استقلال اقتصادی در فرهنگ و معارف انقلاب اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

تلاش برای رسیدن به استقلال اقتصادی، خودکفایی و صنعتی شدن از اهداف آرمانی [[جوامع]] و ملت‌های مختلف بوده و این رویکرد به ویژه بعد از [[جنگ]] جهانی دوم، اذهان برنامه‌ریزان و طراحان برنامه‌های [[توسعه اقتصادی]] و [[اجتماعی]] در اکثر کشورهای مستقل و تازه استقلال‌یافته را به خود معطوف داشته است؛ لذا کشورهای مختلف در کنار [[سیاست‌ها]] و تدابیری که در عرصه‌های اجتماعی و [[سیاسی]] به منظور [[بسیج]] افکار عمومی در راستای حرکت به سمت استقلال اقتصادی به عمل آوردند، به [[انتخاب]] سیاست‌ها و استراتژی‌های [[اقتصادی]] و صنعتی - با توجه به [[فرهنگ]] اجتماعی [[تاریخی]]، عوامل [[تولید]]، موقعیت ژئوپلیتیکی و مواد اولیه موجود در [[کشور]] خود - پرداختند. برای [[رهبران]] بسیاری از این کشورها این نکته آشکار بود که از طریق حضور فعال در عرصه‌های [[تجاری]] و تولید کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای نه فقط می‌توان به رشد اقتصادی مداوم دست یافت، بلکه می‌توان از [[میزان]] [[وابستگی]] اقتصادی به سایر کشورها به‌ویژه کشورهای [[قدرتمند]] کاست و تا حدودی به روابط نابرابر کشورهای [[فقیر]] با کشورهای [[ثروتمند]] سامان داد. به دنبال گسترش این [[اندیشه]]، تلاش مستمر برای نیل به استقلال اقتصادی و حضور فعال در عرصه‌های [[تجاری]] از [[اهداف]] [[اقتصادی]] [[دولت]] به شمار می‌آید و به منظور تحقق این [[هدف]]، دولتمردان در کشورهای در حال توسعه به دنبال [[انتخاب]] استراتژی‌ها و راهکارهایی هستند که [[اقتصاد]] ملی این کشورها را هر چه بیشتر در جهت «به خود متکی شدن» سوق دهند<ref>احمدی، علی محمد، راهبرد امام خمینی در عرصه اقتصاد، رهایی از اقتصاد وابسته، پایگاه اطلاع‌رسانی جماران http://jamaran.ir/fa/NewsContent-id_۱۵۲۰۸.aspx</ref>.

[[امام خمینی]] مبتنی بر [[هستی‌شناختی]]، [[انسان‌شناختی]] و شناخت‌شناختی [[اسلامی]] راه توسعه [[کشور]]، استقلال اقتصادی و خودکفایی را اتکا بر نیروهای داخلی عنوان می‌کرد و لذا وجود عناصری چون [[باور]] به [[استقلال]] و [[اعتماد به نفس]] را شرط اساسی تحقق این امر می‌دانست. در چارچوب اندیشه‌های اقتصادی حضرت امام، بر استقلال اقتصادی به عنوان یک [[ضرورت]] تاکید شده تا آنجا که ایشان دستیابی به استقلال اقتصادی حتی با تحمل هزینه [[اجتماعی]] محاصره اقتصادی را سودمند می‌دانند<ref>صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۱۵ و ۱۱۶.</ref>.

در مورد ضرورت استقلال اقتصادی از فحوای کلام امام می‌توان دریافت که این ضرورت برای ایشان تا آنجا حائز اهمیت است که [[استقلال کشور]] را [[نجات]] کشور در تمام زمینه‌ها به ویژه در عرصه‌های اقتصادی و صنعتی می‌دانند<ref>صحیفه امام، ج۱۴، ص۲۴۶.</ref>؛ و به دور از هر نوع [[تعارف]] عنوان می‌کنند که حتی حاضر هستند دست و بازوی همه کسانی که بی‌ادعا و مخلصانه در صدد استقلال و خودکفایی کشورند را ببوسند<ref>میدان، ج۲۱، ص۲۳۳.</ref>.

 

نهایتاً اینکه [[امام خمینی]] تحریم‌ها و محاصره اقتصادی را عامل مؤثری در دستیابی به خودکفایی، استقلال اقتصادی و تلاش در [[رهایی]] از [[وابستگی]] دانسته و هدیه‌ای می‌داند که [[مردم]] را وا می‌دارد تا مایحتاج خود را تأمین کنند و امیدی به کشورهای غربی نداشته باشند. بر این اساس ایشان اهداف کلی برنامه‌های توسعه و نوسازی کشور را بدین مضمون بیان می‌کنند:

# اولویت و تقدم خودکفایی [[کشاورزی]] بر بازسازی مراکز صنعتی.

# اولویت رسیدگی به [[خانواده]] معظم [[شهدا]]، جانبازان، اسرا و مفقودان.

# استفاده از نیروهای عظیم مردمی در بازسازی و سازندگی<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ج۳، ص۱۱۸؛ ج۶، ص۱۲۶؛ ج۶، ص۱۸۳؛ ج۶، ص۴۸۵.</ref>.<ref>[[سید مرتضی نبوی|نبوی]] و [[صالح اسکندری|اسکندری]]، [[استقلال اسلامی ۱ - نبوی و اسکندری (مقاله)| مقاله «استقلال اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۷۷۰.</ref>

 

 

 

دشمن خارجی همان استکبار جهانی و نظام سلطه است که در قالب‌های مختلف جنگ روانی، تحریم‌های اقتصادی و در نهایت [[جنگ]] تمام عیار اقتصادی مقابله با پیشرفت و [[اقتدار]] [[علمی]] و اقتصادی ایران را هدف گرفته است. دشمن خارجی مجموعه‌ای منسجم از [[صهیونیسم]] بین‌المللی و دول آمریکا و انگلیس، [[اسرائیل]] و برخی دول عربی است که با استفاده از ابزار شورای [[امنیت]]، تحریم‌های ناعادلانه و یک جانبه‌ای را علیه ایران وضع کرده‌اند. آثار برخی از این تحریم‌ها عبارت‌اند از: قطع مبادلات بانکی در حوزه بین‌المللی، بلوکه کردن برخی دارایی‌های خارجی ایران، محدودیت مبادلات فعالان اقتصادی [[ایرانی]] در خارج، افزایش هزینه مبادلات و ریسک مبادلاتی کشور و... .

اما [[دشمن]] درونی چیزی نیست به جز [[بیکاری]] و تن آسایی. این دشمن [[خصم]] اکبر است. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: «[[خداوند متعال]] بیکاری را دشمن [[انسان]] می‌داند». مطالعات و پژوهش‌های مختلف درباره علل کندی پیشرفت در [[ایران]] نشان می‌دهد که یکی از موانع عمده در کنار سایر عوامل داخلی و خارجی، اصطکاکات [[فرهنگی]] به ویژه [[ضعف]] [[فرهنگ]] و [[اخلاق]] کار در ایران است. فرهنگ مصرفی، فرار از کار، [[تنبلی]] و [[کاهلی]]، انجام بدون کیفیت کار، بهره‌وری پایین، فرهنگ غلط اشتغال‌های کاذب، بی‌ارزش شمردن کار زیردستان، بی‌کیفیت دانستن محصول کار هم‌وطنان، عدم [[پایبندی]] به حداقل‌های [[حقوق کارگران]]، [[گرایش]] به [[مصرف]] کالاهای خارجی و لوکس و [[پرهیز]] از خرید کالاهای داخلی و... آفات و سمومی است که فرهنگ کار را در [[کشور ایران]] [[تهدید]] می‌کند. [[جامعه]] ما در شرایط کنونی نیازمند [[تولید]] [[ثروت]] به روش [[اسلامی]] - [[ایرانی]] است. تولید ثروتی [[ممدوح]] است که در زیر چرخ‌های آن [[فقرا]] له نشوند و [[اغنیا]] [[حقوق]] موجود در [[اموال]] خود را بپردازند. [[بدیهی]] است چنین فرایندی مسبوق به تصحیح فرهنگ تلاش و اخلاق کار در [[جامعه ایران]] و بازسازی آن متناسب با الگوی پیشرفت ایرانی و اسلامی است. فرهنگی که در آن اوقات [[آحاد جامعه]] به سه وقت کار، [[عبادت]] و استراحت و رسیدگی به [[خانواده]] تقسیم می‌شود. کار در ایران باید به عنوان یک [[ارزش]] فردی و [[اجتماعی]] مورد توجه و عنایت عمومی قرار گیرد. کارگران باید جایگاه شایسته خود را به لحاظ مادی و [[معنوی]] به دست بیاورند. کارآفرینان، صاحبان نبوغ و [[استعداد]] شایسته [[ارجمندی]] بیشتری هستند. تا زمانی که این خصم اکبر [[زمین]] نخورد [[دشمنان]] اصغر را نمی‌توان [[شکست]] داد. این‌گونه می‌توان مقدمات استقلال اقتصادی در [[کشور]] را مهیا نمود.

از سویی [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] ناظر به [[جنگ]] تمام عیار [[اقتصادی]] علیه [[جمهوری اسلامی]] با تحریم‌ها و [[تهدیدها]] که با [[هدف]] بیکاری چند میلیون نفر از [[جوانان]]، بالا رفتن شدت تأثیر تحریم‌ها، تعطیلی کارخانجات و بروز ناهنجاری‌های اخلاقی، نارضایتی از [[میزان]] اندک [[حقوق]] و مزایا در خانواده‌های کارگران و رکود اقتصادی صورت می‌پذیرد؛ بارها ضمن [[تشویق]] آحاد [[ملت]] به خرید کالاهای [[ایرانی]] و [[تولید]] محصولات کیفی در داخل، خودداری دستگاه‌های دولتی از خرید تولیدات خارجی را، کاملاً الزامی دانسته‌اند<ref>پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری، ۱۳/۶/۱۳۹۰.</ref>. امروز برای تحصیل استقلال اقتصادی که مقدمه [[پیشرفت]] کشور است باید بیدار بود و عالمانه و بخردانه نقشه‌های دشمنان خارجی، داخلی و درونی را مورد [[شناسایی]] قرار داد<ref>[[سید مرتضی نبوی|نبوی]] و [[صالح اسکندری|اسکندری]]، [[استقلال اسلامی ۲ - نبوی و اسکندری (مقاله)|مقاله «استقلال اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]]، ص ۱۰۸۶.</ref>.