وراثت علم از پیامبر خاتم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: پیوندهای ابهام‌زدایی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== امام [[وارث]] [[علم]] پیامبر == | == امام [[وارث]] [[علم]] پیامبر == | ||
یکی از منابع [[علم امامان]] {{ع}}، [[وصایت]] و [[وراثت]] [[انبیاء]] و [[پیامبر اکرم]] {{صل}} است، [[امام]] از نظر | یکی از منابع [[علم امامان]] {{ع}}، [[وصایت]] و [[وراثت]] [[انبیاء]] و [[پیامبر اکرم]] {{صل}} است، [[امام]] از نظر کمالات وجودی، [[تالی]] تلو [[نبی]] بوده و [[امامت]] با [[نبوت]] اتصال و ارتباط بلافصل دارد، لذا [[امام]]، [[وارث]] [[علوم]] و کتب همۀ انبیاست. در اصل تمام [[علوم]] [[انبیای گذشته]] به [[پیامبر اسلام]] {{صل}} به [[ارث]] رسیده و ایشان هم همۀ معارف و [[علوم]] خود را به اولین [[وصی]] خود، [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} [[تعلیم]] داده و [[امام علی]] {{ع}} نیز به فرزندانش تا [[امام زمان]] {{ع}} منتقل کردند<ref>ر.ک: [[عبدالحسین خسروپناه|خسروپناه، عبدالحسین]]، [[کلام نوین اسلامی (کتاب)|کلام نوین اسلامی]]، ج ۲، ص ۳۹۱ و ۳۹۲؛ [[حسن یوسفیان|یوسفیان، حسن]]، [[علم غیب امام (مقاله)|علم غیب امام]]، ص ۳۴۸.</ref>. | ||
== وراثت علم پیامبر در روایات == | == وراثت علم پیامبر در روایات == | ||
{{اصلی|وراثت علم از پیامبر خاتم در حدیث}} | {{اصلی|وراثت علم از پیامبر خاتم در حدیث}} | ||
[[روایات]] فراوانی که از حد شمارش بیرون است، از [[شیعه]] و [[اهل سنت]] در این زمینه وارد شده است و مفهوم آنها این است که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[علم]] خود را به واسطۀ [[وحی]] از [[پروردگار]] گرفته و [[امامان]] {{ع}} بالوراثه از [[رسول خدا]] {{صل}} گرفته‌اند. برخی از این روایات عبارت‌اند از: | [[روایات]] فراوانی که از حد شمارش بیرون است، از [[شیعه]] و [[اهل سنت]] در این زمینه وارد شده است و مفهوم آنها این است که [[پیامبر اکرم]] {{صل}} [[علم]] خود را به واسطۀ [[وحی]] از [[پروردگار]] گرفته و [[امامان]] {{ع}} بالوراثه از [[رسول خدا]] {{صل}} گرفته‌اند. برخی از این روایات عبارت‌اند از: | ||
# [[مفضل بن عمر]] [[روایت]] کرده [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "[[سلیمان]] از [[داوود]] [[ارث]] برد و [[محمد]] {{صل}} از [[سلیمان]] [[ارث]] برد و ما از [[محمد]] {{صل}} [[ارث]] بردیم. [[علم]] [[تورات]] و انجیل و [[زبور]] و [[تفسیر]] | # [[مفضل بن عمر]] [[روایت]] کرده [[امام صادق]] {{ع}} فرمودند: "[[سلیمان]] از [[داوود]] [[ارث]] برد و [[محمد]] {{صل}} از [[سلیمان]] [[ارث]] برد و ما از [[محمد]] {{صل}} [[ارث]] بردیم. [[علم]] [[تورات]] و انجیل و [[زبور]] و [[تفسیر]] الواح نزد ماست. [[مفضل]] عرض کرد: [[علم]] زیادی است! [[امام]] فرمودند: این [[علم]] چندان مهم نیست بلکه [[علم]] مهم، علمی است که در هر روز و در هر ساعت به ما داده میشود"<ref>{{متن حدیث|إِنَّ سُلَيْمَانَ وَرِثَ دَاوُدَ وَ إِنَّ مُحَمَّداً وَرِثَ سُلَيْمَانَ وَ إِنَّا وَرِثْنَا مُحَمَّداً وَ إِنَّ عِنْدَنَا عِلْمَ التَّوْرَاةِ وَ الْإِنْجِيلِ وَ الزَّبُورِ وَ تِبْيَانَ مَا فِي الْأَلْوَاحِ قَالَ قُلْتُ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْعِلْمُ قَالَ لَيْسَ هَذَا هُوَ الْعِلْمَ إِنَّ الْعِلْمَ الَّذِي يَحْدُثُ يَوْماً بَعْدَ يَوْمٍ وَ سَاعَةً بَعْدَ سَاعَة}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب الکافی، ج ۱، ص ۲۲۴.</ref>.<ref>ر.ک: [[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[بررسی مسائل کلی امامت (کتاب)|بررسی مسائل کلی امامت]]، ص ۲۴۷؛ [[محمد بیابانی اسکوئی|بیابانی اسکوئی، محمد]]، [[امامت ۵ (کتاب)|امامت]].</ref> | ||
# ضریس کناسی میگوید نزد [[حضرت صادق]] {{ع}} بودم، ابوبصیر نیز حاضر بود پس حضرت فرمودند: "[[داوود]] {{ع}} [[علوم]] [[انبیا]] را [[ارث]] برد و [[سلیمان]] {{ع}} [[علم]] [[داوود]] را | # ضریس کناسی میگوید نزد [[حضرت صادق]] {{ع}} بودم، ابوبصیر نیز حاضر بود پس حضرت فرمودند: "[[داوود]] {{ع}} [[علوم]] [[انبیا]] را [[ارث]] برد و [[سلیمان]] {{ع}} [[علم]] [[داوود]] را ارث برد و [[محمد]] {{صل}} از سلیمان {{ع}} ارث برد و ما از محمد {{صل}} ارث بردیم. صحف [[ابراهیم]] و [[الواح موسی]] {{ع}} نزد ماست. ابوبصیر عرض کرد: [[علم]] زیادی است! فرمود: ای ابا [[محمد]]! این [[علم]] چندان مهم نیست، [[علم]] مهم علمی است که شب و روز و ساعت به ساعت به ما [[الهام]] میشود"<ref>{{متن حدیث|عَنْ ضُرَيْسٍ الْكُنَاسِيِّ قَالَ: كُنْتُ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع وَ عِنْدَهُ أَبُو بَصِيرٍ فَقَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع إِنَّ دَاوُدَ وَرِثَ عِلْمَ الْأَنْبِيَاءِ وَ إِنَّ سُلَيْمَانَ وَرِثَ دَاوُدَ وَ إِنَّ مُحَمَّداً ص وَرِثَ سُلَيْمَانَ وَ إِنَّا وَرِثْنَا مُحَمَّداً ص وَ إِنَّ عِنْدَنَا صُحُفَ إِبْرَاهِيمَ وَ أَلْوَاحَ مُوسَى فَقَالَ أَبُو بَصِيرٍ إِنَّ هَذَا لَهُوَ الْعِلْمُ فَقَالَ يَا أَبَا مُحَمَّدٍ لَيْسَ هَذَا هُوَ الْعِلْمَ إِنَّمَا الْعِلْمُ مَا يَحْدُثُ بِاللَّيْلِ وَ النَّهَارِ يَوْماً بِيَوْمٍ وَ سَاعَةً بِسَاعَةٍ}}؛ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج۲، ص ۲۲۵.</ref>.<ref>ر.ک: [[ابراهیم امینی|امینی، ابراهیم]]، [[بررسی مسائل کلی امامت (کتاب)|بررسی مسائل کلی امامت]]، ص ۲۴۷؛ [[محمد حسین نصیری|نصیری، محمد حسین]]، [[گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات (پایان‌نامه)|گستره علم امام از دیدگاه آیات و روایات]].</ref> | ||
== دلیل به [[ارث]] رسیدن [[علم]] غیب == | == دلیل به [[ارث]] رسیدن [[علم]] غیب == | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
[[ارث]] رسیدن [[دانش]] [[پیامبر]] {{صل}} به [[امامان]] {{ع}} از دو راه بوده است: | [[ارث]] رسیدن [[دانش]] [[پیامبر]] {{صل}} به [[امامان]] {{ع}} از دو راه بوده است: | ||
# از راه عادی و منابع مکتوب که همان [[تعلیم]] و تعلم است؛ [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به خاطر ارتباط زیادی که با [[پیامبر]] {{صل}} داشت بیش از دیگران [[علوم]] و [[معارف الهی]] را مستقیما از زبان [[پیامبر]] شنیده و حفظ کرده است و بعد آن را به [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}} [[تعلیم]] داده است. [[حضرت علی]] {{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|کنت ادخل علی رسول الله کُلَّ یَوْمٍ دَخْلَةً وَ کُلَّ لَیْلَةٍ دَخْلَة... إِذَا سَأَلْتُهُ أَجَابَنِی وَ إِذَا سَکَتُّ وَ فَنِیَتْ مَسَائِلِی ابْتَدَأَنِی}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۶۴.</ref>. | # از راه عادی و منابع مکتوب که همان [[تعلیم]] و تعلم است؛ [[امیرالمؤمنین]] {{ع}} به خاطر ارتباط زیادی که با [[پیامبر]] {{صل}} داشت بیش از دیگران [[علوم]] و [[معارف الهی]] را مستقیما از زبان [[پیامبر]] شنیده و حفظ کرده است و بعد آن را به [[امام حسن]] و [[امام حسین]] {{ع}} [[تعلیم]] داده است. [[حضرت علی]] {{ع}} می‌فرمایند: {{متن حدیث|کنت ادخل علی رسول الله کُلَّ یَوْمٍ دَخْلَةً وَ کُلَّ لَیْلَةٍ دَخْلَة... إِذَا سَأَلْتُهُ أَجَابَنِی وَ إِذَا سَکَتُّ وَ فَنِیَتْ مَسَائِلِی ابْتَدَأَنِی}}<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، ج ۱، ص ۶۴.</ref>. | ||
# راه دیگر، [[تعلیم]] از راه غیر عادی و از راه القاء و عنایت خداوندی است، بدین معنا که [[پیامبر]] {{صل}} با [[تعلیم و تربیت]] [[علی]] {{ع}}، [[دل]] و [[جان]] آن حضرت را برای پذیرش [[فیض]] الهی و [[نور]] غیبی آماده ساخت و دری از [[غیب]] بر روی آن حضرت باز کرد و [[علوم]] معارف از راه غیبی به آن حضرت منتقل شد. [[امام علی]] {{ع}} آنگاه که به | # راه دیگر، [[تعلیم]] از راه غیر عادی و از راه القاء و عنایت خداوندی است، بدین معنا که [[پیامبر]] {{صل}} با [[تعلیم و تربیت]] [[علی]] {{ع}}، [[دل]] و [[جان]] آن حضرت را برای پذیرش [[فیض]] الهی و [[نور]] غیبی آماده ساخت و دری از [[غیب]] بر روی آن حضرت باز کرد و [[علوم]] معارف از راه غیبی به آن حضرت منتقل شد. [[امام علی]] {{ع}} آنگاه که به دستور پیامبر {{صل}} عازم [[یمن]] شد، از ایشان درباره پرسش‌هایی که [[مردم]] [[یمن]] درباره قضا از او می‌کنند، [[راهنمایی]] خواست، [[پیامبر]] فرمودند: {{متن حدیث|أدُن، فدنوت فضرب بیده علی صدری ثم قال: "اللهم ثبت لسانه واهد قلبه" فلا والذی فلق الحبة و برء النسمة ما شککت بعد فی قضاء بین اثنین}}<ref>ابن حیون، نعمان بن محمد، شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار {{ع}}، ج ۲، ص ۳۰۱.</ref> و یا اینکه [[پیامبر]] {{صل}} در ساعت آخر عمر با [[علی]] {{ع}} خلوت کرد و ردای خویش بر سر او کشید و لحظاتی را با یکدیگر به راز سخن گفتند. پس از این گفت و شنودها، [[امام]] از حضور [[پیامبر]] بیرون آمد و وقتی [[مردم]] از سخنان [[پیامبر]] پرسیدند، [[امام]] فرمود: "[[رسول خدا]] [[هزار باب]] از [[علم]] برای من گشود که از هر بابی هزار باب باز شد حتی از گذشته و آینده اطلاع دارم و به [[علم منایا و بلایا]] و فصل خطاب [[آگاهی]] دارم"<ref>اختصاص، ص۲۸۱ و ینابیع الموده، ج۱، ص۲۳۱.</ref>.<ref>ر.ک: [[حسن مهدی‌فر|مهدی‌فر، حسن]]، [[علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن (پایان‌نامه)|علوم اهل بیت ویژگی‌ها ابعاد و مبادی آن]]، ص ۱۵۰؛ [[سید حسن مصطفوی|مصطفوی، سید حسن]]، [[احمد مروی|مروی، احمد]]، [[دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم (مقاله)|دلایل عقلی و نقلی علم غیب امامان معصوم]]، فصلنامه قبسات، ص۳۰.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||