حدیث غدیر: تفاوت میان نسخه‌ها
←اهمیت حدیث غدیر
بدون خلاصۀ ویرایش |
برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
روز هجدهم [[ذی حجه]]، [[پیامبر خاتم]] {{صل}}، در حالی که افراد بسیاری قبل از ایشان و قافله‌های بسیاری نیز پس از وی حرکت می‌کردند، به سرزمینی با نام "[[غدیر خم]]"، در وادی جُحفه (محل جدا شدن راه [[اهل مدینه]] و مصری‌ها و...) رسید، در شرایطی که [[آفتاب]]، اوج گرفته بود و بی‌امان، بر زمینْ حرارت می‌ریخت. [[پیامبر]] {{صل}} به [[فرمان الهی]]، [[دستور]] داد سواران و پیادگان توقف کنند و رفتگان باز آیند و آیندگان برسند. حضرت بر انبوهی از [[جهاز شتران]]، رفت و [[خطبه]]ای را آغاز کرد. خدای را [[سپاس]] گفت و از اینکه به زودی از میان آنان خواهد رفت، سخن گفت و از آنان خواست درباره چگونگی انجام رسالت وی، [[گواهی]] دهند. [[مردم]]، همگی فریاد برآوردند: [[گواهی]] می‌دهیم که تو [[ابلاغ]] کردی و [[خیرخواهی]] و [[مجاهده]] نمودی. پس [[خدا]] به تو جزای خیر دهد! سپس، برای آماده‌سازی [[مردمان]] برای شنیدن [[پیام]] آخرین، بارها از [[صداقت]] خویش در [[ابلاغ]] و از "[[ثقلین]]"سخن گفت و جایگاه والای خود را در میان [[امت]]، برنمود و بر اولویت خود بر آنان، [[گواهی]] خواست که پاسخ‌های بلند و یک صدا شنید. آن گاه، [[دست]] [[علی]] {{ع}} را گرفت و بالا آورد و با شکوهی شگرف و فریادی بس رسا فرمود: {{متن حدیث| مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاه}}<ref>هر که من مولای اویم، پس [[علی]] مولای اوست؛ الکافی، ج ۱، ص ۲۸۷، ح ۱؛ سنن الترمذی، ج ۵، ص ۶۳۳، ح ۳۷۱۳.</ref>. [[پیامبر]] {{صل}} سه بار، این جمله را تکرار کرد و برای پذیرندگان [[ولایت]] [[علی]] {{ع}} و [[دوستداران]] و [[یاوران]] او [[دعا]] کرد. تعداد شرکت‌کننده‌ها را، ۱۱۴ هزار، ۱۲۰ تا ۱۲۴ هزار و بیشتر، [[ثبت]] کرده‌اند<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۱۱۰-۱۱۲؛ [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت امام علی (مقاله)|امامت امام علی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص ۴۵۴-۴۵۵؛ [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص۱۲۸؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۱]].</ref>. | روز هجدهم [[ذی حجه]]، [[پیامبر خاتم]] {{صل}}، در حالی که افراد بسیاری قبل از ایشان و قافله‌های بسیاری نیز پس از وی حرکت می‌کردند، به سرزمینی با نام "[[غدیر خم]]"، در وادی جُحفه (محل جدا شدن راه [[اهل مدینه]] و مصری‌ها و...) رسید، در شرایطی که [[آفتاب]]، اوج گرفته بود و بی‌امان، بر زمینْ حرارت می‌ریخت. [[پیامبر]] {{صل}} به [[فرمان الهی]]، [[دستور]] داد سواران و پیادگان توقف کنند و رفتگان باز آیند و آیندگان برسند. حضرت بر انبوهی از [[جهاز شتران]]، رفت و [[خطبه]]ای را آغاز کرد. خدای را [[سپاس]] گفت و از اینکه به زودی از میان آنان خواهد رفت، سخن گفت و از آنان خواست درباره چگونگی انجام رسالت وی، [[گواهی]] دهند. [[مردم]]، همگی فریاد برآوردند: [[گواهی]] می‌دهیم که تو [[ابلاغ]] کردی و [[خیرخواهی]] و [[مجاهده]] نمودی. پس [[خدا]] به تو جزای خیر دهد! سپس، برای آماده‌سازی [[مردمان]] برای شنیدن [[پیام]] آخرین، بارها از [[صداقت]] خویش در [[ابلاغ]] و از "[[ثقلین]]"سخن گفت و جایگاه والای خود را در میان [[امت]]، برنمود و بر اولویت خود بر آنان، [[گواهی]] خواست که پاسخ‌های بلند و یک صدا شنید. آن گاه، [[دست]] [[علی]] {{ع}} را گرفت و بالا آورد و با شکوهی شگرف و فریادی بس رسا فرمود: {{متن حدیث| مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاه}}<ref>هر که من مولای اویم، پس [[علی]] مولای اوست؛ الکافی، ج ۱، ص ۲۸۷، ح ۱؛ سنن الترمذی، ج ۵، ص ۶۳۳، ح ۳۷۱۳.</ref>. [[پیامبر]] {{صل}} سه بار، این جمله را تکرار کرد و برای پذیرندگان [[ولایت]] [[علی]] {{ع}} و [[دوستداران]] و [[یاوران]] او [[دعا]] کرد. تعداد شرکت‌کننده‌ها را، ۱۱۴ هزار، ۱۲۰ تا ۱۲۴ هزار و بیشتر، [[ثبت]] کرده‌اند<ref>[[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری، محمد]]، [[گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین (کتاب)|گزیده دانشنامه امیرالمؤمنین]]، ص ۱۱۰-۱۱۲؛ [[علی ربانی گلپایگانی|ربانی گلپایگانی، علی]]، [[امامت امام علی (مقاله)|امامت امام علی]]، [[دانشنامه کلام اسلامی ج۱ (کتاب)|دانشنامه کلام اسلامی ج۱]]، ص ۴۵۴-۴۵۵؛ [[مهدی مقامی|مقامی، مهدی]]، [[درسنامه امام‌شناسی (کتاب)|درسنامه امام‌شناسی]]، ص۱۲۸؛ [[عبدالمجید زهادت|زهادت، عبدالمجید]]، [[معارف و عقاید ۵ ج۱ (کتاب)|معارف و عقاید ۵ ج۱]].</ref>. | ||
== متواتر بودن حدیث غدیر== | |||
درباره جمله پیامبر {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِيٌّ مَوْلَاهُ}} نکاتی را یادآور می‌شویم: | |||
۱. جمله بالا از حدیث غدیر، بهترین نمونه برای حدیث متواتر است. اگر به صدور این [[کلام]] [[اطمینان]] پیدا نشود، مطمئناً هیچ نقل متواتر دیگری نیز علم‌آور نخواهد بود. چون این [[کلام]] بیش‌ترین تعداد گزارش کننده را دارا است و جالب آن‌که ناقلان آن از نحله‌های [[فکری]] متفاوت بود‌اند. [[علامه امینی]] [[حدیث غدیر]] را از صد و ده [[صحابی]] گزارش کرده است و در پایان تصریح می‌کند که این، تمامی آن چیزی نیست که وجود دارد<ref>امینی، الغدیر، ج۱، ص۱۴- ۶۱.</ref>. [[سید عبدالعزیز طباطبایی]] اسامی [[صحابه]] دیگری را نیز به دست آورده‌اند<ref>ر.ک: امینی، الغدیر، ج۱، ص۱۴۴.</ref>. طبقه دوم سند ([[تابعین]]) نیز شامل فهرست بلندی از نام ۸۲ نفر است<ref>امینی، الغدیر، ج۱، ص۶۲ – ۷۲. نیز ر.ک: حسینی میلانی، نفحات الازهار، ج۶، ص۳۷۷ به بعد.</ref>. همچنین [[جلال الدین سیوطی]]<ref>سیوطی، الازهار المتناثرة فی الاخبار المتواترة، ص۷۶.</ref> و [[ابن کثیر]]<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۵، ص۲۱۴.</ref> و [[ناصر الدین البانی]]<ref>البانی، سلسلة الاحادیث الصحیحه، ج۴، ص۳۴۳.</ref> به [[تواتر حدیث]] [[گواهی]] داده‌اند. | |||
گفتنی است، [[حدیث]] {{متن حدیث|مَنْ كَذَبَ عَلَيَّ مُتَعَمِّداً فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ...}} که در کتب [[علوم]] حدیث نمونه روشن [[حدیث متواتر]] شمرده شده است، تنها کمی بیش از ۶۰ نفر [[راوی]] دارد<ref>ر.ک: شهید ثانی، الرعایة، ص۶۸.</ref>. | |||
۲. بسیاری از بزرگان [[اهل سنت]]، به [[صحت حدیث]] {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ}} تصریح کرده‌اند. [[حاکم نیشابوری]]<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۸ و ص۶۱۳.</ref>، [[ترمذی]]<ref>سنن الترمذی، ج۵، ص۶۳۳.</ref>، [[ابن حبان]]<ref>صحیح ابن حبان، ج۱۵، ص۳۷۵.</ref>، [[علامه]] [[ذهبی]]<ref>ذهبی، شمس الدین، محمد بن احمد، سیر اعلام النبلاء، ج۵، ص۴۱۵؛ همو، تاریخ الاسلام، ج۳، ص۶۲۹.</ref>، [[ابن جریر طبری]]<ref>به نقل از: ذهبی، شمس الدین، تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۷۱۳.</ref>، [[ابن حجر عسقلانی]]<ref>ابن حجر، فتح الباری، ج۷، ص۷۴.</ref>، [[ابوجعفر طحاوی]]<ref>ازدی طحاوی، مشکل الآثار، ج۲، ص۳۰۸.</ref>، [[ابن عبدالبر]]<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ج۳، ص۲۰۳.</ref> و ناصرالدین الالبانی<ref>البانی، محمد ناصرالدین، سلسلة الاحادیث الصحیحه، ج۴، ص۳۴۴ – ۳۳۰.</ref> از این گروهند. | |||
۳. مصادری که این کلام را نقل کرده‌اند، بسیار متعدد و متنوعند؛ مهم‌ترین آنها بدین قرار است: ترمذی، [[السنن (کتاب)|السنن]]، ج۵، ص۶۳۳؛ [[ابن ماجه]]، السنن، ج۱، ص۴۵؛ [[نسائی]]، [[خصائص امیرالمؤمنین (کتاب)|خصائص امیرالمؤمنین]]، ص۴۷ و ص۱۵۵؛ [[ابن حنبل]]، المسند، ج۹، ص۴۳ و ج۱، ص۳۲۱؛ [[ابن حنبل]]، [[فضائل الصحابه (کتاب)|فضائل الصحابه]]، ج۲، ص۵۹۳، [[حاکم نیشابوری]]، [[المستدرک علی الصحیحین (کتاب)|المستدرک علی الصحیحین]]، ج۳، ص۱۴۴؛ [[طبرانی]]، [[المعجم الکبیر (کتاب)|المعجم الکبیر]]، ج۳، ص۱۷۹ و ج۵، ص۱۹۵ و ج۱۹، ص۲۹۱؛ طبرانی، [[المعجم الصغیر (کتاب)|المعجم الصغیر]]، ج۱، ص۷۱؛ طبرانی، [[المعجم الأوسط (کتاب)|المعجم الأوسط]]، ج۱، ص۱۱۲ و ج۸، ص۲۱۳؛ [[ابن أبی شیبه]]، [[المصنف (کتاب)|المصنف]]، ج۷، ص۵۰۶ و ۴۹۶ و ۴۹۴؛ [[ابن حبان]]، [[الصحیح (کتاب)|الصحیح]]، ج۳، ص۱۴۴؛ [[بلاذری]]، [[أنساب الأشراف (کتاب)|أنساب الأشراف]]، ج۲، ص۳۵۵؛ [[ابونعیم]]، [[تاریخ أصبهان (کتاب)|تاریخ أصبهان]]، ج۱، ص۱۶۲ و ص۲۸۳؛ ابونعیم، [[حلیة الأولیاء (کتاب)|حلیة الأولیاء]]، ج۴، ص۲۳؛ [[ابن عساکر]]، [[تاریخ دمشق (کتاب)|تاریخ دمشق]]، ج۴۲، ص۱۸۸؛ [[ذهبی]]، [[تاریخ الاسلام (کتاب)|تاریخ الاسلام]]، ج۳، ص۶۲۹؛ [[ابن حجر]]، [[الاصابه (کتاب)|الاصابه]]، ج۳، ص۴۸۴؛ [[ابن کثیر]]، [[البدایة و النهایه (کتاب)|البدایة و النهایه]]، ج۷، ص۳۴۱؛ [[ابو العباس الطبری]]، [[ذخائر العقبی (کتاب)|ذخائر العقبی]]، ص۱۵۸؛ [[متقی هندی]]، [[کنزالعمال (کتاب)|کنزالعمال]]، ج۱۱، ص۶۰۲؛ [[البانی]]، [[سلسلة الأحادیث الصحیحه (کتاب)|سلسلة الأحادیث الصحیحه]]، ج۴، ص۳۳۰؛ [[اسلم بن سهل]]، [[تاریخ واسط (کتاب)|تاریخ واسط]]، ص۱۵۴؛ خوارزمی، [[المناقب (کتاب)|المناقب]]، ص۱۵۷؛ [[ابن مغازلی]]، المناقب، ص۲۴؛ [[ابن أبی عاصم]]، السنه، ص۵۹۲. همچنین [[ثقة الاسلام کلینی]]، [[الکافی]]، ج۱، ص۲۸۷؛ [[شیخ طوسی]]، [[تهذیب الاحکام]]، ج۳، ص۱۴۴؛ [[شیخ صدوق]]، [[الخصال]]، ص۲۱۱. | |||
۴. [[ابن عقده]] و [[ابن جریر طبری]] و [[شمس الدین ذهبی]]، در خصوص این [[حدیث]] و طریق‌های نقل آن، کتاب‌هایی تألیف کرده‌اند. ابن حجر درباره کتاب ابن عقده گفته است: «بسیاری از سندهای ذکر شده در این کتاب، صحیح و حسن هستند»<ref>فتح الباری، ج۷، ص۷۴.</ref> و «از بیش از هفتاد [[صحابه]] نقل شده‌اند»<ref>ابن حجر، تهذیب التهذیب، ج۷، ص۲۹۷.</ref>. ذهبی نیز گفته است: «یک جلد از کتاب [[ابن جریر]] را دیدم و از بسیاری طرق آن مدهوش شدم»<ref>تذکرة الحفاظ، ج۲، ص۷۱۳.</ref>. ابن کثیر در توصیف این کتاب گفته است: «من این کتاب را در دو مجلد قطور، دیده‌ام»<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایه، ج۱۱، ص۱۴۶. درباره کتاب الولایه نوشته طبری رجوع شود به الغدیر، ج۱، ص۱۵۳ – ۱۵۲.</ref>. | |||
کتاب ذهبی با نام طرق حدیث {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ}} اخیراً با تصحیح کتاب‌شناس [[خبره]] و فقید [[علم]] و تحقیق، مرحوم [[سید عبدالعزیز طباطبایی]]، چاپ شده است. درباره کتاب‌هایی که در این حدیث و این واقعه نوشته شده است، [[رجوع]] شود به: [[الغدیر]]، ج۱، ص۱۵۸ - ۱۵۲؛ [[سید عبدالعزیز طباطبایی]]، [[الغدیر]] فی التراث الإسلامی. | |||
۵. برخلاف تمامی [[محققان]] و محدثان شیعه و [[اهل سنت]]، [[ابن تیمیه]]، [[صحت]] انتساب [[حدیث]] بالا را به [[رسول الله]]{{صل}} [[انکار]] کرده است<ref>عاصمی نجدی، عبدالرحمان، مجموع فتاوی ابن تیمیه، ج۴، ص۴۱۸ – ۴۱۷.</ref>. شیخ [[ناصرالدین البانی]] – که یکی از [[محدثان]] پرکار اهل سنت در عصر حاضر و از سخت‌گیرترین محدثان در بررسی [[اسناد]] است و ضمناً از [[مبلغان]] [[مکتب]] ابن تیمیه نیز می‌باشد - به [[مخالفت]] با او پرداخته، [[صحت حدیث]] را [[اثبات]] می‌کند. او در [[کلام]] بسیار مفصلی به اثبات صحت کامل متن {{متن حدیث|مَنْ كُنْتُ مَوْلَاهُ فَعَلِيٌّ مَوْلَاهُ اللَّهُمَّ وَالِ مَنْ وَالاهُ وَ عَادِ مَنْ عَادَاهُ}} پرداخته<ref>سلسلة الاحادیث الصحیحة، ج۴، ص۳۴۳ - ۳۳۰.</ref>، در پایان می‌گوید: «هر دو قسمت این [[حدیث صحیح]] است و قسمت اول آن [[متواتر]] است.»..<ref>سلسلة الاحادیث الصحیحة، ج۴، ص۳۴۳.</ref>. و «سبب آن‌که به تحریر صحت این حدیث پرداختم آن بود که [[شیخ الاسلام ابن تیمیه]]، قسمت اول حدیث را [[تضعیف]] کرده و قسمت دوم را [[دروغ]] دانسته است»<ref>مجموع فتاوی ابن تیمیه، ج۴، ص۴۱۸ – ۴۱۷.</ref> و «این کلام او ناشی از [[مبالغه]] او است که به واسطه تضعیف سریع [[احادیث]] - قبل از آن‌که تمامی طرق آن را جمع کرده، مورد دقت قرار دهد- برای او حاصل شده است»<ref>مجموع فتاوی ابن تیمیه، ج۴، ص۳۴۴.</ref>.<ref>[[سید محمد کاظم طباطبایی|طباطبایی، سید محمد کاظم]]، [[ادله و نصوص امامت علی (مقاله)| مقاله «ادله و نصوص امامت علی»]]، [[دانشنامه امام علی ج۳ (کتاب)|دانشنامه امام علی ج۳]]، ص ۲۰۵.</ref> | |||
== اهمیت حدیث غدیر == | == اهمیت حدیث غدیر == | ||