معاد در معارف دعا و زیارات: تفاوت میان نسخه‌ها

اگر [[انسان]] بداند که [[فرد]] یا افرادی در همه کارهای [[زندگی]] بر [[اعمال]] او [[نظارت]] دارند، بیشتر [[مراقبت]] می‌کند تا در اعمالش گرفتار [[فریب]] [[شیطان]] نشود. [[خدای متعال]] در [[قرآن کریم]] با توجه دادن [[انسان]] به اینکه هر عملی که می‌کند مورد [[مشاهده]] [[خدای متعال]] و [[فرشتگان]] و [[اولیای الهی]] و [[زمین]] و [[زمان]] و اعضای [[بدن انسان]] واقع می‌شود، او را بیش از پیش به [[مراقبت]] از اعمالش [[ترغیب]] می‌کند. [[امام]] {{ع}} در مورد [[گواه]] بودن [[زمان]] می‌فرماید: «این بامدادی است نودمیده و روزی است تازه فرارسیده. بر [[اعمال]] ما [[گواه]] است. اگر [[نیکی]] کنیم، ما را [[وداع]] کند با [[ستایش]] و اگر [[بدی]] کنیم، از ما جدا شود به [[نکوهش]]»<ref>نیایش ششم.</ref>.<ref>[[ام‌البنین خالقیان|خالقیان، ام‌البنین]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «معاد»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۴۱۱.</ref>

بر اساس [[آیات قرآنی]]، مسئله [[معاد]] کلی و عمومی است و تمام موجودات و از جمله [[انسان]] به سوی [[خداوند متعال]] باز خواهند گشت، بر اساس نظریه مشهور میان علمای [[جهان اسلام]]، اعم از [[اهل سنت]] و [[شیعیان]]، [[معاد روحانی]] توأم با [[معاد جسمانی]] است که بر طبق آن، نفس و [[روح انسان]] به همراه [[بدن]] ولی در سرای دیگر حاضر شده و هماهنگ با صفات و دستاوردهای [[دنیوی]]، مشمول [[نعمت‌های بهشتی]] و یا عذاب‌های تلخ دوزخی خواهد شد. این [[رأی]] از یک سو با مبانی انسان‌شناختی [[اسلام]] [[سازگاری]] دارد و از سوی دیگر، مورد [[تأیید]] [[آیات قرآن]] است. در [[قرآن کریم]]، در [[مقام]] بیان اوصاف [[بهشت و دوزخ]]، به دو دسته از [[نعمت‌ها]] و عذاب‌های مادی و [[معنوی]] اشاره شده که متناسب با [[معاد جسمانی]] و [[روحانی]] [[انسان]] است؛ یک دسته آیاتی که بیانگر آن است که [[خداوند]] کارهای [[بندگان]] را که برای آنان مایه [[حسرت]] است به ایشان می‌نمایاند<ref>{{متن قرآن|وَقَالَ الَّذِينَ اتَّبَعُوا لَوْ أَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّءُوا مِنَّا كَذَلِكَ يُرِيهِمُ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ حَسَرَاتٍ عَلَيْهِمْ وَمَا هُمْ بِخَارِجِينَ مِنَ النَّارِ}} «و پیروان (آنان) می‌گویند: کاش برگشتی (به دنیا) می‌داشتیم تا از آنها دوری می‌جستیم چنان که آنان از ما دوری جستند؛ بدین گونه خداوند کردارهایشان را (چون) دریغ‌هایی به آنان می‌نمایاند در حالی که آنان از آتش بیرون آمدنی نیستند» سوره بقره، آیه ۱۶۷.</ref> و دسته دوم آیاتی که پس از [[لذت]] جسمانی، [[رضوان]] [[خداوند]] را مطرح می‌کنند و اینکه این [[رضوان]] از آن [[لذت]] جسمانی [[برتر]] است<ref>{{متن قرآن|وَعَدَ اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا وَمَسَاكِنَ طَيِّبَةً فِي جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللَّهِ أَكْبَرُ ذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ}} «خداوند به مردان و زنان مؤمن، بوستان‌هایی، نوید داده است که از بن آنها جویباران روان است؛ در آنها جاودانند، نیز جایگاه‌هایی پاک در بوستان‌های جاودان (نوید داده است) و خشنودی خداوند (از همه اینها) برتر است؛ این همان رستگاری سترگ است» سوره توبه، آیه ۷۲.</ref>. این [[آیات]] دلالت بر [[معاد روحانی]] دارند؛ زیرا [[حسرت]] و [[رضوان]] مربوط به [[روح]] است نه [[جسم]]. [[امام]] {{ع}} [[رضوان الهی]] را در [[قیامت]] [[طلب]] می‌کند<ref>نیایش چهل‌و‌دوم.</ref> و از [[حسرت]] [[عظیم]] [[روز قیامت]]<ref>نیایش هشتم.</ref> و [[رسوایی]] در آن به [[خداوند]] [[پناه]] می‌برد و چنین [[دعا]] می‌کند:

«‌ای [[خداوند]] من، همچنان که مرا در این [[جهان]] فانی، در محضر اقران و [[همسران]] پرده [[عفو]] بر [[گناهان]] کشیدی و [[فضل]] و [[احسان]] خویش ارزانی داشتی، در آن [[جهان]] باقی هم در محضر [[ملائکه]] [[مقرّب]] و [[رسولان]] مکرّم و [[شهیدان]] و [[صالحان]]، از [[رسوایی]] نزد آن [[همسایه]] که [[گناهان]] خود از او پوشیده می‌داشتم و آن [[خویشاوند]] که در [[اعمال]] نهایی خود از او [[شرم]] می‌داشتم در [[پناه]] خود دار»<ref>نیایش سی‌ودوم.</ref>.