|
|
| خط ۷: |
خط ۷: |
|
| |
|
| == مقدمه == | | == مقدمه == |
| تلاش برای رسیدن به استقلال اقتصادی، خودکفایی و صنعتی شدن از اهداف آرمانی [[جوامع]] و ملت‌های مختلف بوده و این رویکرد به ویژه بعد از [[جنگ]] جهانی دوم، اذهان برنامه‌ریزان و طراحان برنامه‌های [[توسعه اقتصادی]] و [[اجتماعی]] در اکثر کشورهای مستقل و تازه استقلال‌یافته را به خود معطوف داشته است؛ لذا کشورهای مختلف در کنار [[سیاست‌ها]] و تدابیری که در عرصه‌های اجتماعی و [[سیاسی]] به منظور [[بسیج]] [[افکار عمومی]] در راستای حرکت به سمت استقلال اقتصادی به عمل آوردند، به [[انتخاب]] سیاست‌ها و استراتژی‌های [[اقتصادی]] و صنعتی - با توجه به [[فرهنگ]] اجتماعی [[تاریخی]]، عوامل [[تولید]]، موقعیت ژئوپلیتیکی و مواد اولیه موجود در [[کشور]] خود - پرداختند. برای [[رهبران]] بسیاری از این کشورها این نکته آشکار بود که از طریق حضور فعال در عرصه‌های [[تجاری]] و تولید کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای نه فقط می‌توان به [[رشد اقتصادی]] مداوم دست یافت، بلکه می‌توان از [[میزان]] [[وابستگی]] اقتصادی به سایر کشورها به‌ویژه کشورهای [[قدرتمند]] کاست و تا حدودی به [[روابط]] نابرابر کشورهای [[فقیر]] با کشورهای [[ثروتمند]] سامان داد. به دنبال گسترش این [[اندیشه]]، تلاش مستمر برای نیل به استقلال اقتصادی و حضور فعال در عرصه‌های [[تجاری]] از [[اهداف]] [[اقتصادی]] [[دولت]] به شمار می‌آید و به منظور تحقق این [[هدف]]، [[دولتمردان]] در کشورهای در حال توسعه به دنبال [[انتخاب]] [[استراتژی‌ها]] و راهکارهایی هستند که [[اقتصاد]] ملی این کشورها را هر چه بیشتر در جهت «به خود متکی شدن» سوق دهند<ref>احمدی، علی محمد، راهبرد امام خمینی در عرصه اقتصاد، رهایی از اقتصاد وابسته، پایگاه اطلاع‌رسانی جماران http://jamaran.ir/fa/NewsContent-id_۱۵۲۰۸.aspx</ref>. | | تلاش برای رسیدن به استقلال اقتصادی، خودکفایی و صنعتی شدن از اهداف آرمانی [[جوامع]] و ملت‌های مختلف بوده و این رویکرد به ویژه بعد از [[جنگ]] جهانی دوم، اذهان برنامه‌ریزان و طراحان برنامه‌های [[توسعه اقتصادی]] و [[اجتماعی]] در اکثر کشورهای مستقل و تازه استقلال‌یافته را به خود معطوف داشته است؛ لذا کشورهای مختلف در کنار [[سیاست‌ها]] و تدابیری که در عرصه‌های اجتماعی و [[سیاسی]] به منظور [[بسیج]] افکار عمومی در راستای حرکت به سمت استقلال اقتصادی به عمل آوردند، به [[انتخاب]] سیاست‌ها و استراتژی‌های [[اقتصادی]] و صنعتی - با توجه به [[فرهنگ]] اجتماعی [[تاریخی]]، عوامل [[تولید]]، موقعیت ژئوپلیتیکی و مواد اولیه موجود در [[کشور]] خود - پرداختند. برای [[رهبران]] بسیاری از این کشورها این نکته آشکار بود که از طریق حضور فعال در عرصه‌های [[تجاری]] و تولید کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای نه فقط می‌توان به رشد اقتصادی مداوم دست یافت، بلکه می‌توان از [[میزان]] [[وابستگی]] اقتصادی به سایر کشورها به‌ویژه کشورهای [[قدرتمند]] کاست و تا حدودی به روابط نابرابر کشورهای [[فقیر]] با کشورهای [[ثروتمند]] سامان داد. به دنبال گسترش این [[اندیشه]]، تلاش مستمر برای نیل به استقلال اقتصادی و حضور فعال در عرصه‌های [[تجاری]] از [[اهداف]] [[اقتصادی]] [[دولت]] به شمار می‌آید و به منظور تحقق این [[هدف]]، دولتمردان در کشورهای در حال توسعه به دنبال [[انتخاب]] استراتژی‌ها و راهکارهایی هستند که [[اقتصاد]] ملی این کشورها را هر چه بیشتر در جهت «به خود متکی شدن» سوق دهند<ref>احمدی، علی محمد، راهبرد امام خمینی در عرصه اقتصاد، رهایی از اقتصاد وابسته، پایگاه اطلاع‌رسانی جماران http://jamaran.ir/fa/NewsContent-id_۱۵۲۰۸.aspx</ref>. |
|
| |
|
| [[امام خمینی]] مبتنی بر [[هستی‌شناختی]]، [[انسان‌شناختی]] و شناخت‌شناختی [[اسلامی]] راه توسعه [[کشور]]، استقلال اقتصادی و خودکفایی را اتکا بر نیروهای داخلی عنوان می‌کرد و لذا وجود عناصری چون [[باور]] به [[استقلال]] و [[اعتماد به نفس]] را شرط اساسی تحقق این امر می‌دانست. در چارچوب اندیشه‌های اقتصادی حضرت امام، بر استقلال اقتصادی به عنوان یک [[ضرورت]] تاکید شده تا آنجا که ایشان دستیابی به استقلال اقتصادی حتی با [[تحمل]] هزینه [[اجتماعی]] [[محاصره اقتصادی]] را سودمند می‌دانند<ref>صحیفه امام، ج۱۴، ص۱۱۵ و ۱۱۶.</ref>. | | بسیاری از نظریه‌پردازان معاصر توسعه، [[رشد]] درون‌زا و رویکردهای مبنی بر خوداتکایی برای توسعه و [[تجارت]] را توصیه می‌کنند. تجربه [[تاریخی]] بسیاری از [[ملل]] حکایت از [[موفقیت]] جوامعی دارد که فرایند رشد و [[توسعه اقتصادی]] را با اتکا به توانایی‌ها و استعدادهای داخلی به پیش برده‌اند. این مهم به طور شفاف در [[افکار]] و اندیشه‌های اقتصادی حضرت امام به چشم می‌خورد؛ به ویژه اینکه آن حضرت اتکا به نیروهای داخلی، بهره‌گیری از توان متخصصان بومی و ایجاد فضای لازم برای رشد استعدادهای ملی را به عنوان اصلی‌ترین عنصر [[رشد]] و [[توسعه اقتصادی]] [[کشور]] مورد توجه قرار می‌دهند. در واقع [[امام]] استقلال اقتصادی و خودکفایی را به منزله انزوای [[تجاری]] و قطع رابطه با سایر دول در عرصه [[اقتصادی]] قلمداد نمی‌کند، بلکه حضور فعال در عرصه بین الملل همراه با تنوع [[تولید]] در بخش‌های مختلف اقتصادی را مد نظر دارد. |
| در مورد ضرورت استقلال اقتصادی از فحوای [[کلام امام]] می‌توان دریافت که این ضرورت برای ایشان تا آنجا حائز اهمیت است که [[استقلال کشور]] را [[نجات]] کشور در تمام زمینه‌ها به ویژه در عرصه‌های اقتصادی و صنعتی می‌دانند<ref>صحیفه امام، ج۱۴، ص۲۴۶.</ref>؛ و به دور از هر نوع [[تعارف]] عنوان می‌کنند که حتی حاضر هستند دست و بازوی همه کسانی که بی‌ادعا و مخلصانه در صدد استقلال و خودکفایی کشورند را ببوسند<ref>میدان، ج۲۱، ص۲۳۳.</ref>. | |
|
| |
|
| بسیاری از نظریه‌پردازان معاصر توسعه، [[رشد]] درون‌زا و رویکردهای مبنی بر خوداتکایی برای توسعه و [[تجارت]] را توصیه می‌کنند. تجربه [[تاریخی]] بسیاری از [[ملل]] حکایت از [[موفقیت]] جوامعی دارد که فرایند رشد و [[توسعه اقتصادی]] را با اتکا به توانایی‌ها و استعدادهای داخلی به پیش برده‌اند. این مهم به طور شفاف در [[افکار]] و اندیشه‌های اقتصادی حضرت امام به چشم می‌خورد؛ به ویژه اینکه آن حضرت اتکا به نیروهای داخلی، بهره‌گیری از توان متخصصان بومی و ایجاد فضای لازم برای رشد استعدادهای ملی را به عنوان اصلی‌ترین عنصر [[رشد]] و [[توسعه اقتصادی]] [[کشور]] مورد توجه قرار می‌دهند. در واقع [[امام]] استقلال اقتصادی و خودکفایی را به منزله انزوای [[تجاری]] و [[قطع رابطه]] با سایر دول در عرصه [[اقتصادی]] قلمداد نمی‌کند، بلکه حضور فعال در عرصه بین الملل همراه با تنوع [[تولید]] در بخش‌های مختلف اقتصادی را مد نظر دارد.
| | برخی از اندیشمندان معاصر اهداف کلی برنامه‌های توسعه و نوسازی را بدین مضمون بیان کرده‌اند: |
| | |
| نهایتاً اینکه [[امام خمینی]] تحریم‌ها و [[محاصره اقتصادی]] را عامل مؤثری در دستیابی به خودکفایی، استقلال اقتصادی و تلاش در [[رهایی]] از [[وابستگی]] دانسته و هدیه‌ای می‌داند که [[مردم]] را وا می‌دارد تا مایحتاج خود را تأمین کنند و امیدی به کشورهای غربی نداشته باشند. بر این اساس ایشان اهداف کلی برنامه‌های توسعه و نوسازی کشور را بدین مضمون بیان می‌کنند:
| |
| # تأکید بر [[حفظ]] [[ارزش‌ها]] و [[شئون]] [[اخلاقی]] و [[اجتماعی]] و نیز سالم‌سازی اجتماعات. | | # تأکید بر [[حفظ]] [[ارزش‌ها]] و [[شئون]] [[اخلاقی]] و [[اجتماعی]] و نیز سالم‌سازی اجتماعات. |
| # [[اولویت]] و تقدم خودکفایی [[کشاورزی]] بر بازسازی مراکز صنعتی. | | # اولویت و تقدم خودکفایی [[کشاورزی]] بر بازسازی مراکز صنعتی. |
| # توسعه مراکز [[علمی]] و تحقیقاتی به عنوان مهم‌ترین عامل در کسب خودکفایی و بازسازی. | | # توسعه مراکز [[علمی]] و تحقیقاتی به عنوان مهم‌ترین عامل در کسب خودکفایی و بازسازی. |
| # دوری از تکیه بر صادرات نفت. | | # دوری از تکیه بر صادرات نفت. |
| خط ۲۵: |
خط ۲۲: |
| # [[مبارزه]] با [[فرهنگ]] مصرفی. | | # [[مبارزه]] با [[فرهنگ]] مصرفی. |
| # [[آزادی]] واردات و صادرات و به طور کلی، تجارت بر اساس [[قانون]] و با [[نظارت]] [[دولت]] در نوع و قیمت. | | # [[آزادی]] واردات و صادرات و به طور کلی، تجارت بر اساس [[قانون]] و با [[نظارت]] [[دولت]] در نوع و قیمت. |
| # اولویت رسیدگی به [[خانواده]] معظم [[شهدا]]، جانبازان، [[اسرا]] و مفقودان. | | # اولویت رسیدگی به [[خانواده]] معظم [[شهدا]]، جانبازان، اسرا و مفقودان. |
| # رعایت اصول [[ایمنی]] و حفاظتی مراکز و صنایع و ایجاد پناهگاه‌های جمعی برای مردم. | | # رعایت اصول [[ایمنی]] و حفاظتی مراکز و صنایع و ایجاد پناهگاه‌های جمعی برای مردم. |
| # استفاده از نیروهای [[عظیم]] مردمی در بازسازی و [[سازندگی]]<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ج۳، ص۱۱۸؛ ج۶، ص۱۲۶؛ ج۶، ص۱۸۳؛ ج۶، ص۴۸۵.</ref>.<ref>[[سید مرتضی نبوی|نبوی]] و [[صالح اسکندری|اسکندری]]، [[استقلال اسلامی ۱ - نبوی و اسکندری (مقاله)| مقاله «استقلال اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۷۷۰.</ref> | | # استفاده از نیروهای عظیم مردمی در بازسازی و سازندگی<ref>امام خمینی، صحیفه نور، ج۳، ص۱۱۸؛ ج۶، ص۱۲۶؛ ج۶، ص۱۸۳؛ ج۶، ص۴۸۵.</ref>.<ref>[[سید مرتضی نبوی|نبوی]] و [[صالح اسکندری|اسکندری]]، [[استقلال اسلامی ۱ - نبوی و اسکندری (مقاله)| مقاله «استقلال اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|منظومه فکری امام خمینی]]، ص ۷۷۰.</ref> |
| | |
| ==استقلال اقتصادی==
| |
| [[انقلاب اسلامی]] در سال ۱۳۵۷ [[ایران]] را از [[وابستگی سیاسی]] [[نجات]] داد اما هنوز برای رسیدن به استقلال اقتصادی باید تلاش‌های مستمر و جدی صورت بپذیرد. در واقع رسیدن به استقلال اقتصادی به مراتب مشکل‌تر از تحصیل [[اقتصاد سیاسی]] است. استقلال اقتصادی می‌تواند مقدمه [[استقلال فرهنگی]] نیز واقع شود. به نظر [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] [[پیشرفت]] [[کشور]] مسبوق به استقلال اقتصادی است و پیشرفت بدون استقلال اقتصادی سرابی بیش نمی‌تواند باشد<ref>پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری، ۲۷/۲/۱۳۸۸.</ref>.
| |
| ایران همواره مورد [[حقد]] و [[حسد]] [[استکبار جهانی]] بوده است و [[دشمنی‌ها]] و [[توطئه‌ها]] در سه دهه گذشته حتی یک [[روز]] هم متوقف نشده است. از آنجا که [[دشمن]] در تمام عرصه‌ها با [[شکست]] مواجه شده است، در فاز جدید مکاید خود وارد عرصه‌های [[اقتصادی]] شده است. دشمن کیدی نبوده که در سال گذشته [[امتحان]] نکرده باشد از [[توطئه]] [[سیاسی]] و [[کودتای نظامی]] گرفته تا [[تحمیل]] [[جنگ]] هشت ساله و [[تهاجم فرهنگی]] و [[نبرد]] سخت و نرم علیه [[ملت ایران]] و [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]. امروز دشمن به این نتیجه رسیده که تنها راه باقی مانده و مؤثر توطئه اقتصادی است. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای راهکار مقابله با این توطئه و نقشه دشمن را استقلال اقتصادی و نجات کشور از [[وابستگی اقتصادی]] می‌دانند<ref>پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری، ۱۵/۲/۱۳۸۷.</ref>. بر همین مبنا حضرت آیت‌الله خامنه‌ای سال ۱۳۹۰ را مزین به نام [[جهاد اقتصادی]] نمودند؛ چراکه هر [[جهادی]] در گام اول مسبوق به [[دشمن‌شناسی]] یا همان [[شناسایی]] هندسه فعالیت دشمن است. دشمن‌شناسی و اطلاع از طرح و برنامه [[خصم]] معاند، نحوه و چگونگی [[تجهیز]]، [[رویارویی]] و صف آرایی نیروهای خودی در برابر دشمن را مشخص می‌نماید. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در همین خصوص خطاب به [[کارگران]] فرمودند: شما با کارتان با کسانی که می‌خواهند کشور را به [[سقوط]] اقتصادی بکشانند [[مبارزه]] می‌کنید<ref>پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری، ۷/۲/۱۳۹۰.</ref>. اما [[پرسش]] اینجاست چه کسانی می‌خواهند کشو را را به [[سقوط]] [[اقتصادی]] بکشانند؟ چه جریاناتی با [[تحقق عدالت]] و [[پیشرفت]] [[ایران]] مخالف‌اند؟ کدام [[دشمن]]، استقلال اقتصادی را [[تهدید]] می‌کند؟و...
| |
| هر الگوی پیشرفتی بایستی تضمین کننده [[استقلال کشور]] باشد. در واقع شاخص پیشرفت تضمین و تحصیل استقلال کشور است<ref>حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، بیانات، ۲۷/۲/۱۳۸۸.</ref>. طبیعی است نسخه پیشرفت [[کشور]]، مقابله با کسانی است که می‌خواهند [[اقتصاد]] ملی را ساقط کنند. این خط همواره مورد [[حمایت]] [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] و [[مردم]] بوده و هست. اما روندها و جریاناتی در خارج، داخل و حتی در درون ما وجود دارند که با خط کار و [[خدمت]] برای مردم مخالف‌اند و کاملاً [[برنامه‌ریزی]] شده سقوط اقتصاد ملی را [[هدف]] گرفته‌اند.
| |
| | |
| [[دشمن خارجی]] همان [[استکبار جهانی]] و [[نظام سلطه]] است که در قالب‌های مختلف [[جنگ روانی]]، تحریم‌های اقتصادی و در نهایت [[جنگ]] تمام عیار اقتصادی مقابله با پیشرفت و [[اقتدار]] [[علمی]] و اقتصادی ایران را هدف گرفته است. دشمن خارجی مجموعه‌ای منسجم از [[صهیونیسم]] بین‌المللی و دول [[آمریکا]] و [[انگلیس]]، [[اسرائیل]] و برخی دول [[عربی]] است که با استفاده از ابزار شورای [[امنیت]]، تحریم‌های ناعادلانه و یک جانبه‌ای را علیه ایران وضع کرده‌اند. آثار برخی از این تحریم‌ها عبارت‌اند از: قطع مبادلات بانکی در حوزه بین‌المللی، بلوکه کردن برخی دارایی‌های خارجی ایران، محدودیت مبادلات فعالان اقتصادی [[ایرانی]] در خارج، افزایش هزینه مبادلات و ریسک مبادلاتی کشور و....
| |
| [[دشمن داخلی]] نیز - که آن هم سقوط اقتصاد ملی را نشانه گرفته - مجموعه جریاناتی است که در داخل کشور با [[توسل]] به ابزارهای مختلف [[سیاسی]] و اقتصادی چوب لای چرخ کار و خدمت می‌گذارند. گروه‌هایی که مسائل اصلی کشور را به باد [[فراموشی]] سپرده‌اند و با حاشیه‌سازی و مسأله تراشی مانع از حرکت پرشتاب [[ملت ایران]] به سوی پیشرفت و [[عدالت]] می‌گردند. این جریانات در سال ۱۳۸۸ با تفتین به [[شبهه]] [[تقلب]] در [[انتخابات]] نزدیک به یک سال کشور را در معرض یک چالش ثانوی قرار دادند و مانع از آن شدند که اهداف اصلی [[ملت]] پیگیری شود. این گروه‌های [[منحرف]] داخلی در شرایط کنونی با یک [[لباس]] دیگر ظاهر شده‌اند و سعی دارند با طرح مسائل [[انحرافی]] قطار [[پیشرفت]] را از مسیر اصلی خود منحرف کنند.
| |
| | |
| اما [[دشمن]] درونی چیزی نیست به جز [[بیکاری]] و تن آسایی. این دشمن [[خصم]] اکبر است. [[امام صادق]]{{ع}} می‌فرماید: «[[خداوند متعال]] بیکاری را دشمن [[انسان]] می‌داند». مطالعات و پژوهش‌های مختلف درباره علل کندی پیشرفت در [[ایران]] نشان می‌دهد که یکی از موانع عمده در کنار سایر عوامل داخلی و خارجی، اصطکاکات [[فرهنگی]] به ویژه [[ضعف]] [[فرهنگ]] و [[اخلاق]] کار در ایران است. فرهنگ مصرفی، فرار از کار، [[تنبلی]] و [[کاهلی]]، انجام بدون کیفیت کار، بهره‌وری پایین، فرهنگ غلط اشتغال‌های کاذب، بی‌ارزش شمردن کار زیردستان، بی‌کیفیت دانستن محصول کار هم‌وطنان، عدم [[پایبندی]] به حداقل‌های [[حقوق کارگران]]، [[گرایش]] به [[مصرف]] کالاهای خارجی و لوکس و [[پرهیز]] از خرید کالاهای داخلی و... آفات و سمومی است که فرهنگ کار را در [[کشور ایران]] [[تهدید]] می‌کند. [[جامعه]] ما در شرایط کنونی نیازمند [[تولید]] [[ثروت]] به روش [[اسلامی]] - [[ایرانی]] است. تولید ثروتی [[ممدوح]] است که در زیر چرخ‌های آن [[فقرا]] له نشوند و [[اغنیا]] [[حقوق]] موجود در [[اموال]] خود را بپردازند. [[بدیهی]] است چنین فرایندی مسبوق به تصحیح فرهنگ تلاش و اخلاق کار در [[جامعه ایران]] و بازسازی آن متناسب با الگوی پیشرفت ایرانی و اسلامی است. فرهنگی که در آن اوقات [[آحاد جامعه]] به سه وقت کار، [[عبادت]] و استراحت و رسیدگی به [[خانواده]] تقسیم می‌شود. کار در ایران باید به عنوان یک [[ارزش]] فردی و [[اجتماعی]] مورد توجه و [[عنایت]] عمومی قرار گیرد. [[کارگران]] باید جایگاه [[شایسته]] خود را به لحاظ مادی و [[معنوی]] به دست بیاورند. کارآفرینان، صاحبان [[نبوغ]] و [[استعداد]] شایسته [[ارجمندی]] بیشتری هستند. تا زمانی که این خصم اکبر [[زمین]] نخورد [[دشمنان]] اصغر را نمی‌توان [[شکست]] داد. این‌گونه می‌توان مقدمات استقلال اقتصادی در [[کشور]] را مهیا نمود.
| |
| | |
| از سویی [[حضرت آیت‌الله خامنه‌ای]] ناظر به [[جنگ]] تمام عیار [[اقتصادی]] علیه [[جمهوری اسلامی]] با تحریم‌ها و [[تهدیدها]] که با [[هدف]] [[بیکاری]] چند میلیون نفر از [[جوانان]]، بالا رفتن شدت تأثیر تحریم‌ها، تعطیلی کارخانجات و بروز [[ناهنجاری‌های اخلاقی]]، [[نارضایتی]] از [[میزان]] اندک [[حقوق]] و مزایا در خانواده‌های [[کارگران]] و رکود اقتصادی صورت می‌پذیرد؛ بارها ضمن [[تشویق]] [[آحاد]] [[ملت]] به خرید کالاهای [[ایرانی]] و [[تولید]] محصولات کیفی در داخل، خودداری دستگاه‌های دولتی از خرید تولیدات خارجی را، کاملاً الزامی دانسته‌اند<ref>پایگاه اطلاع رسانی مقام معظم رهبری، ۱۳/۶/۱۳۹۰.</ref>. امروز برای تحصیل استقلال اقتصادی که مقدمه [[پیشرفت]] کشور است باید بیدار بود و عالمانه و بخردانه نقشه‌های [[دشمنان خارجی]]، داخلی و درونی را مورد [[شناسایی]] قرار داد.<ref>[[سید مرتضی نبوی|نبوی]] و [[صالح اسکندری|اسکندری]]، [[استقلال اسلامی ۲ - نبوی و اسکندری (مقاله)|مقاله «استقلال اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲]] ص ۱۰۸۶.</ref>
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | == جستارهای وابسته == |
| خط ۵۶: |
خط ۴۱: |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| # [[پرونده:1100618.jpg|22px]] [[سید مرتضی نبوی|نبوی]] و [[صالح اسکندری|اسکندری]]، [[استقلال اسلامی ۱ - نبوی و اسکندری (مقاله)| مقاله «استقلال اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|'''منظومه فکری امام خمینی''']] | | # [[پرونده:1100618.jpg|22px]] [[سید مرتضی نبوی|نبوی]] و [[صالح اسکندری|اسکندری]]، [[استقلال اسلامی ۱ - نبوی و اسکندری (مقاله)| مقاله «استقلال اسلامی»]]، [[منظومه فکری امام خمینی (کتاب)|'''منظومه فکری امام خمینی''']] |
| # [[پرونده:1100619.jpg|22px]] [[سید مرتضی نبوی|نبوی]] و [[صالح اسکندری|اسکندری]]، [[استقلال اسلامی ۲ - نبوی و اسکندری (مقاله)|مقاله «استقلال اسلامی»]]، [[منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲ (کتاب)|'''منظومه فکری آیت‌الله العظمی خامنه‌ای ج۲''']]
| |
| {{پایان منابع}} | | {{پایان منابع}} |
|
| |
|
