آزادی اندیشه: تفاوت میان نسخه‌ها
←پرسش وابسته
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
دستور [[شریعت]] بر [[امر به معروف و نهی از منکر]] بندگان که از فروعات [[دین]] بوده و حاکی از [[نظارت]] [[مؤمنان]] بر [[رفتار]] یکدیگر است، نشان دیگری از آموزه [[دین اسلام]] در خصوص آزادی است<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۰۴، سوره توبه، آیه ۷۱.</ref>.<ref>[[علی حسن‌زاده|حسن‌زاده، علی]]، [[آزادی اسلامی - حسن‌زاده (مقاله)| مقاله «آزادی اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۷۸۴.</ref> | دستور [[شریعت]] بر [[امر به معروف و نهی از منکر]] بندگان که از فروعات [[دین]] بوده و حاکی از [[نظارت]] [[مؤمنان]] بر [[رفتار]] یکدیگر است، نشان دیگری از آموزه [[دین اسلام]] در خصوص آزادی است<ref>سوره آل عمران، آیه ۱۰۴، سوره توبه، آیه ۷۱.</ref>.<ref>[[علی حسن‌زاده|حسن‌زاده، علی]]، [[آزادی اسلامی - حسن‌زاده (مقاله)| مقاله «آزادی اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۷۸۴.</ref> | ||
== آزادی اندیشه و آزادی عقیده == | |||
{{اصلی|تفاوت آزادی عقیده با آزادی اندیشه چیست؟ (پرسش)}} | |||
مقصود از آزادی عقیده، [[آزادی]] [[انسان]] در [[انتخاب]] ایده و نظری از میان نظریات و آرای مختلف در مقولات گوناگون است. آزادی عقیده می‌تواند در عرصه‌های [[سیاست]]، [[فرهنگ]]، [[اخلاق]]، [[علوم]] نظری و [[تجربی]]، [[هنر]] و به ویژه [[دین]] مطرح و جاری باشد. [[تأمل]] در ماهیت آزادی عقیده این نکته را روشن می‌کند که [[آزادی]] [[حقیقی]] نه در اتخاذ و [[گزینش]] عقیده، بلکه در راهکار و مقدمه آن است؛ به این معنا که انسان ابتدائاً [[آزاد]] است درباره آرای مختلف مطالعه و تحقیق کند و ابعاد مثبت و منفی هرکدام را بسنجد؛ ره‌آورد چنین تحقیقی، انتخاب و [[اختیار]] یک نظریه خاصی است که از آن به “عقیده” تعبیر می‌شود. | |||
# '''تفاوت آزادی عقیده و آزادی اندیشه:''' [[آزادی]] [[اندیشه]] با دلیل و [[علم]] و [[برهان]] همراه و قرین است؛ اما [[آزادی عقیده]] با [[تقلید]]، دلیل نما، [[تعصب]] و چه بسا [[عناد]] و [[لجاجت]]. | |||
# '''ترجیح [[آزادی]] [[اندیشه]] بر [[عقیده]]:''' [[انسان]] مرکب از دو عنصر مادی و فرامادی است و [[هدف آفرینش انسان]]، تعالی و [[تکامل]] عنصر [[معنوی]] “روح” است و [[حیات]] و [[سعادت]] اصلی و [[جاودانه]] انسان در عالم دیگر تأمین خواهد شد. بر این اساس، هر امر و راهکاری که موجب دوری انسان از غایت نهایی‌اش گردد، محکوم و غیرمشروع خواهد بود؛ از این رو [[انتخاب]] عقیده‌ای [[باطل]]، مثلاً [[بت‌پرستی]]، ستاره‌پرستی یا [[تحریف]] در [[دین الهی]]، به دلیل اینکه موجب دوری انسان از غایت نهایی می‌شود، با [[مخالفت]] و مقابله [[پیامبران]] روبه‌رو می‌شد، زیرا اصل [[حرمت]] انسانیت انسان و سعادت [[جاودانگی]] او بر هر امری، هر چند عقیده خود انسان، ترجیح دارد. | |||
# '''عدم [[تحمیل]] اندیشه بر عقیده:''' لازمه ترجیح اندیشه بر عقیده، تحمیل آن بر عقیده نیست، به گونه‌ای که صاحب عقیده، هر چند عقیده باطل، با [[اجبار]] و [[اکراه]] از عقیده خود دست بردارد، بلکه این تفاوت مربوط به وعاء نظر و [[واقعیت]] است و از آن، تحمیل عقیده، هر چند با فشار و [[سیطره]] [[استنتاج]] نمی‌شود<ref>[[محمد حسن قدردان قراملکی|قدردان قراملکی، محمد حسن]]، [[آزادی در فقه و حدود آن (کتاب)|آزادی در فقه و حدود آن]]، ص ۱۰۲-۱۰۹.</ref>. | |||
== پرسش وابسته == | == پرسش وابسته == | ||