پرش به محتوا

بحث:صبر در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

۵٬۳۴۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۹ اکتبر ۲۰۲۳
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۵۷: خط ۵۷:


== اقسام و انواع ==
== اقسام و انواع ==
«صبر» [[حالت نفسانی]] و [[باطنی]] و از [[فضایل اخلاقی]] است. کسی که صبر دارد، در انجام [[کارها]] چنان با [[ثبات]] و [[عزم]] عمل می‌کند که هیچ چیزی مانع رسیدن او به [[هدف]] و مقصودش نمی‌شود. بنابراین [[صابر]] از آستانه [[تحمل]] بالایی برخوردار است و فشارهای سنگین و سهمگین بیرونی هرگز عزم جدی درونی او را از رسیدن به مقصود باز نمی‌دارد، بلکه به [[توفیق الهی]] تا رسیدن به مقصود در مقصد تلاش و سعی می‌کند و از پا نمی‌نشیند.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[صبر پیامبر الگوی مؤمنان (مقاله)|صبر پیامبر الگوی مؤمنان ]].</ref>.
«صبر» [[حالت نفسانی]] و [[رفتاری]] است که [[انسان]] در هنگام [[شدائد]] و [[مشکلات]] و [[مصیبت‌ها]] و [[سختی‌ها]] در پیش می‌گیرد. براساس [[روایات معتبر]] صبر در سه جا خودش را نشان می‌دهد: {{متن حدیث|اَلصَّبرُ ثَلاثَةٌ: صَبرٌ عِندَ المُصیبَةِ، وَ صَبرٌ عَلَی الطّاعَةِ وَصَبرٌ عَنِ المَعصیَةِ}}؛<ref>الکافی ج۲، ص۹۱</ref>
«صبر» [[حالت نفسانی]] و [[رفتاری]] است که [[انسان]] در هنگام [[شدائد]] و [[مشکلات]] و [[مصیبت‌ها]] و [[سختی‌ها]] در پیش می‌گیرد. براساس [[روایات معتبر]] صبر در سه جا خودش را نشان می‌دهد: {{متن حدیث|اَلصَّبرُ ثَلاثَةٌ: صَبرٌ عِندَ المُصیبَةِ، وَ صَبرٌ عَلَی الطّاعَةِ وَصَبرٌ عَنِ المَعصیَةِ}}؛<ref>الکافی ج۲، ص۹۱</ref>


خط ۶۷: خط ۷۰:
از [[امام زین العابدین]]{{ع}} نیز نقل شده که در [[وصیّت]] به فرزندش [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|یا بُنَیَّ اِصْبِرْ عَلی الْحَقِّ وَ اِنْ کانَ مُرّاً}}؛ در راه [[حق]]، صبر و [[بردباری]] داشته باش اگر چه تلخ باشد.<ref>بحارالانوار، ج ۷۱، ص۷۷</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[صبر ویژگی‌ها و آثار آن (مقاله)|صبر ویژگی‌ها و آثار آن]].</ref>.
از [[امام زین العابدین]]{{ع}} نیز نقل شده که در [[وصیّت]] به فرزندش [[امام باقر]]{{ع}} فرمود: {{متن حدیث|یا بُنَیَّ اِصْبِرْ عَلی الْحَقِّ وَ اِنْ کانَ مُرّاً}}؛ در راه [[حق]]، صبر و [[بردباری]] داشته باش اگر چه تلخ باشد.<ref>بحارالانوار، ج ۷۱، ص۷۷</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[صبر ویژگی‌ها و آثار آن (مقاله)|صبر ویژگی‌ها و آثار آن]].</ref>.


=== صبر بر طاعت ===
===[[صبر بر طاعت]]===
=== صبر بر ترک معصیت ===
[[انسان]] در [[زندگی]] با سه امر مواجه است که باید در آنها صبر پیشه کند؛ نخست صبر در انجام [[تکالیف]] است؛ زیرا هر [[انسانی]] در زندگی مسئولیت‌هایی دارد که بر اساس نقش فردی یا [[اجتماعی]] در قبال [[خدا]]، خود و [[خلق]] تعریف شده است. انسان در برابر خدا به عنوان [[خالق]] تکالیفی دارد که [[عقل]] [[فطری]] و نقل [[وحیانی]] آن را [[کشف]] می‌کند؛ یعنی در قبال خدا مسئولیت‌هایی دارد که از آن به [[شریعت]] یاد می‌شود. این تکالیف شامل انجام کارها و ترک کارهایی دیگر است. همچنین در قبال دیگران مسئولیت‌هایی دارد که از آن به [[مسئولیت اجتماعی]] یاد می‌شود. بنابراین، نوع اول صبر، همان صبر در تکالیف یا [[اطاعت]] است که بارها در [[قرآن]] به آنها‌ اشاره شده است.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[صبر پیامبر الگوی مؤمنان (مقاله)|صبر پیامبر الگوی مؤمنان ]].</ref>.
 
===[[صبر بر معصیت]]===
صبر در برابر [[معصیت]]، نوع دیگری از صبر است که انسان باید آن را داشته باشد؛ زیرا اموری در زندگی است که انجام آنها برخلاف [[حق]] و [[عدل]] و از مصادیق [[باطل]] و [[ظلم]] است. بنابراین، انجام آنها به معنای معصیت است. از نظر قرآن صبر بر معصیت بسیار سخت‌تر از صبر در [[تکلیف]] و اطاعت است؛ زیرا [[گرایش]] نفس در [[زندگی دنیوی]] به سوی این امور است؛ چراکه از نظر ظاهری [[جاذبه]] شگفت‌انگیزی دارد و دسترسی به آن ساده‌تر است. ارضای [[تمایلات]] غذایی یا جنسی از طریق [[دزدی]] و [[زنا]] بدون پذیرش مسئولیتی نمونه‌هایی از این امر است. عدم مهار و [[مدیریت]] [[قوه غضب]] و [[خشم]] هنگام مواجهه با امری ناخوشایند و [[مکروه]] نیز از مصادیق دیگر عدم [[صبر]] در هنگام [[معصیت]] است. اما [[صابر]] این‌گونه نیست و در برابر مثلا درخواست به [[زنا]] [[مقاومت]] و صبر می‌کند و [[تسلیم]] خواسته نفس نمی‌شود و نه تنها چشم فروهشته می‌دارد، بلکه سمت و سوی زنا نمی‌رود و همانند یوسف‌صفتان و مریم‌صفتان، خود را از معصیت زنا دور نگه می‌دارد و [[پاکدامنی]] را پیشه خود می‌کند.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[صبر پیامبر الگوی مؤمنان (مقاله)|صبر پیامبر الگوی مؤمنان ]].</ref>.
 
=== صبر بر مصیبت‌ها و سختی‌ها ===
=== صبر بر مصیبت‌ها و سختی‌ها ===
سومین نوع از صبرها که در [[قرآن]] به آن پرداخته شده، صبر در مصیبت و [[ابتلائات]] است؛ زیرا [[سنت الهی]] بر این قرار گرفته تا [[انسان]] در [[زندگی دنیوی]] همواره با انواع ابتلائات از [[شرور]] و [[خیرات]] مواجه شود که صبر در مصیبت‌هایی که شرور‌آمیز است بسیار سخت‌تر است؛ چراکه مصیبت‌هایی چون از دست دادن [[زن]]، فرزند، [[مال]]، [[مقام]]، [[منصب]]، امتیازات [[اجتماعی]] و مانند آنها انسان را به [[جزع]] و فزع می‌افکند؛ اما [[مؤمنان]] با [[باور]] به اینکه همه اینها بر اساس [[مشیت]] [[حکیمانه]] و [[علم]] و [[قدرت الهی]] است که نهایت این [[مصیبت‌ها]] به نفع شخص تمام می‌شود، بر آنها صبر می‌کنند و به [[پاداش]] عظیم [[رشد]] کمالی در [[دنیا]] و [[بهشت اخروی]] نائل می‌شوند.<ref>بقره، آیات ۱۵۵ تا ۱۵۷</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[صبر پیامبر الگوی مؤمنان (مقاله)|صبر پیامبر الگوی مؤمنان ]].</ref>.
[[انسان]] در برابر [[مصیبت‌ها]] و [[سختی‌های زندگی]] می‌‌تواند دو شیوه متفاوت در پیش گیرد: ۱. صبر کرده و با آن به شکلی کنار آید تا بتواند از آن [[مصیبت]] بهره گیرد یا آن مصیبت به آسانی بگذرد بی‌آنکه در راه رسیدن به [[هدف]] اصلی مانعی شود؛ ۲. فزع و [[بی‌تابی]] کند و واکنش‌های عصبی و هیجانی از خود بروز دهد و [[نومید]] شود. [[حزن]] و [[اندوه]] از دست دادن، او را چنان دربرگیرد که از هرگونه حرکت و اقدامی برای جبران یا بهبود یا [[تغییر]] اوضاع دست بردارد.
[[انسان]] در برابر [[مصیبت‌ها]] و [[سختی‌های زندگی]] می‌‌تواند دو شیوه متفاوت در پیش گیرد: ۱. صبر کرده و با آن به شکلی کنار آید تا بتواند از آن [[مصیبت]] بهره گیرد یا آن مصیبت به آسانی بگذرد بی‌آنکه در راه رسیدن به [[هدف]] اصلی مانعی شود؛ ۲. فزع و [[بی‌تابی]] کند و واکنش‌های عصبی و هیجانی از خود بروز دهد و [[نومید]] شود. [[حزن]] و [[اندوه]] از دست دادن، او را چنان دربرگیرد که از هرگونه حرکت و اقدامی برای جبران یا بهبود یا [[تغییر]] اوضاع دست بردارد.
بی‌گمان روش نخست بهتر است؛ زیرا تا زمانی که [[مرگ]] نرسیده هر چیزی قابل جبران است اما بی‌تابی و فزع به معنای پذیرش [[شکست]] بدون جبران است، به طوری که شخص را از همه چیز [[محروم]] می‌‌کند و افزون بر مصیبت، مصیبت دیگری را خود رقم می‌‌زند که سنگین‌تر و سخت‌تر از مصیبت پیشین است.
بی‌گمان روش نخست بهتر است؛ زیرا تا زمانی که [[مرگ]] نرسیده هر چیزی قابل جبران است اما بی‌تابی و فزع به معنای پذیرش [[شکست]] بدون جبران است، به طوری که شخص را از همه چیز [[محروم]] می‌‌کند و افزون بر مصیبت، مصیبت دیگری را خود رقم می‌‌زند که سنگین‌تر و سخت‌تر از مصیبت پیشین است.
۲۱۸٬۰۵۸

ویرایش