مهدویت در حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
←شیعه و احادیث مهدویت
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
## در بخش دوم موضوعاتی مانند: [[ولادت حضرت مهدی]] {{ع}}، [[امامت]] او، [[غیبت]]، [[دلایل]] آن، افرادی که وی را دیده‌اند، [[توقیعات]] صادر شده از سوی آن [[حضرت]]، مسأله [[انتظار فرج]]، [[نشانه‌های ظهور]] و... بیان شده است. این کتاب به جهت اهمیتی که دارد، بارها تجدید چاپ و نیز به دست افراد مختلفی، به [[فارسی]] برگردان شده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۱، ص۶۰-۶۲.</ref>. | ## در بخش دوم موضوعاتی مانند: [[ولادت حضرت مهدی]] {{ع}}، [[امامت]] او، [[غیبت]]، [[دلایل]] آن، افرادی که وی را دیده‌اند، [[توقیعات]] صادر شده از سوی آن [[حضرت]]، مسأله [[انتظار فرج]]، [[نشانه‌های ظهور]] و... بیان شده است. این کتاب به جهت اهمیتی که دارد، بارها تجدید چاپ و نیز به دست افراد مختلفی، به [[فارسی]] برگردان شده است<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۱، ص۶۰-۶۲.</ref>. | ||
# '''[[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد]]''': این کتاب، اثر گران‌سنگ [[شیخ]] [[ابو عبد الله محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی]]، معروف به [[شیخ مفید]] (م ۴۱۳ ق) است. او این کتاب را در سال ۴۱۱ هجری؛ یعنی، دو سال قبل از [[وفات]] و در اوج شهرت [[علمی]]، تدوین کرده که این خود بر [[ارزش]] کتاب می‌افزاید. آوازه و شهرت [[علمی]] [[شیخ مفید]]، [[جهان اسلام]] را فراگرفته است و از او چهره‌های بسیار درخشان [[شیعه]] به شمار می‌آید. وی در این کتاب سعی وافری به کار برده تا روایاتی را در جهت معرفی [[معصومین]] {{عم}} ارائه کند و در آخرین بخش آن [[اخبار]] مربوط به [[حضرت مهدی]] {{ع}} (حدود نود [[روایت]]) را ذکر کرده است<ref>شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۴۷۴، فصل ۳۵.</ref>. [[الارشاد (کتاب)|الارشاد]] از معتبرترین [[منابع روایی شیعه]]، درباره زندگانی [[ائمه]] {{عم}} به شمار می‌آید و بسیاری از منابع مهم [[شیعه]] این کتاب را مستند خود قرار داده‌اند. ایشان در پایان کتاب شش باب را به شرح زیر به [[حضرت مهدی]] {{ع}} و موضوعات مربوط به آن [[حضرت]] اختصاص داده است: | # '''[[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد]]''': این کتاب، اثر گران‌سنگ [[شیخ]] [[ابو عبد الله محمد بن محمد بن نعمان عکبری بغدادی]]، معروف به [[شیخ مفید]] (م ۴۱۳ ق) است. او این کتاب را در سال ۴۱۱ هجری؛ یعنی، دو سال قبل از [[وفات]] و در اوج شهرت [[علمی]]، تدوین کرده که این خود بر [[ارزش]] کتاب می‌افزاید. آوازه و شهرت [[علمی]] [[شیخ مفید]]، [[جهان اسلام]] را فراگرفته است و از او چهره‌های بسیار درخشان [[شیعه]] به شمار می‌آید. وی در این کتاب سعی وافری به کار برده تا روایاتی را در جهت معرفی [[معصومین]] {{عم}} ارائه کند و در آخرین بخش آن [[اخبار]] مربوط به [[حضرت مهدی]] {{ع}} (حدود نود [[روایت]]) را ذکر کرده است<ref>شیخ مفید، الارشاد، ج ۲، ص ۴۷۴، فصل ۳۵.</ref>. [[الارشاد (کتاب)|الارشاد]] از معتبرترین [[منابع روایی شیعه]]، درباره زندگانی [[ائمه]] {{عم}} به شمار می‌آید و بسیاری از منابع مهم [[شیعه]] این کتاب را مستند خود قرار داده‌اند. ایشان در پایان کتاب شش باب را به شرح زیر به [[حضرت مهدی]] {{ع}} و موضوعات مربوط به آن [[حضرت]] اختصاص داده است: | ||
## باب ذکر الامام القائم بعد أبی [[محمد]] {{ع}} و [[تاریخ]] مولده و دلائل إمامته و ذکر طرف من أخباره و غیبته و سیرته عند قیامه و مدة دولته | |||
## باب ذکر طرف من الدلائل [[علی]] إمامة القائم بالحق [[محمد بن الحسن]] {{عم}} | |||
## باب ما جاء من النص [[علی]] إمامة [[صاحب الزمان]] الثانی عشر من الائمة {{عم}} فی مجمل و مفصل [[علی]] البیان | |||
## باب ذکر من [[رأی]] الامام الثانی عشر {{ع}} و طرف من دلائله و بیناته | |||
## باب طرف من دلائل [[صاحب الزمان]] {{ع}} و بیناته و آیاته | |||
## باب ذکر علامات [[قیام]] القائم {{ع}} و مدة أیام ظهوره و شرح سیرته و... | |||
## باب پایانی کتاب در ضمن پنج فصل ارائه شده که موضوعات این پنج فصل عبارت است از: ویژگی‌های جسمانی، [[وقت ظهور]]، چگونگی آغاز [[ظهور]]، روش [[حکومت]] و [[مدت حکومت حضرت مهدی]] {{ع}}. [[شیخ مفید]] در سال ۴۱۳ در [[بغداد]] و پس از ۷۵ سال [[تلاش]] و [[خدمت]] ارزنده دار فانی را وداع گفت و مورد [[تجلیل]] فراوان [[مردم]] و اهل [[علم]] قرار گرفت. [[شیخ]] طوسی- که خود در تشییع [[پیکر مطهر]] او حضور داشت- می‌گوید: روز [[وفات]] او از کثرت [[دوست]] و [[دشمن]] برای ادای [[نماز]] و گریستن بر او، همانند و نظیر نداشته است. هشتاد هزار تن از [[شیعیان]] او را تشییع کردند و [[سید مرتضی]] [[علم الهدی]] بر او [[نماز]] گزارد و در [[حرم مطهر]] [[امام جواد]] {{ع}}، پایین پای آن [[حضرت]]، نزدیک [[قبر]] استادش ابن قولویه، مدفون گردید<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۱، ص۶۲، ۶۳.</ref>. | |||
# '''کتاب [[الغیبة للحجة (کتاب)|الغیبة للحجة]]''': این کتاب ارزشمند تألیف [[شیخ الطائفه ابو جعفر محمد بن حسن طوسی]] (م ۴۶۰ ق)، از برجسته‌ترین چهره‌های [[علمی]] [[جهان تشیع]] و شخصیت مورد [[اعتماد]] [[شیعه]] در قرن پنجم هجری است. او در [[فقه]] و اصول، [[حدیث]]، [[تفسیر]]، [[کلام]] و [[رجال]]، تألیفات فراوانی از خود به یادگار گذاشته است. مدت پنج سال نزد [[شیخ مفید]] درس خوانده و سالیانی دراز از محضر [[سید مرتضی]]، بهره‌مند شده است. بعد از [[رحلت]] [[سید مرتضی]] [[علم الهدی]]، [[رهبری]] و [[پرچم‌داری]] [[شیعه]] به [[شیخ طوسی]] رسید. در این هنگام منزل [[شیخ]] در محله [[کرخ بغداد]]، [[پناهگاه]] [[مسلمانان]] بود. جهت [[درک]] محضر او، [[دانشمندان]] فراوانی از سراسر سرزمین [[اسلامی]]، قصد [[بغداد]] می‌کردند تا از خرمن [[دانش]] و [[فضیلت]] آن عالم بزرگوار توشه برگیرند. [[شیخ طوسی]] مؤلف دو کتاب از کتاب‌های چهارگانه شیعه- [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب الاحکام]] و [[الاستبصار (کتاب)|الاستبصار]]- است که هردو در زمینه [[روایات]] و احادیثی است که جنبه [[فقهی]] و حکمی دارند. از دیگر تألیفات ارزنده این دانشمند بزرگ کتاب [[الغیبة (کتاب)|الغیبة]] است. بی‌گمان [[الغیبة (کتاب)|الغیبة]] از [[بهترین]]، مهم‌ترین و [[کامل‌ترین]] منابع [[شیعه]] در مورد "[[غیبت]]" [[حضرت مهدی]] {{ع}} است. در این کتاب به [[علت]] و انگیزه [[غیبت امام زمان]] {{ع}} و [[حکمت الهی]] که موجب آن گردیده، اشاره شده است. [[شیخ طوسی]] در [[نگارش]] این اثر ارزشمند و گران‌بها، شیوه‌ای نو و ابتکاری به کار گرفته و به جوانب مختلف [[غیبت حضرت مهدی]] {{ع}} اشاره کرده است. همچنین با [[استدلال]] به [[قرآن]] و [[روایات معصومین]] {{عم}} و [[حکم عقل]]، به [[پاسخ‌گویی به شبهات]] و اشکالات [[مخالفان]] پرداخته است. این کتاب شامل [[فضایل]] [[امام عصر]] {{ع}} و [[سیره]] و روش آن [[حضرت]] در [[زمان غیبت]] و [[هنگام ظهور]] است و بسیاری از [[نشانه‌های ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} را ذکر کرده است. از زمان [[نگارش]] آن تاکنون پیوسته مورد توجه [[علما]] و [[فقهای شیعه]] بوده و آنان در تألیفات خود، بسیار به آن استناد کرده‌اند. آقا بزرگ طهرانی در مقدمه‌ای بر [[کتاب الغیبة]] نوشته است: "[[الغیبة (کتاب)|الغیبة]] نوشته [[شیخ طوسی]] از کتاب‌های قدیمی است که بر بسیاری از کتاب‌های دیگر [[برتری]] دارد. این کتاب دربردارنده [[بهترین]] [[حجت‌ها]] و محکم‌ترین برهان‌های [[عقلی]] و [[نقلی]] بر وجود [[امام دوازدهم]]، [[محمد بن الحسن]]، [[صاحب الزمان]] {{ع}} و [[غیبت]] آن [[حضرت]] در این زمان و ظهورشان در [[آخر الزمان]] است"<ref>آقا بزرگ تهرانی، مقدمه کتاب الغیبة، ص ۲۴.</ref>. [[شیخ طوسی]] در مقدمه کتاب درباره انگیزه خود از [[نگارش]] این کتاب نوشته است: "من این کتاب را به درخواست [[شیخ]] بزرگوار- که [[خداوند]] [[عمر]] ایشان را طولانی گرداند- نگاشتم. ایشان در خواست فرمود تا کتابی درباره [[غیبت]] [[صاحب الزمان]] {{ع}} [[املا]] نمایم و در آن سبب [[غیبت]] آن [[حضرت]] و [[علت]] طول کشیدن آن و... را بیان کنم و اینکه چرا آن [[حضرت]] [[ظهور]] نمی‌کند؟ آیا مانعی در کار هست؟ آن مانع چیست و چرا ما [[نیازمند]] به آن [[حضرت]] هستیم؟ من هم درخواست او را [[اجابت]] و امر ایشان را [[اطاعت]] کردم... . [[کتاب الغیبة]] (با حدود پانصد [[روایت]]) مشتمل بر هشت فصل است: | # '''کتاب [[الغیبة للحجة (کتاب)|الغیبة للحجة]]''': این کتاب ارزشمند تألیف [[شیخ الطائفه ابو جعفر محمد بن حسن طوسی]] (م ۴۶۰ ق)، از برجسته‌ترین چهره‌های [[علمی]] [[جهان تشیع]] و شخصیت مورد [[اعتماد]] [[شیعه]] در قرن پنجم هجری است. او در [[فقه]] و اصول، [[حدیث]]، [[تفسیر]]، [[کلام]] و [[رجال]]، تألیفات فراوانی از خود به یادگار گذاشته است. مدت پنج سال نزد [[شیخ مفید]] درس خوانده و سالیانی دراز از محضر [[سید مرتضی]]، بهره‌مند شده است. بعد از [[رحلت]] [[سید مرتضی]] [[علم الهدی]]، [[رهبری]] و [[پرچم‌داری]] [[شیعه]] به [[شیخ طوسی]] رسید. در این هنگام منزل [[شیخ]] در محله [[کرخ بغداد]]، [[پناهگاه]] [[مسلمانان]] بود. جهت [[درک]] محضر او، [[دانشمندان]] فراوانی از سراسر سرزمین [[اسلامی]]، قصد [[بغداد]] می‌کردند تا از خرمن [[دانش]] و [[فضیلت]] آن عالم بزرگوار توشه برگیرند. [[شیخ طوسی]] مؤلف دو کتاب از کتاب‌های چهارگانه شیعه- [[تهذیب الاحکام (کتاب)|تهذیب الاحکام]] و [[الاستبصار (کتاب)|الاستبصار]]- است که هردو در زمینه [[روایات]] و احادیثی است که جنبه [[فقهی]] و حکمی دارند. از دیگر تألیفات ارزنده این دانشمند بزرگ کتاب [[الغیبة (کتاب)|الغیبة]] است. بی‌گمان [[الغیبة (کتاب)|الغیبة]] از [[بهترین]]، مهم‌ترین و [[کامل‌ترین]] منابع [[شیعه]] در مورد "[[غیبت]]" [[حضرت مهدی]] {{ع}} است. در این کتاب به [[علت]] و انگیزه [[غیبت امام زمان]] {{ع}} و [[حکمت الهی]] که موجب آن گردیده، اشاره شده است. [[شیخ طوسی]] در [[نگارش]] این اثر ارزشمند و گران‌بها، شیوه‌ای نو و ابتکاری به کار گرفته و به جوانب مختلف [[غیبت حضرت مهدی]] {{ع}} اشاره کرده است. همچنین با [[استدلال]] به [[قرآن]] و [[روایات معصومین]] {{عم}} و [[حکم عقل]]، به [[پاسخ‌گویی به شبهات]] و اشکالات [[مخالفان]] پرداخته است. این کتاب شامل [[فضایل]] [[امام عصر]] {{ع}} و [[سیره]] و روش آن [[حضرت]] در [[زمان غیبت]] و [[هنگام ظهور]] است و بسیاری از [[نشانه‌های ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} را ذکر کرده است. از زمان [[نگارش]] آن تاکنون پیوسته مورد توجه [[علما]] و [[فقهای شیعه]] بوده و آنان در تألیفات خود، بسیار به آن استناد کرده‌اند. آقا بزرگ طهرانی در مقدمه‌ای بر [[کتاب الغیبة]] نوشته است: "[[الغیبة (کتاب)|الغیبة]] نوشته [[شیخ طوسی]] از کتاب‌های قدیمی است که بر بسیاری از کتاب‌های دیگر [[برتری]] دارد. این کتاب دربردارنده [[بهترین]] [[حجت‌ها]] و محکم‌ترین برهان‌های [[عقلی]] و [[نقلی]] بر وجود [[امام دوازدهم]]، [[محمد بن الحسن]]، [[صاحب الزمان]] {{ع}} و [[غیبت]] آن [[حضرت]] در این زمان و ظهورشان در [[آخر الزمان]] است"<ref>آقا بزرگ تهرانی، مقدمه کتاب الغیبة، ص ۲۴.</ref>. [[شیخ طوسی]] در مقدمه کتاب درباره انگیزه خود از [[نگارش]] این کتاب نوشته است: "من این کتاب را به درخواست [[شیخ]] بزرگوار- که [[خداوند]] [[عمر]] ایشان را طولانی گرداند- نگاشتم. ایشان در خواست فرمود تا کتابی درباره [[غیبت]] [[صاحب الزمان]] {{ع}} [[املا]] نمایم و در آن سبب [[غیبت]] آن [[حضرت]] و [[علت]] طول کشیدن آن و... را بیان کنم و اینکه چرا آن [[حضرت]] [[ظهور]] نمی‌کند؟ آیا مانعی در کار هست؟ آن مانع چیست و چرا ما [[نیازمند]] به آن [[حضرت]] هستیم؟ من هم درخواست او را [[اجابت]] و امر ایشان را [[اطاعت]] کردم... . [[کتاب الغیبة]] (با حدود پانصد [[روایت]]) مشتمل بر هشت فصل است: | ||
## [[الکلام فی الغیبة (کتاب)|الکلام فی الغیبة]]: در این فصل مؤلف به مباحث ذیل پرداخته است: [[دلیل]] بر [[وجوب عصمت امام]]، و [[دلیل]] بر [[فساد]] قول [[کیسانیه]]، [[ناووسیه]]، واقفه و سایر فرقه‌های [[منحرف]] در باب [[مهدویت]]. | |||
## ولادت [[حضرت حجت]] {{ع}} | |||
## مشاهده‌کنندگان [[حضرت مهدی]] {{ع}} در [[غیبت صغرا]] | |||
## بیان پاره‌ای از [[کرامات]] آن حضرت | |||
## برخی از موانع [[ظهور حضرت مهدی]] {{ع}} | |||
## [[روایات]] مربوط به بحث [[نیابت]] و وکالت: در این بخش هم، درباره [[نواب]] و وکلای ممدوح و هم درباره [[نواب]] و وکلای مذموم [[حضرت مهدی]] {{ع}} سخن به میان آمده است. همچنین به برخی از [[توقیعات]] آن [[حضرت]] اشاره شده است. | |||
## [[عمر طولانی حضرت مهدی]] {{ع}} در ضمن آن اشاره‌ای به [[وقت ظهور]] و پاره‌ای از [[نشانه‌های ظهور]] شده است. | |||
## برخی [[فضایل]] و صفات و [[سیره]] آن حضرت. [[شیخ طوسی]] در شب [[دوشنبه]] ۲۲ [[محرم]] سال ۴۶۰ ه به [[رحمت]] ایزدی پیوست و در [[نجف اشرف]] در خانه خویش به [[خاک]] سپرده شد<ref>[[خدامراد سلیمیان|سلیمیان، خدامراد]]، [[درسنامه مهدویت (کتاب)|درسنامه مهدویت]]، ج۱، ص۶۳، ۶۴.</ref>. | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||