نصب الهی امام در تاریخ اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها
←نظریه نصب الهی امام در قرن دهم هجری
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
|||
| خط ۷۳: | خط ۷۳: | ||
[[اعتقاد]] به [[الهی بودن منصب امامت]] (حاکمیت سیاسی و [[مرجعیت دینی]]) مطلبی است که با [[قاطعیت]] می‌توان به متکلمان امامیه در قرن نهم هجری نسبت داد؛ چراکه ایشان به صراحت، از این [[عقیده]] خود سخن گفته، بر آن [[استدلال]] کرده‌اند. مرحوم [[فاضل مقداد]] و [[نجم‌الدین رازی]] در تبیین عقلی [[امامت الهی]]، تنها به [[برهان لطف]] و ویژگی‌های درونی امام استدلال کرده‌اند که بارها در سخنان پیشینیان مطرح شده بود. مرحوم [[ضیاء الدین جرجانی]] هم که اساساً در این بحث، تبیین عقلی نداشته است؛ اما مرحوم بیاضی در اثبات عقلانی این موضوع تلاش فراوانی کرده است و چنان‌که گذشت، ادله عقلی جدیدی را بیان نموده و با بیان لوازم فاسدی که عقیده انتخاب مردمی [[امام]] دارد، در پی [[اثبات]] عقیده [[نصب الهی امام]] بوده است. گفتنی است که در تبیین نقلی نیز، این مرحوم بیاضی است که در میان بزرگان قرن نهم، نقش بیشتری داشته، برای نخستین‌بار ادله‌ای را در اثبات امامت الهی و [[امامت امیر مؤمنان]]{{ع}} اقامه کرده است. استناد به سخنان متواتر [[رسول اعظم]]{{صل}} با این استدلال [[قرآنی]] که کلمات ایشان [[وحی الهی]] است، برای تبیین امامت امیر مؤمنان{{ع}}، ابتکاری است که ظاهراً توسط مرحوم بیاضی و نجم‌الدین رازی در این دوران رخ داده است. همچنین استدلال به [[آیه]] اول [[سوره معارج]] در این موضوع، [[ابتکار]] مرحوم بیاضی بوده است؛ چنان‌که تبیین [[الهی بودن مقام امامت]] بر اساس [[آیات]] ناظر بر اینکه اعطای [[مُلک]] و [[حکمت]] به دست خداست نیز نخستین‌بار توسط این متکلم پر تلاش انجام شده است<ref>[[سید احمد حسینی|حسینی، سید احمد]]، [[نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه (کتاب)|نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه]]، ص۴۷۶.</ref>. | [[اعتقاد]] به [[الهی بودن منصب امامت]] (حاکمیت سیاسی و [[مرجعیت دینی]]) مطلبی است که با [[قاطعیت]] می‌توان به متکلمان امامیه در قرن نهم هجری نسبت داد؛ چراکه ایشان به صراحت، از این [[عقیده]] خود سخن گفته، بر آن [[استدلال]] کرده‌اند. مرحوم [[فاضل مقداد]] و [[نجم‌الدین رازی]] در تبیین عقلی [[امامت الهی]]، تنها به [[برهان لطف]] و ویژگی‌های درونی امام استدلال کرده‌اند که بارها در سخنان پیشینیان مطرح شده بود. مرحوم [[ضیاء الدین جرجانی]] هم که اساساً در این بحث، تبیین عقلی نداشته است؛ اما مرحوم بیاضی در اثبات عقلانی این موضوع تلاش فراوانی کرده است و چنان‌که گذشت، ادله عقلی جدیدی را بیان نموده و با بیان لوازم فاسدی که عقیده انتخاب مردمی [[امام]] دارد، در پی [[اثبات]] عقیده [[نصب الهی امام]] بوده است. گفتنی است که در تبیین نقلی نیز، این مرحوم بیاضی است که در میان بزرگان قرن نهم، نقش بیشتری داشته، برای نخستین‌بار ادله‌ای را در اثبات امامت الهی و [[امامت امیر مؤمنان]]{{ع}} اقامه کرده است. استناد به سخنان متواتر [[رسول اعظم]]{{صل}} با این استدلال [[قرآنی]] که کلمات ایشان [[وحی الهی]] است، برای تبیین امامت امیر مؤمنان{{ع}}، ابتکاری است که ظاهراً توسط مرحوم بیاضی و نجم‌الدین رازی در این دوران رخ داده است. همچنین استدلال به [[آیه]] اول [[سوره معارج]] در این موضوع، [[ابتکار]] مرحوم بیاضی بوده است؛ چنان‌که تبیین [[الهی بودن مقام امامت]] بر اساس [[آیات]] ناظر بر اینکه اعطای [[مُلک]] و [[حکمت]] به دست خداست نیز نخستین‌بار توسط این متکلم پر تلاش انجام شده است<ref>[[سید احمد حسینی|حسینی، سید احمد]]، [[نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه (کتاب)|نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه]]، ص۴۷۶.</ref>. | ||
== | == نظریه نصب الهی امام در قرن دهم هجری == | ||
{{اصلی|نظریه نصب الهی امام در قرن دهم هجری}} | |||
با توجه به حضور [[محقق اردبیلی]]، می‌توان قرن دهم را دوران نسبتاً زنده‌ای برای بحث [[امامت در کلام]] [[امامیه]] به شمار آورد. [[مقدس اردبیلی]] نسبت به تبیین این آموزه که [[امامت]]، امری [[الهی]] است، تلاشی در خور کرده است و در تبیین نقلی [[نصب الهی]] [[امیر مؤمنان]]، ابتکاراتی داشته است؛ هرچند بیشتر، مباحث گذشتگان خود را جمع‌آوری نموده است. | |||
در [[تبیین عقلی]] نصب الهی [[مقام امامت]]، مرحوم خواجگی شیرازی، ظاهراً فقط [[برهان]] ویژگی‌های درونی امام و [[برهان لطف]] را مطرح کرده است؛ اما مرحوم ابو الفتح حسینی و مقدس اردبیلی، افزون بر [[براهین]] یادشده، [[استدلال]] دیگری نیز داشته‌اند که آثار برخی گذشتگان بیان شده بود. مرحوم [[حسینی]] از اهمیت موضوع امامت در [[دین]] و مرحوم مقدس اردبیلی نیز از [[نیابت]] [[امام]] از سوی [[خدا]] و [[رسول]]، به الهی بودن این منصب رسیده‌اند. در تبیین نقلی اصل [[امامت الهی]] نیز ظاهراً تنها به [[آیه اکمال دین]]، آن هم فقط از سوی مرحوم اردبیلی استناد شده است. مرحوم اردبیلی در تبیین نقلی [[نصب الهی ائمه دوازده‌گانه]]{{عم}}، به خصوص امیر مؤمنان{{ع}}، [[آیات]] و [[روایات]] متعددی را ذکر کرده که بیشتر آنها به طور پراکنده در آثار [[متکلمان]] گذشته وجود داشته است. وی به روایاتی [[استدلال]] کرده که از جایگاه عظیم [[امامان معصوم]]{{عم}} در عالم خبر داده‌اند. جایگاهی که بسی والاتر از منصب [[حاکمیت]] و [[مرجعیت دینی]] است. این روایات را می‌توان تبیین نقلی جدیدی از این متکلم شیعی دانست<ref>[[سید احمد حسینی|حسینی، سید احمد]]، [[نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه (کتاب)|نظریه نصب الهی امام معصوم در تاریخ تفکر امامیه]]، ص۴۷۷ ـ ۴۸۷.</ref>. | |||
== [[نظریه نصب الهی امام در قرن یازدهم هجری]] == | == [[نظریه نصب الهی امام در قرن یازدهم هجری]] == | ||