عدالت اجتماعی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخهها
عدالت اجتماعی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۰۱
، ۲۵ اکتبر ۲۰۲۳جایگزینی متن - 'حاکم ظالم' به 'حاکم ظالم'
جز (جایگزینی متن - '== معنی ==' به '== معناشناسی ==') |
|||
خط ۲۳۸: | خط ۲۳۸: | ||
== موانع تحقق [[عدالت اجتماعی]] == | == موانع تحقق [[عدالت اجتماعی]] == | ||
* هر چند با به کار بردن راهکارها و شیوههایی که برای تحقق [[عدالت اجتماعی]] ذکر شد، میتوان [[عدالت]] را تا حد بسیار زیادی در [[جامعه]] بر پا نمود، اما از بررسی آسیبها و موانع پیشروی این مقوله مهم نباید [[غفلت]] کرد. بیتردید شروع و به ثمر رساندن [[رسالت]] [[عظیم]] [[عدالت اجتماعی]]، دارای موانع و مشکلاتی است که در طول [[تاریخ]] همواره [[جوامع بشری]] را [[تهدید]] کرده و مانع استقرار کامل آن بین [[مردم]] شده است. در ادامه به برخی از این موانع اشاره میشود: | * هر چند با به کار بردن راهکارها و شیوههایی که برای تحقق [[عدالت اجتماعی]] ذکر شد، میتوان [[عدالت]] را تا حد بسیار زیادی در [[جامعه]] بر پا نمود، اما از بررسی آسیبها و موانع پیشروی این مقوله مهم نباید [[غفلت]] کرد. بیتردید شروع و به ثمر رساندن [[رسالت]] [[عظیم]] [[عدالت اجتماعی]]، دارای موانع و مشکلاتی است که در طول [[تاریخ]] همواره [[جوامع بشری]] را [[تهدید]] کرده و مانع استقرار کامل آن بین [[مردم]] شده است. در ادامه به برخی از این موانع اشاره میشود: | ||
# '''وجود [[حاکمان]] [[مستبد]] و [[ظالم]]''': به همان اندازه که یک [[حاکم]] [[عادل]]، کشورش را به سمت [[عدالت]] سوق میدهد؛ در مقابل، [[حاکم | # '''وجود [[حاکمان]] [[مستبد]] و [[ظالم]]''': به همان اندازه که یک [[حاکم]] [[عادل]]، کشورش را به سمت [[عدالت]] سوق میدهد؛ در مقابل، [[حاکم ظالم]] و [[فاسد]] نیز باعث [[گسترش فساد]] و انواع [[ظلمها]] و [[بیعدالتیها]] در [[جامعه]] شده و آن را به [[تباهی]] میکشاند. [[پیامبر]] {{صل}} فرمود: "اولین کسی که وارد [[آتش جهنم]] میگردد، فرمانروای استیلاگری است که [[عدالت]] نمیورزد"<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج۷۵، ص۳۴.</ref>.[[دلیل]] اصلی عدم تحقق [[عدالت اجتماعی]] در طول این [[تاریخ]]، وجود [[حاکمان ظالم]] در رأس امور بوده است. [[امام خمینی]] در این باره علاوه بر [[رژیم]] اخیر پهلوی، اغلب [[سلاطین]] [[تاریخ]] را افرادی [[فاسد]] توصیف میکند و [[معتقد]] است حتی پادشاهانی که بین [[مردم]] معروف به "[[جنت]] مکان" هستند، آنها هم در واقع "[[دوزخ]] مکان" بودند و همانها بودند که خودشان را به خاطر [[منافع دنیوی]] [[کور]] کردند<ref>اشاره به شاه عباس اول صفوی.</ref> و همان [[پادشاهی]] نیز که معروف به "انوشیروان [[عادل]]"<ref>انوشیروان عادل از شاهان سلسله سامانی (جلوس ۵۳۱ م) در آغاز سلطنت خود، تمام برادران و اولاد ذکور آنان را به قتل رساند.</ref> است، وقتی ظلمهایش در [[تاریخ]] بازگو میشود، روی [[تاریخ]] را سیاه میکند<ref>صحیفه امام، ج۱۰، ص 117- ۱۱۸.</ref>. | ||
# '''[[فرهنگ]] [[استعماری]]''': یکی دیگر از موانع بسیار مهم در باب تحقق [[عدالت]] در [[جامعه]]، [[حاکمیت]] [[فرهنگ]] [[استعماری]] و [[بیگانه]] است. وجود چنین [[فرهنگی]] به خصوص در میان [[جوانان]]، مانع [[رشد]] و [[شکوفایی استعدادها]] شده و [[راه]] را برای کجروی و [[انحراف]] آنها هموار میسازد. قبلاً گفتیم [[عدالت فردی]] مقدمه و سرمنشأ [[عدالت اجتماعی]] است و برای دستیابی به [[عدالت]] در سطحی وسیعتر، به افرادی مهذّب و [[عدالتخواه]] نیاز است. [[فرهنگ]] [[استعماری]] از این جهت که افراد را به سوی هرزگی و [[بیبندوباری]] سوق داده و نیروی [[ایمان]] و [[معنویت]] را در آنها به شدت [[تضعیف]] میسازد، به همین نحو یکی از ارکان مهم [[عدالت اجتماعی]] یعنی "[[عدالت فردی]]" را [[متزلزل]] کرده و از این طریق روند تحقق آرمانهای یک [[جامعه]] [[عدالتخواه]] را با مشکل مواجه میسازد. [[امام خمینی]] از رواج روزافزون [[فرهنگ]] [[اجنبی]] [[استعماری]]، به "ام الأمراض" تعبیر میکند و از طبقات تحصیل کرده و [[روحانیون]] میخواهد که قشرهای [[جوان]] را با ماهیت [[حکومت اسلامی]] که [[حکومت عدل]] و [[انصاف]] است، آشنا سازند تا بساط حکومتهای ظالمانه [[استعماری]] خود به خود برچیده شود<ref>صحیفه امام، ج۲، ص۳۴۶.</ref>. [[امام خمینی]] دانشگاهها و مراکز [[تعلیم]] و [[تربیتی]] که توسط [[بیگانگان]] اداره میشود، را [[استعماری]] قلمداد کرده و بر این [[باور]] است که آنها [[فرزندان]] ما را به طرز صحیح [[تربیت]] نمیکنند؛ یعنی اولاً سطح [[تعلیم]] آنها یک حدّ معین دارد که اجازه صعود از این حد معین را نمیدهند و ثانیاً موانع متعددی را بر سر [[رشد]] علمیشان ایجاد میکنند و اگر در این [[راه]] موفق نشدند، آنها را غربزده و عمّال خود بار میآورند<ref>صحیفه امام، ج۵، ص۲۶۳.</ref>. | # '''[[فرهنگ]] [[استعماری]]''': یکی دیگر از موانع بسیار مهم در باب تحقق [[عدالت]] در [[جامعه]]، [[حاکمیت]] [[فرهنگ]] [[استعماری]] و [[بیگانه]] است. وجود چنین [[فرهنگی]] به خصوص در میان [[جوانان]]، مانع [[رشد]] و [[شکوفایی استعدادها]] شده و [[راه]] را برای کجروی و [[انحراف]] آنها هموار میسازد. قبلاً گفتیم [[عدالت فردی]] مقدمه و سرمنشأ [[عدالت اجتماعی]] است و برای دستیابی به [[عدالت]] در سطحی وسیعتر، به افرادی مهذّب و [[عدالتخواه]] نیاز است. [[فرهنگ]] [[استعماری]] از این جهت که افراد را به سوی هرزگی و [[بیبندوباری]] سوق داده و نیروی [[ایمان]] و [[معنویت]] را در آنها به شدت [[تضعیف]] میسازد، به همین نحو یکی از ارکان مهم [[عدالت اجتماعی]] یعنی "[[عدالت فردی]]" را [[متزلزل]] کرده و از این طریق روند تحقق آرمانهای یک [[جامعه]] [[عدالتخواه]] را با مشکل مواجه میسازد. [[امام خمینی]] از رواج روزافزون [[فرهنگ]] [[اجنبی]] [[استعماری]]، به "ام الأمراض" تعبیر میکند و از طبقات تحصیل کرده و [[روحانیون]] میخواهد که قشرهای [[جوان]] را با ماهیت [[حکومت اسلامی]] که [[حکومت عدل]] و [[انصاف]] است، آشنا سازند تا بساط حکومتهای ظالمانه [[استعماری]] خود به خود برچیده شود<ref>صحیفه امام، ج۲، ص۳۴۶.</ref>. [[امام خمینی]] دانشگاهها و مراکز [[تعلیم]] و [[تربیتی]] که توسط [[بیگانگان]] اداره میشود، را [[استعماری]] قلمداد کرده و بر این [[باور]] است که آنها [[فرزندان]] ما را به طرز صحیح [[تربیت]] نمیکنند؛ یعنی اولاً سطح [[تعلیم]] آنها یک حدّ معین دارد که اجازه صعود از این حد معین را نمیدهند و ثانیاً موانع متعددی را بر سر [[رشد]] علمیشان ایجاد میکنند و اگر در این [[راه]] موفق نشدند، آنها را غربزده و عمّال خود بار میآورند<ref>صحیفه امام، ج۵، ص۲۶۳.</ref>. | ||
# '''[[اختلاف طبقاتی]]''': [[بدیهی]] است در جامعهای که گروهی اندک، در ناز و [[نعمت]] [[غرق]] شده و انواع امکانات مادی و رفاهی برایشان مهیا باشد؛ و در مقابل، [[اکثریت]] [[مردم]] در [[فقر]] و فلاکت به سر برده و از تأمین ابتداییترین نیازهای خود [[ناتوان]] باشند، چنین جامعهای هرگز روی [[عدالت]] را به خود نخواهید دید. [[امام خمینی]] وجود [[اختلاف طبقاتی]] در [[کشور]] را [[مخالف]] [[عدالت اجتماعی]] برمیشمرد و چنین پدیده شومی را در [[تعارض]] با [[منطق]] [[اسلامی]] و [[انسانی]] میدانست<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۴۷۰.</ref>. البته این [[اختلاف طبقاتی]] مختص به [[جامعه]] [[ایران]] نیست؛ بلکه در کل [[جهان]] توسط [[سیاست اقتصادی]] جهانخواران ایجاد شده و [[فقر]] و [[تنگدستی]] را برای [[اکثریت]] [[مردم]] [[دنیا]] از جمله [[کشور ایران]] به ارمغان آورده است. بنابراین یکی از اقدامات برای رفع [[اختلاف طبقاتی]] در داخل [[کشور]]، [[مبارزه]] با [[سیاستهای اقتصادی]] ناعادلانهای است که از خارج بر ما [[تحمیل]] میشود. [[امام خمینی]]، مقابله جدی با [[فرهنگ]] ظالمانه و منحط [[اقتصادی]] [[شرق]] و [[غرب]] و [[مبارزه]] با [[سیاستهای اقتصادی]] و اشتراکی در [[جامعه]] را از [[وظایف]] بسیار مهم [[علما]] و [[فقها]] و [[روحانیت]] دانسته و در عین حال [[معتقد]] است که پیاده کردن مقاصد [[اسلام]] در [[جهان]] و خصوصاً برنامههای [[اقتصادی]] آن و مقابله با [[اقتصاد]] [[بیمار]] [[سرمایهداری]] [[غرب]] و اشتراک [[شرق]]، بدون [[حاکمیت]] همه جانبه [[اسلام]] میسر نیست<ref>صحیفه امام، ج۲۰، ص۳۴۰.</ref>. | # '''[[اختلاف طبقاتی]]''': [[بدیهی]] است در جامعهای که گروهی اندک، در ناز و [[نعمت]] [[غرق]] شده و انواع امکانات مادی و رفاهی برایشان مهیا باشد؛ و در مقابل، [[اکثریت]] [[مردم]] در [[فقر]] و فلاکت به سر برده و از تأمین ابتداییترین نیازهای خود [[ناتوان]] باشند، چنین جامعهای هرگز روی [[عدالت]] را به خود نخواهید دید. [[امام خمینی]] وجود [[اختلاف طبقاتی]] در [[کشور]] را [[مخالف]] [[عدالت اجتماعی]] برمیشمرد و چنین پدیده شومی را در [[تعارض]] با [[منطق]] [[اسلامی]] و [[انسانی]] میدانست<ref>صحیفه امام، ج۸، ص۴۷۰.</ref>. البته این [[اختلاف طبقاتی]] مختص به [[جامعه]] [[ایران]] نیست؛ بلکه در کل [[جهان]] توسط [[سیاست اقتصادی]] جهانخواران ایجاد شده و [[فقر]] و [[تنگدستی]] را برای [[اکثریت]] [[مردم]] [[دنیا]] از جمله [[کشور ایران]] به ارمغان آورده است. بنابراین یکی از اقدامات برای رفع [[اختلاف طبقاتی]] در داخل [[کشور]]، [[مبارزه]] با [[سیاستهای اقتصادی]] ناعادلانهای است که از خارج بر ما [[تحمیل]] میشود. [[امام خمینی]]، مقابله جدی با [[فرهنگ]] ظالمانه و منحط [[اقتصادی]] [[شرق]] و [[غرب]] و [[مبارزه]] با [[سیاستهای اقتصادی]] و اشتراکی در [[جامعه]] را از [[وظایف]] بسیار مهم [[علما]] و [[فقها]] و [[روحانیت]] دانسته و در عین حال [[معتقد]] است که پیاده کردن مقاصد [[اسلام]] در [[جهان]] و خصوصاً برنامههای [[اقتصادی]] آن و مقابله با [[اقتصاد]] [[بیمار]] [[سرمایهداری]] [[غرب]] و اشتراک [[شرق]]، بدون [[حاکمیت]] همه جانبه [[اسلام]] میسر نیست<ref>صحیفه امام، ج۲۰، ص۳۴۰.</ref>. |