دفاع در قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

دفاع در قرآن (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۲ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۳۳

۳۸٬۷۸۳ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۲ اکتبر ۲۰۲۳

←‏منابع

دیداریویکی‌متن

Jaafari

مدیران

۷۳٬۳۴۳

ویرایش

@@ خط ۱۰۱: / خط ۱۰۱: @@
 # [[دفاع خداوند از محمد]] {{صل}} در برابر سخنان ناروای [[منافقان]]، نسبت به آن [[حضرت]] مبنی بر - گوشی - و زود [[باور]] بودن آن [[حضرت]]: {{متن قرآن|وَيَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ}}<ref>"و برخی از ایشان کسانی هستند که پیغمبر را آزار می‌کنند و می‌گویند او خوش‌باور است؛ بگو سخن نیوش خوبی برای شماست که به خداوند ایمان و مؤمنان را باور دارد و برای آن دسته از شما که ایمان آورده‌اند رحمت است و برای آن کسان که به فرستاده خداوند آزار می‌رسانند" سوره توبه، آیه ۶۱.</ref> واین که گوش کردن آن [[حضرت]] به سخنان آنان سبب خیر برای عموم [[مردم]] است {{متن قرآن|قُلْ أُذُنُ خَيْرٍ لَكُمْ}}<ref>"و برخی از ایشان کسانی هستند که پیغمبر را آزار می‌کنند و می‌گویند او خوش‌باور است؛ بگو سخن نیوش خوبی برای شماست که به خداوند ایمان و مؤمنان را باور دارد و برای آن دسته از شما که ایمان آورده‌اند رحمت است و برای آن کسان که به فرستاده خداوند آزار می‌رسانند" سوره توبه، آیه ۶۱.</ref>
 # [[وجوب دفاع]] از [[پیامبر]] و [[پیکار]] با اخراج‌گران آن [[حضرت]] {{متن قرآن|أَلَا تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَكَثُوا أَيْمَانَهُمْ وَهَمُّوا بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ}}<ref>"چرا با گروهی که پیمان‌های خود را شکستند و به بیرون راندن پیامبر دل نهادند و نخست بار پیکار با شما را آغاز کردند جنگ نمی‌کنید؟ آیا از آنها می‌هراسید؟ با آنکه- اگر مؤمنید- خداوند سزاوارتر است که از وی بهراسید" سوره توبه، آیه ۱۳.</ref>.<ref>[[محمد جعفر سعیدیان‌فر|سعیدیان‌فر]] و [[سید محمد علی ایازی|ایازی]]، [[فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم ج۱ (کتاب)|فرهنگ‌نامه پیامبر در قرآن کریم]]، ج۱، ص۵۲۲-۵۲۵.</ref>
+==[[فلسفه]] و [[اهداف]] [[دفاع]] از نظر [[قرآن]]==
+امر دفاع [[فطری]] بوده و در ذات همه [[انسان‌ها]] [[گرایش]] به دفاع و ابزارهای آن در قالب [[قوه غضب]] وجود دارد، به طوری که هر [[انسانی]] به طور فطری و طبیعی از [[جان]] و [[مال]] و عرض خویش دفاع می‌کند و هر گاه متجاوزی را بیابد سعی در [[سرکوب]] و دفع آن می‌کند.<ref>{{متن قرآن|أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَى إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ * فَهَزَمُوهُم بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُدُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاء وَلَوْلاَ دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَّفَسَدَتِ الأَرْضُ وَلَكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ}} «آیا به (سرگذشت) بزرگان بنی اسرائیل پس از موسی ننگریسته‌ای که به پیامبری که داشتند گفتند: پادشاهی بر ما بگمار تا در راه خداوند کارزار کنیم. گفت: آیا گمان نمی‌کنید که اگر جنگ بر شما مقرّر شود، کارزار نکنید؟ گفتند: چرا در راه خداوند جنگ نکنیم در حالی که ما از سرزمینمان رانده و از فرزندانمان مانده‌ایم؛ اما چون بر آنان جنگ مقرر شد جز تنی چند رو گرداندند و خداوند به (احوال) ستمکاران داناست * پس آنان را به اذن خداوند تار و مار کردند و داوود جالوت را کشت و خداوند به وی پادشاهی و فرزانگی ارزانی داشت و آنچه خود می‌خواست بدو آموخت، و اگر خداوند برخی مردم را با برخی دیگر باز نمی‌داشت، زمین تباه می‌گردید امّا خداوند بر جهانیان بخششی (بزرگ) دارد» سوره بقره، آیه ۲۴۶ و ۲۵۱.</ref> [[خدا]] این [[دفاع از خود]] را به عنوان یک [[سنت]] و [[قانون الهی]] در ذات هر انسانی قرار داده است و هر انسانی به طور فطری به [[دفاع]] برمی‌خیزد<ref>حج، آیه ۴۰</ref>؛ زیرا مراد از «دفع [[اللّه]]» همان [[سنّت]] [[فطری]] است که در وجود همه [[انسان‌ها]] از سوی [[خداوند]] قرار داده شده است.<ref>المیزان، ج ۱۴، ص۳۸۵</ref>
+این [[گرایش فطری]] دفاع که در ذات و نهاد هر [[انسانی]] سرشته شده، در [[وحی تشریعی]] نیز [[تأیید]] و [[امضا]] شده است، به طوری که دفاع به عنوان یک [[وظیفه شرعی]] نیز قلمداد می‌شود. بر همین اساس، [[اجازه]] [[پیکار]] به [[مسلمانان]] از سوی خداوند، به منظور دفع [[تهاجم]] [[دشمن]] و [[جلوگیری از ظلم]] [[تشریع]] شده است.<ref>حج، آیه ۳۹</ref>
+[[خدا]] در بیان [[فلسفه]] و [[هدف]] از قرار دادن دفاع به عنوان یک [[سنت]] فطری و یک [[حکم]] [[تشریعی]] به این نکته نیز توجه می‌دهد که برای [[حفظ]] [[صلاح]] [[زمین]] لازم است تا اقداماتی درقالب دفاع علیه [[متجاوز]] و [[مفسد]] انجام شود؛ و گرنه در اثر [[افساد]] [[مفسدان]] و [[ظالمان]] ممکن است زمین صلاحیت خویش را برای [[زیست انسانی]] از دست بدهد.<ref>بقره، آیه ۲۵۱</ref>
+در همین راستا نه تنها دفاع از خویش و [[سرزمین]] و [[اقتصاد]] و عرض و [[فرهنگ]] و [[هنجارها]] در قالب [[دفاع از جان]] و [[مال]] و عرض [[واجب]] شده است، بلکه خدا حتی خواهان [[حمایت]] و دفاع از هر مظلومی در برابر ظالمی می‌شود تا هیچ‌گونه [[ظلم]] و فسادی در زمین باقی نماند و حتی کسانی که امکان [[دفع ظلم]] و [[فساد]] را ندارند، به سبب حمایت دیگران از جمله [[مؤمنان]] وامت و [[نظام اسلامی]] بتوانند به [[سلامت]] و [[عدالت]] در زمین و [[دنیا]] [[زندگی]] کنند.<ref>حج، آیات ۳۹ و ۴۰؛ نساء، آیه ۷۵؛ شعراء، آیه ۲۲۷</ref>
+بر این اساس می‌توان گفت که هیچ محدوده یا محدودیتی برای دفاع نیست، مگر بهره‌گیری از ابزار [[باطل]] برای [[احقاق حق]] که از نظر [[اسلام]] چنین بهره‌گیری نمی‌تواند مفید و سازنده باشد. همچنین هر گونه دفاع همان طوری که در ساختار [[حق]] انجام می‌شود، می‌بایست در ساختار عدالت [[عقلی]] وفطری انجام شود و از هر گونه ظلم و [[بی‌عدالتی]] [[پرهیز]] شود. بر همین اساس [[خدا]] می‌فرماید که [[دفاع]] از خویشتن و حملات [[دفاعی]] علیه [[دشمن]] می‌بایست تنها در حدّ [[تجاوز]] انجام شده از سوی دشمن باشد و از آن تجاوز نشود که خود بیانگر بی‌عدالتی و خروج از دایره و محدوده [[حق]] و [[عدالت]] است.<ref>بقره، آیات ۱۹۰ و ۱۹۴؛ مائده، آیه ۲؛ نحل، آیه ۱۲۶</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[دفاع چند جانبه از نگاه قرآن (مقاله)|دفاع چند جانبه از نگاه قرآن]].</ref>
+==[[دفاع از مبانی]] [[توحید]] و [[موحدان]]==
+از مهم‌ترین [[وظایف]] [[نظام اسلامی]]، دفاع از مبانی توحید است؛ زیرا [[امت اسلام]] بر اساس [[فلسفه]] [[توحیدی]] و مبانی آن [[اقدام]] به ارائه [[سبک زندگی اسلامی]] کرده و این سبک را در همه ابعاد خویش تحت یک نظام اسلامی اقامه و برپا می‌دارند. بنابراین، [[ایستادگی]] و [[استقامت]] برای [[حفظ]] این مبانی و دفاع همان طوری که [[پیامبران]] در طول [[تاریخ]] همه هستی خویش را بر آن گذاشتند، از ضروریات و مهم‌ترین وظایف نظام اسلامی است.<ref>بقره، آیه ۲۵۸؛ انعام، آیه ۷۴؛ طه، آیات ۸۵ و ۸۶ و ۹۷ و ۹۸؛ ابراهیم، آیات ۹ و ۱۰؛ غافر، آیه ۶۶؛ کافرون، آیات ۱ تا ۴</ref>
+در همین راستا لازم است تا نظام اسلامی با بهره‌گیری از موحدان [[شرایع]] دیگر آسمانی همچون [[اهل کتاب]]، به دفاع از مبانی توحید پرداخته و صف واحدی را برای آن تشکیل دهند.<ref>{{متن قرآن|قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنَّا مُسْلِمُونَ}} «بگو: ای اهل کتاب! بیایید بر کلمه‌ای که میان ما و شما برابر است هم‌داستان شویم که: جز خداوند را نپرستیم و چیزی را شریک او ندانیم و یکی از ما، دیگری را به جای خداوند، به خدایی نگیرد پس اگر روی گرداندند بگویید: گواه باشید که ما مسلمانیم» سوره آل عمران، آیه ۶۴.</ref>
+خدا از وظایف و [[تکالیف]] امت اسلام و نظام اسلامی افزون بر دفاع از مبانی توحید، دفاع از موحدانی می‌داند که آن مبانی را در [[زندگی]] خویش تحقق بخشیده و بر اساس آن [[فکر]] و زندگی می‌کنند. بنابراین، هر گاه گروه [[کافران]] و [[ملحدان]] به [[موحدان]] [[ظلم و ستم]] روا داشته و آنان را از [[حقوق]] ابتدایی چون سکونت در [[سرزمین]] آباء و اجدادی بیرون می‌کنند، لازم است تا [[امت اسلام]] و [[نظام سیاسی]] به [[دفاع]] از ایشان بپردازد و آنان را [[یاری]] رسانند تا بر [[دشمنان]] خویش [[پیروز]] شوند.<ref>{{متن قرآن|أُذِنَ لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ * الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِن دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ حَقٍّ إِلاَّ أَن يَقُولُوا رَبُّنَا اللَّهُ وَلَوْلا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُم بِبَعْضٍ لَّهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ اللَّهِ كَثِيرًا وَلَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ}} «به کسانی که بر آنها جنگ تحمیل می‌شود اجازه (ی جهاد) داده شد زیرا ستم دیده‌اند و بی‌گمان خداوند بر یاری آنان تواناست * همان کسانی که ناحق از خانه‌های خود بیرون رانده شدند و جز این نبود که می‌گفتند: پروردگار ما خداوند است و اگر خداوند برخی مردم را به دست برخی دیگر از میان برنمی‌داشت بی‌گمان دیرها (ی راهبان) و کلیساها (ی مسیحیان) و کنشت‌ها (ی یهودیان) و مسجدهایی که نام خداوند را در آن بسیار می‌برند ویران می‌شد و بی‌گمان خداوند به کسی که وی را یاری کند یاری خواهد رساند که خداوند توانمندی پیروز است» سوره حج، آیه ۳۹-۴۰.</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[دفاع چند جانبه از نگاه قرآن (مقاله)|دفاع چند جانبه از نگاه قرآن]].</ref>
+==[[دفاع از حق]]==
+[[حق]] به معنای ثابت، شامل بسیاری از امور از جمله خود [[خدا]] می‌شود. از این رو خدا خود را حق معرفی کرده است که در برابر [[باطل]] قرار دارد.<ref>{{متن قرآن|ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ}} «این بدان روست که خداوند راستین است و اینکه آنچه به جای او (به پرستش) می‌خوانند نادرست است و اینکه خداوند است که فرازمند بزرگ است» سوره حج، آیه ۶۲.</ref> همچنین هر چیزی که از [[خدا]] نشات و سرچشمه می‌گیرد، [[حق]] دانسته شده است.<ref>{{متن قرآن|أَفَمَنْ كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ وَيَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِنْهُ وَمِنْ قَبْلِهِ كِتَابُ مُوسَى إِمَامًا وَرَحْمَةً أُولَئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَمَنْ يَكْفُرْ بِهِ مِنَ الْأَحْزَابِ فَالنَّارُ مَوْعِدُهُ فَلَا تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِنْهُ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ}} «پس آیا کسی که از سوی پروردگارش برهانی دارد و گواهی از (خویشان) وی پیرو اوست؛ و کتاب موسی به پیشوایی و بخشایش پیش از او بوده است، (مانند کسی است که چنین نیست)؟ آنان (که اهل بینش‌اند) به آن ایمان دارند و از دسته‌ها (ی مشرکان) هر کس بدان کفر ورزد آتش (دوزخ) وعده‌گاه اوست پس نسبت به آن در تردید مباش که آن (کتاب) از سوی پروردگار تو راستین است اما بیشتر (این) مردم ایمان نمی‌آورند» سوره هود، آیه ۱۷.</ref> و نیز به [[حقوق]] و امر ثابت از سوی خدا برای چیزی حق می‌گویند؛ پس حق در این معنا هر چیزی است که خدا آن را بر اساس [[سنت]] خویش برای هر چیزی مانند [[حق حیات]]، حق [[حریت]]، [[حق انتخاب]] و مانند آنها به عنوان امر ثابت تعیین کرده است.
+از نظر [[آموزه‌های قرآن]]، برای هر موجودی حقی است که باید بر اساس اصل [[عدالت]] اقامه شود؛ زیرا عدم اقامه آن به معنای [[ظلم]] و [[گرایش به باطل]] است. از آنجا که بسیاری از [[مردم]] نسبت به حقوق موجودات [[آگاهی]] دقیقی ندارند و عقلشان به سبب عدم کمال یا عدم امکان دسترسی به همه حقوق موجودات، [[ناتوان]] از [[شناسایی]] و احقاق آن است، خدا از [[طریق وحی]] و [[کتب الهی]] آن حقوق را بیان کرده و از طریق اقامه [[عدالت خواهان]] دستیابی همگان به این حقوق شده است.<ref>{{متن قرآن|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ}} «ما پیامبرانمان را با برهان‌ها (ی روشن) فرستادیم و با آنان کتاب و ترازو فرو فرستادیم تا مردم به دادگری برخیزند و (نیز) آهن را فرو فرستادیم که در آن نیرویی سخت و سودهایی برای مردم است و تا خداوند معلوم دارد چه کسی در نهان، (دین) او و پیامبرانش را یاری می‌کند؛ بی‌گمان خداوند توانمندی پیروزمند است» سوره حدید، آیه ۲۵.</ref>
+در [[حقیقت]] [[شناخت]] [[حقوق]] از طریق [[عقل سلیم]] و نقل [[وحیانی]] معتبر، امکان‌پذیر است؛ اما اجرای آن تنها به [[عدالت]] است؛ زیرا عدالت به معنای [[احقاق حق]] و اعطای [[حق]] هر صاحب حق و قرار دادن هر حقی در جای مناسب آن است که [[خدا]] آن را معین کرده است.
+خدا در [[آیات قرآن]] بر [[امت]] و [[نظام اسلامی]] [[واجب]] می‌کند تا از حق و نیز حقوق موجودات به ویژه [[مردمان]] [[دفاع]] کنند و بی‌توجه به [[دین]] و [[مذهب]] و رنگ و جغرافیا و جنسیت، بر اساس عدالت، سهم و [[قسط]] معین و مشخص شده از سوی خدا برای هر فردی را بدهند.<ref>حدید، آیه ۲۵</ref>
+البته برای احقاق حق یا اعطای حق یا وضع آن نمی‌توان از هر شیوه و روشی حتی [[باطل]] استفاده کرد؛ زیرا [[هدف]] وسیله را توجیه نمی‌کند، بلکه برای احقاق حق می‌بایست از روش و ابزار حق استفاده کرد. از همین رو خدا در [[قرآن]] حتی به امت و [[نظام سیاسی]] امر می‌کند تا بهترین روش برای [[دفاع از حق]] را به کار گیرند.<ref>{{متن قرآن|ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَصِفُونَ}} «بدی را با روشی که نیکوتر است دور کن؛ ما به آنچه وصف می‌کنند داناتریم» سوره مؤمنون، آیه ۹۶.</ref>
+از آنجا که دفاع از حق به‌ویژه در برابر [[ظالمان]] [[مستکبر]] [[قدرتمند]] سخت و دشوار است، قرآن [[قیام برای خدا]] و دفاع از حق را نیازمند [[قدرت روحی]] و [[قلبی]] نیرومند می‌داند که بدون چنین [[قدرت]] [[ایمانی]] و [[روحی]] و قلبی امکان دفاع در برابر انواع فشارها وجود ندارد<ref>{{متن قرآن|وَرَبَطْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ إِذْ قَامُوا فَقَالُوا رَبُّنَا رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ لَنْ نَدْعُوَ مِنْ دُونِهِ إِلَهًا لَقَدْ قُلْنَا إِذًا شَطَطًا}} «و دل‌هایشان را استوار داشتیم، هنگامی که برخاستند و گفتند: پروردگار ما پروردگار آسمان‌ها و زمین است؛ جز او خدایی را (به پرستش) نمی‌خوانیم که در آن صورت بی‌گمان سخنی نادرست گفته‌ایم» سوره کهف، آیه ۱۴.</ref>؛ زیرا [[دفاع]] و [[قیام برای خدا]] به معنای احقاق همه [[حقوقی]] است که [[خدا]] برای همه موجودات به‌ویژه در حوزه مباحث [[انسانی]]، [[زیست محیطی]]، جانوری و گیاهی و مانند آنها بیان و وضع کرده است. [[مبارزه با فساد]] و [[بی‌عدالتی]] در [[محیط زیست]] به‌ویژه علیه سوداگران و شرکت‌های چندملیتی و کارتل‌ها و تراست‌ها و نیز مقابله با [[شیاطین]] و [[مستکبران]] [[جهانی]] که [[حقوق بشر]] را تضییع می‌کنند و آنان را از ابتدایی‌ترین [[حقوق]] [[محروم]] می‌سازند، نیازمند [[قدرت]] بالای [[ایمان]] است که تنها از عده معدودی بر می‌آید که از نظر [[قرآن]] ایشان همان {{متن قرآن|قَوَّامِينَ بِالْقِسْطِ شُهَدَاءَ لِلَّهِ}} هستند، به طوری که همه وجود ایشان [[اقامه عدالت]] به عنوان [[شاهدان]] [[الهی]] و سرمشق‌های خداوندی برای [[بشریت]] باشد.<ref>نساء، آیه ۱۳۵؛ حدید، آیه ۸</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[دفاع چند جانبه از نگاه قرآن (مقاله)|دفاع چند جانبه از نگاه قرآن]].</ref>
+==[[دفاع از مظلومان]] و [[مستضعفان]]==
+عنوان [[مظلوم]] و [[مستضعف]] به [[تنهایی]] کفایت می‌کند تا [[امت]] و [[نظام اسلامی]] به دفاع از ایشان [[قیام]] کند و خواهان اقامه و [[اجرای عدالت]] و [[رهایی از ظلم]] و استضعافی باشد که از سوی [[ظالمان]] و مستکبران [[اعمال]] می‌شود.<ref>{{متن قرآن|وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا}} «و چرا شما در راه خداوند نبرد نمی‌کنید و (نیز) در راه (رهایی) مستضعفان از مردان و زنان و کودکانی که می‌گویند: پروردگارا! ما را از این شهر که مردمش ستمگرند رهایی بخش و از سوی خود برای ما سرپرستی بگذار و از سوی خود برای ما یاوری بگمار» سوره نساء، آیه ۷۵.</ref>
+از نظر [[قرآن]]، همان طوری که [[خدا]] در مسائل شخصی در قالب [[حکم]] [[قصاص]] به صاحبان دم این [[اجازه]] ولایی را داده تا [[انتقام]] بگیرند، همچنین به [[ملت‌ها]] این اجازه را داده تا در [[دفاع]] از [[سرزمین‌ها]] و خانه‌های خودشان علیه [[ظالم]] به دفاع بپردازند و [[جان]] [[ظالمان]] را بستانند و آنان را به [[قتل]] برسانند.
+[[حمایت از مظلوم]] در همه حال [[واجب عقلی]] و [[نقلی]] است که [[شرایع آسمانی]] در طول [[تاریخ]] [[بشریت]] آن را [[امضا]] کرده است. بنابراین، بر [[امت اسلام]] و [[نظام سیاسی]] است تا از [[مظلومان]] [[حمایت]] کرده و [[احقاق حق]] بر اساس [[عدالت]] کنند. این حمایت می‌تواند در قالب حمایت [[فرهنگی]] مانند دفاع رسانه‌ای و [[تبلیغاتی]] باشد چنان‌که [[شاعران]] [[مؤمن]] از مظلومان حمایت فرهنگی می‌کنند<ref>{{متن قرآن|إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيرًا وَانْتَصَرُوا مِنْ بَعْدِ مَا ظُلِمُوا وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنْقَلَبٍ يَنْقَلِبُونَ}} «جز آنان که ایمان دارند و کارهای شایسته انجام می‌دهند و خداوند را بسیار یاد می‌کنند و پس از آنکه ستم دیده باشند داد می‌ستانند و آنان که ستم ورزیده‌اند به زودی خواهند دانست که به کدام بازگشتگاه باز خواهند گشت» سوره شعراء، آیه ۲۲۷.</ref>؛ چراکه مقصود از قید «وانتصروا من بعد ما ظلموا» دفاع شاعران مؤمن از [[پیامبر]]، [[اسلام]] و [[مسلمانان]] با ردّ‌ اشعار هجوی شاعران [[جاهلی]] است.<ref>المیزان، ج ۱۵، ص۳۶۲</ref> همچنین این حمایت می‌تواند در قالب‌های دیگر حتی نظامی ‌انجام شود که خدا در قرآن بصراحت [[مؤمنان]] را بدان ‌ترغیب می‌کند.<ref>نساء، آیه ۷۵</ref>
+از نظر [[آموزه‌های قرآن]]، [[دفاع از مظلوم]] چنان اهمیت دارد که خدا خود به میدان دفاع می‌آید و از مظلومان حمایت می‌کند؛ چنان‌که قرآن از [[نصرت]] خویش برای مظلومانی سخن به می‌گوید که از [[خانه]] و کاشانه و [[سرزمین]] خویش [[اخراج]] و آواره شده‌اند.<ref>حج، آیات ۳۹ و ۴۰</ref>
+بر اساس [[آیات قرآن]]، هر گاه [[مستکبران]] مردمانی را به [[استضعاف]] بکشانند و از آنان [[بهره‌کشی]] کنند، خدا لازم دانسته است تا [[نظام اسلامی]] و [[امت اسلام]] به [[دفاع]] از ایشان [[سلاح]] در دست گرفته و به مواضع [[مستکبران]] [[حمله]] و علیه آنان به [[جهاد]] بر خیزند و آنان را بکشند تا فتنه‌ای چون [[استضعاف]] از میان برود.<ref>نساء، آیه ۷۵؛ قصص، آیات ۴ تا ۶</ref>
+از آنجا که [[زنان]] و [[کودکان]] و [[پیران]] بیشتر در معرض خطر [[ظلم]] و استضعاف هستند، لازم است تا چتر [[حمایت]] [[دفاعی]] بر سر این افراد گسترده شود و به سبب [[ناتوانی]]، [[مظلوم]] قرار نگیرند.<ref>{{متن قرآن|وَمَا لَكُمْ لَا تُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الرِّجَالِ وَالنِّسَاءِ وَالْوِلْدَانِ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْ هَذِهِ الْقَرْيَةِ الظَّالِمِ أَهْلُهَا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ وَلِيًّا وَاجْعَلْ لَنَا مِنْ لَدُنْكَ نَصِيرًا}} «و چرا شما در راه خداوند نبرد نمی‌کنید و (نیز) در راه (رهایی) مستضعفان از مردان و زنان و کودکانی که می‌گویند: پروردگارا! ما را از این شهر که مردمش ستمگرند رهایی بخش و از سوی خود برای ما سرپرستی بگذار و از سوی خود برای ما یاوری بگمار» سوره نساء، آیه ۷۵.</ref> در همین راستا [[خدا]] انواع [[قوانین]] را برای حمایت از [[حقوق]] اقشار [[ناتوان]] [[اجتماع]] از زنان و کودکان و پیران وضع کرده است.<ref>بقره، آیات ۲۲۶ تا ۲۳۱</ref>
+در همین راستا قوانین مربوط به [[یتیمان]] که دستشان از حمایت پدر کوتاه است، نمونه‌ای از قوانین سختگیرانه‌ای است که برای دفاع از این اقشار ناتوان و [[مستضعف]] از سوی خدا وضع شده است.<ref>نساء، آیات ۲ تا ۱۰</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[دفاع چند جانبه از نگاه قرآن (مقاله)|دفاع چند جانبه از نگاه قرآن]].</ref>
+==[[ضرورت]] دفاع نظامی‌==
+از نظر [[قرآن]]، [[امت]] و نظام اسلامی باید با توجه به شرایط و نیز نوع حملات [[دشمن]] کنش و واکنش داشته باشند. در حوزه دفاعی لازم است تا اگر دشمن از اسباب نظامی ‌بهره می‌گیرد، اقدامات تأمینی برای دفاع به‌طوری فراهم آید که بازدارنده باشد به‌ نحوی که دشمن هرگز [[وسوسه]] حمله به‌خاطرش خطور نکند و از‌ [[ترس]] سر جای خویش بماند.<ref>{{متن قرآن|وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ}} «و آنچه در توان دارید از نیرو و اسبان آماده در برابر آنان فراهم سازید که بدان دشمن خداوند و دشمن خود را به هراس می‌افکنید؛ و نیز جز آنها کسانی دیگر را که شما نمی‌شناسید (اما) خداوند آنان را می‌شناسد؛ و آنچه در راه خداوند ببخشید، به شما تمام باز خواهند داد و بر شما ستم نخواهد رفت» سوره انفال، آیه ۶۰.</ref>
+[[دفاع]] نظامی‌ علیه [[دشمنان]] در راستای تحقق اهدافی چون احقاق [[حقوق مظلومان]] و تأمین [[آزادی]] آنان برای ابراز [[عقیده]] خود<ref>حج، آیات ۳۹ و ۴۰</ref>، بازپس‌گیری [[وطن]] از [[متجاوزان]] و بازگشت به وطن<ref>بقره، آیات ۲۴۶ و ۲۵۱</ref>، تأمین [[آزادی عقیده]] برای [[مؤمنان]] و امکان اقامه [[سبک زندگی]] [[توحیدی]]<ref>حج، آیات ۳۹ و ۴۰</ref>، [[جلوگیری از فساد]] و [[تباهی]] [[اجتماع]]<ref>بقره، آیه ۲۵۱</ref>، [[حفظ]] [[اماکن مذهبی]]<ref>حج، آیات ۳۹ و۴۰</ref>، حفظ [[خانه‌ها]] و امکان زیست در آنها و مانند آنها انجام می‌شود.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[دفاع چند جانبه از نگاه قرآن (مقاله)|دفاع چند جانبه از نگاه قرآن]].</ref>
+==دفاع [[اقتصادی]] و [[فرهنگی]]==
+همان‌طوری که لازم است تا از [[فکر و عقیده]] و نیز [[جان]] دفاع کرد، همچنین باید از امور دیگر از جمله [[سرزمین]]، اماکن مذهبی و [[مقدس]] و نظام‌های فرهنگی و اقتصادی مبتنی بر [[عدالت]] و [[فطرت]] و [[وحی]] [[حمایت]] و دفاع کرد. از این رو [[حضرت شعیب]]{{ع}} به دفاع از [[نظام اقتصادی]] سالم پرداخت و به [[مبارزه]] با کسانی [[اقدام]] کرد که با عدم بهره‌گیری از ‌ترازو و پیمانه [[حقوق اقتصادی]] [[مردم]] را تضییع می‌کردند<ref>{{متن قرآن|وَيَا قَوْمِ أَوْفُواْ الْمِكْيَالَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ وَلاَ تَبْخَسُواْ النَّاسَ أَشْيَاءَهُمْ وَلاَ تَعْثَوْا فِي الأَرْضِ مُفْسِدِينَ * بَقِيَّةُ اللَّهِ خَيْرٌ لَّكُمْ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ وَمَا أَنَاْ عَلَيْكُم بِحَفِيظٍ * قَالُواْ يَا شُعَيْبُ أَصَلاتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ أَن نَّفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاء إِنَّكَ لَأَنتَ الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ * قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِن كُنتُ عَلَىَ بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا وَمَا أُرِيدُ أَنْ أُخَالِفَكُمْ إِلَى مَا أَنْهَاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِيدُ إِلاَّ الإِصْلاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلاَّ بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ}} «و ای قوم من! پیمانه و ترازو را با دادگری، تمام بپیمایید و چیزهای مردم را به آنان کم ندهید و در زمین تبهکارانه آشوب نورزید * برنهاده خداوند برای شما بهتر است اگر مؤمن باشید و من بر شما نگهبان نیستم * گفتند: ای شعیب! آیا دینت تو را وا می‌دارد که (به ما بگویی) آنچه را پدرانمان می‌پرستیدند وا نهیم یا با دارایی‌های خود آنچه می‌خواهیم انجام ندهیم؟ بی‌گمان تو خود بردبار راهدانی * گفت: ای قوم من! به من بگویید که اگر برهانی از پروردگار خود داشته باشم و او نیز از نزد خویش به من روزی نیکویی ارزانی داشته باشد (شما چه خواهید کرد؟) و من در آنچه شما را از آن باز می‌دارم نمی‌خواهم با شما مخالفت کنم، تا آنجا که می‌توانم جز اصلاح نظری ندارم و توفیق من جز با خداوند نیست، بر او توکل دارم و به سوی او باز می‌گردم» سوره هود، آیه ۸۵-۸۸.</ref> یا [[حضرت یوسف]]{{ع}} با وضع قوانینی به [[مدیریت]] منابع [[اقتصادی]] و [[مبارزه]] با هرگونه [[تجاوزگری]] در این عرصه رو آورد تا همگان در شرایط بد اقتصادی بتوانند از حمایت‌های [[دولت]] و [[نظام سیاسی]] بهره گیرند و از [[معیشت]] مناسب برخوردار باشند.<ref>یوسف، آیات ۴۷ تا ۵۵ و آیات دیگر</ref>
+در عرصه [[فرهنگی]] [[مبارزه با فساد]] به‌ویژه [[مفاسد اخلاقی]] در دستور کار [[پیامبران]] از جمله [[حضرت لوط]]{{ع}} بود.<ref>اعراف، آیات ۸۰ تا ۸۲؛ عنکبوت، آیات ۲۸ تا ۳۰</ref>
+[[خدا]] در [[آیات قرآن]] می‌فرماید [[دشمنان]] بر آن هستند تا با بهره‌گیری از [[هواهای نفسانی]] چون [[شهوت]] و [[غضب]]، [[سلامت]] [[فکری]] و فرهنگی [[اجتماع]] را مخدوش کنند و آنان را به رفتارهای هنجارشکنانه و [[ضدارزشی]] [[تشویق]] کنند.<ref>نساء، آیه ۱۱۹؛ ناس، آیات ۴ و ۵؛ توبه، آیه ۶۷</ref>.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[دفاع چند جانبه از نگاه قرآن (مقاله)|دفاع چند جانبه از نگاه قرآن]].</ref>
+==ممنوعیت [[دفاع از ظالم]] و [[مجرم]] و [[خائن]]==
+[[انسان]] می‌بایست [[شاکر]] [[نعمت‌های الهی]] باشد و به هیچ وجه [[کفران]] زبانی و [[قلبی]] و عملی نداشته باشد. از نظر [[قرآن]]، [[شکر]] [[حقیقی]] [[نعمت]] استفاده درست از نعمت در راستای [[اهداف]] [[آفرینش]] و [[فلسفه وجودی]] هر چیزی است. بنابراین، کسی که از [[قدرت]] و [[ثروت]] بر اساس این [[فلسفه]] استفاده نمی‌کند، هر چند که به ظاهر شاکر زبانی باشد، ولی کفران عملی دارد و به‌عنوان [[ناسپاس]] حقیقی شناخته ومعرفی می‌شود.
+بر همین اساس [[خدا]] از [[مؤمنان]] می‌خواهد تا در راستای [[شکر عملی]] از نعمت‌هایی چون قدرت و ثروت برای کارهای خیر بهره گیرند و قدرت و ثروت خویش را در راه [[باطل]] و [[ظلم]] و [[بی‌عدالتی]] [[هزینه]] نکنند.<ref>سبا، آیه ۱۳؛ نمل، آیه ۱۹</ref> [[حضرت موسی]]{{ع}} از خدا می‌خواهد قدرتی را که به او به‌عنوان [[نعمت الهی]] داده شده برای [[حمایت]] و [[پشتیبانی]] از [[مجرمان]] به کار نگیرد.<ref>قصص، آیات ۱۷ و ۸۶</ref> پس هر کسی نعمتی چون [[علم]] یا قدرت و ثروت دارد، می‌بایست آن را در کارهای خیر به‌کار گیرد و از آنها برای اقامه باطل و بی‌عدالتی بهره نگیرد.<ref>همان؛ بقره، آیه ۲۸۲؛ سبا، آیه ۱۳</ref>
+بر اساس این [[آیات قرآن]] [[دفاع]] از خائن، عملی [[نکوهیده]] و مورد [[توبیخ]] [[خداوند]] و گناهی بزرگ است و کسانی که از [[نعمت‌ها]] این‌گونه سوءاستفاده و کفران می‌کنند، در [[روز قیامت]] از هیچ‌گونه حمایت [[الهی]] برخوردار نخواهند شد.<ref>نساء، آیات ۱۰۴ تا ۱۰۹</ref>
+البته کسانی حتی از [[مسلمانان]] همواره به [[دلایل]] واهی و نادرست به حمایت از افراد مجرم و خائن و [[ظالم]] می‌پردازند که از نظر قرآن هیچ توجیهی برای این کارشان نیست و می‌بایست از این شیوه دست بکشند و به‌جای حمایت از این دسته از افراد به حمایت از [[حق]] و [[عدل]] بپردارند.<ref>[[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[دفاع چند جانبه از نگاه قرآن (مقاله)|دفاع چند جانبه از نگاه قرآن]].</ref>
 == منابع ==
@@ خط ۱۰۷: / خط ۱۵۷: @@
 # [[پرونده:000064.jpg|22px]] [[سید احمد سادات|سادات، سید احمد]]؛ [[دفاع (مقاله)|مقاله «دفاع»]]؛ [[دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳ (کتاب)|'''دائرة المعارف قرآن کریم ج۱۳''']]
 # [[پرونده:1100619.jpg|22px]] [[نجف علی غلامی|غلامی، نجف علی]]، [[نظام امنیتی دفاعی اسلام - غلامی (مقاله)|مقاله «نظام امنیتی دفاعی اسلام»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|'''منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲''']]
+# [[پرونده:11790.jpg|22px]] [[خلیل منصوری|منصوری، خلیل]]، [[دفاع چند جانبه از نگاه قرآن (مقاله)|'''دفاع چند جانبه از نگاه قرآن''']]
 {{پایان منابع}}