بحث:صبر در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بحث:صبر در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۱۴

۲۹٬۸۸۹ بایت حذف‌شده ، ‏۹ اکتبر ۲۰۲۳

←‏پیامدها و آثار و برکات صبر

دیداریویکی‌متن

Wasity

دیوان‌سالاران، مدیران

۲۱۸٬۰۵۸

ویرایش

@@ خط ۳۸۲: / خط ۳۸۲: @@
 همچنین در [[آیات قرآن]] به صفتهای دیگر صابران از جمله: [[صبر]] بر اذیتهای [[دشمنان]]، صبر بر [[استهزاء]]، [[اطاعت از خدا]] و [[پیامبر]]، صبر بر [[امتحان]] [[خدا]]، [[امر به معروف و نهی از منکر]]، [[ایمان]] و [[ثبات قدم]]، صبر بر [[بلایا]]، [[پرداخت زکات]]، [[پرهیز]] از اتکا به [[ظالمان]] و دهها ویژگی دیگر توجه داده شده است که [[شناخت]] هر یک از آنها به عنوان یک شاخص و معیار می‌تواند برای کسانی که می‌خواهند صبر را در خود ایجاد یا تقویت کنند بسیار مفید و سازنده است.
 همچنین شناخت آثار و فواید صبوری و آثار [[دنیوی]] و [[اخروی]] و نیز مادی و [[معنوی]] آن برای ایجاد انگیزه و تقویت آستانه [[تحمل]] بسیار مفید خواهد بود.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[چگونه میزان صبر خود را بشناسیم (مقاله)|چگونه میزان صبر خود را بشناسیم]].</ref>.
-==پیامدها و آثار و [[برکات]] [[صبر]]==
-اما اگر کنیم چه آثار و برکاتی را در [[دنیا]] و [[آخرت]] و از نظر مادی و [[معنوی]] نصیبت ما خواهد شد؟ [[آموزه‌های قرآنی]] بر اساس یک شیوه [[تربیت علمی]] و [[روان‌شناسی]] به این [[پرسش]] پاسخ می‌‌دهد؛ از این روست که بیان [[فلسفه]] و اهداف هر [[حکم]] و [[دستوری]] از جمله دستور به صبر کردن را بیان کرده تا انگیزه در [[انسان]] برای کسب این فضلیت و تمرین و تقویت آن پدید آید. در این جا به پیامدها و اثار صبر اشاره می‌‌شود.
-# [[خوشبختی]]: از مهم‌ترین آثار و پیامدهای صبر می‌‌توان به همان فلسفه وغایت [[زندگی]] در همه [[انسان‌ها]] اشاره کرد. هر کسی [[دوست]] می‌‌دارد تا [[خوشبخت]] و [[سعادتمند]] باشد؛ یعنی [[آرامش]] و [[آسایش]] [[جاودانه]] بدون [[درد]] و [[رنج]] و [[گرسنگی]] و [[تشنگی]]، عریانی و سرمایی و مانند آنها را داشته باشد و هرگز [[خوف]] و [[ترس]] از دست دادن آن وجود نداشته باشد. صبر چنین پیامدی برای [[بشر]] دارد. [[امام]] [[موسی کاظم]]{{ع}} می‌‌فرماید: {{متن حدیث|اِصبِر عَلي طاعَةِ اللّه، وَاصبِر عَن مَعاصِي اللّه؛ فَإنَّمَا الدُّنيا ساعَةٌ، فَما مَضي مِنها فَلَيسَ تَجِدُ لَهُ سُرورا وَلا حُزنا، وَ ما لَم يَأتِ مِنها فَلَيسَ تَعرِفُهُ، فَاصبِر عَلي تِلكَ السّاعَةِ الَّتي أنتَ فيها فَكَأَنَّكَ قَدِ اغتَبَطتَ}}؛ بر [[طاعت خدا]] صبر کن و در [[ترک معاصی]] او [[شکیبا]] باش؛ زیرا دنیا لحظه ای بیش نیست. آنچه گذشته جای [[شادی]] و [[غم]] ندارد و از آنچه نیامده نیز خبری نداری. پس لحظه ای را که در آن به سر می‌‌بری، [[صبور]] باش چنان که گویی خوشبخت و [[خوشحالی]].<ref>بحارالأنوار، ج۷۵، ص۳۱۱، ح ۱</ref>
-# آسانی: صبر وسیله آسان شدن سختیها بر انسان است. انسان به جای آنکه فزع و [[جزع]] و [[بی‌تابی]] نماید بی‌آنکه ثمره ای ببرد با صبر می‌‌تواند به [[سادگی]] از [[سختی‌ها]] و [[مصیبت‌ها]] عبور کند وکار را بر خود و دیگران آسان نماید. از این روست که [[خداوند]] در [[آیات]] چندی از جمله ۴۵ و ۱۵۳ [[سوره بقره]] و ۱۲۷ و ۱۲۸سوره [[اعراف]] از [[استعانت]] جویی به [[صبر]] در برابر [[مشکلات]] و [[مصیبت‌ها]] سخن به میان می‌‌آورد و آن را به عنوان یک راهکار و سازوکار توصیه می‌‌نماید.
-#اجتناب از تکیه کردن به [[ستمگران]]: صبر و [[شکیبایی]] زمینه‌ساز اجتناب و پبرهیز از اتّکا به ستمگران است. اگر [[انسان]] [[بی‌تابی]] کند واکنش‌های نادرست خواهد داشت که از جمله آنها [[پناه]] جویی به ستمگران و تکیه بر آنان برای جبران خسارت یا عبور از مشکلات و [[سختی‌ها]] خواهد بود. اما صبر و تاب آوری موجب می‌‌شود که به جای تکیه بر ستمگران بر خود [[اعتماد]] و تکیه نماید و به آنان باج ندهد.<ref>هود، آیات ۱۱۳ و ۱۱۵</ref>
-#اجتناب از [[اسراف]]: اسراف در هر شکلی از آن [[ظلم]] است؛ حال [[اعتقادی]] باشد یا [[رفتاری]] یا [[اقتصادی]] و مانند آن. انسان اگر صبرپیشه کند می‌‌تواند از اسراف دوری شود؛ زیرا صبر عامل رعایت [[اعتدال]] در [[انفاق]] و [[پرهیز]] از [[بخل]] و اسراف در آن است، چنان که [[خداوند]] در [[آیات]] ۶۷ و ۷۵ [[سوره فرقان]] به آن اشاره دارد.
-#اجتناب از [[باطل]]: [[صبرپیشگی]] زمینه‌ساز اجتناب از باطل و امور [[بیهوده]] هم چون مجالس بیهوده دارد که برای انسان هیچ ثمری جز [[تباهی]] [[فکری]] و [[روحی]] و [[ایمانی]] ندارد.<ref>فرقان، آیات ۷۲ و ۷۵</ref>
-#اجتناب از بخل: انفاق و [[احسان]] از خصلت‌های [[نیک]] بشری است. در برابر بخل و خساست از بدترین [[خصلت]] هاست. صبر پیشگی از عوامل پرهیز از بخلورزی است که خداون در آیاتی به آن تاکید کرده است.<ref>فرقان، آیات ۶۷ و ۷۵</ref>
-#اجتناب از [[طغیان]]: بسیاری از [[مردم]] به سبب طغیان به [[دوزخ]] می‌‌روند و حتی درهمین [[دنیا]] گرفتار [[عذاب]] [[استیصال]] می‌‌شوند. صبر عامل اجتناب انسان از طغیان است و باید برای [[رهایی]] از طغیان و آثار [[زشت]] و بدش از صبر استعانت گرفت.<ref>هود، آیات ۱۱۲ و ۱۱۵</ref>
-#اجتناب از [[قتل]]: صبر پیشگی زمینه‌ساز پرهیز از قتل‌های ناحق است. به این معنا که بسیاری از [[مردم]] به سبب بی‌صبری و از کوره در رفتن و پاسخ دادن مثبت به هیجانات زودگذر [[غضب]] است که مرتکب [[قتل]] می‌‌شوند؛ اما اگر کسی [[صبر]] پیشه کند هرگز گرفتار قتل و تبعات آن نخواهد شد.<ref>فرقان، آیات ۶۸ و ۷۵</ref> [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} می‌‌فرماید: {{متن حدیث|اَلصَّبرُ اَن يَحتَمِلَ الرَّجُلُ ما يَنوبُهُ وَ يَكظِمَ ما يُغضِبُهُ}}؛ صبر آن است که [[انسان]] [[گرفتاری]] و مصیبتی را که به او می‌‌رسد [[تحمل]] کند و [[خشم]] خود را فرو خورد.<ref>غررالحکم، ج۲، ص۶۹، ح۱۸۷۴</ref>
-# [[انسجام]] و [[استحکام]] [[اجتماعی]]: صبر زمینه‌ساز استحکام [[پیوندهای اجتماعی]] و انسجام مردمی است که [[خداوند]] در آیاتی از جمله [[آیه]] ۲۰۰ [[سوره آل عمران]] به آن توجه داده است.
-# [[استقامت]] و [[پایداری]]: [[شکیبایی]] از عوامل استقامت به ویژه پایداری بر طریق [[حق]] و [[حقیقت]] است.<ref>هود، آیات ۱۱۲ و ۱۱۵</ref> این همان مفهوم [[واقعی]] صبر است که به معنای [[مقاومت]] و استقامت است نه [[وادادگی]] و پذیرش [[ظلم و ستم]] که از در [[عربی]] به آن [[منظلم]] می‌‌گویند. یعنی انسان می‌‌بایست مقاومت و استقامت بورزد هر چند که [[مظلوم]] واقع شود ولی منظلم نباشد.
-# [[اطاعت خدا]]: شکی نیست که [[انجام واجبات]] و اطاعت خدا بسیار سخت است؛ زیرا لازمه [[اطاعت]] آن است که انسان در برابر ظلم و ستم مقاومت کند و یا علیه [[هواهای نفسانی]] بیایستد و امور دیگری که [[تکلیف]] و سخت است انجام دهد. از این روست که در [[آیات]] قرانی بر صبر به عنوان زمینه‌ساز [[اطاعت از خدا]] تاکید شده است.<ref>انفال، آیه ۴۶</ref>
-# [[اطاعت از پیامبر]]{{صل}}: همچنین اطاعت از پیامبر{{صل}} و انجام فرمان‌های ایشان به عنوان [[رهبر]] و پیشوای [[دین]] و [[دنیا]] نیازمند صبر است. خداوند در آیاتی بیان می‌‌کند که میسّر بودن [[اطاعت از رسول خدا]] در [[سایه]] شکیبایی و صبر به دست می‌‌آید.<ref>انفال، آیه ۴۶ و آیات دیگر</ref>
-# [[اعتدال]]: انسان اگر بخواهد از [[اسراف]] و [[تفریط]] و [[افراط]] و [[تبذیر]] و مانند آنها دور بماند باید [[اهل صبر]] باشد؛ زیرا دست یابی به [[اعتدال]] و [[تعادل]] [[رفتاری]] و [[فکری]] در [[سایه]] [[صبر]] است.<ref>فرقان، آیات ۶۷ و ۷۵</ref>
-# [[اقامه نماز]]: اقامه نماز به معنای برپایی آن به ویژه در شکل [[اجتماعی]] آن بسیار سخت و دشوار است. [[انسان]] حتی اگر بخواهد علیه نفس خویش [[قیام]] کند و در [[خانه]] به [[اخلاص]] برای [[خدا]] [[سجده]] کند برای بسیاری شدنی نیست؛ انجام این عمل [[عبادی]] در شکل [[نماز جمعه]] و [[جماعت]] بسیار سخت‌تر است؛ زیرا افزون بر نفس و [[وسوسه‌های شیطانی]] باید با [[جامعه]] [[وسواس]] [[خناس]] نیز [[مبارزه]] کند تا بتواند [[نماز]] را اقامه کند. از این روست که انجام این [[واجب]] آن هم در پنج وقت و به شکل اقامه و اجتماعی کردن آن بسیار سخت و دشوار بوده و نیاز مند صبر دانسته شده است.<ref>آل عمران، آیه ۲۰۰؛ هود، آیه ۱۱۴ و ۱۱۵؛ رعد، آیه ۲۲؛ طه، آیه ۱۲۳</ref>
-# [[امداد]]: صبر زمینه بهره‌مندی از [[امداد الهی]] در اشکال گوناگون است.<ref>بقره، آیه ۱۵۳</ref> چنان که صبر [[مجاهدان]] از عوامل فرود آمدن [[فرشتگان]] امدادگر به هنگام [[یورش]] شتابان [[دشمن]] در [[جنگ‌ها]] بود<ref>آل عمران، آیه ۱۲۵</ref> و یا صبر [[انبیا]] در برابر تکذیبها و اذیّت و [[آزار]] [[دشمنان]] موجب بهره‌مندی آنان از [[نصرت]] خدای بوده است<ref>انعام، آیه ۳۴</ref> [[خداوند]] در [[آیه]] ۳۴ [[سوره انعام]] بیان می‌‌کند که بهره‌مندی از امداد الهی در صورت صبر، سنّتی [[الهی]] و تغییرناپذیر است.
-#انجام [[تکالیف الهی]]: چنان که گفته شد انجام تکالیف الهی در شکل واجب و ترک [[حرام]] از [[آثار صبر]] است؛ چراکه صبر وسیله ای کارساز در انجام [[دستورهای الهی]] است چنان که خداوند در آیاتی از جمله ۴۰ تا ۴۵ [[سوره بقره]] به آن اشاره دارد.
-#انجام [[کارهای نیک]]: میسّر بودن انجام [[اعمال صالح]] در سایه [[شکیبایی]] و صبر است؛ زیرا نیازمند ایجاد مقتضی و حذف موانع به ویژه موانع [[نفسانی]] است.<ref>عنکبوت، آیات ۵۸ و ۵۹</ref>
-# [[انفاق]]: امکان [[انفاق]] چه [[مالی]] و چه [[علمی]] و مانند آن در [[سایه]] [[صبر]] و [[شکیبایی]] به دست می‌‌آید.<ref>رعد، آیه ۲۲؛ فرقان، آیات ۶۷ و ۷۵</ref>
-# [[ایمنی]] و [[امنیت]]: صبر و شکیبایی موجب ایمن ماندن از توطئه‌های [[دشمن]] است<ref>آل عمران، آیه ۱۲۰</ref> و [[خداوند]] در [[آیه]] ۱۸۶ همین [[سوره]] بیان می‌‌کند که صبر از عوامل سالم ماندن از اذیّت و [[آزار]] [[دشمنان]] بوده است.
-# [[بشارت]] و مژده [[الهی]]: از دیگر [[آثار صبر]] باید گفته که تاب آوری و شکیبایی در برابر حوادث و [[ناملایمات]] درپی دارنده بشارت الهی به خیر و [[خوشی]] و [[خوشبختی]] و مانند آن هاست.<ref>بقره، آیات ۱۵۵ و ۱۵۶؛ حج، آیات ۳۴ و ۳۵</ref>
-# [[بندگی خدا]]: صبر عامل دستیابی به [[مقام]] [[بندگی]] خداست که از مقام بلند [[بشریت]] است؛ زیرا [[عبودیت]] همان چیزی است که گوهر و [[باطن]] آن [[ربوبیت]] و پروردگاری و دست یابی به [[مقام خلافت الهی]] است.<ref>فرقان، آیات ۶۳ و ۷۵</ref>
-# [[رحمت الهی]]: صبر از عوامل دستیابی به رحمت الهی به ویژه خاص و ویژه است که مخصوص [[بندگان]] [[صابر]] است.<ref>نحل، آیه ۱۱۰؛ حجرات، آیه ۵؛ بقره، آیات ۱۵۵ و ۱۵۷؛ انبیاء، آیات ۸۵ و ۸۶؛ ص، آیات ۴۳ و ۴۴</ref>
-#بهره‌مندی از مکان [[نیک]]: صبر زمینه‌ساز بهره‌مندی از مکان و جایگاه [[نیکو]] در دنیاست و اختصاص به [[بهشت]] و [[آخرت]] ندارد.<ref>نحل، آیات ۴۱ و ۴۲</ref>
-# [[پاکدامنی]]: امکان [[پایداری]] بر پاکدامنی و اجتناب از آلودگی‌های جنسی در سایه [[صبرپیشگی]] است که خداوند در آیاتی از جمله ۲۵ [[سوره سبا]] و ۶۸ و ۷۵ [[سوره فرقان]] به آن اشاره کرده است.
-# [[پیروزی]]: صبر در برابر ستمگریها، موجب [[پیروزی بر دشمن]] [[ستمگر]] است.این صبر به معنای [[استقامت]] و [[مقاومت]] است نه این که [[ظلم]] را پذیرا شود، بلکه به این معناست که به جای [[بی‌تابی]] و فزع کردن به مقاومت حتی [[مقاومت منفی]] خود را از زیر [[ستم]] رهانیدن و با [[توکل به خدا]] راه پیروزی را فراهم کردن است.<ref>اعراف، آیه ۱۳۷</ref> از این روست که [[صبر]] در میدان [[جهاد]] نیز مطرح می‌‌شود که به معنای [[استقامت]] و [[پایداری]] است تا این گونه [[پیروزی]] رقم بخورد.<ref>بقره، آیه ۲۴۹ و ۲۵۰؛ آل عمران، آیات ۱۴۶ و ۱۴۸ </ref> و این گونه است که گروه‌های کوچک<ref>انفال، آیات ۶۵ و ۶۶</ref> و [[پیامبران]]<ref>انعام، آیه ۳۴؛ ابراهیم، آیات ۱۱ تا ۱۴</ref> [[پیروز]] شدند و [[انسان]] می‌‌تواند سر بلند از [[مشکلات]] و [[ناملایمات]] بگذرد.<ref>بقره، آیات ۴۵ و ۱۵۳</ref>
-#تأمین خیر: صبر برداده‌های [[خدا]] تأمین کننده خیر و [[مصلحت]] انسان است و نباید [[بی‌تابی]] کند و [[جزع]] و فزع نماید که نوعی [[کفران نعمت]] است.<ref>بقره، آیه ۶۱</ref>
-# [[تقوا]]: صبر پیشگی عامل قرار گرفتن در زمره [[متقین]] است که [[خداوند]] برای آن آثاری بسیار چون [[کرامت]] یابی در [[دنیا]] و [[آخرت]] و [[فلاح]] و [[رستگاری]] را بیان کرده است.<ref>بقره، آیه ۱۷۷؛ اعراف، آیه ۱۲۸؛ هود، آیه ۴۹؛ طه، ایه ۱۳۲</ref>
-# [[تواضع]]: امکان دستیابی به تواضع و [[فروتنی]] در [[سایه]] صبر شدنی است چنان که خداوند در [[آیات]] ۶۳ و ۷۵ [[سوره فرقان]] به آن اشاره دارد.
-# [[توحید]]: امکان پایداری بر توحید و دوری از [[شرک]] و چندگانه پرستی در سایه [[شکیبایی]] و صبر به دست می‌‌آید. این مطلب را می‌‌توان از آیات ۶۸ و ۷۵ سوره فرقان به دست آورد.
-# [[ثبات قدم]]: صبر و شکیبایی درپی دارنده ثبات قدم بر [[حق]] و پایداری است به گونه ای که در [[مقام عمل]] و [[اراده]] چیزی نمی‌تواند او را تکان دهد و یا [[تغییر]] جهت و موضع را موجب شود.<ref>بقره، آیه ۲۵۰</ref>
-# جهاد: صبر، [[یاری]] دهنده [[مؤمنان]] برای جهاد در راه خداست.<ref>بقره، آیه ۱۵۳ و ۱۵۴؛ و ۲۴۹ تا ۲۵۱؛ آل عمران، آیه ۱۴۶ و ۱۴۸</ref>
-# [[شهادت]]: رسیدن به [[مقام شهادت]] تنها در سایه صبر و شکیبایی در میادین جهاد به دست می‌‌آید.<ref>همان </ref>
-# [[حاکمیت]] بر [[سرنوشت]]: صبر از عوامل دستیابی به [[حاکمیّت]] بر سرنوشت خویش و [[رهایی]] از [[حکومت]] [[ستمگران]] است که در آیاتی از [[قرآن]] از جمله ۱۲۷ و ۱۲۸ و ۱۳۷ [[سوره اعراف]] به آن توجه داده شده است.
-# [[اتحاد]]: [[حفظ]] [[اتّحاد]] و [[ابهت]] [[جامعه]] [[ایمانی]] در [[سایه]] [[شکیبایی]] و [[صبر]] در برابر [[مشکلات]] و تحریم‌ها و محاصره‌ها و مانند آن شدنی و به دست می‌‌اید.<ref>انفال، آیه ۴۶</ref>
-# [[حفظ مرزها]]: [[حفاظت]] از [[مرزهای کشور اسلامی]] در گرو صبر و شکیبایی [[مسلمانان]] در برابر مشکلات و [[دشمنان]] است.<ref>آل عمران، آیه ۲۰۰</ref>
-# [[درک]] و [[فهم]] [[آیات الهی]]: صبر مایه [[رشد]] [[معرفت]] [[آدمی]] و درک بهتر [[آیات]] و نشانه‌های خداست. این مطلب بارها در آیات ۵ [[سوره ابراهیم]]، ۳۱ [[سوره لقمان]]، ۱۹ [[سوره سبا]] و ۳۳ [[سوره شوری]] بیان شده است.
-# درک صحیح: صبر درپی دارنده درک صحیح نسبت به زخارف [[دنیا]] و پاداشهای [[الهی]] است و [[انسان]] [[حقایق]] را بهتر درک و فهم می‌‌کند و [[فریب]] [[دروغ]] و زینت‌های [[دنیوی]] را نمی‌خورد.<ref>قصص، آیات ۷۹ و ۸۰</ref>
-# [[درود]] و [[صلوات]] الهی: صبر در برابر مشکلات و سختیها درپی دارنده صلوات و درود [[خداوند]] است.<ref>بقره، آیات ۱۵۵ تا ۱۵۷</ref>
-# [[دوستی خدا]]: صبر از عوامل جلب [[محبّت]] و [[دوستی]] خداست که در [[آیات قرآنی]] از جمله ۱۴۶ [[سوره آل عمران]] به آن توجه داده شده است.
-# [[رستگاری]]: همچنین صبر و شکیبایی زمینه رسیدن به [[فلاح]] و رستگاری [[ابدی]] و پیرزوی و [[سربلندی]] از [[امتحان]] دنیا خواهد بود.<ref>آل عمران، آیه ۲۰۰؛ مؤمنون، آیه ۱۱۱</ref>
-# [[رفتار نیک]]: [[صبرپیشگی]] عامل رفتار نیک در برابر برخوردهای [[جاهلان]] است که خداوند بر آن در آیهات ۶۳ و ۷۵ [[سوره فرقان]] تاکید می‌‌کند.
-# [[زهد]] و [[پارسایی]]: صبر درپی دارنده زهد و [[چشم پوشی]] از زخارف دنیا و رسیدن به [[مقام]] پارسایی است.<ref>قصص، آیات ۷۹ و ۸۰</ref>
-# [[سعادت دنیا]]: [[صبر در برابر ظلم]] [[ظالمان]] درپی دارنده [[نیک]] بختی و [[خوشی]] در دنیاست و این گونه نیست که تنها [[آخرت]] شخص با صبر به فلاح و رستگاری تبدیل شود، بلکه بهره آن را در [[دنیا]] نیز خواهد دید و [[لذت]] آن را خواهد چشید.<ref>نحل، آیات ۴۱ و ۴۲</ref>
-# [[شب زنده داری]] و [[تهجد]]: امکان شب زنده داری در [[سایه]] ئ [[صبر]] و [[شکیبایی]] به دست می‌‌آید و [[انسان]] [[صابر]] است که به [[مقام]] متهجدین می‌‌رسد.<ref>فرقان، آیات ۶۴ و ۷۵</ref>
-# [[شکر]] و [[سپاس]]: صبر درپی دارنده شکر و سپاس است که [[خداوند]] در [[آیات قرآنی]] بر آن تاکید داشته است.<ref>بقره، آیات ۱۵۲ و ۱۵۳؛ ابراهیم، ایه ۵؛ لقمان، آیه ۳۱؛ سبا، آیه ۱۹؛ شوری، ایه ۳۳</ref>
-# [[صداقت]]: صبر در برابر محرومیّتها و سختیها از اسباب رسیدن به [[راستی]] و صداقت است که در [[آیه]] ۱۷۷ [[سوره بقره]] به آن اشاره و به عنوان اثری از [[آثار صبر]] معرفی شده است.
-# گذشت: [[صبرپیشگی]] زمینه‌ساز [[عفو و گذشت]] از [[بدی]] دیگران است.<ref>نحل، آیه ۱۲۶</ref>
-# [[مرگ]] با [[سعادت]]: مردن با حال [[تسلیم]] و [[انقیاد]] در برابر [[خدا]] در گرو صبر در مقابل تهدیدهای [[دشمنان]] [[ایمان]] است<ref>اعراف، آیات ۱۲۳ تا ۱۲۶</ref> و خداوند در [[آیات]] ۵۷ تا ۵۹ [[سوره عنکبوت]] بیان می‌‌کند که مرگ [[مؤمنان]] نیکوکردار مرگی با سعادت در سایه صبر و [[توکّل]] است. پس باید به این نکته هماره توجه داشت.
-# مصونیت از [[تفاخر]]: صبر از عوامل مصونیّت از [[فخرفروشی]] در صورت بهره‌مندی از [[نعمت الهی]] پس از سختیهاست.<ref>هود، آیات ۱۰ و ۱۱</ref>
-# مصونیت از سرمستی: همچنین صبر از عوامل مصونیّت از شادیهای بی‌مورد و سرمستی در صورت بهره‌مندی از نعمت الهی است.<ref>همان</ref>
-# مصونیت از [[کفران نعمت]]: صبر، عامل مصونیّت از [[کفران]] و [[ناسپاسی]] در صورت از دست دادن نعمت‌هاست.<ref>هود، آیات ۹ تا ۱۱</ref>
-# مصونیت از [[نومیدی]]: صبر عامل مصونیّت از [[یأس]] و [[ناامیدی]] در صورت از دست دادن نعمت‌هاست که در همین آیات به آن اشاره شده است.
-# [[مغفرت]] و [[آمرزش الهی]]: صبر از عوامل دستیابی به آمرزش الهی است که خداوند در آیه ۲۵ [[سوره نساء]] و ۱۱ [[سوره هود]] و ۱۱۰ [[سوره نحل]] و ۵ [[سوره حجرات]] به آن توجه داده است.
-#منعفت [[برتر]]: [[صبرپیشگی]] به جای [[مقابله به مثل]] در برابر [[بدی]] دیگران درپی دارنده [[منفعت]] برتر است که در [[آیه]] ۱۲۶ سوره نحل به آن اشاره شده است.
-# [[موفقیت]] در [[امتحان]]: [[صبر]] از عوامل موفقیّت در [[آزمایشهای الهی]] است. یعنی تنها از طریق صبر و [[توکل]] است که می‌‌توان سربلند از آزمون‌های سخت [[الهی]] که به [[شر]] و خیر است [[رهایی]] یافت و پیروزمندانه بیرون آمد.<ref>بقره، آیات ۱۵۵ و ۲۴۹؛ آل عمران، آیه ۱۸۶؛ هود، آیات ۷ تا ۱۱، فرقان، آیه ۲۱</ref>
-# [[نجات]] از [[اذیت]]: صبر از عوامل نجات از اذیّت و رهایی از [[آزار]] است و [[انسان]] در [[امنیت]] قرار می‌‌گیرد.<ref>اعراف، آیات ۱۲۷ تا ۱۲۹</ref>
-# نجات از [[استبداد]]: صبر از عوامل نجات از استبداد است. از [[آیات]] پیشین این معنا به دست می‌‌آید که انسان می‌‌توان از راه صبر از هر گونه استبداد به ویژه استبداد [[حکومتی]] و حاکمیتی رهایی یابد و به [[آزادی]] دست پیدا کند.
-# رهایی از بهره کشی: همچنین صبر از عوامل نجات از [[استثمار]] و بهره کشی است که از سوی [[ستمگران]] و [[مستبدان]] [[اعمال]] می‌‌شود.<ref>همان آیات </ref>
-# [[نیک]] فرجام: پایان خوش و [[نیک فرجامی]] از دیگر پیامدها و [[آثار صبر]] و [[شکیبایی]] است که در [[آیات قرآنی]] از جمله ۱۲۸ [[سوره اعراف]] و ۴۹ [[سوره هود]] به آن اشاره شده است.
-# [[نیکی]] در برابر بدی: صبرپیشگی عامل نیکی در برابر بدی دیگران است یعنی به جای مقابله به مثل [[کار نیک]] می‌‌کند و [[رفتاری]] برتر از خود بروز می‌‌دهد.<ref>رعد، آیه ۲۲؛ فصلت، آیه ۵۳ و ۵۴</ref>
-#وصول به [[مقام امامت]]: شکیبایی برخی افراد [[بنی اسرائیل]] از عوامل دستیابی آنها به مقام امامت و [[پیشوایی]] از سوی خداست.<ref>سجده، آیات ۲۳ و ۲۴</ref> از آن جایی که [[امامت]] و پیشوایی مراتبی دارد دست یابی به مقام امامت [[متقین]] و [[اهل تقوا]] از راه صبر برای دیگران نیز به عنوان یک اثر می‌‌تواند مطرح باشد.
-# [[مقام رضا]]: [[صبر]] زمینه‌ساز دستیابی به [[مقام]] رضاست که از مقام‌های بزرگ است؛ زیرا [[خشنودی خدا]] در برگیرنده بسیاری از [[منافع مادی]] و [[معنوی]] و [[دنیوی]] و [[اخروی]] است.<ref>طه، آیه ۱۳۰</ref>
-# مقام محسنان: صبر در برابر [[مشکلات]] و سختیها سبب قرار گرفتن در زمره [[نیکوکاران]] و محسنان است که [[خداوند]] در آیاتی از جمله ۱۴۶ و ۱۴۷ [[سوره آل عمران]] و ۱۱۵ [[سوره هود]] و ۹۰ [[سوره یوسف]] و ۱۲۷ و ۱۲۸ [[سوره نحل]] به آن توجه داده است.
-# [[هدایت الهی]]: صبر و [[شکیبایی]] در برابر حوادث و سختیها زمینه راهیابی به هدایت الهی است.<ref>بقره، آیات ۱۵۵ و ۱۵۷</ref>
-#یاد و [[ذکر خدا]]: صبر، [[یاری]] دهنده [[انسان]] برای [[یاد خدا]] و [[ذکر الهی]] است که خود [[اطمینان]] بخش برای [[آدمی]] است.<ref>بقره، آیات ۱۵۲ و ۱۵۳</ref>
-# [[کرامت انسان]]: اصولا [[ارزش انسان]] به [[تقوای الهی]] است و صبر و مانند آن بستر ساز [[فلاح]] و [[رستگاری]] انسان است.<ref>آل عمران، ایه ۱۴۲؛ محمد، آیه ۳۱</ref>
-# [[رهایی]] از [[خواری]] و [[ذلت]]: از دیگر [[آثار صبر]] آن است که انسان به [[عزت]] می‌‌رسد و از خواری و ذلت رها می‌‌شود. کسانی که فزع و [[بی‌تابی]] می‌‌کنند گرفتار خواری می‌‌شوند.<ref>روم، آیات ۵۸ و ۶۰</ref>
-# [[پاداش]] و [[اجر]] [[الهی]]: [[امیرمؤمنان]]{{ع}} درباره این اثر صبر می‌‌فرماید: {{متن حدیث|إنّكَ إن صَبَرتَ جَرَت عَلَيكَ المَقاديرُ و أنتَ مَأجُورٌ، و إن جَزِعتَ جَرَت عَلَيكَ المَقاديرُ و أنتَ مَأزورٌ}}؛ اگر صبر کنی [[مقدرات الهی]] بر تو جاری می‌‌شود و اجر خواهی بُرد و اگر بیتابی کنی باز هم [[مقدرات]] خداوند بر تو جاری می‌‌شود و [[گناهکار]] خواهی بود.<ref>جامع الأخبار، ص۳۱۶، ح۸۸۲</ref>
-# رهایی از آفات: انسان به صبر دست یابد از بسیاری از آفات در [[زندگی]] در [[امان]] خواهد ماند. [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} می‌‌فرماید: اَلحِلمُ حِجابٌ مِنَ الافاتِ؛ [[بردباری]]، مانعی در برابر آفت هاست.<ref>غررالحکم، ح۷۲۰</ref>
-# کمال [[ایمان]]: صبر انسان را به کمال ایمان می‌‌رساند. {{متن حدیث|لا يستَكمِلُ عَبدٌ حقيقةَ الايمانِ حَتَّي تَكونَ فيهِ خِصالُ ثَلاثٍ: اَلتَّفقُّهُ فِي الدّينِ وَحُسنُ التَّقديرِ فِي المَعيشَةِ، وَالصَّبرُ عَلَي الرَّزايا}}؛ هیچ [[بنده]] ای [[حقیقت]] ایمانش را کامل نمی‌کند مگر این که در او سه [[خصلت]] باشد: [[دین‌شناسی]]، [[تدبر]] [[نیکو]] در [[زندگی]]، و [[شکیبایی]] در [[مصیبت‌ها]] و [[بلاها]].<ref>بحار الانوار، ج ۷۸، ص۳۳۹، ح ۱</ref><ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[هفتاد اثر صبر در زندگی (مقاله)|هفتاد اثر صبر در زندگی]].</ref>.
 ==[[صبر]] [[ضرورت]] [[زندگی]]==