حلاس بن عمرو راسبی در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر

حلاس بن عمرو راسبی در تاریخ اسلامی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۳۹

۱۴٬۱۱۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Ali

مدیران

۲۴٬۴۱۳

ویرایش

@@ خط ۱۷: / خط ۱۷: @@
 در [[افتخار]] حُلّاس همین بس که در [[زیارت ناحیه مقدسه]] بر او [[سلام]] و [[درود]] فرستاده شده است.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص:۴۱۸-۴۱۹.</ref>
+== حلاس بن عمرو راسبی در سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴ ==
+[[خلاس بن عمرو بن منذر بن عصر بن أصبح بن عبدالله هجری بصری]]، فقیهی از [[یاران علی]]<ref>سمعانی، الأنساب، ج۲، ص۲۸۵.</ref> و جزو [[نیروی انتظامی]] حضرت بود. [[شوشتری]] شرح حال وی را از منابع [[عامه]] نقل کرده است<ref> شوشتری، قاموس الرّجال، ج۴، ص۱۹۱.</ref>. [[ابن حجر]] در تقریب<ref>ابن حجر، تقریب التّهذیب، دارالکتب العلمیه، ج۱، ص۱۶۱، ش۱۸۳۳.</ref> و تهذیب التهذیب<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۲، ص۵۹۶.</ref> وی را [[صاحب شرطه]] و جزو [[نیروی انتظامی امام علی]]{{ع}} برشمرده است. دیگران نیز او را از [[شرطه]] و [[نیروی انتظامی علی]] دانسته‌اند<ref>عقیلی، الضّعفاء الکبیر، ج۲، ص۲۸-۲۹؛ ابنعدی، الکامل، ج۳، ص۶۷؛ مسائل الإمام أحمد، ج۱، ص۳۳۰؛ جوزجانی، أحوال الرّجال، ص۱۱۶.</ref>.
+دربارۀ [[مأموریت]] وی اطلاع دقیقی نداریم جز این که جزو کسانی بود که همراه [[ابن عشبه]] برای [[مبارزه]] با [[زهیر بن مکحول]] رفته و از [[ابن مکحول]] فرستادۀ [[معاویه]] برای دریافت [[زکات]] [[مردم]] [[سماوه]]، [[شکست]] خوردند. نام وی جُلاس بن عَمْرو، یا عمیر بیان شده است<ref>الغارات، ص۳۱۹.</ref>. ابن کلبی، نام او را در این واقعه: حُلاس بن عمیر از [[بنی‌عدی]] دانسته که برای دریافت زکات کسانی که از کلب و [[بکر بن وائل]] بودند رفته بود و توانست با دریافت جبّۀ [[چوپانی]] [[نجات یافته]] و خود را به [[کوفه]] برساند<ref>ابنکلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ص۶۳۲.</ref>.
+او را از فقهای [[اصحاب علی]]{{ع}} دانسته‌اند که برادرش زیاد بن عَمرو بن منذر، حُوّارِین [[شام]] را فتح کرد؛ لذا به وی، زیادِ حُوّارِین گویند<ref>سمعانی، الأنساب، ج۲، ص۲۸۵؛ معجم البلدان، ج۲، ص۳۱۵.</ref>. او را از مُفتیان [[تابعان]] بعد از [[صحابه]] در [[شهر کوفه]] و فقیهی از اصحاب علی دانسته‌اند<ref>ابن حزم، الاحکام فی أصول الأحکام، ج۲، ص۹۳، باب ۲۸.</ref>. [[روایات]] گوناگونی در مسائل [[فقهی]] از وی نقل کرده‌اند. ابن حزم در کتاب محلّی<ref>ابنحزم، المحلّی، ج۸، ص۲۰۲؛ ج۱۰، ص۱۳۷؛ ج۱۱، ص۱۴.</ref> از وی روایاتی نقل کرده است؛ از جمله: علی{{ع}} قائل به ضمانتِ [[اجیر]] بود.<ref>{{متن حدیث|كَانَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ يُضَمِّنُ الْأَجِيرَ}}؛ ابن حزم، المحلّی، ج۸، ص۲۰۲.</ref> و عبدالرّزّاق در مصنف روایات متعددی از او نقل کرده است<ref>عبدالرّزّاق، المصنف، ج۳ ص۱۶؛ ج۴، ص۵۳۶؛ ج۵، ص۱۷؛ ج۶، ص۴۰۳ و۴۳۷؛ ج۹، ص۳۳۱.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج4، ص 441-442.</ref>
+===شرح حال خِلاس===
+ابن حجر در تقریب وی را [[ثقه]] دانسته که به ارسال، [[حدیث]] نقل می‌کرده و [[حدیث]] وی از [[عمّار یاسر]] را درست دانسته است<ref>تقریب التّهذیب، ج۱، ص۲۷۶، ش۱۷۷۶.</ref>، برخلاف کسانی که منکر آن هستند. در [[تهذیب]] او را هَجَری [[بصری]] معرفی کرده است که از علی{{ع}}، عمّار یاسر، [[عایشه]]، ابو‌هُرَیره، ابن عباس، [[ابو‌رافع صائغ]] و دیگران [[روایت]] نقل کرده و از او [[قتاده]]، [[عوف اعرابی]]، [[جابر بن صُبْح]]، [[داوود بن ابی هند]] و گروهی حدیث نقل می‌کنند. [[احمد حنبل]] روایت وی را از علی{{ع}}، از کتابی دانسته که نزد او بوده و عبدالله پسرش از احمد حنبل نقل کرده که او ثقۀ ثقه است. آجری نیز او را همین گونه وصف کرده است<ref>تهذیب التّهذیب، ج۳، ص۱۵۲.</ref>. [[ابن معین]] و [[ترمذی]] نیز وی را ثقه دانسته‌اند<ref>ابنحجر، مقدمۀ فتح الباری، ص۳۹۹.</ref>. [[عجلی]] نیز او را بصری، [[تابعی]] و ثقه معرفی کرده است<ref>عجلی، تاریخ الثّقات، ص۱۴۵، ش۳۸۹.</ref>. [[ابن ابی حاتم]] می‌نویسد: نزد او نامه‌هایی از علی بوده و صُحُفی است<ref>الجرح والتّعدیل، ج۳، ص۴۰۲.</ref>. نقل شده که جمعی می‌ترسیدند خُلاس از نوشته‌های [[حارث اعور]] نقل کند<ref>ابن حجر، تهذیب التّهذیب، ج۳، ص۱۵۲.</ref>. [[ذهبی]] از احمد نقل کرده: وی ثقه است و نقل وی از علی نامه‌ای است و به همین جهت [[یحیی بن سعید قطان]] از حدیث وی از علی{{ع}} به شکل خاص [[پرهیز]] می‌کرد<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ج۲، ص۴۴۸.</ref>؛ زیرا او را صُحُفی می‌دانستند <ref>تهذیب التّهذیب، ج۳، ص۱۵۲.</ref>. به گفتۀ ابو‌حاتم: نامه‌هایی از علی{{ع}} نزد وی بوده است<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ج۲، ص۴۴۸.</ref>. در بارۀ نامه‌ای که نزدش بوده، چندان سخن گفته نشده ولی احتمال‌هایی بیان شده است.
+#در [[مکاتیب الرسول]] می‌نویسد: ظاهر این است که مراد از نامۀ [[وصی]]، کتابی باشد که در آن [[فضایل علی]]{{ع}} بوده است<ref>علی احمدی میانجی، مکاتیب الرّسول، ج۲، ص۱۱.</ref>.
+#ما در کتاب [[حکومت]] و [[سیاست]] ([[ترجمه]] و تحقیق نامۀ [[امام علی]]{{ع}} به [[شیعیان]])
+این نکته را نوشتیم که این [[نامه]] در [[اختیار]] [[حارث اعور]] بوده و همچنین نزد خُلاس بن عَمرو<ref>ر.ک: علی اکبر ذاکری، حکومت و سیاست، ص۵۷.</ref>. و چون در آن دیدگاه علی{{ع}} دربارۀ [[خلفا]] آمده، خوش آیند گروهی نبوده است!
+او ناقل نامۀ [[شریح]] در پاسخ به نامۀ [[هشام بن هبیره]]، [[قاضی بصره]] است که اوّلین بار در سال ۵۸ به [[قضاوت]] [[بصره]] گمارده شد و در نامه‌ای به شریح خود را «به [[جوانی]] و اندکیِ [[علم]]» وصف کرد و از شریح برای [[قضا]] کمک خواست و شریح نیز به سؤال‌های وی پاسخ داد، در موردی نوشت: فلان بن فلان [[هاشمی]]؛ یعنی علی این گونه نقل کرده است<ref>وکیع، أخبار القضاة، ج۱، ص۲۹۸.</ref>، چون امکان بردن [[نام علی]] در [[زمان معاویه]] نبود. [[خلاس]] [[احادیث]] متعددی از علی{{ع}} نقل کرده که نشان می‌دهد احادیث وی با مطالب نامه متفاوت است. البته شاید آنها نقل نامه را دلیل [[ضعف]] او بدانند. وی نقل می‌کند: در حضور علی{{ع}} بودیم که ناگهان مردی [[خزاعی]] آمد و گفت: ای [[امیرالمؤمنین]]! آیا از [[پیامبر]] شنیدی که [[اسلام]] را وصف کرده باشد؟ علی فرمود: آری، شنیدم می‌گوید: اسلام بر چهار ستون [[استوار]] است: [[صبر]]، [[یقین]]، [[جهاد]] و [[عدل]]. آن‌گاه دربارۀ هر یک سخن گفت<ref>ابو‌نعیم، حلیة الأولیاء، ج۱، ص۷۴.</ref>. کسانی که اطلاعاتی بیشتر از منابع دارند، بر [[وثاقت]] نقلش از علی مهر [[تأیید]] زده‌اند. [[احمد حنبل]] [[روایت]] وی را از علی درست و او را عضو [[شرطه]] حضرت دانسته است<ref>احمد حنبل، العلل، ج۱، ص۴۳۰.</ref>. [[ذهبی]] در [[سیر أعلام النّبلاء]] وی را [[ثقه]] معرفی کرده که در کتاب‌های صِحاح از او [[حدیث]] نقل کرده‌اند<ref>ذهبی، سیر أعلام النّبلاء، ج۴، ص۴۹۱.</ref>. به نظر می‌رسد باورهای وی دربارۀ علی باعث شده کسانی مانند [[بخاری]] از او فقط یک حدیث نقل و یا او را [[تضعیف]] کنند. به ویژه اگر نامۀ در دست وی را همان بدانیم که حضرت برای [[شیعیان]] نگاشته است. نوشته‌اند: [[بخاری]] از [[ابو‌طفیل عامر بن واثله]] به جهت [[تشیع]] او [[حدیثی]] نقل نکرده درحالی که از عِمران بن حِطّان کسی که ابن ملجم را به جهت کشتن علی [[ستوده]]<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ج۴۳، ص۴۹۵؛ ابن حمدون، تذکرة الحمدونیه، ج۸، ص۲۴۳؛ نویری، نهایة الأرب، ج۲۰، ص۲۱۴.</ref>، [[روایت]] نقل کرده است<ref>بخاری، صحیح البخاری، ج۵، ص۲۱۹۴، ش۵۴۹۷؛ ص۲۲۲۰، ش۵۶۰۸؛ همو، تاریخ الکبیر، ج۶، ص۴۱۳.</ref>.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج4، ص 442-445.</ref>
+===درگذشت [[خلاس]]===
+[[ابن حجر]]، [[مرگ]] خلاس را قبل از سال صد دانسته است<ref>ابن حجر، تهذیب التّهذیب، ج۲، ص۵۹۷.</ref>. [[ذهبی]] خلاس بن عَمرو را فردی دیگر دانسته که مجهول است<ref>ذهبی، میزان الاعتدال، ج۲، ص۴۴۸.</ref>. در برخی کتاب‌ها به جای خلاس، «جلاس» آمده است. در [[زیارت رجبیه]] جزو [[شهدای کربلا]] جلاس بن عَمرو بیان شده است<ref>ابن‌طاووس، الاقبال، ج۳، ص۳۴۶؛ بحارالانوار، ج۹۸، ص۱۴۱.</ref>. در کتاب [[رجال شیخ طوسی]]، [[حلاس بن عمرو هجری]] از [[یاران امام علی]]{{ع}} دانسته شده است<ref>شیخ طوسی، رجال، چ قیومی، ص۶۱.</ref>. همو حلاس بن عَمرو را از [[یاران امام حسین]]{{ع}} دانسته است<ref>شیخ طوسی، رجال، چ قیومی، ص۱۰۰.</ref>. [[ابن شهرآشوب]]، حلاس بن عَمرو راسبی را در شمار شهدای کربلا آورده که در حملۀ اوّل به [[شهادت]] رسید<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل أبی طالب، ج۴، ص۱۱۲؛ بحارالانوار، ج۴۵، ص۶۴ و نمازی، مستدرکات علم رجال الحدیث، ج۳، ص۲۴۹. در بحار جلاس آمده است.</ref>.
+البته منافاتی نیست که وی هجَری باشد که منطقه‌ای از [[بحرین]] است و راسبی که منتسب به قبیله‌ای است.<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین]]، ج4، ص 445.</ref>
+== حلاس بن عمرو راسبی در اصحاب امام علی ج۱ ==
+خلاس از [[شیعیان امیرالمؤمنین]] {{ع}} و [[رئیس]] شرطه آن [[حضرت]] بود، پدرش [[عمرو بن منذر]] از [[اصحاب رسول خدا]] {{صل}} و برادرش [[زیاد بن عمرو]] نیز از [[یاران]] مورد [[وثوق]] [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} و [[راویان حدیث]] بود. به [[نقل]] برخی مؤرخین خلاس روایاتی از [[حضرت علی]] {{ع}} و [[عمار یاسر]] و دیگران [[نقل]] کرده است. وی قبل از سال ۱۰۰ [[هجری]] از [[دنیا]] رفت<ref>تهذیب التهذیب، ج۲، ص۵۲۶ و اصحاب الإمام أمیر المؤمنین، ج۱۲، ص۱۹۴.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|اصحاب امام علی]]، ج۱، ص۴۹۶.</ref>
 == جستارهای وابسته ==
@@ خط ۲۶: / خط ۴۹: @@
 {{منابع}}
 # [[پرونده:1100374.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظم‌زاده (کتاب)|'''اصحاب امام حسین''']]
+# [[پرونده: 1100831.jpg|22px]] [[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴ (کتاب)|'''سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴''']]
+# [[پرونده:1379452.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظم‌زاده|ناظم‌زاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام علی ج۱ (کتاب)|'''اصحاب امام علی''']]
 {{پایان منابع}}