]] باوفایش زانوی ماتم بغل گرفتند | و مشابه این [[روایت]] بسیار است<ref>ر. ک: بحار الأنوار، ج۴۵، ص۲۲۳؛ و نحوه: امالی، صدوق، مجلس ۹۲، ص۷؛ من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۷۹، ح۳۱۶۸.</ref>. از مجموع [[روایات]] در این باره و آنچه گذشت به خوبی روشن میشود که [[سرزمین کربلا]] از [[روز]] نخست مورد توجه [[پروردگار]] بوده است و سرگذشت این سرزمین آکنده از یاد و نام کسانی است که در سوگ [[فرزند فاطمه]] زهرات [[اشک]] ریختهاند و در [[غم]] او و [[اصحاب]] باوفایش زانوی ماتم بغل گرفتند<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظمزاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص۶۹.</ref>. | ||
== منابع == | == منابع == |