سعدالعشیره در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخهها
←منابع
(صفحهای تازه حاوی «{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = سعدالعشیره | عنوان مدخل = سعدالعشیره | مداخل مرتبط = سعدالعشیره در تاریخ اسلامی | پرسش مرتبط = }} ==نسب قبیله== قبیله سعد العشیره از بزرگترین قبائل مذحج و در شمار قبایل قحطانی است.<ref>ابوعبید قاسم بن سلّام، ک...» ایجاد کرد) برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
||
خط ۹: | خط ۹: | ||
قبیله [[سعد العشیره]] از بزرگترین قبائل [[مذحج]] و در شمار [[قبایل قحطانی]] است.<ref>ابوعبید قاسم بن سلّام، کتاب النسب، ص۳۱۴- ۳۲۵؛ یعقوبی، تاریخ، ج۱ ص۲۴۸؛ ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۲۶۲.</ref> [[مردم]] این قبیله نسب از سعد العشیرة بن مالک (مذحج) بن أُدد بن زید بن یشجب بن عریب بن زَید بن کهلان بن سبأ میبرند.<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۷.</ref> در وجه [[تسمیه]] او به سعد العشیره گفته شده که وی عمری طولانی کرد و روزی سوار بر مرکب، همراه با سیصد تن از [[فرزندان]] و فرزندزادگان خود در راهی میرفت. از او پرسیدند: اینان کیانند؟ سعد از [[ترس]] [[چشم زخم]] گفت: [[عشیره]] ام هستند. از این رو، او را از آن پس "سعد العشیره" خواندند.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۲۶۷؛ عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۸. برخی از منابع هم با اندکی اختلاف گفتهاند: «او را سعد العشیره گفتند چون با ده تن از فرزندانش در موسم حج حاضر بود. بدو گفتند: اینان کیانند؟ گفت عشیره ام». (فسوی، البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۱۹-۱۲۰).</ref> علمای [[علم نسب]]، برای «سعد العشیرة بن مذحج» فرزندان بسیاری بر شمردهاند که از جمله آنها میتوان به اسامی: جعفی، جنب، حکم، [[عائذالله]]، عبدالله، اللّبوء، خارجه، اسد، عمرو الله، جمل، صعب<ref>ابن قتیبه، المعارف، ص۱۰۶؛ عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۸.</ref> [[حارثه]]، انس الله، سبأ الله، زید الله، [[مره]]، مجمّع، [[مازن]]، عبدشمس،<ref>عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۸.</ref>اوس الله، حرّ،<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۷.</ref> جزء و نمره<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۰-۳۰۱.</ref> اشاره کرد. از این فرزندان، سرشاخهها و فروعات بسیاری متفرع شدهاند که بنی زُبید،<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹ و ۴۱۰.</ref> [[بنی جُعفی]]،<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۰؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹ و ۴۱۰.</ref> بنی أنس الله،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۱۸؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۷.</ref> بنی الحکم،<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۰؛ عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۹.</ref> بنی اود بن صعب،<ref>سمعانی، الانساب، ج۱، ص۳۸۵؛ عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۹.</ref>[[بنی زیدالله]]، [[بنی جزء]]، [[بنی عائذالله]]،<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۱.</ref> [[بنی اسلم]]،<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۱۸.</ref> [[بنی ألوذ بن کعب]]، [[بنی صریم]]، [[بنی جدیه]]،<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۲۳.</ref> بنی رمان بن کعب،<ref>سمعانی، الانساب، ج۶، ص۱۶۵.</ref>[[بنی مالک بن مشوف]]<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۸.</ref> و... از آن جملهاند. | قبیله [[سعد العشیره]] از بزرگترین قبائل [[مذحج]] و در شمار [[قبایل قحطانی]] است.<ref>ابوعبید قاسم بن سلّام، کتاب النسب، ص۳۱۴- ۳۲۵؛ یعقوبی، تاریخ، ج۱ ص۲۴۸؛ ابن کلبی، جمهرة النسب، ص۲۶۲.</ref> [[مردم]] این قبیله نسب از سعد العشیرة بن مالک (مذحج) بن أُدد بن زید بن یشجب بن عریب بن زَید بن کهلان بن سبأ میبرند.<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۷.</ref> در وجه [[تسمیه]] او به سعد العشیره گفته شده که وی عمری طولانی کرد و روزی سوار بر مرکب، همراه با سیصد تن از [[فرزندان]] و فرزندزادگان خود در راهی میرفت. از او پرسیدند: اینان کیانند؟ سعد از [[ترس]] [[چشم زخم]] گفت: [[عشیره]] ام هستند. از این رو، او را از آن پس "سعد العشیره" خواندند.<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۲۶۷؛ عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۸. برخی از منابع هم با اندکی اختلاف گفتهاند: «او را سعد العشیره گفتند چون با ده تن از فرزندانش در موسم حج حاضر بود. بدو گفتند: اینان کیانند؟ گفت عشیره ام». (فسوی، البدء و التاریخ، ج۴، ص۱۱۹-۱۲۰).</ref> علمای [[علم نسب]]، برای «سعد العشیرة بن مذحج» فرزندان بسیاری بر شمردهاند که از جمله آنها میتوان به اسامی: جعفی، جنب، حکم، [[عائذالله]]، عبدالله، اللّبوء، خارجه، اسد، عمرو الله، جمل، صعب<ref>ابن قتیبه، المعارف، ص۱۰۶؛ عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۸.</ref> [[حارثه]]، انس الله، سبأ الله، زید الله، [[مره]]، مجمّع، [[مازن]]، عبدشمس،<ref>عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۸.</ref>اوس الله، حرّ،<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۷.</ref> جزء و نمره<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۰-۳۰۱.</ref> اشاره کرد. از این فرزندان، سرشاخهها و فروعات بسیاری متفرع شدهاند که بنی زُبید،<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹ و ۴۱۰.</ref> [[بنی جُعفی]]،<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۰؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۹ و ۴۱۰.</ref> بنی أنس الله،<ref>ابن کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۱۸؛ ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۷.</ref> بنی الحکم،<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۰؛ عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۹.</ref> بنی اود بن صعب،<ref>سمعانی، الانساب، ج۱، ص۳۸۵؛ عوتبی صحاری، الانساب، ج۱، ص۳۳۹.</ref>[[بنی زیدالله]]، [[بنی جزء]]، [[بنی عائذالله]]،<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۰۱.</ref> [[بنی اسلم]]،<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۱۸.</ref> [[بنی ألوذ بن کعب]]، [[بنی صریم]]، [[بنی جدیه]]،<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۲۳.</ref> بنی رمان بن کعب،<ref>سمعانی، الانساب، ج۶، ص۱۶۵.</ref>[[بنی مالک بن مشوف]]<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۴۰۸.</ref> و... از آن جملهاند. | ||
ضمن این که زنانی هم از این [[قوم]] ظهور یافتند که به جهت جایگاه بلند [[اجتماعی]] شان، برخی از [[قبایل]] به جای انتساب به قبیله پدری، نسبت خود را از ایشان گرفتهاند که از آن جمله میتوان از [[باهلة بنت صعب العشیره]] [[همسر]] [[مالک بن اعصر بن سعد بن قیس بن عیلان]]<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۴۵؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۷۱؛ زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۴۲.</ref> و [[بجیله]] بنت صعب بن سعد العشیره همسر [[انمار بن اراش]]<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۴۳؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱۱، ص۸۴.</ref> یاد کرد که به ترتیب قبایل [[باهله]] و بجیله بدانها منسوب گشتهاند.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref> | ضمن این که زنانی هم از این [[قوم]] ظهور یافتند که به جهت جایگاه بلند [[اجتماعی]] شان، برخی از [[قبایل]] به جای انتساب به قبیله پدری، نسبت خود را از ایشان گرفتهاند که از آن جمله میتوان از [[باهلة بنت صعب العشیره]] [[همسر]] [[مالک بن اعصر بن سعد بن قیس بن عیلان]]<ref>ابن حزم، جمهرة انساب العرب، ص۲۴۵؛ ابن کثیر، البدایه و النهایه، ج۸، ص۷۱؛ زرکلی، الاعلام، ج۲، ص۴۲.</ref> و [[بجیله]] بنت صعب بن سعد العشیره همسر [[انمار بن اراش]]<ref>هشام بن محمد کلبی، نسب معد و الیمن الکبیر، ج۱، ص۳۴۳؛ بلاذری، انساب الاشراف، ج۱۱، ص۸۴.</ref> یاد کرد که به ترتیب قبایل [[باهله]] و بجیله بدانها منسوب گشتهاند.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref> | ||
==[[مساکن]] [[سعد العشیره]]== | |||
از برجستهترین سکونتگاههای آنان میتوان به "تِهامة" سکونتگاه بنی حَکَم بن سعد العشیره در اطراف ابوعریش و در مجاورت [[قبایل]] [[حاشد]] و [[خولان]] که مسافت ابتدا تا انتهای این [[سرزمین]] پنج [[روز]] راه فاصله بود،<ref>عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۲۸۶.</ref> اشاره کرد. منازل السعید، الشقیفتان، الحصوف، العادیه و [[الحجر]] به مرکزیت الحصوف از دیگر مساکن این [[قوم]] و از درههای معروف آنان هم میتوان از [[حرض]]، [[حیران]]، جدلان، جحفان، ضامد، جزان، الحد، تعشر، [[لیه]] و صبیا یاد کرد.<ref>عمر رضا کحاله، معجم قبائل العرب، ج۱، ص۲۸۶.</ref> ضمن این که الساعد،<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۳، ص۱۷۱.</ref> مخلاف [[حکم]] بن سعد العشیره<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۲۸۰.</ref> و [[وادی]] جُلب در تهامه<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۱۵۰.</ref> هم از دیگر منازل اختصاصی بنی حکم بن سعد العشیره یاد شده است. "مخلاف جُعْفِیّ" و «جُرْدان» دره بزرگی با روستاهای فراوان که تا [[صنعا]] چهل و دو فرسخ فاصله داشت و تا نزدیک حضرموت امتداد یافته بود هم، از مساکن [[بنی جعفی]] به شمار میآمد.<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۱۵۱ و ۱۸۸؛ محمد بن علی الاکوع، الیمن الخضراء مهد الحضاره، ص۳۹۰.</ref> در "السَّرْو" معروف به سَرْو [[مَذْحِج]] نیز، برخی از بطون [[قبیله مذحج]] مانند جُعْفِیّ و صُداء با غیر [[مذحجیان]] [[زندگی]] میکردند.<ref>الموسوعة العربیه، مقاله "مذحج"، عامر الاحمدی.</ref> ضمن این که "جبّ" هم [[دیار]] اود بن صعب بن سعد العشیره،<ref>یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۹۷</ref> و "ذو العیبه" از سکونتگاههای انس [[الله]]<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۹۵.</ref> به شمار آمدهاند. | |||
همچنین"صَعْدة"، [[سکونت]] گاه برخی از [[مردمان]] بنی زُبید بود<ref>الموسوعة العربیه، مقاله مذحج.</ref> و در "[[أراکه]]"،<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۸۰.</ref> "بلاع" هم، قبایل الأغلوق، بنو مازن و بنو عصم ساکن بودند.<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۸۰.</ref> "الخصاصه" -واقع در بین [[حجاز]] و تهامه- از سرزمینهای مشترک [[بنی زبید]] و [[بنی حارث بن کعب]]،<ref>حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۳۷۵.</ref> و "الحُصَیب" از روستاهای [[زبید]] و [[اشعریها]] بود که با گروهی از بنو وافد از [[قبیله ثقیف]] مشترکاَ [[زندگی]] میکردند.<ref>حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۲۶۶؛ یعقوبی، البلدان، ص۱۰۶.</ref> "دیمات"،<ref>البکری، معجم ما استعجم، ج۴، ص۱۴۱۱.</ref> "ذو کزَّان" و "هلیل" و "صید" را هم از سرزمینهای بنی حبیش بن زبید،<ref>حسن بن احمد همدانی، صفة جزیرة العرب، ص۶۶.</ref> یاد کردهاند. ضمن این که "أنسب" – از قلعههای [[بنی زبید]] در [[یمن]] - <ref>حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۲۶۵.</ref> "حماک" – از قلعههای بنی زبید در یمن-<ref>حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۲۹۸.</ref> "هیوه"،<ref>حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۴۲۲.</ref> "العصم"<ref>حموی، معجم البلدان، ج۴، ص۱۲۸.</ref> و "مشوه" – از قلاع بنی زبید در یمن -<ref>حموی، معجم البلدان، ج۵، ص۵۵.</ref> را هم در شمار منازل معروف زبید در یمن ذکر کردهاند.<ref>علی کورانی عاملی، سلسلة القبائل العربیة فی العراق، ص۱۳-۱۶.</ref>.<ref>[[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، مکاتبه اختصاصی با [[دانشنامه مجازی امامت و ولایت]].</ref> | |||
== منابع == | == منابع == |