برچسب: پیوندهای ابهامزدایی |
|
خط ۶: |
خط ۶: |
| }} | | }} |
|
| |
|
| از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]]{{عم}} [[مقام عبودیت]] که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{عربی|"الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ"}} آمده است. | | از جمله [[مقامات]] [[امامان معصوم]]{{عم}} مقام عبودیت که در [[زیارت جامعه کبیره]] با عبارت {{متن حدیث|الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ}} آمده است. |
|
| |
|
| == واژهشناسی لغوی == | | == امامان معصوم{{عم}}؛ فرمانبرداران خالص خداوند == |
| * این واژه از ریشه "ط ـ وـ ع" "ضد کَرْه" بهمعنای [[فرمان]] بردن<ref>مقاییساللغه، ج۳، ص۴۳۱؛ المصباح، ج۲، ص۳۸۰، «طوع».</ref> همراه با [[خضوع]] و [[رغبت]] است<ref>مفردات، ص۵۲۹؛ التحقیق، ج۷، ص۱۳۸، «طوع».</ref>. در تفاوت [[اطاعت]] با "[[اِتّباع]]" و "[[اجابت]]" گفتهاند: [[اطاعت]] [[فرمانبری]] از موجودی [[برتر]] است، در حالی که اِتّباع، مطلق [[پیروی]] با فرمان یا بدون فرمان، و اجابت، پذیرش درخواست موجود زیر دست است<ref>التحقیق، ج۱، ص۳۷۷، «تبع».</ref>.
| | {{متن حدیث|" الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ "}}؛ "سلام بر امامان [[معصوم]]{{عم}} که [[بنده]] [[خالص]] و [[فرمانبردار]] حقاند و بس [[فرمانبرداری]] از سر [[عشق]]". شارح [[صحیفه سجادیه]] مرحوم [[سید]] علیخان شیرازی میگوید: "برای آنکه اطاعت جزو [[فضایل]] شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد: |
| * واژه اطاعت و مشتقات آن ۷۸ بار در [[قرآن]] بهکار رفته و مضمون آن از برخی [[آیات]] نیز که مشتمل بر این واژه و مشتقات آن نیست، استفاده میشود<ref>[http://www.maarefquran.com/maarefLibrary/templates/farsi/dmaarefbooks/Books/3/57.htm [[مصطفی جعفرپیشه فرد|جعفرپیشه فرد، مصطفی]]، دائرة المعارف قرآن کریم، ج ۳، ص۵۲۷ - ۵۳۵]</ref>.
| | # فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند. |
| | # با رغبت و [[اختیار]] فرمان ببرد. |
| | # با [[اعتقاد]] [[راسخ]] [[نفسانی]] به حسن و نیکویی آن، اختیارش کند. |
| | # مداومت و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن [[استقامت]] ورزد"<ref>رياض السالكين، ج۳، ص۳۱۰.</ref>. |
|
| |
|
| == امامان معصوم{{عم}}؛ [[فرمانبرداران خالص خداوند]] ==
| | اطاعت [[معصومین]] از [[خداوند]]، اعمّ از [[پیامبران]] و [[امامان]]{{عم}} مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه [[احکام]] حضرت حقاند، [[واجبات]]، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را [[حکم]] [[حضرت حق]] دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند. |
| {{همچنین ببینید|مقام مطیعین}}
| |
| {{همچنین ببینید|طاعت}}
| |
| {{همچنین ببینید|اطاعت از خدا}}
| |
|
| |
|
| *{{عربی|" الْمُطِيعُونَ لِلَّهِ "}}؛ "[[سلام بر امامان]] [[معصوم]]{{عم}} که [[بنده]] [[خالص]] و [[فرمانبردار]] حقاند و بس [[فرمانبرداری]] از سر [[عشق]]"<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | ریشه [[نافرمانی]] در این گلهای بیخار [[جهان هستی]] خشکانده شده است. ریشه نافرمانی، [[هوا و هوس]] و [[خودخواهی]] است، این [[رذیله]] در آنان راه ندارد و چون معصوماند؛ لذا [[مطیع]] به نحو اطلاق [[خداوند]] هستند و این [[فضیلت]] [[برتر]] از فضیلت در [[عبادت]] به معنای خاصّ آن؛ یعنی [[نماز]] و [[روزه]] و دیگر [[عبادات]] است؛ زیرا چه بسا کسانی [[اهل]] اینها هستند، اما مطيع محض و بیچون و چرای ذات [[مقدّس]] [[حق]] نیستند. |
| * شارح [[صحیفه سجادیه]] مرحوم [[سید]] علیخان شیرازی میگوید: "برای آنکه اطاعت جزو [[فضایل]] شمرده شود، باید دارای این شرایط باشد<ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>:
| | |
| *# فرمانبردار، شرایط اطاعت را بداند<ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} در مورد [[شیطان]] میفرماید: "شیطان، شش هزار سال که معلوم نیست از سالهای دنیاست، یا از سالهای [[آخرت]]، [[خدا]] را عبادت کرد<ref>{{متن حدیث|وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref>. |
| *# با رغبت و [[اختیار]] فرمان ببرد<ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | |
| *# با [[اعتقاد]] [[راسخ]] [[نفسانی]] به حسن و نیکویی آن، اختیارش کند<ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | البتّه برای خود آن حضرت و سایر [[انسانهای کامل]] [[معصوم]]، روشن است لكن برای انسانهای عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند. |
| *# [[مداومت]] و استمرار بر آن داشته باشد و بر آن [[استقامت]] ورزد"<ref>رياض السالكين، ج۳، ص۳۱۰.</ref><ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | |
| * اطاعت [[معصومین]] از [[خداوند]]، اعمّ از [[پیامبران]] و [[امامان]]{{عم}} مطلق است، مقطعی و موسمی نیست. آنان مطيع همه [[احکام]] حضرت حقاند، [[واجبات]]، مستحبّات، مکروهات و مباحات، تمامی اینها را [[حکم]] [[حضرت حق]] دانسته پایبند و ملتزم به آن هستند<ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| | [[شیطان]] با این همه عبادت، چون [[اطاعت]] بیچون و چرا از خداوند نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد. [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "هنگامی که [[ابلیس]]، [[مأمور]] به [[سجده]] بر [[آدم]] شد، او گفت: [[پروردگار]] من! به عزّتت [[سوگند]]! اگر مرا از سجده بر آدم معاف داری، به گونهای تو را عبادت خواهم کرد که کسی مانند آن عبادت نکرده باشد، [[خدای متعال]] فرمود: من دوست دارم آنگونه که خودم میخواهم اطاعت شوم نه آنگونه که تو میخواهی"<ref>{{متن حدیث|أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ}}؛ بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.</ref>.<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم ج۲]]، ص۱۶۵ ـ ۱۶۶.</ref> |
| * ریشه [[نافرمانی]] در این گلهای بیخار [[جهان هستی]] خشکانده شده است. ریشه نافرمانی، [[هوا و هوس]] و [[خودخواهی]] است، این [[رذیله]] در آنان راه ندارد و چون معصوماند؛ لذا [[مطیع]] به نحو اطلاق [[خداوند]] هستند و این [[فضیلت]] [[برتر]] از فضیلت در [[عبادت]] به معنای خاصّ آن؛ یعنی [[نماز]] و [[روزه]] و دیگر [[عبادات]] است؛ زیرا چه بسا کسانی [[اهل]] اینها هستند، اما مطيع محض و بیچون و چرای ذات [[مقدّس]] [[حق]] نیستند<ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۱۶۵.</ref>.
| |
| * [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}} در مورد [[شیطان]] میفرماید: "شیطان، شش هزار سال که معلوم نیست از سالهای دنیاست، یا از سالهای [[آخرت]]، [[خدا]] را عبادت کرد<ref>{{عربی|" وَ كَانَ قَدْ عَبَدَ اللَّهَ سِتَّةَ آلَافِ سَنَةٍ لَا يُدْرَى أَ مِنْ سِنِي الدُّنْيَا أَمْ مِنْ سِنِي الْآخِرَةِ"}}؛ نهج البلاغه، خطبه ۱۹۲.</ref><ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
| * البتّه برای خود آن حضرت و سایر [[انسانهای کامل]] [[معصوم]]، روشن است لكن برای انسانهای عادی معلوم نیست و آن ذوات قدسی بر اساس مصالحی نخواستند بیان کنند<ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
| * [[شیطان]] با این همه عبادت، چون [[اطاعت]] بیچون و چرا از خداوند نداشت، از درگاه ذات احدیّت رانده شد<ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
| * [[امام صادق]]{{ع}} فرمود: "هنگامی که [[ابلیس]]، [[مأمور]] به [[سجده]] بر [[آدم]] شد، او گفت: [[پروردگار]] من! به عزّتت [[سوگند]]! اگر مرا از سجده بر آدم معاف داری، به گونهای تو را عبادت خواهم کرد که کسی مانند آن عبادت نکرده باشد، [[خدای متعال]] فرمود: من دوست دارم آنگونه که خودم میخواهم اطاعت شوم نه آنگونه که تو میخواهی"<ref>{{عربی|"أُمِرَ إِبْلِيسُ بِالسُّجُودِ لآِدَمَ فَقَالَ يَا رَبِّ وَ عِزَّتِكَ إِنْ أَعْفَيْتَنِي مِنَ السُّجُودِ لآِدَمَ لَأَعْبُدَنَّكَ عِبَادَةً مَا عَبَدَكَ أَحَدٌ قَطُّ مِثْلَهَا قَالَ اللَّهُ جَلَّ جَلَالُهُ إِنِّي أُحِبُّ أَنْ أُطَاعَ مِنْ حَيْثُ أُرِيدُ"}}؛بحارالأنوار، ج۲، ۲۶۲.</ref><ref>[[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم]]؛ ج۲، ص۱۶۶.</ref>.
| |
|
| |
|
| == [[امامان معصوم]]{{عم}} [[تکلیف]] محوران [[الهی]] == | | == [[امامان معصوم]]{{عم}} [[تکلیف]] محوران [[الهی]] == |
| *{{عربی|" وَ بِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ "}}؛ "فرمانی که شما [[اهل بیت]]{{عم}} را [[فرماندهی]] میکند، تنها و تنها [[فرمان خداوند]] است و بس". این یعنی "[[تکلیف محوری]]" و همانی است که [[خداوند]]، [[حضرت اسماعیل]]{{ع}} را به آن میستاید آنجا که در برابر فرمان خداوند مبنی بر ذبحش فرمود: {{متن قرآن| يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ}}<ref> ای پدر! آنچه فرمان مییابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه:۱۰۲.</ref><ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.
| | {{متن حدیث|وَ بِأَمْرِهِ تَعْمَلُونَ}}؛ "فرمانی که شما [[اهل بیت]]{{عم}} را [[فرماندهی]] میکند، تنها و تنها [[فرمان خداوند]] است و بس". این یعنی "تکلیف محوری" و همانی است که [[خداوند]]، [[حضرت اسماعیل]]{{ع}} را به آن میستاید آنجا که در برابر فرمان خداوند مبنی بر ذبحش فرمود: {{متن قرآن| يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا تُؤْمَرُ سَتَجِدُنِي إِن شَاء اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ}}<ref> ای پدر! آنچه فرمان مییابی انجام ده که- اگر خداوند بخواهد- مرا از شکیبایان خواهی یافت؛ سوره صافات، آیه۱۰۲.</ref>. |
| * جالب این است که حضرت اسماعیل{{ع}} نفرمود: " پدرم! مرا [[ذبح]] کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، [[امر خداوند]] است<ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>.
| | |
| * امامان معصوم{{عم}} تجسّم تکلیفمداری بودند که در [[حقیقت]]، این ویژگی، [[قطب]] نمای تمام حرکات [[سیاسی]] آنان بود و تنوّع شیوهها در موضعگیریها برخاسته از این خطّ [[راهبردی]] است<ref>در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم؛ ج۲، ص۵۶۰.</ref>. | | جالب این است که حضرت اسماعیل{{ع}} نفرمود: " پدرم! مرا [[ذبح]] کن" بلکه فرمود: "آنچه امر خداست انجام ده!"؛ یعنی مهم، [[امر خداوند]] است. |
| | * امامان معصوم{{عم}} تجسّم تکلیفمداری بودند که در [[حقیقت]]، این ویژگی، [[قطب]] نمای تمام حرکات [[سیاسی]] آنان بود و تنوّع شیوهها در موضعگیریها برخاسته از این خطّ راهبردی است<ref>[[سید احمد خاتمی|خاتمی، سید احمد]]، [[در آستان امامان معصوم ج۲ (کتاب)|در آستان امامان معصوم ج۲]]، ص۵۶۰.</ref>. |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |