پرش به محتوا

امانت در لغت: تفاوت میان نسخه‌ها

۳٬۳۶۹ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۳ سپتامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
* امانت از ریشه «ا م ن»، به معنای زوال [[خوف]] و [[احساس]] [[آرامش]] در امری است<ref>لسان العرب، ج۱۳، ص۲۱.</ref>. [[امانت]] به معنای مصدری، به معنای آرامش یافتن است. کاربرد اسمی این واژه، ناظر بر امری است که [[مالکیّت]] اصلی آن متعلّق به دیگری است و به طور موقت، در [[اختیار]] امینی قرارگرفته و از بودن امانت نزد آن [[امین]] احساس آرامش حاصل می‌شود و [[ترس]] از دست رفتن یا ورود صدمه به امانت وجود ندارد<ref>المصباح المنیر، ج۲، ص۲۴.</ref>. بنابراین، در امانت چند اصل مورد توجه قرار می‌گیرد: امانت، امر با ارزشی در نظر [[مالک]] آن است؛ که خوف از دست رفتن و ضایع شدن در آن وجود دارد. امینِ بر امانت، می‌باید [[استعداد]] [[حفظ]] آن را داشته باشد و از [[ارزش]] آن [[آگاه]] باشد. امانت نزد امین موقت است و در نهایت باید به صاحب اصلی آن به صورت اولیه‌اش و بدون تصرّف در آن بازگردد. رابطه امین و امانت، رابطه ظرف و مظروف است و لذا هر مقدار که امانت با ارزش‌تر باشد، ظرف شریف‌تری را می‌طلبد.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش، محمد تقی]] و [[فرید محسنی|محسنی، فرید]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۲ ص ۱۰۲.</ref>
* امانت از ریشه «ا م ن»، به معنای زوال [[خوف]] و [[احساس]] [[آرامش]] در امری است<ref>لسان العرب، ج۱۳، ص۲۱.</ref>. [[امانت]] به معنای مصدری، به معنای آرامش یافتن است. کاربرد اسمی این واژه، ناظر بر امری است که [[مالکیّت]] اصلی آن متعلّق به دیگری است و به طور موقت، در [[اختیار]] امینی قرارگرفته و از بودن امانت نزد آن [[امین]] احساس آرامش حاصل می‌شود و [[ترس]] از دست رفتن یا ورود صدمه به امانت وجود ندارد<ref>المصباح المنیر، ج۲، ص۲۴.</ref>. بنابراین، در امانت چند اصل مورد توجه قرار می‌گیرد: امانت، امر با ارزشی در نظر [[مالک]] آن است؛ که خوف از دست رفتن و ضایع شدن در آن وجود دارد. امینِ بر امانت، می‌باید [[استعداد]] [[حفظ]] آن را داشته باشد و از [[ارزش]] آن [[آگاه]] باشد. امانت نزد امین موقت است و در نهایت باید به صاحب اصلی آن به صورت اولیه‌اش و بدون تصرّف در آن بازگردد. رابطه امین و امانت، رابطه ظرف و مظروف است و لذا هر مقدار که امانت با ارزش‌تر باشد، ظرف شریف‌تری را می‌طلبد.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش، محمد تقی]] و [[فرید محسنی|محسنی، فرید]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۲ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۲ ص ۱۰۲.</ref>
*«[[امانت]]» به معنای آن چیزی است که به [[ودیعه]] نهاده می‌شود. این واژه از ماده «[[أمن]]» گرفته شده که به معنای سکون [[قلب]] و رفع [[خوف]] و [[اضطراب]] است<ref>المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی) (مؤسسه دار الهجرة، ۱۴۱۴ ﻫ.ق)، ج۲، ص۲۴.</ref>. چنان که درکلام [[حضرت یعقوب]] {{ع}} خطاب به فرزندانش، این معنا به خوبی دیده می‌شود: {{متن قرآن|قَالَ هَلْ آمَنُكُمْ عَلَيْهِ إِلَّا كَمَا أَمِنْتُكُمْ عَلَى أَخِيهِ مِنْ قَبْلُ فَاللَّهُ خَيْرٌ حَافِظًا وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ}}<ref>«گفت: آیا شما را بر او جز همان‌گونه امین می‌توانم داشت که پیش از این بر برادرش امین داشته بودم؟ پس خداوند بهترین نگهبان و او بخشاینده‌ترین بخشایندگان است» سوره یوسف، آیه ۶۴.</ref> براین اساس، اگر امانت را به صورت مصدری معنا کنیم، [[ضد]] [[خیانت]] و به معنای [[آرامش]] یافتن و سکون قلب و [[طمأنینه]] است<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ط. ناصر خسرو، ۱۳۷۲ ه. ش.)، ج۴، ص۶۹۷.</ref> و اگر به صورت اسمی معنا کنیم، به معنای چیزی است که بر محور آن به دیگری [[اعتماد]] می‌شود<ref>المیزان فی تفسیر القرآن (ط. جامعه مدرسین، ۱۴۱۷ﻫ.ق)، ج۱۶، ص۳۴۸.</ref>. به عبارت دیگر، امانت ودیعه‌ای است که از طرف صاحب امانت موقتاً در [[اختیار]] کسی قرار می‌گیرد که مورد اعتماد ودیعه‌گذار است و اگر [[امین]] در نگهداری امانت کوتاهی کند، [[خائن]] نامیده می‌شود.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۴۲۴.</ref>
*«[[امانت]]» به معنای آن چیزی است که به [[ودیعه]] نهاده می‌شود. این واژه از ماده «[[أمن]]» گرفته شده که به معنای سکون [[قلب]] و رفع [[خوف]] و [[اضطراب]] است<ref>المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی) (مؤسسه دار الهجرة، ۱۴۱۴ ﻫ.ق)، ج۲، ص۲۴.</ref>. چنان که درکلام [[حضرت یعقوب]] {{ع}} خطاب به فرزندانش، این معنا به خوبی دیده می‌شود: {{متن قرآن|قَالَ هَلْ آمَنُكُمْ عَلَيْهِ إِلَّا كَمَا أَمِنْتُكُمْ عَلَى أَخِيهِ مِنْ قَبْلُ فَاللَّهُ خَيْرٌ حَافِظًا وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ}}<ref>«گفت: آیا شما را بر او جز همان‌گونه امین می‌توانم داشت که پیش از این بر برادرش امین داشته بودم؟ پس خداوند بهترین نگهبان و او بخشاینده‌ترین بخشایندگان است» سوره یوسف، آیه ۶۴.</ref> براین اساس، اگر امانت را به صورت مصدری معنا کنیم، [[ضد]] [[خیانت]] و به معنای [[آرامش]] یافتن و سکون قلب و [[طمأنینه]] است<ref>مجمع البیان فی تفسیر القرآن (ط. ناصر خسرو، ۱۳۷۲ ه. ش.)، ج۴، ص۶۹۷.</ref> و اگر به صورت اسمی معنا کنیم، به معنای چیزی است که بر محور آن به دیگری [[اعتماد]] می‌شود<ref>المیزان فی تفسیر القرآن (ط. جامعه مدرسین، ۱۴۱۷ﻫ.ق)، ج۱۶، ص۳۴۸.</ref>. به عبارت دیگر، امانت ودیعه‌ای است که از طرف صاحب امانت موقتاً در [[اختیار]] کسی قرار می‌گیرد که مورد اعتماد ودیعه‌گذار است و اگر [[امین]] در نگهداری امانت کوتاهی کند، [[خائن]] نامیده می‌شود.<ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۴۲۴.</ref>
== نکاتی پیرامون واژه «امانت» ==
# با توجه به معنای امانت، روشن می‌شود که امانت اصالتاً از آنِ دیگری است و موقتاً در اختیار [[امانت‌دار]] است. همچنین معنای [[صداقت]] یا خیانت در امانت، به چگونگی [[حفظ]] [[حریم]] مالِ غیر در دورانی که امانت‌دار [[ولایت]] بر آن دارد، باز می‌گردد.
# در واژه امانت، معانی [[اطمینان]]، آرامش، [[تصدیق]] دیگری و [[ثقه]] و اعتماد به او وجود دارد<ref>التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج۱، ص۱۵۰.</ref>. چون این امور از اوصاف [[قلبی]] است، شدت و [[ضعف]] آنها به [[میزان]] [[ارزش]] امانت باز می‌گردد. هر مقدار که امانت نزد صاحبش عزیزتر و گرانبهاتر باشد، بیانگر اعتماد بیشتر به [[امانت‌دار]] است. متقابلاً، هر مقدار که [[امانت]] ارزشمندتر باشد، [[خیانت]] در آن [[عقاب]] و بازخواست شدیدتری را به دنبال دارد؛ چنان‌که [[آیه]] مورد [[استدلال]] به خوبی بیانگر این معنا است.
[[مقام]] و مرتبه [[امین]] و امانت به یکدیگر گره خورده است. به این ترتیب که هر مقدار امانت ارزشمندتر باشد، از یک طرف بیانگر [[میزان]] [[اعتماد]] صاحب امانت به امین است و از سوی دیگر، بیانگر [[قدرت]] امین و مقام و مرتبه او در [[حفظ امانت]] می‌باشد؛ چنان‌که [[حضرت یعقوب]] {{ع}} درشماتت [[فرزندان]] خود هنگام سپردن [[بنیامین]] به برادرانش فرمود: {{متن قرآن|قَالَ هَلْ آمَنُكُمْ عَلَيْهِ إِلَّا كَمَا أَمِنْتُكُمْ عَلَى أَخِيهِ مِنْ قَبْلُ}}<ref>«گفت: آیا شما را بر او جز همان‌گونه امین می‌توانم داشت که پیش از این بر برادرش امین داشته بودم؟ پس خداوند بهترین نگهبان و او بخشاینده‌ترین بخشایندگان است» سوره یوسف، آیه ۶۴.</ref>.
یعنی «در امانت گران‌قدری چون [[یوسف]] {{ع}} برای شما [[ارزش]] قائل شدم و اعتماد کردم و شما با خیانت در امانت، اولاً، اعتماد مرا از بین بردید و ثانیاً، ارزش و مقام خود را در نزد [[پدر]] ضایع کردید». و لذا در پایان می‌فرماید:
{{متن قرآن|فَاللَّهُ خَيْرٌ حَافِظًا وَهُوَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ}}<ref>«پس خداوند بهترین نگهبان و او بخشاینده‌ترین بخشایندگان است» سوره یوسف، آیه ۶۴.</ref><ref>[[محمد تقی فیاض‌بخش|فیاض‌بخش]] و [[فرید محسنی|محسنی]]، [[ولایت و امامت از منظر عقل و نقل ج۵ (کتاب)|ولایت و امامت از منظر عقل و نقل]]، ج۵ ص ۴۲۴.</ref>


== پرسش مستقیم ==
== پرسش مستقیم ==
۱۱۲٬۹۹۸

ویرایش