پرش به محتوا

ابوعقیل انصاری: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۶۰۸ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۸ اوت ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = | عنوان مدخل  = | مداخل مرتبط = [[ابوعقیل انصاری در قرآن]] - [[ابوعقیل انصاری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{مدخل مرتبط | موضوع مرتبط = صحابه | عنوان مدخل  = ابوعقیل انصاری | مداخل مرتبط = [[ابوعقیل انصاری در قرآن]] - [[ابوعقیل انصاری در تاریخ اسلامی]]| پرسش مرتبط  = }}
{{جعبه اطلاعات اصحاب
| نام = ابوعقیل انصاری
| مشهور به =
| نام تصویر = تصویر قدیمی مدینه.jpg   
| عرض تصویر =
| توضیح تصویر = تصویر کهنی از مدینه
| نام کامل = عبدالرحمان بن عبدالله بن ثعلبه انصاری
| نام‌های دیگر =
| جنسیت = مرد
| کنیه = ابوعقیل
| لقب = 
| اهل =
| از قبیله = [[اوس]]
| از تیره = [[بنی‌انیف]]   
| پدر =       
| مادر =     
| همسر = 
| پسر =             
| دختر = 
| خواهر = 
| برادر = 
| خویشاوندان = 
| وابستگان =
| تاریخ تولد = 
| محل تولد = 
| محل زندگی =
| تاریخ درگذشت = 
| محل درگذشت = 
| تاریخ شهادت =   
| محل شهادت = 
| طول عمر =   
| محل دفن = 
| دین =
| مذهب =
| از اصحاب = [[پیامبر خاتم]]     
| از طبقه =
| در جنگ = {{فهرست جعبه افقی| [[جنگ بدر]] | [[جنگ تبوک]] }}
| نقش‌ها =
| فعالیت‌ها = 
| علت شهرت =
| علت درگذشت = 
| علت شهادت =
| راوی از =
| روایات مشهور = 
| مشایخ او = 
| راویان از او =
| آخرین راوی از او =
}}


== مقدمه ==
== مقدمه ==
[[حثجاث]] یا [[حثحاث]]، معروف به [[صاحب‌الصاع]] از تیره [[بنی‌انیف اراشی]]<ref>الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۲۷۹؛ الاصابه، ج‌۷، ص‌۲۳۳.</ref> و از هم پیمانان [[بنی‌ عمرو بن ‌عوف]]<ref>جامع‌البیان، مج۶، ج۱۰، ص‌۲۴۸؛ الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۲۷۹.</ref>. [[طبری]] به [[نقل]] از [[قتاده]]، نامش را حبحاب، و [[شیخ طوسی]] [[حجاب بن‌ عثمان]] ذکر کرده است <ref> التبیان، ج‌۵، ص‌۲۶۶.</ref> که گویا طبق [[نقل]] [[طبری]]، تصحیف "حبحاب ابوعقیل" باشد؛ چنان‌که دو نام اوّل نیز تصحیف یک نام است. وی از [[مسلمانان]] [[تهی‌دست]] بود <ref>جامع‌البیان، مج۶، ج۱۰، ص۲۴۸؛ کشف‌الاسرار، ج‌۴، ص۱۸۱.</ref> و با کارگری، امرار معاش می‌کرد.<ref>جامع‌البیان، مج‌۶، ج‌۱۰، ص‌۲۴۸؛ التبیان، ج‌۵، ص‌۲۶۶.</ref> از [[زندگی]] و [[مرگ]] وی اطلاع چندانی در دست نیست.
[[حثجاث]] یا [[حثحاث]]، معروف به [[صاحب‌الصاع]] از تیره [[بنی‌انیف اراشی]]<ref>الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۲۷۹؛ الاصابه، ج‌۷، ص‌۲۳۳.</ref> و از هم پیمانان [[بنی‌ عمرو بن ‌عوف]]<ref>جامع‌البیان، مج۶، ج۱۰، ص‌۲۴۸؛ الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۲۷۹.</ref>. [[طبری]] به [[نقل]] از [[قتاده]]، نامش را حبحاب، و [[شیخ طوسی]] [[حجاب بن‌ عثمان]] ذکر کرده است <ref> التبیان، ج‌۵، ص‌۲۶۶.</ref> که گویا طبق [[نقل]] [[طبری]]، تصحیف «حبحاب ابوعقیل» باشد؛ چنان‌که دو نام اوّل نیز تصحیف یک نام است. وی از [[مسلمانان]] [[تهی‌دست]] بود <ref>جامع‌البیان، مج۶، ج۱۰، ص۲۴۸؛ کشف‌الاسرار، ج‌۴، ص۱۸۱.</ref> و با کارگری، امرار معاش می‌کرد.<ref>جامع‌البیان، مج‌۶، ج‌۱۰، ص‌۲۴۸؛ التبیان، ج‌۵، ص‌۲۶۶.</ref> از [[زندگی]] و [[مرگ]] وی اطلاع چندانی در دست نیست.


گروهی از [[مفسّران]]، جمله {{متن قرآن|وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ}} در [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«آنان که به مؤمنان داوطلب دادن صدقه‌ها و به کسانی که جز توان (اندک) خود چیزی (برای دادن صدقه) نمی‌یابند طعنه می‌زنند و آنان را به ریشخند می‌گیرند، خداوند به ریشخندشان می‌گیرد و عذابی دردناک خواهند داشت» سوره توبه، آیه ۷۹.</ref> را درباره ابوعقیل دانسته‌اند.
گروهی از [[مفسّران]]، جمله {{متن قرآن|وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ}} در [[آیه]] {{متن قرآن|الَّذِينَ يَلْمِزُونَ الْمُطَّوِّعِينَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فِي الصَّدَقَاتِ وَالَّذِينَ لَا يَجِدُونَ إِلَّا جُهْدَهُمْ فَيَسْخَرُونَ مِنْهُمْ سَخِرَ اللَّهُ مِنْهُمْ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ}}<ref>«آنان که به مؤمنان داوطلب دادن صدقه‌ها و به کسانی که جز توان (اندک) خود چیزی (برای دادن صدقه) نمی‌یابند طعنه می‌زنند و آنان را به ریشخند می‌گیرند، خداوند به ریشخندشان می‌گیرد و عذابی دردناک خواهند داشت» سوره توبه، آیه ۷۹.</ref> را درباره ابوعقیل دانسته‌اند.


در [[نقلی]] از [[ابن‌عباس]]، [[ربیع‌ بن‌انس]]<ref>الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۲۷۹‌ـ‌۲۸۰.</ref> و [[قتاده]] <ref>اسباب النزول، ص‌۲۱۰؛ التبیان، ج‌۵، ص‌۲۶۶.</ref> آمده است که وقتی [[رسول‌خدا]] {{صل}} [[مؤمنان]] را به آوردن [[صدقه]] [[تشویق]] کرد، برخی از آنان صدقاتی آوردند که مورد [[تمسخر]] [[منافقان]] قرار گرفت و از سوی آنان به [[ریا]] متهم شدند. ابوعقیل نیز یک صاع (حدود سه کیلو) خرما آورد و گفت: جز ۲ صاع خرما چیزی نداشتم که آن را نیز [[شب]] پیشین با آب‌کشی برای نخلستانی، مُزد گرفتم. یک صاع را برای خانواده‌ام نگه داشتم و دیگری را برای شما آوردم. [[منافقان]] با [[استهزا]]ی وی گفتند: [[خداوند]] از این [[صدقه]] ابوعقیل [[بی‌نیاز]] است.<ref>السیرة النبویه، ج۴، ص۵۵۱؛ جامع‌البیان، مج‌۶، ج‌۱۰، ص۲۵۰.</ref> به دنبال آن، آیه‌ پیشین نازل شد و آنان را [[توبیخ]] کرد و به [[عذاب الهی]] وعده‌شان داد. [[بخاری]] با [[نقل]] این جریان از [[ابن‌مسعود]]، مقدار [[صدقه]] ابوعقیل را نصف صاع ذکر کرده <ref>صحیح البخاری، ج۵، ص‌۲۴۵، ح‌۴۶۶۸.</ref> و [[میبدی]] با توجه به [[سیاق آیات]]، [[زمان]] پرداخت آن را در آستانه عزیمت [[پیامبر]] {{صل}} به [[تبوک]] و برای تأمین هزینه [[جنگ]] دانسته است<ref>کشف‌الاسرار، ج‌۴، ص‌۱۸۱.</ref><ref>[[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[ابوعقیل انصاری (مقاله)|مقاله «ابوعقیل انصاری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۲.</ref>.
در [[نقلی]] از [[ابن‌عباس]]، [[ربیع‌ بن‌انس]]<ref>الاستیعاب، ج‌۴، ص‌۲۷۹‌ـ‌۲۸۰.</ref> و [[قتاده]] <ref>اسباب النزول، ص‌۲۱۰؛ التبیان، ج‌۵، ص‌۲۶۶.</ref> آمده است که وقتی [[رسول‌خدا]] {{صل}} [[مؤمنان]] را به آوردن [[صدقه]] [[تشویق]] کرد، برخی از آنان صدقاتی آوردند که مورد [[تمسخر]] [[منافقان]] قرار گرفت و از سوی آنان به [[ریا]] متهم شدند. ابوعقیل نیز یک صاع (حدود سه کیلو) خرما آورد و گفت: جز ۲ صاع خرما چیزی نداشتم که آن را نیز [[شب]] پیشین با آب‌کشی برای نخلستانی، مُزد گرفتم. یک صاع را برای خانواده‌ام نگه داشتم و دیگری را برای شما آوردم. [[منافقان]] با [[استهزا]]ی وی گفتند: [[خداوند]] از این [[صدقه]] ابوعقیل [[بی‌نیاز]] است.<ref>السیرة النبویه، ج۴، ص۵۵۱؛ جامع‌البیان، مج‌۶، ج‌۱۰، ص۲۵۰.</ref> به دنبال آن، آیه‌ پیشین نازل شد و آنان را [[توبیخ]] کرد و به [[عذاب الهی]] وعده‌شان داد. [[بخاری]] با [[نقل]] این جریان از [[ابن‌مسعود]]، مقدار [[صدقه]] ابوعقیل را نصف صاع ذکر کرده <ref>صحیح البخاری، ج۵، ص‌۲۴۵، ح‌۴۶۶۸.</ref> و [[میبدی]] با توجه به [[سیاق آیات]]، [[زمان]] پرداخت آن را در آستانه عزیمت [[پیامبر]] {{صل}} به [[تبوک]] و برای تأمین هزینه [[جنگ]] دانسته است<ref>کشف‌الاسرار، ج‌۴، ص‌۱۸۱.</ref><ref>[[اسماعیل اسماعیلی|اسماعیلی، اسماعیل]]، [[ابوعقیل انصاری (مقاله)|مقاله «ابوعقیل انصاری»]]، [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۲ (کتاب)|دائرة المعارف قرآن کریم]]، ج۲.</ref>.
== جستارهای وابسته ==
{{مدخل وابسته}}
* [[اوس]] (قبیله)
* [[بنی‌انیف]] (قبیله)
{{پایان مدخل وابسته}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۱۶: خط ۷۰:
{{پانویس}}
{{پانویس}}


[[رده:ابوعقیل انصاری]]
[[رده:اصحاب پیامبر]]
[[رده:اوس]]
[[رده:بنی‌انیف]]
[[رده:اعلام]]
[[رده:اعلام]]
۲۴٬۴۴۲

ویرایش