پرش به محتوا

بصیرت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۶۲۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۴ سپتامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۲: خط ۴۲:
# [[خداوند]] به [[پیامبر]] می‌فرماید ازآنها سؤال کن که‌؟ آیا آنان که دارای بصیرتند با کوردلان برابرند که سؤال استفهام انکاری است، یعنی نه چنین نیست {{متن قرآن|قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ}}<ref>«بگو: من به شما نمی‌گویم که گنجینه‌های خداوند نزد من است و غیب نمی‌دانم و به شما نمی‌گویم که من فرشته‌ام؛ جز از آنچه به من وحی می‌شود پیروی نمی‌کنم؛ بگو:» سوره انعام، آیه ۵۰.</ref>
# [[خداوند]] به [[پیامبر]] می‌فرماید ازآنها سؤال کن که‌؟ آیا آنان که دارای بصیرتند با کوردلان برابرند که سؤال استفهام انکاری است، یعنی نه چنین نیست {{متن قرآن|قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ}}<ref>«بگو: من به شما نمی‌گویم که گنجینه‌های خداوند نزد من است و غیب نمی‌دانم و به شما نمی‌گویم که من فرشته‌ام؛ جز از آنچه به من وحی می‌شود پیروی نمی‌کنم؛ بگو:» سوره انعام، آیه ۵۰.</ref>
# از جانب [[خداوند]] نشانه‌های آشکار و بصیرت دهنده برای [[هدایت]] دل‌های شما و [[انتخاب]] راه روشن به سوی [[توحید]] آمده است و [[پیامبر]] کسی را بدون بصیرت به [[ایمان آوردن]] مجبور نمی‌کند: {{متن قرآن|قَدْ جَاءَكُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ... وَمَا أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ}}<ref>«بی‌گمان بینش‌هایی از (سوی) پروردگارتان به شما رسیده است پس هر کس بینا شد به سود خود اوست و آنکه کور (دل) گشت به زیان وی است و من بر شما نگهبان نیستم» سوره انعام، آیه ۱۰۴.</ref><ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۲۳۰.</ref>.
# از جانب [[خداوند]] نشانه‌های آشکار و بصیرت دهنده برای [[هدایت]] دل‌های شما و [[انتخاب]] راه روشن به سوی [[توحید]] آمده است و [[پیامبر]] کسی را بدون بصیرت به [[ایمان آوردن]] مجبور نمی‌کند: {{متن قرآن|قَدْ جَاءَكُمْ بَصَائِرُ مِنْ رَبِّكُمْ... وَمَا أَنَا عَلَيْكُمْ بِحَفِيظٍ}}<ref>«بی‌گمان بینش‌هایی از (سوی) پروردگارتان به شما رسیده است پس هر کس بینا شد به سود خود اوست و آنکه کور (دل) گشت به زیان وی است و من بر شما نگهبان نیستم» سوره انعام، آیه ۱۰۴.</ref><ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص ۲۳۰.</ref>.
==[[بصیرت]]==
==[[بصیرت]]==
[[انسان‌ها]] در هنگام [[فتنه‌ها]] و [[هجوم]] [[شبهات]]، دچار نوعی [[تحیر]] و [[سرگردانی]] می‌شوند که خود عامل بسیاری از [[مصیبت‌ها]] و گرفتاری‌های بعدی است. مشکل اینجاست که اگر در فضای تیره و تار فتنه‌ها، [[اقدام]] را انجام دهند، ممکن است به [[هلاکت]] برسند و اگر دست از اقدام بشویند و به کناری بنشینند، [[فرصت‌ها]] از دست برود و زیانکار شوند. از این رو، [[خردمندان]] همواره در اندیشه‌اند تا پیش از وقوع فتنه‌ها و هجوم شبهات، خود را برای چنین زمان‌های [[بحرانی]] که در [[زندگی]] [[انسان]] کم نیست، آماده کنند.
[[انسان‌ها]] در هنگام [[فتنه‌ها]] و [[هجوم]] [[شبهات]]، دچار نوعی [[تحیر]] و [[سرگردانی]] می‌شوند که خود عامل بسیاری از [[مصیبت‌ها]] و گرفتاری‌های بعدی است. مشکل اینجاست که اگر در فضای تیره و تار فتنه‌ها، [[اقدام]] را انجام دهند، ممکن است به [[هلاکت]] برسند و اگر دست از اقدام بشویند و به کناری بنشینند، [[فرصت‌ها]] از دست برود و زیانکار شوند. از این رو، [[خردمندان]] همواره در اندیشه‌اند تا پیش از وقوع فتنه‌ها و هجوم شبهات، خود را برای چنین زمان‌های [[بحرانی]] که در [[زندگی]] [[انسان]] کم نیست، آماده کنند.
[[پرسش]] اساسی این است که چگونه می‌توان به توانایی‌ای دست یافت که در این فضای تیره و یا خاکستری فتنه‌ها و هجوم شبهات، بی‌هیچ تردیدی تصمیم درست گرفت و دست به اقدام مناسب زد و حتی از [[تهدید]] به عنوان یک [[فرصت]] استثنایی [[رشد]] بهره گرفت؛ چراکه در فتنه‌هاست که [[آدمی]] آبدیده می‌شود و توانایی‌های خویش را در میدان عمل به نمایش می‌گذارد.
[[پرسش]] اساسی این است که چگونه می‌توان به توانایی‌ای دست یافت که در این فضای تیره و یا خاکستری فتنه‌ها و هجوم شبهات، بی‌هیچ تردیدی تصمیم درست گرفت و دست به اقدام مناسب زد و حتی از [[تهدید]] به عنوان یک [[فرصت]] استثنایی [[رشد]] بهره گرفت؛ چراکه در فتنه‌هاست که [[آدمی]] آبدیده می‌شود و توانایی‌های خویش را در میدان عمل به نمایش می‌گذارد.
[[قرآن]] به این پرسش پاسخ داده و به آدمی آموخته است که چگونه می‌توان از [[تهدیدها]] به عنوان بهترین فرصت‌ها برای [[تحول]] کمالی [[سود]] جست و [[اسمای الهی]] سرشته در نهاد خویش را آشکار ساخت. نویسنده در این مطلب، پاسخ و راهکار [[قرآنی]] چگونگی [[پیشگیری]] از افتادن در دام فتنه‌ها را تبیین کرده است.
[[قرآن]] به این پرسش پاسخ داده و به آدمی آموخته است که چگونه می‌توان از [[تهدیدها]] به عنوان بهترین فرصت‌ها برای [[تحول]] کمالی [[سود]] جست و [[اسمای الهی]] سرشته در نهاد خویش را آشکار ساخت. نویسنده در این مطلب، پاسخ و راهکار [[قرآنی]] چگونگی [[پیشگیری]] از افتادن در دام فتنه‌ها را تبیین کرده است.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[بصیرت فرقانی شاخص تشخیص حق از باطل (مقاله)|بصیرت فرقانی شاخص تشخیص حق از باطل]].</ref>.


==فتنه‌ها و شبهات، آزمونی [[الهی]]==
==فتنه‌ها و شبهات، آزمونی [[الهی]]==
خط ۵۳: خط ۵۴:
[[فتنه]] در اصل به معنای قرار دادن طلا در [[آتش]] برای به دست آوردن خالصی آن است. [[انسانی]] که در فتنه قرار می‌گیرد در میان [[هرج و مرج]] و اختلالات [[زندگی]]، [[توانمندی]] و [[استعداد]] ذاتی خویش را آشکار می‌کند. در [[آموزه‌های قرآنی]] مصادیق بسیاری برای فتنه بیان شده است که از جمله می‌توان به [[مال]]، [[اولاد]]، [[کفر]] و مانند آن‌اشاره کرد. ‌<ref>مفردات الفاظ قرآن کریم، راغب اصفهانی، ص۶۲۳ و نیز مجمع‌البیان، ج ۱ و ۲، ص۵۱۱ و التحقیق، حسن مصطفوی، ج ۹، ص۲۳‌</ref>
[[فتنه]] در اصل به معنای قرار دادن طلا در [[آتش]] برای به دست آوردن خالصی آن است. [[انسانی]] که در فتنه قرار می‌گیرد در میان [[هرج و مرج]] و اختلالات [[زندگی]]، [[توانمندی]] و [[استعداد]] ذاتی خویش را آشکار می‌کند. در [[آموزه‌های قرآنی]] مصادیق بسیاری برای فتنه بیان شده است که از جمله می‌توان به [[مال]]، [[اولاد]]، [[کفر]] و مانند آن‌اشاره کرد. ‌<ref>مفردات الفاظ قرآن کریم، راغب اصفهانی، ص۶۲۳ و نیز مجمع‌البیان، ج ۱ و ۲، ص۵۱۱ و التحقیق، حسن مصطفوی، ج ۹، ص۲۳‌</ref>
خداوند در [[آیه]] ۷ [[سوره آل عمران]]، [[متشابهات]] [[قرآن]] را یکی از عوامل فتنه و [[آزمون الهی]] می‌داند. بنابراین تنها کسانی که [[بیمار]] [[دل]] هستند و [[اهل]] [[بصیرت]] نمی‌باشند در دام فتنه متشابهات [[قرآنی]] می‌افتند و به جای آنکه آن را به [[محکمات]] قرآنی بازگردانند به همان بسنده می‌کنند و این گونه در دام [[فتنه]] گرفتار می‌آیند.
خداوند در [[آیه]] ۷ [[سوره آل عمران]]، [[متشابهات]] [[قرآن]] را یکی از عوامل فتنه و [[آزمون الهی]] می‌داند. بنابراین تنها کسانی که [[بیمار]] [[دل]] هستند و [[اهل]] [[بصیرت]] نمی‌باشند در دام فتنه متشابهات [[قرآنی]] می‌افتند و به جای آنکه آن را به [[محکمات]] قرآنی بازگردانند به همان بسنده می‌کنند و این گونه در دام [[فتنه]] گرفتار می‌آیند.
به هر حال [[فتنه‌ها]] و [[شبهات]]، [[آزمون‌های الهی]] هستند که [[آدمی]] می‌بایست خود را برای مقابله با آن و خروج سالم از آن آماده کند.
به هر حال [[فتنه‌ها]] و [[شبهات]]، [[آزمون‌های الهی]] هستند که [[آدمی]] می‌بایست خود را برای مقابله با آن و خروج سالم از آن آماده کند.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[بصیرت فرقانی شاخص تشخیص حق از باطل (مقاله)|بصیرت فرقانی شاخص تشخیص حق از باطل]].</ref>.


==[[پیشگیری]]، بهتر از درمان==
==[[پیشگیری]]، بهتر از درمان==
بی‌گمان پیشگیری بهتر از درمان است؛ بنابراین بهتر آن است که آدمی خود را برای فتنه‌ها آماده کند تا در هنگام [[هجوم]] بی‌امان آن بتواند سربلند از درون [[آتش]] فتنه‌ها بیرون آید. ازاین روست که [[خداوند]] در [[آیه]] ۲۵ [[سوره انفال]]، [[تقوا]] را به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیشگیری از آسیب‌های فتنه بیان می‌کند.
بی‌گمان پیشگیری بهتر از درمان است؛ بنابراین بهتر آن است که آدمی خود را برای فتنه‌ها آماده کند تا در هنگام [[هجوم]] بی‌امان آن بتواند سربلند از درون [[آتش]] فتنه‌ها بیرون آید. ازاین روست که [[خداوند]] در [[آیه]] ۲۵ [[سوره انفال]]، [[تقوا]] را به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیشگیری از آسیب‌های فتنه بیان می‌کند.
به سخن دیگر، آدمی در [[دنیا]] گرفتار فتنه‌ها خواهد بود و حتی وجود [[متشابهات]] در کنار [[محکمات]] [[قرآنی]]، بر اساس همین [[فلسفه]] [[آزمون]] و [[ابتلای الهی]] است. بنابراین [[انسان]] نمی‌تواند از فتنه به معنای [[آزمون الهی]] [[رهایی]] یابد؛ زیرا [[بلا]] و [[امتحان]] و [[ابتلا]] در [[زندگی]] [[بشر]] در دنیا، از [[سنت الهی]] است که هیچ‌گونه [[تخلف]] و تبدلی در آن راه پیدا نمی‌کند.
به سخن دیگر، آدمی در [[دنیا]] گرفتار فتنه‌ها خواهد بود و حتی وجود [[متشابهات]] در کنار [[محکمات]] [[قرآنی]]، بر اساس همین [[فلسفه]] [[آزمون]] و [[ابتلای الهی]] است. بنابراین [[انسان]] نمی‌تواند از فتنه به معنای [[آزمون الهی]] [[رهایی]] یابد؛ زیرا [[بلا]] و [[امتحان]] و [[ابتلا]] در [[زندگی]] [[بشر]] در دنیا، از [[سنت الهی]] است که هیچ‌گونه [[تخلف]] و تبدلی در آن راه پیدا نمی‌کند.
خداوند از [[مؤمنان]] می‌خواهد تا نسبت به فتنه تقوا پیدا کنند؛ زیرا فتنه تنها به [[ظالمان]] تعلق نمی‌گیرد بلکه همگی گرفتار فتنه‌های [[الهی]] خواهند شد. بنابراین مراد از تقوا به معنای [[پرهیز]] از فتنه نیست، بلکه مراد همان وقایه و [[حفظ]] خود از فتنه می‌باشد. به این معنا که آدمی به گونه‌ای خود را بسازد که سپری محکم و [[استوار]] در برابر فتنه‌های الهی داشته باشد که آدمی دچار آن می‌شود و هیچ کسی از اصابت آن در [[امان]] نیست. براین اساس، ساخت سازه‌ای محکم که آدمی را در [[پوشش]] [[امنیتی]] خود نگه دارد، همان [[هدف]] خداوند در [[قرآن]] است. به این معنا که آدمی می‌بایست به گونه‌ای خود را بسازد که نسبت به فتنه‌ها بتواند خود را حفظ کند.
خداوند از [[مؤمنان]] می‌خواهد تا نسبت به فتنه تقوا پیدا کنند؛ زیرا فتنه تنها به [[ظالمان]] تعلق نمی‌گیرد بلکه همگی گرفتار فتنه‌های [[الهی]] خواهند شد. بنابراین مراد از تقوا به معنای [[پرهیز]] از فتنه نیست، بلکه مراد همان وقایه و [[حفظ]] خود از فتنه می‌باشد. به این معنا که آدمی به گونه‌ای خود را بسازد که سپری محکم و [[استوار]] در برابر فتنه‌های الهی داشته باشد که آدمی دچار آن می‌شود و هیچ کسی از اصابت آن در [[امان]] نیست. براین اساس، ساخت سازه‌ای محکم که آدمی را در [[پوشش]] [[امنیتی]] خود نگه دارد، همان [[هدف]] خداوند در [[قرآن]] است. به این معنا که آدمی می‌بایست به گونه‌ای خود را بسازد که نسبت به فتنه‌ها بتواند خود را حفظ کند.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[بصیرت فرقانی شاخص تشخیص حق از باطل (مقاله)|بصیرت فرقانی شاخص تشخیص حق از باطل]].</ref>.


==تقوا، بصیرت‌زا و فرقان‌ساز==
==تقوا، بصیرت‌زا و فرقان‌ساز==
۷۳٬۳۴۳

ویرایش