خزیمة بن ثابت انصاری در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخهها
خزیمة بن ثابت انصاری در تاریخ اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۹ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۹:۴۱
، ۹ سپتامبر ۲۰۲۳جایگزینی متن - ':«' به ': «'
جز (جایگزینی متن - ':«' به ': «') |
|||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
{{ب|''فَفَضَّلَهُ اللَّهُ رَبُّ الْعِبَادِ''|۲=''وَأَنْزَلَ فِي شَأْنِهِ هَلْ أَتَى''<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب{{ع}}، ج۳، ص۵-۶؛ مرزبانی، مختصر أخبار شعراء الشیعه، ص۴۲؛ بحارالانوار، ج۳۵، ص۱۹۱؛ حسکانی، شواهد التنزیل، حاشیه، ج۱، ص۲۴۵.</ref>}} | {{ب|''فَفَضَّلَهُ اللَّهُ رَبُّ الْعِبَادِ''|۲=''وَأَنْزَلَ فِي شَأْنِهِ هَلْ أَتَى''<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل أبی طالب{{ع}}، ج۳، ص۵-۶؛ مرزبانی، مختصر أخبار شعراء الشیعه، ص۴۲؛ بحارالانوار، ج۳۵، ص۱۹۱؛ حسکانی، شواهد التنزیل، حاشیه، ج۱، ص۲۴۵.</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
:«فدای علی شوم که [[امام]] [[خلق]] است و چراغ [[مردم]] و [[پناه]] گاه مردان [[متقی]]. [[وصی رسول خدا]]{{صل}} و [[همسر]] [[بتول]]، امام مردم و [[خورشید]] درخشان است. او در حال [[رکوع]] انگشترش را [[تصدق]] داد. پس [[نیکو]] شمار کار [[رهبر]] مردم را. پس [[خداوند]] [[پروردگار]] [[بندگان]] او را [[برتری]] داد و در بارهاش سورۀ هل اتی را نازل کرد». | : «فدای علی شوم که [[امام]] [[خلق]] است و چراغ [[مردم]] و [[پناه]] گاه مردان [[متقی]]. [[وصی رسول خدا]]{{صل}} و [[همسر]] [[بتول]]، امام مردم و [[خورشید]] درخشان است. او در حال [[رکوع]] انگشترش را [[تصدق]] داد. پس [[نیکو]] شمار کار [[رهبر]] مردم را. پس [[خداوند]] [[پروردگار]] [[بندگان]] او را [[برتری]] داد و در بارهاش سورۀ هل اتی را نازل کرد». | ||
[[بیهقی]] در کتاب [[محاسن و مساوی]]، هنگام وصف امیرالمؤمنین{{ع}} بعد از نقل سخنان [[عبدالله بن عباس]] در ویژگیهای برجستۀ حضرت نزد [[معاویه]]، به اشعار خزیمه اشاره میکند که به توصیف [[محاسن حضرت]] و یارانش پرداخته که بسیار مهم است<ref>بیهقی، المحاسن والمساوی، ص۴۱؛ محسن امین، أعیان الشیعه، ج۶، ص۳۱۹: {{عربی|ذوالشهادتین یصف محاسن أمیرالمؤمنین علی بن أبی طالب و من حضره، کرم الله وجهه، فی قصیدة له}}.</ref>. | [[بیهقی]] در کتاب [[محاسن و مساوی]]، هنگام وصف امیرالمؤمنین{{ع}} بعد از نقل سخنان [[عبدالله بن عباس]] در ویژگیهای برجستۀ حضرت نزد [[معاویه]]، به اشعار خزیمه اشاره میکند که به توصیف [[محاسن حضرت]] و یارانش پرداخته که بسیار مهم است<ref>بیهقی، المحاسن والمساوی، ص۴۱؛ محسن امین، أعیان الشیعه، ج۶، ص۳۱۹: {{عربی|ذوالشهادتین یصف محاسن أمیرالمؤمنین علی بن أبی طالب و من حضره، کرم الله وجهه، فی قصیدة له}}.</ref>. | ||
خط ۱۸۶: | خط ۱۸۶: | ||
در این اشعار، چند [[فضیلت]] مهم حضرت را [[خزیمه]] برشمرده است. | در این اشعار، چند [[فضیلت]] مهم حضرت را [[خزیمه]] برشمرده است. | ||
۱. [[غدیر خم]]: بیت دوم اشاره به [[جریان غدیر]] دارد که پیامبر فرمود: آیا من سزاوارتر به شما از نفسهای شما نیستم؟ گفتند: آری! فرمود: هرکس من مولای او هستم علی مولای اوست<ref>ابن اثیر، أسدالغابه، ج۱، ص۴۳۹.</ref>. [[خزیمه]] در جریان مناشدۀ حضرت به این نکته [[اقرار]] کرده است. [[ابن اثیر]] در [[اسد الغابه]] مینویسد: [[اصبغ بن نباته]] گوید: [[حضرت علی]] در رحبۀ [[مسجد کوفه]] [[مردم]] را به [[گواهی]] گرفت کسی که [[روز عید غدیر]] خم شنیده آنچه [[پیامبر]] گفته، حرکت کند و گواهی دهد و برای گواهی نایستد مگر کسی که خود شنیده است از [[رسول خدا]]{{صل}} که بیان میکند. پس بیش از ده نفر ایستادند که از جملۀ آنان: [[ابوایوب انصاری]]، [[ابوعمرة بن عمرو بن محصن]]، [[ابوزینب]]، [[سهل بن حنیف]]، [[خزیمة بن ثابت]]، [[عبدالله بن ثابت انصاری]]، [[حبشی بن جناده سلولی]]، [[عبید بن عازب انصاری]]، [[نعمان بن عجلان انصاری]]، [[ثابت بن ودیعۀ انصاری]]، [[ابوفضاله انصاری]] و [[عبدالرحمان بن عبد ربه انصاری]] بودند و گفتند: گواهی میدهیم که شنیدیم رسول خدا{{صل}} میفرماید:« [[آگاه]] باشید به [[درستی]] که [[خدا]] ولی من است و من ولی [[مؤمنین]] هستم. آگاه باشید هرکس من مولای او هستم پس علی{{ع}} مولای اوست. بارالها! [[دوست]] بدار کسی که او را دوست دارد و [[دشمن]] بدار کسی که او را دشمن دارد و دوست بدار هرکس علی را دوست دارد و دشمن بدار کسی که با او [[دشمنی]] کند و کمک کن کسی که او را [[یاری]] نماید»<ref>{{متن حدیث|أَلَا إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَلِيِّي وَ أَنَا وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ أَلَا فَمَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ. اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ، وَ أَحِبَّ مَنْ أَحَبَّهُ، وَ أَبْغِضْ مَنْ أَبْغَضَهُ، وَ أَعِنْ مَنْ أَعَانَهُ}}؛ ابن اثیر، أسدالغابه، ج۳، ص۳۶۶.</ref>؛ | ۱. [[غدیر خم]]: بیت دوم اشاره به [[جریان غدیر]] دارد که پیامبر فرمود: آیا من سزاوارتر به شما از نفسهای شما نیستم؟ گفتند: آری! فرمود: هرکس من مولای او هستم علی مولای اوست<ref>ابن اثیر، أسدالغابه، ج۱، ص۴۳۹.</ref>. [[خزیمه]] در جریان مناشدۀ حضرت به این نکته [[اقرار]] کرده است. [[ابن اثیر]] در [[اسد الغابه]] مینویسد: [[اصبغ بن نباته]] گوید: [[حضرت علی]] در رحبۀ [[مسجد کوفه]] [[مردم]] را به [[گواهی]] گرفت کسی که [[روز عید غدیر]] خم شنیده آنچه [[پیامبر]] گفته، حرکت کند و گواهی دهد و برای گواهی نایستد مگر کسی که خود شنیده است از [[رسول خدا]]{{صل}} که بیان میکند. پس بیش از ده نفر ایستادند که از جملۀ آنان: [[ابوایوب انصاری]]، [[ابوعمرة بن عمرو بن محصن]]، [[ابوزینب]]، [[سهل بن حنیف]]، [[خزیمة بن ثابت]]، [[عبدالله بن ثابت انصاری]]، [[حبشی بن جناده سلولی]]، [[عبید بن عازب انصاری]]، [[نعمان بن عجلان انصاری]]، [[ثابت بن ودیعۀ انصاری]]، [[ابوفضاله انصاری]] و [[عبدالرحمان بن عبد ربه انصاری]] بودند و گفتند: گواهی میدهیم که شنیدیم رسول خدا{{صل}} میفرماید: « [[آگاه]] باشید به [[درستی]] که [[خدا]] ولی من است و من ولی [[مؤمنین]] هستم. آگاه باشید هرکس من مولای او هستم پس علی{{ع}} مولای اوست. بارالها! [[دوست]] بدار کسی که او را دوست دارد و [[دشمن]] بدار کسی که او را دشمن دارد و دوست بدار هرکس علی را دوست دارد و دشمن بدار کسی که با او [[دشمنی]] کند و کمک کن کسی که او را [[یاری]] نماید»<ref>{{متن حدیث|أَلَا إِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ وَلِيِّي وَ أَنَا وَلِيُّ الْمُؤْمِنِينَ أَلَا فَمَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ. اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ، وَ أَحِبَّ مَنْ أَحَبَّهُ، وَ أَبْغِضْ مَنْ أَبْغَضَهُ، وَ أَعِنْ مَنْ أَعَانَهُ}}؛ ابن اثیر، أسدالغابه، ج۳، ص۳۶۶.</ref>؛ | ||
مشابه آن در [[رجال کشی]] نقل شده است. [[علی بن ابی طالب]] از قصر خارج شد سوارانی که [[شمشیر]] همراه داشته و [[عمامه]] به سر بودند گفتند: [[سلام]] بر تو ای [[امیرمؤمنان]] و [[رحمت]] و برکاتش! [[درود]] بر تو ای مولای ما! حضرت علی گفت: چه کسی از [[اصحاب رسول خدا]] این جا هستند؟ [[خالد بن زید ابوایوب انصاری]]، [[خزیمة بن ثابت]] [[ذوالشهادتین]]، [[قیس بن سعد]] و [[عبدالله بن بدیل بن ورقاء]] حرکت کردند و همه [[گواهی]] دادند که شنیدند [[رسول خدا]]{{صل}} در [[روز عید غدیر]] میفرمود: {{متن حدیث| مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاَهُ}}<ref>رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال)، ص۴۵؛ بحارالانوار، ج۴۱، ص۲۱۳.</ref>؛ هرکس من مولای او هستم علی مولای اوست. و نام جمعی دیگر را که حاضر به دادن گواهی نشدند، بیان کرده است<ref>رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال)، ص۴۵.</ref>. | مشابه آن در [[رجال کشی]] نقل شده است. [[علی بن ابی طالب]] از قصر خارج شد سوارانی که [[شمشیر]] همراه داشته و [[عمامه]] به سر بودند گفتند: [[سلام]] بر تو ای [[امیرمؤمنان]] و [[رحمت]] و برکاتش! [[درود]] بر تو ای مولای ما! حضرت علی گفت: چه کسی از [[اصحاب رسول خدا]] این جا هستند؟ [[خالد بن زید ابوایوب انصاری]]، [[خزیمة بن ثابت]] [[ذوالشهادتین]]، [[قیس بن سعد]] و [[عبدالله بن بدیل بن ورقاء]] حرکت کردند و همه [[گواهی]] دادند که شنیدند [[رسول خدا]]{{صل}} در [[روز عید غدیر]] میفرمود: {{متن حدیث| مَنْ كُنْتُ مَوْلاَهُ فَعَلِيٌّ مَوْلاَهُ}}<ref>رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال)، ص۴۵؛ بحارالانوار، ج۴۱، ص۲۱۳.</ref>؛ هرکس من مولای او هستم علی مولای اوست. و نام جمعی دیگر را که حاضر به دادن گواهی نشدند، بیان کرده است<ref>رجال الکشی (إختیار معرفة الرجال)، ص۴۵.</ref>. | ||
خط ۲۵۶: | خط ۲۵۶: | ||
{{ب|''حَسْبُهُمْ مَا رَأَوْا وَ حَسْبُكَ مِنَّا''|۲=''هَكَذَا نَحْنُ حَيْثُ كُنَّا وَ كَانُوا''}} | {{ب|''حَسْبُهُمْ مَا رَأَوْا وَ حَسْبُكَ مِنَّا''|۲=''هَكَذَا نَحْنُ حَيْثُ كُنَّا وَ كَانُوا''}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
:«هنگام اوج [[نبرد]] بین [[انصار]] و [[دشمن]] جز [[حمله]] و درگیری نیست. و مانند کوبیدن قارچ با چوب خشک است هنگامی که نیزهها [[شکست]] شود. پس آنها را بخوان [[اجابت]] شود ای علی! در میان [[اوس و خزرج]] [[ترسو]] نیست. ای [[وصی پیامبر]]! به تحقیق که [[جنگ]] [[دشمنان]] را آشکار ساخته و کوچها آغاز شده است. و امور برای تو سامان یافته، به جز [[شام]]، و در شام [[کینهها]] ابراز میشود. کافی است آنان را آنچه میبینند و کافی است برای تو از جانب ما این گونه ما هستیم و آنان بودند» | : «هنگام اوج [[نبرد]] بین [[انصار]] و [[دشمن]] جز [[حمله]] و درگیری نیست. و مانند کوبیدن قارچ با چوب خشک است هنگامی که نیزهها [[شکست]] شود. پس آنها را بخوان [[اجابت]] شود ای علی! در میان [[اوس و خزرج]] [[ترسو]] نیست. ای [[وصی پیامبر]]! به تحقیق که [[جنگ]] [[دشمنان]] را آشکار ساخته و کوچها آغاز شده است. و امور برای تو سامان یافته، به جز [[شام]]، و در شام [[کینهها]] ابراز میشود. کافی است آنان را آنچه میبینند و کافی است برای تو از جانب ما این گونه ما هستیم و آنان بودند» | ||
در این اشعار از [[وفاداری]] [[انصار]] به علی و [[شجاعت]] آنان سخن میگوید. و این که جنگ دشمنان، وصی پیامبر را مشخص کرده اما تنها شام تحت سیطرۀ حضرت نیست. | در این اشعار از [[وفاداری]] [[انصار]] به علی و [[شجاعت]] آنان سخن میگوید. و این که جنگ دشمنان، وصی پیامبر را مشخص کرده اما تنها شام تحت سیطرۀ حضرت نیست. | ||
خط ۲۶۸: | خط ۲۶۸: | ||
{{ب|''وليس سماء اللّه قاطرة دما''|۲=''لذاك و ما الأرض الفضاء بمائده''<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۴۵-۱۴۶؛ بحارالانوار، ج۳۸، ص۲۲-۲۳؛ حبیبالله خوئی، منهاج البراعه، ج۱۶، ص۲۱.</ref>}} | {{ب|''وليس سماء اللّه قاطرة دما''|۲=''لذاك و ما الأرض الفضاء بمائده''<ref>ابن أبی الحدید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۴۵-۱۴۶؛ بحارالانوار، ج۳۸، ص۲۲-۲۳؛ حبیبالله خوئی، منهاج البراعه، ج۱۶، ص۲۱.</ref>}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
:«ای عایشه! علی را واگذار و او را به کارهایی که سزاوار او نیست [[عتاب]] مکن. تو مادر او هستی. او [[وصی]] [[رسول]] خداست از میان خویشانش و تو خود [[شاهد]] بر این مطلب بودهای. و کافی است تو را برخی از آنچه میدانی و کافی است تو را اگر نمیدانی، فقط یکی. هرگاه گفته شود چه اشکالی بر او گرفتهای او را متهم به خوارکردن فرزند عفان نموده، و این نظر او نبود. و [[آسمان]] [[خدا]] قطره خونی نمیریزد برای این و فضای [[زمین]] نیز سفره نیست»<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴ (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴]]، ص ۱۹۰ - ۱۹۱.</ref>. | : «ای عایشه! علی را واگذار و او را به کارهایی که سزاوار او نیست [[عتاب]] مکن. تو مادر او هستی. او [[وصی]] [[رسول]] خداست از میان خویشانش و تو خود [[شاهد]] بر این مطلب بودهای. و کافی است تو را برخی از آنچه میدانی و کافی است تو را اگر نمیدانی، فقط یکی. هرگاه گفته شود چه اشکالی بر او گرفتهای او را متهم به خوارکردن فرزند عفان نموده، و این نظر او نبود. و [[آسمان]] [[خدا]] قطره خونی نمیریزد برای این و فضای [[زمین]] نیز سفره نیست»<ref>[[علی اکبر ذاکری|ذاکری، علی اکبر]]، [[سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴ (کتاب)|سیمای کارگزاران علی بن ابی طالب امیرالمؤمنین ج۴]]، ص ۱۹۰ - ۱۹۱.</ref>. | ||
== [[ذوالشهادتین]] در [[جنگ صفین]] == | == [[ذوالشهادتین]] در [[جنگ صفین]] == |