نامه امام حسین: تفاوت میان نسخهها
←منابع
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
(←منابع) برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
||
خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
== سلیمان، حامل [[نامه]] [[امام]] {{ع}} به [[مردم بصره]] == | == سلیمان، حامل [[نامه]] [[امام]] {{ع}} به [[مردم بصره]] == | ||
طبری در تاریخ خود چنین مینویسد: امام حسین {{ع}} نامههایی به یک مضمون برای سران اخماس (سران پنج گانه) بصره، همچون [[مالک بن مسمع بکری]]، [[احنف بن قیس تمیمی]]، [[منذر بن جارود عبدی]]، [[مسعود بن عمرو ازدی]] و [[قیس بن هیثم]]، و نیز نامهای برای [[عمرو بن عبیدالله بن معمر]] و یک نامه هم برای تمامی اشراف و بزرگان شیعه در بصره فرستاد، و در آن نامه چنین مرقوم فرمود: «اما بعد، همانا [[خداوند]]، [[محمد]] {{صل}} را بر آفریدگانش برگزید و به [[تشرف]] [[نبوت]] نائل گرداند و او را برای [[رسالت]] خویش [[منصوب]] کرد، و پس از آنکه [[بندگان خدا]] را [[پند]] داد و [[ابلاغ رسالت]] کرد، [[روح مقدس]] او را قبض نمود و ما [[خاندان]] و [[اولیا]] و [[اوصیا]] و [[وارثان]] آن بزرگواریم، و سزاوارترین [[مردم]] به [[جانشینی]] آن [[حضرت]] در میان مردم میباشیم، اما مردم دیگران را بر ما مقدم داشتند. ما برای دوری از [[تفرقه]] و پراکندگی و [[عافیت]] شما، به آن [[راضی]] شدیم و به خوبی میدانیم که ما از همه مردم به حقی که مستحق ماست. یعنی [[امامت]] و [[رهبری جامعه]] - بدان سزاوارتریم. اینک [[نماینده]] و فرستادهام را با این [[نامه]] به سوی شما فرستادم و شما را به [[کتاب خدا]] و [[سنت]] پیامبرش فرا میخوانم؛ زیرا سنت [[رسول]] [[اسلام]] {{صل}} را به نابودیگراییده و [[بدعتها]] زنده شده است. اگر سخن مرا بپذیرید و [[دستور]] مرا [[اطاعت]] کنید، شما را به [[راه راست]] و [[رستگاری]] [[راهنما]] خواهم بود. والسلام علیکم ورحمة [[الله]] وبرکاته»<ref>{{متن حدیث|أَمَّا بَعْدُ: فَإِنَّ اَللَّهَ اِصْطَفَى مُحَمَّداً {{صل}} عَلَى خَلْقِهِ، وَ أَكْرَمَهُ بِنُبُوَّتِهِ، وَ اِخْتَارَهُ لِرِسَالَتِهِ، ثُمَّ قَبَضَهُ اَللَّهُ إِلَيْهِ وَ قَدْ نَصَحَ لِعِبَادِهِ وَ بَلَّغَ مَا أُرْسِلَ بِهِ {{صل}} وَ كُنَّا أَهْلَهُ وَ أَوْلِيَاءَهُ وَ أَوْصِيَاءَهُ وَ وَرَثَتَهُ وَ أَحَقَّ اَلنَّاسِ بِمَقَامِهِ فِي اَلنَّاسِ... وَ قَدْ بَعَثْتُ رَسُولِي إِلَيْكُمْ بِهَذَا اَلْكِتَابِ، وَ أَنَا أَدْعُوكُمْ إِلَى كِتَابِ اَللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ {{صل}} فَإِنَّ اَلسُّنَّةَ قَدْ أُمِيتَتْ، وَ إِنَّ اَلْبِدْعَةَ قَدْ أُحْيِيَتْ، وَ إِنْ تَسْمَعُوا قَوْلِي وَ تُطِيعُوا أَمْرِي أَهْدِكُمْ سَبِيلَ اَلرَّشَادِ، وَ اَلسَّلاَمُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اَللَّهِ}}؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۳۵۷، نفس المهموم، ص۸۹ و نیز، ر. ک: الملهوف، ص۱۱۰ و بحار الأنوار، ج۴۴، ص۳۷۷.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظمزاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص:۴۵۸-۴۵۹.</ref> | طبری در تاریخ خود چنین مینویسد: امام حسین {{ع}} نامههایی به یک مضمون برای سران اخماس (سران پنج گانه) بصره، همچون [[مالک بن مسمع بکری]]، [[احنف بن قیس تمیمی]]، [[منذر بن جارود عبدی]]، [[مسعود بن عمرو ازدی]] و [[قیس بن هیثم]]، و نیز نامهای برای [[عمرو بن عبیدالله بن معمر]] و یک نامه هم برای تمامی اشراف و بزرگان شیعه در بصره فرستاد، و در آن نامه چنین مرقوم فرمود: «اما بعد، همانا [[خداوند]]، [[محمد]] {{صل}} را بر آفریدگانش برگزید و به [[تشرف]] [[نبوت]] نائل گرداند و او را برای [[رسالت]] خویش [[منصوب]] کرد، و پس از آنکه [[بندگان خدا]] را [[پند]] داد و [[ابلاغ رسالت]] کرد، [[روح مقدس]] او را قبض نمود و ما [[خاندان]] و [[اولیا]] و [[اوصیا]] و [[وارثان]] آن بزرگواریم، و سزاوارترین [[مردم]] به [[جانشینی]] آن [[حضرت]] در میان مردم میباشیم، اما مردم دیگران را بر ما مقدم داشتند. ما برای دوری از [[تفرقه]] و پراکندگی و [[عافیت]] شما، به آن [[راضی]] شدیم و به خوبی میدانیم که ما از همه مردم به حقی که مستحق ماست. یعنی [[امامت]] و [[رهبری جامعه]] - بدان سزاوارتریم. اینک [[نماینده]] و فرستادهام را با این [[نامه]] به سوی شما فرستادم و شما را به [[کتاب خدا]] و [[سنت]] پیامبرش فرا میخوانم؛ زیرا سنت [[رسول]] [[اسلام]] {{صل}} را به نابودیگراییده و [[بدعتها]] زنده شده است. اگر سخن مرا بپذیرید و [[دستور]] مرا [[اطاعت]] کنید، شما را به [[راه راست]] و [[رستگاری]] [[راهنما]] خواهم بود. والسلام علیکم ورحمة [[الله]] وبرکاته»<ref>{{متن حدیث|أَمَّا بَعْدُ: فَإِنَّ اَللَّهَ اِصْطَفَى مُحَمَّداً {{صل}} عَلَى خَلْقِهِ، وَ أَكْرَمَهُ بِنُبُوَّتِهِ، وَ اِخْتَارَهُ لِرِسَالَتِهِ، ثُمَّ قَبَضَهُ اَللَّهُ إِلَيْهِ وَ قَدْ نَصَحَ لِعِبَادِهِ وَ بَلَّغَ مَا أُرْسِلَ بِهِ {{صل}} وَ كُنَّا أَهْلَهُ وَ أَوْلِيَاءَهُ وَ أَوْصِيَاءَهُ وَ وَرَثَتَهُ وَ أَحَقَّ اَلنَّاسِ بِمَقَامِهِ فِي اَلنَّاسِ... وَ قَدْ بَعَثْتُ رَسُولِي إِلَيْكُمْ بِهَذَا اَلْكِتَابِ، وَ أَنَا أَدْعُوكُمْ إِلَى كِتَابِ اَللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ {{صل}} فَإِنَّ اَلسُّنَّةَ قَدْ أُمِيتَتْ، وَ إِنَّ اَلْبِدْعَةَ قَدْ أُحْيِيَتْ، وَ إِنْ تَسْمَعُوا قَوْلِي وَ تُطِيعُوا أَمْرِي أَهْدِكُمْ سَبِيلَ اَلرَّشَادِ، وَ اَلسَّلاَمُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اَللَّهِ}}؛ تاریخ طبری، ج۵، ص۳۵۷، نفس المهموم، ص۸۹ و نیز، ر. ک: الملهوف، ص۱۱۰ و بحار الأنوار، ج۴۴، ص۳۷۷.</ref>.<ref>[[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظمزاده (کتاب)|اصحاب امام حسین]]، ص:۴۵۸-۴۵۹.</ref> | ||
==نامه امام حسین{{ع}} به [[مردم کوفه]] به هنگام اعزام [[حضرت مسلم]]{{ع}}== | |||
[[امام حسین]]{{ع}} زمانی که در [[مکه]] بود، پیوسته از جانب مردم کوفه، [[نامه]] دریافت میکرد. مردم کوفه در نامههای خود، حضرت را به جانب [[کوفه]] و [[پذیرفتن]] [[رهبری]] خویش [[دعوت]] میکردند. | |||
[[امام]]{{ع}} نامهای در پاسخ مردم کوفه نوشت و به همراه [[هانی بن هانی]] و [[سعید بن عبدالله]] - که آخرین فرستادگان [[کوفیان]] بودند- ارسال کرد. | |||
نامه چنین بود: «[[به نام خداوند بخشاینده مهربان]]؛ از [[حسین بن علی]]{{ع}}، به بزرگان [[مؤمنان]] و [[مسلمانان]]! | |||
[[هانی]] و سعید همراه نامههایتان به سوی من آمدند - و این دو تن آخرین کسانی بودند که نامههایتان را آوردند - محتوای همه نامههایتان (به طور فشرده) این بود که: | |||
«امام و [[پیشوایی]] نداریم، به سوی ما بیا! [[امید]] است که [[خداوند]] به وسیله تو ما را بر محور [[حقّ]] و [[هدایت]] گرد آورد». اکنون من، [[برادر]]، [[پسر عمو]] و شخص مورد [[اعتماد]] از خاندانم - [[مسلم بن عقیل]] - را به سوی شما میفرستم؛ به او [[فرمان]] دادم که تصمیم و برنامهها و افکارتان را برای من بنویسد. اگر نوشت که بزرگان، [[اندیشمندان]] و [[خردمندان]] شما، با آنچه که در نامههایتان بود همراه و هماهنگند؛ به زودی به سوی شما خواهم آمد إنشاءالله». | |||
- در [[پایاننامه]] نوشت -: «به جانم [[سوگند]]! امام و [[پیشوا]] فقط کسی است که به [[کتاب خدا]] عمل کند و [[عدل و داد]] را برپا دارد، [[دین حق]] را پذیرفته، و خود را [[وقف]] در [[راه خدا]] کند و [[السلام]]»<ref>{{متن حدیث|بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ مِنَ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلِيٍّ إِلَى الْمَلَإِ مِنَ الْمُسْلِمِينَ وَ الْمُؤْمِنِينَ- أَمَّا بَعْدُ: فَإِنَّ هَانِئاً وَ سَعِيداً قَدِمَا عَلَيَّ بِكُتُبِكُمْ وَ كَانَا آخِرَ مَنْ قَدِمَ عَلَيَّ مِنْ رُسُلِكُمْ وَ قَدْ فَهِمْتُ كُلَّ الَّذِي اقْتَصَصْتُمْ وَ ذَكَرْتُمْ وَ مَقَالَةُ جُلِّكُمْ: أَنَّهُ لَيْسَ عَلَيْنَا إِمَامٌ فَأَقْبِلْ، لَعَلَّ اللَّهَ أَنْ يَجْمَعَنَا بِكَ عَلَى الْهُدَى وَ الْحَقِّ. | |||
وَ قَدْ بَعَثْتُ إِلَيْكُمْ أَخِي وَ ابْنَ عَمِّي وَ ثِقَتِي مِنْ أَهْلِ بَيْتِي مُسْلِمَ بْنَ عَقِيلٍ وَ أَمَرْتُهُ أَنْ یَکْتُبَ إِلَیَّ بِحَالِکُمْ وَ أَمْرِکُمْ وَ رَأْیِکُمْ. | |||
فَإِنْ كَتَبَ إِلَيَّ: بِأَنَّهُ قَدِ أَجْمَعَ رَأْيُ مَلَئِكُمْ وَ ذَوِي الْفَضْلِ وَ الْحِجَى مِنْكُمْ عَلَى مِثْلِ مَا قَدِمَتْ عَلَيَّ بِهِ رُسُلُكُمْ وَ قَرَأْتُ فِي كُتُبِكُمْ أَقْدَمُ عَلَيْكُمْ وَشِيكاً إِنْ شَاءَ اللَّهُ تَعَالَى. فَلَعَمْرِي مَا الْإِمَامُ إِلَّا الْعَامِلُ بِالْكِتَابِ وَ الْآخِذُ بِالْقِسْطِ، وَ الدَّائِنُ بِالْحَقِّ، وَ الْحَابِسُ نَفْسَهُ عَلَی ذَاتِ اللهِ، وَ السَّلَامُ}}. [[ارشاد]] مفید، ص۳۸۰- ۳۸۱؛ [[تاریخ]] [[طبری]]، ج۴، ص۲۶۲؛ کامل [[ابن اثیر]]، ج۴، ص۲۱؛ [[بحارالانوار]]، ج۴۴، ص۳۴۴ (با مختصر تفاوت).</ref>. | |||
[[مردم کوفه]] با نامههای متعددی که برای [[امام]]{{ع}} نوشتند و برای [[پذیرش رهبری]] آن حضرت و [[مبارزه]] با [[دشمنان اسلام]] اعلام [[آمادگی]] کامل کردند، خود را در بوته [[آزمایش]] جدیدی قرار دادند. | |||
و امام{{ع}} با این که سابقه [[سوء]] آنها را در دوران [[حکومت]] پدر و [[برادر]] بزرگوارش به خوبی میدانست، اما به این [[امید]] که حوادث دردناک گذشته و بلاهایی را که [[حکام]] [[ظالم]] و [[بیرحم]] و [[بیایمان]] [[بنیامیه]] بر سر آنها آوردهاند، آنها را بیدار کرده باشد، به نامههای آنها پاسخ مثبت داد، و برای [[آزمون]] آنان [[نماینده]] خاصّ خود [[مسلم بن عقیل]]، آن مرد [[شجاع]] و پاکباخته را به سوی آنها روانه نمود. | |||
[[حضرت مسلم]] نیز با این که خطرات بزرگ این [[سفر]] را [[پیشبینی]] میکرد رهسپار [[کوفه]] گشت، ولی [[تجربه]] نشان داد که [[کوفیان]]- جز گروه محدودی- همان بیوفایان [[سست]] عنصری هستند که در گذشته بودند.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشهها انگیزهها رویدادها پیامدها (کتاب)|عاشورا ریشهها انگیزهها رویدادها پیامدها]]، ص ۳۳۴.</ref>. | |||
==[[برنامهریزی]] برای [[بیعت]] و [[قیام]]== | |||
امام{{ع}} پس از [[نوشتن]] [[نامه]]، مسلم بن عقیل را فرا خواند و نامه را به وی [[تسلیم]] کرد و فرمود: «من تو را به سوی مردم کوفه میفرستم و این نامههایشان به من است و [[خداوند]] به زودی کار تو را آن گونه که [[دوست]] دارد و میپسندد به انجام برساند و امیدوارم من و تو هم رتبه [[شهیدان]] باشیم! پس در [[پناه]] خداوند به سمت کوفه حرکت کن! چون به کوفه رسیدی، نزد مطمئنترین [[مردم]] آنجا [[منزل]] گزین و [[مردم]] را به [[پیروی]] از من [[دعوت]] کن و آنان را از [[حمایت]] [[آل ابی سفیان]] بازدار. | |||
اگر مردم را در [[بیعت]] با من [[متحد]] دیدی، مرا به زودی باخبر ساز تا برابر با آن عمل کنم إن شاء [[الله تعالی]]». | |||
سپس [[امام]] دست در گردن مسلم انداخت و با وی خداحافظی کرد و هر دو گریستند<ref>{{متن حدیث|إِنِّي مُوَجِّهُكَ إِلَى أَهْلَ الْكُوفَةِ وَ هَذِهِ كُتُبُهُمْ إِلَيَّ، وَ سَيَقْضِي اللهُ مِنْ أَمْرِكَ مَا يُحِبُّ وَ يَرْضَى، وَ أَنَا أَرْجُو أَنْ أَكُونَ أَنَا وَ أَنْتَ فِي دَرَجَةِ الشُّهَدَاءِ، فَامْضِ عَلَى بَرَكَةِ اللهِ حَتَّى تَدْخُلَ الْكُوفَةَ، فَإِذَا دَخَلْتَهَا فَأَنْزِلْ عِنْدَ أَوْثَقِ أَهْلِهَا، وَادْعُ النَّاسَ إِلَى طَاعَتِي وَ اخْذُلْهُمْ عَنْ آلِ أَبِي سُفْيَانَ، فَإِنْ رَأَيْتَ النَّاسَ مُجْتَمِعِينَ عَلَى بَيْعَتِي فَعَجِّلْ لِي بِالْخَبَرِ حَتَّى أَعْمَلَ عَلَى حَسَبِ ذَلِكَ إِنْ شَاءَ اللهُ تَعَالَى}}. فتوح ابن اعثم، ج۵، ص۵۳؛ مقتل الحسین خوارزمی، ج۱، ص۱۹۶.</ref>. | |||
مسلم{{ع}} برای آنکه کسی از [[بنیامیه]] از [[مأموریت]] وی با خبر نگردد مخفیانه از [[مکه]] به سوی [[مدینه]] حرکت کرد. چون به مدینه رسید ابتدا به [[مسجد پیامبر]]{{صل}} رفت و دو رکعت [[نماز]] گزارد. سپس در [[تاریکی]] شب با [[خانواده]] خود خداحافظی کرد و به همراه دو تن [[راهنما]] از [[قبیله قیس]]- که آنان را برای این کار [[اجیر]] کرده بود- از مدینه خارج شد. در بین راه آن دو تن راه گم کرده و از [[همراهی]] با وی بازماندند و همگی به شدت [[تشنه]] شدند. آن دو رو به مسلم کرده گفتند: این راه را بگیر و برو تا به آب برسی و خود از [[تشنگی]] [[جان]] سپردند! (ولی مسلم راه را ادامه داد و [[نجات]] یافت و نامهای به امام{{ع}} نوشت و ماجرا را خبر داد و امام{{ع}} تأکید فرمودند راه خود را همچنان ادامه دهد، او [[اطاعت]] کرد و ادامه داد و به [[کوفه]] رسید)<ref>ارشاد مفید، ص۳۸۱.</ref>.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشهها انگیزهها رویدادها پیامدها (کتاب)|عاشورا ریشهها انگیزهها رویدادها پیامدها]]، ص ۳۳۶.</ref>. | |||
==نامه امام حسین{{ع}} به [[مردم بصره]] و [[برنامهریزی]] برای [[قیام]]== | |||
[[امام حسین]]{{ع}} نامهای در یک نسخه به [[پنج تن]] از [[اشراف بصره]] - [[مالک بن مسمع بکری]]، [[احنف بن قیس]]، [[منذر بن جارود]]، [[مسعود بن عمرو]]، [[قیس بن هیثم]] و [[عمرو بن عبیدالله بن معمر]]- به این مضمون نوشت و توسط فرستادهای برای آنان فرستاد. «اما بعد: [[خداوند]] محمد{{صل}} را بر خلقش برگزید و او را به [[پیامبری]] خود گرامی داشت، و برای انجام رسالتش وی را [[انتخاب]] کرد، سپس او را به نزد خویش برد، در حالی که [[حقّ]] [[خیرخواهی]] [[بندگان]] را ادا کرده بود و رسالتش را به [[درستی]] [[ابلاغ]] نمود. (سپس افزود): | |||
ما [[خاندان پیامبر]]{{صل}} و [[اوصیا]] و [[وارثان]] او و [[شایستهترین]] [[مردم]] به [[جانشینی]] وی بودیم، ولی [[قوم]] ما، ما را (به ناحق) کنار زدند و ما نیز (به ناچار) پذیرفتیم،؛ چراکه [[تفرقه]] را ناخوش داشته و [[عافیت]] ([[سلامت]] [[دین]] و [[امت اسلامی]]) را [[دوست]] داشتیم. در حالی که ما به [[یقین]] میدانستیم از کسانی که بر این [[مسند]] تکیه زدند، سزاوارتریم.... | |||
اکنون فرستاده خود را با این [[نامه]] به سوی شما اعزام کردم و من شما را به [[کتاب خدا]] و [[سنت]] پیامبرش فرا میخوانم،؛ چراکه (این گروه) [[سنت پیامبر]]{{صل}} را از بین برده و [[بدعت]] (در دین) را [[احیا]] کردند، اگر سخنانم را بشنوید و فرمانم را [[اطاعت]] کنید، شما را به [[راه راست]] [[هدایت]] میکنم. وَ السَّلَامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ<ref>{{متن حدیث|أَمَّا بَعْدُ: فَإِنَّ اللهَ اصْطَفَى مُحَمَّداً{{صل}} عَلَى خَلْقِهِ، وَ أَكْرَمَهُ بِنُبُوَّتِهِ، وَ اخْتَارَهُ لِرِسَالَتِهِ، ثُمَّ قَبَضَهُ اللهُ إِلَيْهِ وَ قَدْ نَصَحَ لِعِبَادِهِ وَ بَلَّغَ مَا أُرْسِلَ بِهِ{{صل}} وَ كُنَّا أَهْلَهُ وَ أَوْلِيَاءَهُ وَ أَوْصِيَاءَهُ وَ وَرَثَتَهُ وَ أَحَقَّ النَّاسَ بِمَقَامِهِ فِي النَّاسِ، فَاسْتَأْثَرَ عَلَيْنَا قَوْمُنَا بِذَلِكَ، فَرَضِينَا وَ كَرِهْنَا الْفُرْقَةَ وَ أَحْبَبْنَا الْعَافِيَةَ، وَ نَحْنُ نَعْلَمُ أَنَّا أَحَقُّ بِذَلِكَ الْحَقِّ الْمُسْتَحَقِّ عَلَيْنَا مِمَّنْ تَوَلَّاهُ... | |||
وَ قَدْ بَعَثْتُ رَسُولِي إِلَيْكُمْ بِهَذَا الْكِتَابِ، وَ أَنَا أَدْعُوكُمْ إِلَى كِتَابِ اللهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ{{صل}}، فَإِنَّ السُنَّةَ قَدْ أُمِيتَتْ، وَ إِنَّ الْبِدْعَةَ قَدْ أُحْيِيَتْ، وَ إِنْ تَسْمَعُوا قَوْلِي وَ تُطِيعُوا أَمْرِي أَهْدِكُمْ سَبِيلَ الرَّشَادِ، وَ السَّلَامُ عَلَيْكُمْ وَ رَحْمَةُ اللهِ}}. [[تاریخ]] [[طبری]]، ج۴، ص۲۶۵- ۲۶۶.</ref>. | |||
[[بصره]] از مراکز حساس [[عراق]] بعد از [[کوفه]] بود و [[امام]]{{ع}} [[دوستان]] فراوانی در آنجا داشت هر چند [[دشمنان]] و مخالفان نیز کم نبودند، شاید امام{{ع}} میخواهد با این [[نامه]] آنها را بیازماید و [[روحیه]] سران آنان را [[کشف]] کند، یا لااقل از [[مخالفت]] صریح آنها جلوگیری فرماید. | |||
به هر حال تصریح امام{{ع}} به این که [[هدف]] [[احیای اسلام]] و [[سنت پیامبر]]{{صل}} و کنار زدن [[سنت]] شکنان [[ظالم]] و [[غاصب]] است، نشان میدهد که [[شعار]] حضرت{{ع}} در این حرکت از آغاز چه بوده و چه هدفی را دنبال میکرد.<ref>[[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشهها انگیزهها رویدادها پیامدها (کتاب)|عاشورا ریشهها انگیزهها رویدادها پیامدها]]، ص ۳۳۷.</ref>. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
خط ۲۱: | خط ۵۱: | ||
# [[پرونده: IM010553.jpg|22px]] [[سید امیر حسینی|حسینی، سید امیر]]، [[بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری (کتاب)|'''بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری''']] | # [[پرونده: IM010553.jpg|22px]] [[سید امیر حسینی|حسینی، سید امیر]]، [[بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری (کتاب)|'''بصره و نقش آن در تحولات قرن اول هجری''']] | ||
# [[پرونده:1100374.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظمزاده (کتاب)|'''اصحاب امام حسین''']] | # [[پرونده:1100374.jpg|22px]] [[سید اصغر ناظمزاده|ناظمزاده، سید اصغر]]، [[اصحاب امام حسین - ناظمزاده (کتاب)|'''اصحاب امام حسین''']] | ||
# [[پرونده:1100843.jpg|22px]] [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی، ناصر]]، [[عاشورا ریشهها انگیزهها رویدادها پیامدها (کتاب)|'''عاشورا ریشهها انگیزهها رویدادها پیامدها''']] | |||
{{پایان منابع}} | {{پایان منابع}} | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} |