پرش به محتوا

حدیث کساء در علوم حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۷۹: خط ۱۷۹:
چنانکه در جدول بالا نیز ذکر شده، علاوه بر روایات [[شأن نزول آیه]] [[تطهیر]]، [[حضرت رسول]]{{صل}} هنگام [[واقعه مباهله]] نیز قبل از مباهله نمودن [[نجرانیان]]، به وسیله کساء، [[حضرت فاطمه زهرا]]{{س}}، [[حضرت علی]]{{ع}}، [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}} را می‌پوشانند <ref>کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ص۸۷؛ مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، ص۱۱۵.</ref> و اصطلاح حدیث کساء به این واقعه نیز نسبت داده می‌شود؛ چراکه حضرت با این [[رفتار]] در حال معرفی مصادیق [[اصحاب کساء]] بودند.
چنانکه در جدول بالا نیز ذکر شده، علاوه بر روایات [[شأن نزول آیه]] [[تطهیر]]، [[حضرت رسول]]{{صل}} هنگام [[واقعه مباهله]] نیز قبل از مباهله نمودن [[نجرانیان]]، به وسیله کساء، [[حضرت فاطمه زهرا]]{{س}}، [[حضرت علی]]{{ع}}، [[امام حسن]] و [[امام حسین]]{{عم}} را می‌پوشانند <ref>کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ص۸۷؛ مفید، محمد بن محمد، الاختصاص، ص۱۱۵.</ref> و اصطلاح حدیث کساء به این واقعه نیز نسبت داده می‌شود؛ چراکه حضرت با این [[رفتار]] در حال معرفی مصادیق [[اصحاب کساء]] بودند.


به علت وجود [[راویان]] متفاوت، توصیف‌های متفاوت از نوع کساء<ref>{{متن حدیث|مِرْطٌ مُرَحَّلٌ مِنْ شَعْرٍ أَسْوَدَ}} (حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۲، ص۵۶)؛ {{متن حدیث|كِسَاءٌ خَيْبَرِيٌّ}}. (حلی، حسن بن یوسف، نهج الحق و کشف الصدق، ص۲۲۹)</ref>، نحوه [[اجتماع]] [[اصحاب]] ذیل کساء<ref>{{متن حدیث|... حَتَّى دَخَلُوا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} فَأَقْعَدَهُمَا [وَ أقعدهما] فِي حَجْرِهِ وَ [جَلَسَ] عَلِيٌّ عَنْ يَمِينِهِ وَ جَلَسَتْ فَاطِمَةُ عَنْ يَسَارِهِ...}} (کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ص۳۳۵)؛ {{متن حدیث|... فَجَلَسَ عَلِيٌّ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ جَلَسَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ عَنْ يَمِينِهِ وَ شِمَالِهِ وَ أَجْلَسَ فَاطِمَةَ خَلْفَهُ...}} (کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ص۳۳۴)؛ {{متن حدیث|عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ وَ حَسَناً، وَ حُسَيْناً، فَجَعَلَ حَسَناً عَنْ يَمِينِهِ وَ حُسَيْناً عَنْ يَسَارِهِ وَ عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ تُجَاهَهُمْ ثُمَّ غَشَّاهُمْ بِكِسَاءٍ خَيْبَرِيٍّ}}. (حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۲، ص۵۳)</ref> و مکان‌های مختلفی که ذکر شده<ref>مکان‌هایی مانند خانه ام سلمه (نک: مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۳۵، ص۲۲۸)؛ خانه حضرت زهرا{{س}} (نک: ابن أبی‌شیبه، مصنف فی الاحادیث و الآثار ابن أبی‌شیبه، ج۶، ص۳۷۰) و «روایت جابر بن عبدالله انصاری» (بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، مدینة معاجز الائمة الاثنی‌عشر{{عم}}، ج۱۱، ص۹۳۳)؛ خانه صفیه (نک: نیشابوری، الحاکم، المستدرک، ج۳، ص۱۴۸)؛ خانه زینب (نک: حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۲، ص۵۳).</ref> می‌‌توان گفت این [[حدیث شریف]] در زمان‌های متفاوتی تکرار شده است. همچنان که [[طبری]] [[معتقد]] است وجود [[اختلاف]] در کیفیت گرد آمدن ایشان، وصفهای گوناگون از کساء، کیفیت دعای آن حضرت و پاسخ ایشان به [[ام سلمه]]... همگی دلیل بر تکرار این عمل در [[خانه]] ام سلمه است<ref>طبری، محب الدین، ذخائر العقبی فی مناقب ذوی القربی، ص۲۲.</ref>. [[ابن حجر]] نیز طبری را [[تأیید]] می‌کند و میافزاید که گفتار طبری مؤید آن است که آنچه [[روایت]] شده آن حضرت نیز در [[خانه فاطمه]] در [[حق]] آنان بیان نموده<ref>هیثمی، ابن حجر، مجمع الزوائد، ج۲، ص۴۲۴.</ref> که بر اساس روایت نقل شده از جابر، این جریان در [[خانه حضرت فاطمه]]{{س}} هم رخ داده و [[روایات]] [[واثلة بن اسقع]]<ref>«آنچه باعث شد واثله سعادت حضور در خانه حضرت فاطمه{{س}} و در جمع اصحاب کساء را پیدا کند این بود که وی مدت سه سال افتخار خدمتگزاری خاندان رسالت را داشت» (مهدی‌پور، علی‌اکبر، حدیث ثقلین با دو قرائت، ص۸۶).</ref>، تنها کسی که در [[روایات اهل سنت]] غیر از [[همسران پیامبر]] هنگام صدور [[حدیث کساء]] در [[خانه حضرت زهرا]]{{س}} حضور داشته است، نیز آن را تثبیت و [[تأیید]] می‌کند<ref>ر.ک: نیشابوری، الحاکم، المستدرک، ج۲، ص۴۵۱.</ref>. البته از منظر صاحب [[الکلمة الغراء فی تفضیل الزهرا]]{{س}}، تکرار حدیث کساء [[قطعی]] است تا جایی که [[علما]] از تکرار آن، تکرار [[نزول]] [[آیه تطهیر]] را احتمال دادهاند؛ ولی صحیح این است که [[آیه]] یک بار نازل شده اما حدیث کساء به علت اهمیت فوقالعاده آن همراه با آیه تکرار شده است تا با نهادینه شدن واقعه کساء [[شبهه]] کجاندیشان دفع شود<ref>نک: شرف الدین موسوی، سید عبدالحسین، الکلمة الغراء فی تفضیل الزهراء{{س}} و عقیلة الوحی، ص۳۸.</ref>.<ref>[[محمد هادی منصوری|منصوری]] و [[آمنه قریب دوست|قریب دوست]]، [[اعتبارسنجی حدیث کساء (مقاله)|اعتبارسنجی حدیث کساء]]، [[حدیث پژوهی (نشریه)|دوفصلنامه حدیث پژوهی]].</ref>
به علت وجود [[راویان]] متفاوت، توصیف‌های متفاوت از نوع کساء<ref>{{متن حدیث|مِرْطٌ مُرَحَّلٌ مِنْ شَعْرٍ أَسْوَدَ}} (حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۲، ص۵۶)؛ {{متن حدیث|كِسَاءٌ خَيْبَرِيٌّ}}. (حلی، حسن بن یوسف، نهج الحق و کشف الصدق، ص۲۲۹)</ref>، نحوه [[اجتماع]] [[اصحاب]] ذیل کساء<ref>{{متن حدیث|... حَتَّى دَخَلُوا عَلَى رَسُولِ اللَّهِ{{صل}} فَأَقْعَدَهُمَا [وَ أقعدهما] فِي حَجْرِهِ وَ [جَلَسَ] عَلِيٌّ عَنْ يَمِينِهِ وَ جَلَسَتْ فَاطِمَةُ عَنْ يَسَارِهِ...}} (کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ص۳۳۵)؛ {{متن حدیث|... فَجَلَسَ عَلِيٌّ بَيْنَ يَدَيْهِ وَ جَلَسَ الْحَسَنُ وَ الْحُسَيْنُ عَنْ يَمِينِهِ وَ شِمَالِهِ وَ أَجْلَسَ فَاطِمَةَ خَلْفَهُ...}} (کوفی، فرات بن ابراهیم، تفسیر فرات کوفی، ص۳۳۴)؛ {{متن حدیث|عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ وَ حَسَناً، وَ حُسَيْناً، فَجَعَلَ حَسَناً عَنْ يَمِينِهِ وَ حُسَيْناً عَنْ يَسَارِهِ وَ عَلِيّاً وَ فَاطِمَةَ تُجَاهَهُمْ ثُمَّ غَشَّاهُمْ بِكِسَاءٍ خَيْبَرِيٍّ}}. (حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۲، ص۵۳)</ref> و مکان‌های مختلفی که ذکر شده<ref>مکان‌هایی مانند خانه ام سلمه (نک: مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، ج۳۵، ص۲۲۸)؛ خانه حضرت زهرا{{س}} (نک: ابن أبی‌شیبه، مصنف فی الاحادیث و الآثار ابن أبی‌شیبه، ج۶، ص۳۷۰) و «روایت جابر بن عبدالله انصاری» (بحرانی، سید هاشم بن سلیمان، مدینة معاجز الائمة الاثنی‌عشر{{عم}}، ج۱۱، ص۹۳۳)؛ خانه صفیه (نک: نیشابوری، الحاکم، المستدرک، ج۳، ص۱۴۸)؛ خانه زینب (نک: حسکانی، عبیدالله بن عبدالله، شواهد التنزیل، ج۲، ص۵۳).</ref> می‌‌توان گفت این [[حدیث شریف]] در زمان‌های متفاوتی تکرار شده است. همچنان که [[طبری]] [[معتقد]] است وجود [[اختلاف]] در کیفیت گرد آمدن ایشان، وصفهای گوناگون از کساء، کیفیت دعای آن حضرت و پاسخ ایشان به [[ام سلمه]]... همگی دلیل بر تکرار این عمل در [[خانه]] ام سلمه است<ref>طبری، محب الدین، ذخائر العقبی فی مناقب ذوی القربی، ص۲۲.</ref>. [[ابن حجر]] نیز طبری را [[تأیید]] می‌کند و میافزاید که گفتار طبری مؤید آن است که آنچه [[روایت]] شده آن حضرت نیز در [[خانه فاطمه]] در [[حق]] آنان بیان نموده<ref>هیثمی، ابن حجر، مجمع الزوائد، ج۲، ص۴۲۴.</ref> که بر اساس روایت نقل شده از جابر، این جریان در [[خانه حضرت فاطمه]]{{س}} هم رخ داده و [[روایات]] [[واثلة بن اسقع]]<ref>«آنچه باعث شد واثله سعادت حضور در خانه حضرت فاطمه{{س}} و در جمع اصحاب کساء را پیدا کند این بود که وی مدت سه سال افتخار خدمتگزاری خاندان رسالت را داشت» (مهدی‌پور، علی‌اکبر، حدیث ثقلین با دو قرائت، ص۸۶).</ref>، تنها کسی که در [[روایات اهل سنت]] غیر از [[همسران پیامبر]] هنگام صدور [[حدیث کساء]] در [[خانه حضرت زهرا]]{{س}} حضور داشته است، نیز آن را تثبیت و [[تأیید]] می‌کند<ref>ر.ک: نیشابوری، الحاکم، المستدرک، ج۲، ص۴۵۱.</ref>. البته از منظر صاحب [[الکلمة الغراء فی تفضیل الزهراء (کتاب)|الکلمة الغراء فی تفضیل الزهراء]]{{س}}، تکرار حدیث کساء [[قطعی]] است تا جایی که [[علما]] از تکرار آن، تکرار [[نزول]] [[آیه تطهیر]] را احتمال دادهاند؛ ولی صحیح این است که [[آیه]] یک بار نازل شده اما حدیث کساء به علت اهمیت فوقالعاده آن همراه با آیه تکرار شده است تا با نهادینه شدن واقعه کساء [[شبهه]] کجاندیشان دفع شود<ref>نک: شرف الدین موسوی، سید عبدالحسین، الکلمة الغراء فی تفضیل الزهراء{{س}} و عقیلة الوحی، ص۳۸.</ref>.<ref>[[محمد هادی منصوری|منصوری]] و [[آمنه قریب دوست|قریب دوست]]، [[اعتبارسنجی حدیث کساء (مقاله)|اعتبارسنجی حدیث کساء]]، [[حدیث پژوهی (نشریه)|دوفصلنامه حدیث پژوهی]].</ref>


== گونه‌های اعتبارسنجی [[حدیث]]==
== گونه‌های اعتبارسنجی [[حدیث]]==
۱۱۵٬۱۹۰

ویرایش