پرش به محتوا

آراستگی و پیراستگی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۸٬۱۷۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۶ اکتبر ۲۰۲۳
جز (جایگزینی متن - 'ابن شهر آشوب' به 'ابن‌شهرآشوب')
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی
خط ۲۸: خط ۲۸:


همچنین [[رسول خدا]] {{صل}} [[زنان]] را [[نهی]] می‌کرد که زینت و بوی خوش را برای غیر شوهرانشان استفاده کنند<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۶؛ مجموعه ورام، ج ۲، ص ۲۵۷ و مکارم الاخلاق، ص ۴۲۵.</ref> و به آنان سفارش می‌فرمود که پس از استفاده از بوی خوش در [[نماز جماعت]] حاضر نشوند<ref>السنن الکبری (نسائی)، ج ۵، ص ۴۳۳.</ref>. آن بزرگوار، [[گناه]] رساندن بوی خوش به مشام مردان نامحرم را همتای عمل [[زشت]] [[زنا]] برشمرده است<ref>مسند احمد، ج ۴، ص ۴۱۴؛ حاکم نیشابوری، المستدرک، ج ۲، ص ۳۹۶ و ابن حبان، صحیح، ج ۱۰، ص ۲۷۱.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۸۱.</ref>.
همچنین [[رسول خدا]] {{صل}} [[زنان]] را [[نهی]] می‌کرد که زینت و بوی خوش را برای غیر شوهرانشان استفاده کنند<ref>من لا یحضره الفقیه، ج ۴، ص ۶؛ مجموعه ورام، ج ۲، ص ۲۵۷ و مکارم الاخلاق، ص ۴۲۵.</ref> و به آنان سفارش می‌فرمود که پس از استفاده از بوی خوش در [[نماز جماعت]] حاضر نشوند<ref>السنن الکبری (نسائی)، ج ۵، ص ۴۳۳.</ref>. آن بزرگوار، [[گناه]] رساندن بوی خوش به مشام مردان نامحرم را همتای عمل [[زشت]] [[زنا]] برشمرده است<ref>مسند احمد، ج ۴، ص ۴۱۴؛ حاکم نیشابوری، المستدرک، ج ۲، ص ۳۹۶ و ابن حبان، صحیح، ج ۱۰، ص ۲۷۱.</ref><ref>[[سید جواد موسوی بردکشکی|موسوی بردکشکی، سید جواد]] و [[سید علی اکبر حسینی ایمنی|حسینی ایمنی، سید علی اکبر]]، [[فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم (کتاب)|فرهنگنامه سیره پیامبر اعظم]]، ص ۸۱.</ref>.
==[[آراستگی ظاهر]]==
در [[اسلام]] به آراستگی ظاهر، بسیار توصیه شده است. [[مسلمانان]] موظف‌اند به وضع ظاهری خود رسیدگی کنند، خود را در آینه ببینند و سر و صورت خود را مرتب و آراسته نمایند. بی‌شک همه [[انسان‌ها]] [[آراستگی]] و مرتب بودن را [[دوست]] دارند و از ژولیدگی و غیرمرتب بودن متنفرند. اگر [[انسان]] ظاهر خود را مرتب کند، بهتر می‌تواند با دیگران رابطه برقرار کند و دیگران هم علاقه‌مندند با چنین افرادی در ارتباط باشند. در [[قرآن کریم]] خطاب به همه انسان‌ها چنین آمده است. ای [[فرزندان آدم]]! [[زینت]] و زیورهای خود را در حین [[عبادت]] همراه خود بردارید: {{متن قرآن|يَا بَنِي آدَمَ خُذُوا زِينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ}}<ref>«ای فرزندان آدم! در هر نمازگاهی زیور خود را بردارید و بخورید و بیاشامید و گزافکاری نکنید که او گزافکاران را دوست نمی‌دارد» سوره اعراف، آیه ۳۱.</ref>.
[[پیامبر اسلام]]{{صل}} فرمود: [[خداوند]] بلندمرتبه چرک، کثافت و ژولیدگی را دوست نمی‌دارد: {{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى يُبْغِضُ الْوَسَخِ وَ الشَّعَثِ }}<ref>نهج الفصاحه، ح۷۴۱.</ref>. مفهوم [[حدیث]] این گونه است که خداوند [[نظافت]] و آراستگی را دوست دارد.<ref>[[نجف لک‌زایی|لک‌زایی، نجف]]، [[سیره پیامبر اعظم در گذر از جامعه جاهلی به جامعه اسلامی (کتاب)| سیره پیامبر اعظم در گذر از جامعه جاهلی به جامعه اسلامی]]، ص 40.</ref>
==شاخص‌های آراستگی==
===شانه کردن [[موی سر]] و صورت===
در [[سیره]] و [[منطق عملی]] پیامبر اسلام آمده است: حضرت عادتش این بود که به آینه مینگریست، موی سرش را صاف می‌کرد و شانه میزد. چه بسا این کار را در برابر آب انجام می‌داد و نه تنها [[خاندان]] خود، بلکه برای [[اصحاب]] خویش نیز [[تجمل]] کرده، میفرمود، [[خدا]] دوست دارد که بنده‌اش وقتی برای دیدن برادرانش از [[خانه]] بیرون می‌رود، خود را آماده و زینت کند<ref>سنن النبی، ص۴۲.</ref>.
در [[روایات]] در خصوص [[ملاقات]] با دیگران حتی آشنایان و [[نزدیکان]] سفارش شده شخص، باید خود را بیاراید و با [[آمادگی]] به ملاقات دیگران برود. پیامبر اسلام{{صل}} فرمود: خدا دوست دارد که هر گاه مؤمنی به ملاقات [[مؤمن]] دیگری می‌رود با آمادگی و آراستگی برود<ref>سنن النبی، ص۷۹۹۳.</ref>.
گاه عدم آراستگی[[انسان]] به دلیل ژولیدگی موست. در سیره پیامبر اسلام{{صل}} آمده است که حضرت روزی مردی ژولیده‌ای را دید که موهای سرش نامرتب بود، فرمود: آیا این شخص چیزی نمی‌یافت، تا با آن موهایش را مرتب و شانه نماید: {{متن حدیث|رَأَى رَسُولُ اللَّهِ رَجُلًا شَعِثاً قَدْ تَفَرَّقَ شَعْرِهِ؛ فَقَالَ: أَ مَا كَانَ يَجِدُ هَذَا مَا يُسَكَّنُ بِهِ شَعْرِهِ}}<ref>سنن النبی، ص۲۰۳۱.</ref>.
===کوتاه کردن و [[اصلاح]] نمودن مو===
[[پیامبر اسلام]] فرمود: جامه‌هایتان را بشویید، موهایتان را کوتاه کنید، [[مسواک]] بزنید، [[آرایش]] کنید و خود را [[پاکیزه]] نگه دارید. [[بنی‌اسراییل]] این [[کارها]] را نکردند، آن‌گاه زنان‌شان زناکار شدند: {{متن حدیث| اغْسِلُوا ثِيَابَكُمْ وَ خُذُوا مِنْ شعوركم وَ اسْتَاكُوا ، وَ تَزَيَّنُوا ، وَ تَنَظَّفُوا فَإِنَّ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَمْ يَكُونُوا يَفْعَلُونَ ذَلِكَ فَزَنَتْ نِسَاؤُهُمْ }}<ref>نهج الفصاحه، ح۳۷۷.</ref>.
این [[حدیث شریف]] به نکته‌ای بسیار ظریف اشاره دارد و آن این که شوهران باید متوجه دنیای [[تجمل]] و آرایش [[زنان]] باشند، آنها همان‌گونه که [[دوست]] دارند خودشان [[زیبا]] باشند و همواره [[لباس]] خوب بر تن کنند، دوست دارند شوهرانشان نیز مرتب و تمیز باشند. در [[جامعه]] ما [[مردم]] کمتر به این امر توجه می‌کنند؛ لذا خوب است [[انسان]] این نکته را رعایت کند.
===اصلاح ریش===
در [[روایات]] زیادی ذکر شده که ریش انسان نباید بیش از یک قبضه باشد. در [[سیره معصومین]]{{عم}} آمده است که آن بزرگواران ریش خود را اصلاح میکردند. از [[حضرت صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده است که روزی پیامبر اسلام بر شخصی گذشتند که ریشی دراز داشت. حضرت فرمود: چه می‌‌شد، اگر این مرد ریش خود را اصلاح میکرد؟ چون آن مرد از این ماجرا [[آگاه]] شد، ریش خود را اصلاح نمود. آن‌گاه [[خدمت]] [[رسول خدا]] مشرف شد. حضرت وقتی ریش آن مرد را دید، به [[اصحاب]] فرمود: ریش را این‌گونه اصلاح کنید<ref>الفروع من الکافی، کتاب الری و التجمل، باب اللحیه و الشارب، ح۱۲.</ref>.
انسان باید در گذاشتن ریش هم جنبه [[نظافت]] و [[تمیزی]] آن را مورد توجه قرار دهد و هم اندازه و [[زیبایی]] آن را که بیش از حد دراز نباشد مرتب و تمیز باشد.
===گرفتن [[سبیل]] و موی بینی===
در [[سیره پیامبر گرامی اسلام]]{{صل}} آمده است که حضرت سبیل خود را میگرفت و به دیگران نیز سفارش می‌کرد، از موی شارب خود بگیرند تا حدی که لب آشکار گردد و این [[سنت]] است<ref>سنن النبی، ص۹۲.</ref>. در [[حدیثی]] معتبر از [[حضرت رسول]] [[روایت]] شده که فرمود: باید هر کس موی شارب و موی بینی را بگیرد و به احوال بدن خود بپردازد، که اینها باعث زیادتی [[زیبایی]] اوست<ref>حلیة المتقین، ص۱۳۰.</ref>.
===گرفتن ناخن===
از [[امام صادق]]{{ع}} روایت شده که فرمود: از جمله [[مستحبات]] و [[سنت پیامبر]]، گرفتن ناخن است<ref>سنن النبی، ص۹۳.</ref>. اگر ناخن‌ها گرفته نشود، زیر آن میکروب و کثافت جمع می‌شود که هم برای [[سلامتی]] [[انسان]] [[زیان]] دارد و هم با [[آراستگی]] و رعایت [[بهداشت]] و [[نظافت]] ناسازگار است.
[[پیامبر گرامی]] فرمود: گرفتن ناخن، موجب از بین رفتن دردهای بزرگ می‌شود و روزی را فراخ می‌کند. {{متن حدیث|تَقْلِيمُ الْأَظْفَارِ يَمْنَعُ الدَّاءَ الْأَعْظَمَ وَ يُدِرُّ الرِّزْقَ}}<ref>الفروع من الکافی، کتاب الزی و التجمل، باب قص الاظفار، ح۱.</ref>.
===[[لباس]] نو و فاخر [[پوشیدن]]===
در [[تعلیم]] [[پیامبر اسلام]] به [[امیرالمؤمنین]] آمده است که هر گاه لباس جدید به تن کردید، بگویید: [[سپاس]] خدای را که مرا با لباس پوشاند تا در میان [[مردم]] خودم را با آن بیارایم...<ref>الفروع من الکافی، کتاب الزی و التجمل، باب القول عند لباس الجدید، ح۲.</ref>. طبق [[احادیث معتبر]] اگر [[انسان]] [[توانایی]] داشته باشد، [[مستحب]] است لباس نو، [[زیبا]] و تمیز بپوشد. البته به شرط این که از راه [[حلال]] به دست آورده باشد و مناسب [[شأن]] او باشد. این امر موجب [[خشنودی پروردگار]] می‌شود، اما اگر [[ناتوان]] باشد، باید [[قناعت]] کند، و به اندازه توان خود لباس تهیه کند و در [[پاکیزگی]] آن بکوشد<ref>حلیة المتقین، ب ۱، ص۱۳.</ref>.
===پاکیزگی لباس===
لازم نیست انسان همواره لباس نو بپوشد، بلکه مهم پاکیزگی لباس است که یکی از شاخص‌های مهم [[آراستگی]] است و نقش مؤثر در ارتباط فرد با دیگران دارد. همه افراد [[دوست]] دارند خود [[پاکیزه]] باشند و با افراد پاکیزه ارتباط داشته باشند. [[رسول خدا]] روزی مردی را دید که [[لباس]] کثیف به تن داشت، آن‌گاه فرمود: آیا این مرد آبی ندارد تا لباسش را با آن بشوید؟<ref>میزان الحکمه، ح۲۰۳۱۹.</ref> در [[حدیثی]] از [[پیامبر]] نقل شده است: هر کس لباسی را که میپوشد باید نظیف و پاکیزه کند: {{متن حدیث|مَنِ اتَّخَذَ ثَوْباً فَلْيُنَظِّفْهُ}}<ref>الفروع من الکافی، کتاب الزی و التجمل، باب اللباس، ح۳؛ وسائل الشیعه، باب استحبات لبس الثوب النظیف.</ref>.
===[[پرهیز]] از [[پوشیدن لباس]] [[شهرت]]===
در پوشیدن لباس باید به چند چیز توجه شود: یکی این که، [[پوشش]] [[اسلامی]] در آن رعایت شود؛ یعنی جاهایی که عورت محسوب می‌گردد، [[واجب]] است پوشانده شود. دوم این که لباسی را که میپوشد، باید تمیز و مرتب باشد. سوم این که لباسش برای شهرت نباشد؛ یعنی نباید لباسی بر تن کند که تفاوت آن با لباس‌های دیگر از دور پیدا باشد؛ برای مثال در جامعه‌ای که [[مردم]] لباس قرمز نمی‌پوشند ما نیز از آن [[فرهنگ]] [[پیروی]] کرده، از پوشیدن لباس قرمز بپرهیزیم. در حدیثی از امیرالمؤمنین علی{{ع}} آمده است: [[پیامبر اسلام]] مرا [[نهی]] نمود از این که لباس شهرت به تن نمایم: {{متن حدیث|نَهَانِي رَسُولُ اللَّهِ{{صل}} عَنْ لُبْسِ ثِيَابِ الشُّهْرَةِ}}<ref>فروع کافی، کتاب الزی و التجمل، باب لبس المعصفر، ح۴.</ref>. از [[امام صادق]]{{ع}} [[روایت]] شده است که حضرت فرمود: [[خداوند]] لباس شهرت را دوست ندارد: {{متن حدیث|إِنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى يُبْغِضُ شُهْرَةَ اللِّبَاسِ}}<ref>فروع کافی، کتاب الزی و التجمل، باب کراهیه الشهرة، ح۱.</ref>.
===زدودن بوی بد از بدن===
مردم برای کشیدن سیگار هم وقت کافی دارند و هم [[پول]] کافی، اما وقتی مسئله [[مسواک]] به میان می‌آید، دیگر نه وقتی کافی دارند و نه حاضرند پولی بابت آن بپردازند؛ در حالی که سیگار هم ضرر [[مالی]] و هم ضرر جانی دارد و از آن طرف [[مسواک]] موجب سلامتی‌اش می‌شود و در [[اسلام]] [[مسواک زدن]] از [[مستحبات]] مؤکد و بسیار به آن سفارش شده است.
یکی از اموری که در ایجاد و [[استحکام]] [[روابط اجتماعی]] نقشی مهم دارد، زدودن بوی بد از بدن است. بوی بد به دلیل امور زیادی به وجود می‌آید که در ذیل به برخی از آنها اشاره می‌شود:
#عدم [[نظافت]] [[لباس]]: ممکن است بوی بد به دلیل کثیفی لباس [[انسان]] باشد که انسان باید همواره بکوشد جامه‌اش را [[پاکیزه]] نگه دارد تا زمینه بوی بد از بین برود. در [[قرآن کریم]] خطاب به [[پیامبر اکرم]]{{صل}} آمده است: لباست را از هر [[عیب]] و آلایش پاکیزه نگه دار: {{متن قرآن|وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ}}<ref>«و جامه‌ات را پاکیزه گردان،» سوره مدثر، آیه ۴.</ref>.
#مسواک نکردن: مسواک نزدن از دیگر عواملی است که موجب بوی بد در انسان می‌شود. [[پیامبر اسلام]]{{صل}} فرمود: اگر [[ترس]] از [[مشقت]] نبود، مسواک را در موقع هر [[نماز واجب]] می‌کردم: {{متن حدیث|لَوْ لَا أَنْ أَشُقَّ عَلَى أُمَّتِي لَأَمَرْتُهُمْ بِالسِّوَاكِ مَعَ كُلِّ صَلَاةٍ}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱، ص۳۵۵.</ref>. حضرت در [[وصیت]] خود به [[امیرالمؤمنین]]{{ع}} فرمود: موقع هر [[نماز]] مسواک نما: {{متن حدیث|عَلَيْكَ بِالسِّوَاكِ لِكُلِّ صَلَاةٍ}}<ref>فروع کافی، کتاب الزی و التجمل، باب السواک، ح۱۰.</ref>. پیامبر اسلام{{صل}} در جای دیگر می‌فرماید: پیوسته [[جبرائیل]] مرا به مسواک زدن توصیه می‌کرد، تا آنجا که تصور کردم آن را از [[واجبات]] خواهد شمرد: {{متن حدیث|مَا زَالَ جَبْرَئِيلُ يُوصِينِي بِالسِّوَاكِ حَتَّى ظَنَنْتُ أَنَّهُ سَيَجْعَلُهُ فَرِيضَةً}}<ref>وسائل الشیعه، ج۱، ص۳۴۸.</ref>. همچنین آمده است که [[پیامبر]] بارها سفارش میفرمود، دندان‌های خود را مسواک بزنید و از این طریق دهان خود را پاکیزه نمایید: {{متن حدیث|رسول الله{{صل}}:  طِيبُوا أَفْوَاهَكُمْ بِالسِّوَاكِ }}<ref>میزان الحکمه، ح۹۰۵۶.</ref>.
#عرق کردن: [[انسان]] با شستن بدن، زمینه بوی بد را از بین برد. در [[حدیثی]] از [[امام علی]]{{ع}} آمده است که فرمود: بوی بد را که موجب [[اذیت]] دیگران می‌شود با آب تمیز کرده، از بین ببرید: «امام علی{{ع}}: {{متن حدیث|تَنَظَّفُوا بِالْمَاءِ مِنْ نَتْنِ الرِّيحِ (بوی بد) الَّذِي يُتَأَذَّى بِهِ}}<ref>میزان الحکمه، ح۲۰۳۱۵.</ref>.
#[[خوردن]] [[سیر]]: در [[اسلام]] از خوردن سیر در مواردی که موجب [[اذیت]] دیگران گردد، [[نهی]] شده است. در [[سیره عملی پیامبر]]{{صل}} آمده است که حضرت سیر، پیاز و تره بد بو تناول نمی‌کرد<ref>منتهی الآمال، ج۱، ص۶۳.</ref>.
#ازاله موی زیر بغل: در [[روایات]] آمده است که [[امیرمؤمنان]]{{ع}} فرمود: ازاله موی زیر بغل بوی گند را از [[انسان]] زایل می‌سازد و [[نظافت]] و سنتی است که [[رسول خدا]]{{صل}} به آن [[فرمان]] داده است<ref>سنن النبی، ص۹۵.</ref>. [[پیامبر اسلام]] فرمود: موهای زیر بغل خود را نگذارید دراز گردد؛ زیرا این کار موجب می‌شود تا [[شیطان]] (میکروب) در آنجا جمع شود<ref>فروع کافی، کتاب الزی و التجمل، باب الابط، ح۱.</ref>.
#کشیدن سیگار: [[شایسته]] است [[برادران]] سیگاری مراعات حال دیگران را بکنند و در جایی که افراد دیگری نشسته‌اند، سیگار نکشند، چون [[دود]] سیگار هم برای دیگران ضرر دارد و هم بوی نامطبوعی دارد و موجب اذیت آنان می‌شود.
بسیار روشن است هر چیزی که موجب [[نفرت]] [[مردم]] شود، فاصله گرفتن از آن طبیعی است. اما اگر زمینه‌ای وجود داشته باشد که موجب کشش و میل انسان به آن سمت و سو شود، آن چیز برای مردم خوشایند می‌گردد. افرادی موفق‌اند که چنین زمینه‌هایی را در برقراری روابط ایجاد کنند.<ref>[[نجف لک‌زایی|لک‌زایی، نجف]]، [[سیره پیامبر اعظم در گذر از جامعه جاهلی به جامعه اسلامی (کتاب)| سیره پیامبر اعظم در گذر از جامعه جاهلی به جامعه اسلامی]]، ص 13-14.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۵٬۲۱۳

ویرایش