امانت در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

# '''[[وجوب]] [[حفظ]] و بازگرداندن امانت: '''<ref>حمیده عبداللهی|عبداللهی، حمیده، دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم، ج ۴، ص۲۴۶ - ۵۲۴.</ref>: [[قرآن]] در [[آیه]] ۵۸ [[سوره نساء]] [[انسان‌ها]] را به ردّ [[امانت]] به صاحبانشان [[فرمان]] داده است: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَن تُؤَدُّواْ الأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا}}<ref> خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحب آنها باز گردانید؛ سوره نساء، آیه ۵۸.</ref> و در آیه‌ای دیگر می‌گوید: اگر برخی از شما چیزی را به امانت نزد شما سپرد امانت گیرنده باید آن را به صاحبش باز گرداند: {{متن قرآن|وَإِن كُنتُمْ عَلَى سَفَرٍ وَلَمْ تَجِدُواْ كَاتِبًا فَرِهَانٌ مَّقْبُوضَةٌ فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُكُم بَعْضًا فَلْيُؤَدِّ الَّذِي اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلاَ تَكْتُمُواْ الشَّهَادَةَ وَمَن يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ}} <ref> و اگر در سفر بودید و نویسنده‌ای نیافتید، (سند شما) گروهایی است دریافت شده و اگر (بدون گرو) یکی از شما دیگری را (بر دارایی خود) امین دانست، آنکه امین دانسته شده است، باید امانت وی را بازگرداند و از خداوند- پروردگار خویش- پروا کند و گواهی را پنهان مدارید و آنکه آن را پنهان دارد بی‌گمان او را دل، بزهکار است و خداوند به آنچه انجام می‌دهید داناست؛ سوره بقره، آیه ۲۸۳.</ref> [[آیات]] فوق افزون بر دلالت بر [[وجوب]] ردّ امانت، بر [[حفظ]] و عدم وارد کردن نقص و عیبی به آن<ref>مجمع البیان، ج ۲، ص۶۸۶؛ کنزالعرفان، ج ۲، ص۷۶؛ فقه‌الصادق{{ع}}، ج ۱۵، ص۱۲۷؛ ج ۱۹، ص۳۱۸.</ref> از باب مقدمه [[واجب]] نیز دلالت دارد؛ زیرا تا امانت حفظ نشود بازگرداندن آن ممکن نیست<ref>جواهرالکلام، ج ۲۷، ص۱۰۱ ـ ۱۰۲.</ref>؛ همچنین آیات فوق عام بوده و همه امانتها اعم از مادی و [[معنوی]] و تمام افراد اعم از [[مسلمان]] یا [[کافر]] و [[نیکوکار]] یا [[فاسق]] را شامل است و [[روایات اسلامی]] نیز بر [[ادای امانت]] به صاحب آن هرچند فاسق یا [[قاتل]] [[اهل]] ‌بیت{{عم}} باشد، تأکید کرده است<ref>الکافی، ج ۲، ص۶۳۶؛ ج ۵، ص۱۳۲ ـ ۱۳۳؛ دعائم الاسلام، ج ۲، ص۴۸۸؛ وسائل‌الشیعه، ج ۱۹، ص۷۱ ـ ۷۶.</ref>.

# '''[[حرمت]] [[خیانت]] در [[امانت]]: '''<ref>[[حمیده عبداللهی|عبداللهی، حمیده]]، [[دائرةالمعارف قرآن کریم ج۴ (کتاب)|دائرةالمعارف قرآن کریم]]، ج ۴، ص۲۴۶ - ۵۲۴.</ref>خیانت در امانت دیگران به هر صورتی [[حرام]] است: {{متن قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ تَخُونُواْ اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُواْ أَمَانَاتِكُمْ وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ}}<ref> ای مؤمنان! به خداوند و پیامبر خیانت نکنید و در امانت‌های خود دانسته خیانت نورزید؛ سوره انفال، آیه ۲۷.</ref> جمله {{متن قرآن|وَتَخُونُواْ أَمَانَاتِكُمْ}} عطف به جملات پیشین بوده و مقصود {{متن قرآن|وَتَخُونُواْ أَمَانَاتِكُمْ}} است؛ یعنی در امانتهای [[خدا]] و [[رسول]] و نیز امانتهای خودتان خیانت نورزید<ref>التفسیر الکبیر، ج ۵، ص۴۷۵؛ التحریر والتنویر، ج۹، ص۳۲۴؛ المیزان، ج ۹، ص۵۴.</ref> قول دیگر این است که "لا" در تقدیر نبوده و این جمله جواب جمله {{متن قرآن|لاَ تَخُونُواْ اللَّهَ وَالرَّسُولَ}} است و معنای [[آیه]] چنین می‌شود که به امانتهای خدا و رسول او خیانت نورزید که در این صورت در امانت‌های خودتان خیانت ورزیده‌اید<ref>التفسیرالکبیر، ج۵، ص۴۷۵؛ المیزان، ج۹، ص۵۵.</ref>؛ زیرا امانت خدا و رسول که همان [[اسرار]] [[پیامبر]] باشد امانت [[مسلمانان]] نیز شمرده می‌شود. [[قرآن]] در آیه ۷۵ [[سوره آل‌عمران]] نیز خیانت گروهی از [[اهل کتاب]] "[[یهود]]" در امانت‌های غیر همکیشان خود را طرح و آنان را بدین جهت نکوهش کرده است: {{متن قرآن|وَمِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ وَمِنْهُم مَّنْ إِن تَأْمَنْهُ بِدِينَارٍ لاَّ يُؤَدِّهِ إِلَيْكَ إِلاَّ مَا دُمْتَ عَلَيْهِ قَائِمًا ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ لَيْسَ عَلَيْنَا فِي الأُمِّيِّينَ سَبِيلٌ وَيَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ}}<ref> و از اهل کتاب کسی هست که اگر دارایی فراوانی بدو بسپاری به تو باز پس می‌دهد و از ایشان کسی نیز هست که چون دیناری بدو بسپاری به تو باز نخواهد داد مگر آنکه پیوسته بر سرش ایستاده باشی؛ این بدان روی است که آنان می‌گویند: درباره بی‌سوادان راهی (برای بازخواست) بر ما نیست و بر خداوند دروغ می‌بندند با آنکه خود می‌دانند؛ سوره آل عمران، آیه ۷۵.</ref> از [[مذمت]] [[یهود]] از سوی [[خدا]] به سبب این عمل آنان برمی‌آید که [[خیانت]] در [[امانت]] از دیدگاه [[شرایع الهی]] عملی ناروا و [[ناپسند]] است.