پرش به محتوا

یقین در معارف و سیره سجادی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
خط ۱: خط ۱:
{{مدخل مرتبط
{{مدخل مرتبط
| موضوع مرتبط = یقین
| موضوع مرتبط = یقین
| عنوان مدخل  = [[یقین]]
| عنوان مدخل  = یقین
| مداخل مرتبط = [[یقین در قرآن]] - [[یقین در حدیث]] - [[یقین در نهج البلاغه]] - [[یقین در اخلاق اسلامی]] - [[یقین در کلام اسلامی]] - [[یقین در معارف دعا و زیارات]] - [[یقین در معارف و سیره سجادی]] - [[یقین در معارف و سیره رضوی]]
| مداخل مرتبط = [[یقین در قرآن]] - [[یقین در حدیث]] - [[یقین در اخلاق اسلامی]] - [[یقین در معارف دعا و زیارات]] - [[یقین در معارف و سیره سجادی]] - [[یقین در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی]]
| پرسش مرتبط  = یقین (پرسش)
| پرسش مرتبط  =  
}}
}}


== مقدمه ==
== مقدمه ==
[[یقین]] در مقابل [[شک]] و به معنای [[علم]] است<ref>لسان العرب.</ref>. هر یقین علم است ولی هر علم یقین نیست. گویا [[یقین علمی]] است که بعد از [[استدلال]] و نظر حاصل شود. در واقع [[علمی]] را یقین گویند که بر آن [[قطع]] حاصل شده و نفس بر آن آرام گردیده است<ref>قاموس قرآن.</ref>.
[[یقین]] در مقابل [[شک]] و به معنای [[علم]] است<ref>لسان العرب.</ref>. هر یقین علم است ولی هر علم یقین نیست. گویا [[یقین علمی]] است که بعد از [[استدلال]] و نظر حاصل شود. در واقع [[علمی]] را یقین گویند که بر آن [[قطع]] حاصل شده و نفس بر آن آرام گردیده است<ref>قاموس قرآن.</ref>.
یقین در [[قرآن]] مراتبی دارد: در مفاهیم [[علم الیقین]]<ref>{{متن قرآن|كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ}} «هرگز! اگر به «دانش بی‌گمان» بدانید» سوره تکاثر، آیه ۵.</ref>، [[عین الیقین]]<ref>{{متن قرآن|ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ}} «سپس آن را به «دیدار بی‌گمان» خواهید دید» سوره تکاثر، آیه ۷.</ref>، و [[حق الیقین]]<ref>{{متن قرآن|إِنَّ هَذَا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ}} «به راستی این همان «حقیقت بی‌گمان» است» سوره واقعه، آیه ۹۵؛ {{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِينِ}} «و اینکه این حقیقت بی‌گمان است» سوره حاقه، آیه ۵۱.</ref> که در قرآن به آن اشاره شده است، تفاوت‌هایی وجود دارد<ref>المفردات فی غریب القرآن.</ref>. در [[سوره نمل]] [[آیه]] ۲۲، هدهد از [[سرزمین]] سبا برای [[حضرت سلیمان]] {{ع}} خبری می‌آورد و می‌گوید، یک "نبأ [[یقینی]]" آورده‌ام: {{متن قرآن|وَجِئْتُكَ مِنْ سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ}}<ref>«آنگاه (هدهد) درنگی کوتاه کرد و گفت: من به چیزی دست یافتم که تو نیافته‌ای و برای تو از (سرزمین) سبا خبر بی‌گمانی آورده‌ام» سوره نمل، آیه ۲۲.</ref>؛ کلمه "نبأ" به معنای خبر مهم است و "یقین" به معنای چیزی است که در آن شکی نباشد<ref>المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۱۵، ص۳۵۵.</ref>.
یقین در [[قرآن]] مراتبی دارد: در مفاهیم [[علم الیقین]]<ref>{{متن قرآن|كَلَّا لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ}} «هرگز! اگر به «دانش بی‌گمان» بدانید» سوره تکاثر، آیه ۵.</ref>، [[عین الیقین]]<ref>{{متن قرآن|ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ}} «سپس آن را به «دیدار بی‌گمان» خواهید دید» سوره تکاثر، آیه ۷.</ref>، و [[حق الیقین]]<ref>{{متن قرآن|إِنَّ هَذَا لَهُوَ حَقُّ الْيَقِينِ}} «به راستی این همان «حقیقت بی‌گمان» است» سوره واقعه، آیه ۹۵؛ {{متن قرآن|وَإِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِينِ}} «و اینکه این حقیقت بی‌گمان است» سوره حاقه، آیه ۵۱.</ref> که در قرآن به آن اشاره شده است، تفاوت‌هایی وجود دارد<ref>المفردات فی غریب القرآن.</ref>. در [[سوره نمل]] [[آیه]] ۲۲، هدهد از [[سرزمین]] سبا برای [[حضرت سلیمان]] {{ع}} خبری می‌آورد و می‌گوید، یک "نبأ [[یقینی]]" آورده‌ام: {{متن قرآن|وَجِئْتُكَ مِنْ سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ}}<ref>«آنگاه (هدهد) درنگی کوتاه کرد و گفت: من به چیزی دست یافتم که تو نیافته‌ای و برای تو از (سرزمین) سبا خبر بی‌گمانی آورده‌ام» سوره نمل، آیه ۲۲.</ref>؛ کلمه "نبأ" به معنای خبر مهم است و "یقین" به معنای چیزی است که در آن شکی نباشد<ref>المیزان فی تفسیرالقرآن، ج۱۵، ص۳۵۵.</ref>.


خط ۲۴: خط ۲۵:
== [[شیطان]] [[دشمن]] یقین است ==
== [[شیطان]] [[دشمن]] یقین است ==
از آنجا که یقین به [[حقانیت]] [[راه خدا]] و انبیای گرامی و اوصیای عظام {{عم}} سرآغاز همه [[خیرات]] است و شیطان [[مخالف]] [[خیر]] و [[سعادت آدمی]] است، همواره درصدد ایجاد [[شک و تردید]]، و بد دلی و [[بدگمانی]] در [[انسان]] است. [[امام سجاد]] {{ع}} این‌گونه به ما هشدار می‌دهد: «شیطان عنان من به دست گرفته و مرا به عرصه بدگمانی می‌کشد و پایه‌های یقین من سُست می‌گرداند. پس ای [[خداوند]] من، از مجاورت چنین همنشین نابکار، که مرا به [[اطاعت]] خود وا می‌دارد، به تو [[شکایت]] می‌کنم»<ref>نیایش سی‌ودوم.</ref>.
از آنجا که یقین به [[حقانیت]] [[راه خدا]] و انبیای گرامی و اوصیای عظام {{عم}} سرآغاز همه [[خیرات]] است و شیطان [[مخالف]] [[خیر]] و [[سعادت آدمی]] است، همواره درصدد ایجاد [[شک و تردید]]، و بد دلی و [[بدگمانی]] در [[انسان]] است. [[امام سجاد]] {{ع}} این‌گونه به ما هشدار می‌دهد: «شیطان عنان من به دست گرفته و مرا به عرصه بدگمانی می‌کشد و پایه‌های یقین من سُست می‌گرداند. پس ای [[خداوند]] من، از مجاورت چنین همنشین نابکار، که مرا به [[اطاعت]] خود وا می‌دارد، به تو [[شکایت]] می‌کنم»<ref>نیایش سی‌ودوم.</ref>.
با توجه به این دشمن نابکار است که همواره باید درصدد تکمیل و تصحیح (استوارسازی) یقین خود باشیم: «ای خداوند، به [[لطف]] خود [[نیّت]] مرا از هر شائبه‌ای مصون دار و به [[رحمت]] خود یقین مرا [[استوار]] گردان و به [[قدرت]] خود [[فساد]] مرا به [[صلاح]] بدل نمای»<ref>نیایش بیستم.</ref>.<ref>حکمت عبادات، عبدالله جوادی آملی، قم، نشر اسراء، ۱۳۹۲؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۱؛ قرآن کریم،... ؛ کتاب ایمان و کفر، علامه مجلسی، ترجمه عزیزالله عطاردی، تهران، انتشارات عطارد، ۱۳۷۸ش؛ لسان العرب، ابن منظور محمدبن مکرم، دارصادر، بیروت، ۱۴۱۴ق؛ المفردات فی غریب القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دارالعلم دارالشامیة، دمشق بیروت، ۱۴۱۲ق؛ المیزان فی تفسیر القرآن، سیدمحمدحسین طباطبایی، انتشارت حوزه علمیه قم، ۱۴۱۷ق؛ نهج البلاغه ترجمه محمد دشتی، آدینه سبز، ۱۳۸۷، چاپ چهارم.</ref>.<ref>آرزو زارع‌زاده|زارع‌زاده، آرزو، دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «یقین»، دانشنامه صحیفه سجادیه، ص ۵۴۳.</ref>
با توجه به این دشمن نابکار است که همواره باید درصدد تکمیل و تصحیح (استوارسازی) یقین خود باشیم: «ای خداوند، به [[لطف]] خود [[نیّت]] مرا از هر شائبه‌ای مصون دار و به [[رحمت]] خود یقین مرا [[استوار]] گردان و به [[قدرت]] خود [[فساد]] مرا به [[صلاح]] بدل نمای»<ref>نیایش بیستم.</ref>.<ref>حکمت عبادات، عبدالله جوادی آملی، قم، نشر اسراء، ۱۳۹۲؛ صحیفه سجادیه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، انتشارات سروش، تهران، ۱۳۹۴، چاپ نهم؛ قاموس قرآن، سیدعلی‌اکبر قرشی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۷۱؛ قرآن کریم،... ؛ کتاب ایمان و کفر، علامه مجلسی، ترجمه عزیزالله عطاردی، تهران، انتشارات عطارد، ۱۳۷۸ش؛ لسان العرب، ابن منظور محمدبن مکرم، دارصادر، بیروت، ۱۴۱۴ق؛ المفردات فی غریب القرآن، حسین بن محمد راغب اصفهانی، دارالعلم دارالشامیة، دمشق بیروت، ۱۴۱۲ق؛ المیزان فی تفسیر القرآن، سیدمحمدحسین طباطبایی، انتشارت حوزه علمیه قم، ۱۴۱۷ق؛ نهج البلاغه ترجمه محمد دشتی، آدینه سبز، ۱۳۸۷، چاپ چهارم.</ref>.<ref>[[آرزو زارع‌زاده|زارع‌زاده، آرزو]]، [[دانشنامه صحیفه سجادیه (کتاب)|مقاله «یقین»، دانشنامه صحیفه سجادیه]]، ص ۵۴۳.</ref>


== منابع ==
== منابع ==
۱۱۳٬۰۷۵

ویرایش