حدیث کساء در علوم حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها
←وثاقت سندی
(←کساء) |
|||
| خط ۱۹۳: | خط ۱۹۳: | ||
از دو منظر می‌‌توان اعتبار حدیث کساء را مورد سنجش قرار داد: | از دو منظر می‌‌توان اعتبار حدیث کساء را مورد سنجش قرار داد: | ||
=== وثاقت سندی=== | === وثاقت سندی=== | ||
همان طور که مطرح شد، [[حدیث کساء]] دارای | همان طور که مطرح شد، [[حدیث کساء]] دارای نقلهای متعددی است که در منابع [[عامه]] و [[شیعیان]] وجود دارد. در منابع روایی و [[تفسیری]] و [[تاریخی]] [[اهل سنت]]، نقلهای زیادی حتی فراتر از [[روایات]] موجود در میان شیعیان از طرق مختلفی بیان شده که دارای اسنادی صحیح است. برای نمونه، [[ابن حنبل]] در [[مسند]] خویش از [[عطاء بن ابی‌رباح]] چنین [[روایت]] می‌کند: {{متن حدیث|حَدَّثَنِي مَنْ سَمِعَ أُمَّ سَلَمَةَ تَذْكُرُ أَنَّ النَّبِيَّ{{صل}} كَانَ فِي بَيْتِهَا فَأَتَتْهُ فَاطِمَةُ بِبُرْمَةٍ فِيهَا خَزِيرَةٌ- فَدَخَلَتْ بِهَا عَلَيْهِ فَقَالَ:لَهَا: ادْعِي زَوْجَكِ وَ ابْنَيْكِ- فَجَاءَ عَلِيٌّ وَ حَسَنٌ وَ حُسَيْنٌ فَدَخَلُوا عَلَيْهِ فَجَلَسُوا يَأْكُلُونَ مِنْ تِلْكَ الْخَزِيرَةِ وَ هُوَ عَلَى مَنَامَةٍ لَهُ عَلَى دُكَّانٍ تَحْتَهُ كِسَاءٌ خَيْبَرِيٌّ وَ أَنَا فِي الْحُجْرَةِ أُصَلِّي- فَأَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ هَذِهِ الْآيَةَ: {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref> قَالَتْ فَأَخَذَ فَضْلَ الْكِسَاءِ فَغَشَّاهُمْ بِهِ ثُمَّ أَخْرَجَ يَدَهُ فَأَلْوَى بِهَا إِلَى السَّمَاءِ ثُمَّ قَالَ- اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَيْتِي وَ خَاصَّتِي فَأَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِيراً- اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَيْتِي وَ خَاصَّتِي فَأَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِيراً قَالَتْ فَأَدْخَلْتُ رَأْسِي الْبَيْتَ فَقُلْتُ وَ أَنَا مَعَكُمْ يَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ إِنَّكِ إِلَى خَيْرٍ إِنَّكِ إِلَى خَيْرٍ}} از منظر ابن حنبل، روایت صحیح است، از سه طریق وارد شده و در یکی از [[اسناد]] آن، همه [[راویان]] ثقهاند<ref>ابن حنبل، احمد بن محمد، مسند الامام احمد بن حنبل، ج۴۴، ص۱۱۸ و ۱۱۹.</ref>. همچنین [[مفسران اهل سنت]] در کتب تفسیری خویش ذیل [[آیه تطهیر]] و [[آیه مباهله]] به حدیث کساء اشاره کردهاند؛ [[حدیثی]] که [[اهل کساء]] را فقط شامل [[پیامبر اکرم]]{{صل}}، [[امیرمؤمنان علی]]{{ع}}، [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}}، و حضرت [[فاطمه]]{{س}} می‌داند و مهمترین دلیل [[انحصار]] «[[اصحاب کساء]]» به «[[اهل بیت]]»{{عم}}، [[رفتار پیامبر]] [[اکرم]]{{صل}} در [[حدیث کساء]] است که حضرت با عبایی [[امیر مؤمنان علی]]{{ع}} و حضرت [[فاطمه]]{{س}} و [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}} را می‌پوشاند و برای ایشان چنین [[دعا]] مینماید: {{متن حدیث|اللَّهُمَّ هَؤُلَاءِ أَهْلُ بَيْتِي وَ حَامَّتِي [وَ خَاصَّتِي] فَأَذْهِبْ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهِّرْهُمْ تَطْهِيراً...}}<ref>کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ص۳۳۳؛ سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج۵، ص۱۹۸.</ref>. | ||
[[رفتار]] [[حضرت رسول]]{{صل}} و استفاده از واژه «[[أهل]]» در نقلهای حدیث کساء از طرق مختلف یا به همین مضمون یا به صورت نقل به معنا در مکان‌ها و زمان‌های مختلف در منابع [[فریقین]] تکرار شده است؛ مثلاً از [[عمر بن أبی سلمه]] نقل شده: {{عربی|نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ عَلَى النَّبِيِّ{{صل}} {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>}}<ref>ابن اثیر، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج۱، ص۴۹۰؛ ترمذی، محمد بن عیسی، الجامع الصحیح (سنن الترمذی)، ج۵، ص۱۹۲ و ۴۷۹؛ حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۲، ص۱۲۰؛ بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۶۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۳۵، ص۲۲۶.</ref>. حدیث کساء نزد [[شیعیان]] نیز دارای [[منزلت]] خاصی است و از طرق مختلفی نقل شده است. این [[روایات]] هم در کتب [[تفسیری]] [[روایی]] ذیل [[آیه تطهیر]]<ref>قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۲، ص۱۹۳؛ کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ص۳۳۲ - ۳۴۰؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۵۶۰؛ بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۴۶.</ref> و [[مباهله]] و هم در کتب روایی اصیل [[شیعه]]<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۷۲؛ ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ج۲، ص۵۶۱؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۲۷۸؛ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۳۶۸، ۵۵۹ و ۵۶۵؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، ج۱، ص۱۴۸؛ ابن بطریق، یحیی بن حسن، عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب إمام الابرار، ص۳۲ - ۴۶؛ ابن طاووس، علی بن موسی، سعد السعود للنفوس منضود، ص۱۰۶ و ۲۰۴؛ همو، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، ج۱، ص۱۲۳ – ۱۲۹؛ حلی، حسن بن یوسف، نهج الحق و کشف الصدق، ص۲۲۹.</ref> به طُرق متفاوت موجود است، از مهمترین نقلهای [[حدیث کساء]] [[احتجاجات]] و استشهادات [[ائمه اطهار]]{{عم}} به حدیث کساء است<ref>هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ج۲، ص۴۶۴؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، ج۱، ص۱۴۸.</ref>. | [[رفتار]] [[حضرت رسول]]{{صل}} و استفاده از واژه «[[أهل]]» در نقلهای حدیث کساء از طرق مختلف یا به همین مضمون یا به صورت نقل به معنا در مکان‌ها و زمان‌های مختلف در منابع [[فریقین]] تکرار شده است؛ مثلاً از [[عمر بن أبی سلمه]] نقل شده: {{عربی|نَزَلَتْ هَذِهِ الْآيَةُ عَلَى النَّبِيِّ{{صل}} {{متن قرآن|إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا}}<ref>«جز این نیست که خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت هر پلیدی را بزداید و شما را به شایستگی پاک گرداند» سوره احزاب، آیه ۳۳.</ref>}}<ref>ابن اثیر، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، ج۱، ص۴۹۰؛ ترمذی، محمد بن عیسی، الجامع الصحیح (سنن الترمذی)، ج۵، ص۱۹۲ و ۴۷۹؛ حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۲، ص۱۲۰؛ بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۶۸؛ مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۳۵، ص۲۲۶.</ref>. حدیث کساء نزد [[شیعیان]] نیز دارای [[منزلت]] خاصی است و از طرق مختلفی نقل شده است. این [[روایات]] هم در کتب [[تفسیری]] [[روایی]] ذیل [[آیه تطهیر]]<ref>قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۲، ص۱۹۳؛ کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ص۳۳۲ - ۳۴۰؛ طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج۸، ص۵۶۰؛ بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۴، ص۴۴۶.</ref> و [[مباهله]] و هم در کتب روایی اصیل [[شیعه]]<ref>نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبة، ص۷۲؛ ابن بابویه، محمد بن علی، الخصال، ج۲، ص۵۶۱؛ همو، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۲۷۸؛ طوسی، محمد بن حسن، الامالی، ص۳۶۸، ۵۵۹ و ۵۶۵؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، ج۱، ص۱۴۸؛ ابن بطریق، یحیی بن حسن، عمدة عیون صحاح الاخبار فی مناقب إمام الابرار، ص۳۲ - ۴۶؛ ابن طاووس، علی بن موسی، سعد السعود للنفوس منضود، ص۱۰۶ و ۲۰۴؛ همو، الطرائف فی معرفة مذاهب الطوائف، ج۱، ص۱۲۳ – ۱۲۹؛ حلی، حسن بن یوسف، نهج الحق و کشف الصدق، ص۲۲۹.</ref> به طُرق متفاوت موجود است، از مهمترین نقلهای [[حدیث کساء]] [[احتجاجات]] و استشهادات [[ائمه اطهار]]{{عم}} به حدیث کساء است<ref>هلالی، سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ج۲، ص۴۶۴؛ طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج علی أهل اللجاج، ج۱، ص۱۴۸.</ref>. | ||